장음표시 사용
41쪽
singulos decurram, tot ac tantos, OVOS, Veteres, barbaros,i' Graecos, Romanos, peregrinos, captiVOS, adoptivos. proprios, conmuneS, maSculos, feminRS, ruStico8, urbanos, nauticos, militares otiosum est etiam titulos persequi ut conligam in conpendium, et hoc non quo cognoscatis, sed recognoscatis certe enim oblitos agitis Ante Saturnum deus pene VOS 3. nemo est ab illo census totius vel potioris et λη-ο-
tioris divinitatis. Itaque quod de origine constiterit, id et de posteritate conveniet Saturnum itaque, si quantum ' litterae docent, i neque Diodorusi Graecus aut Thallus, neque Cassius Severus aut Cornelius Nepos, neque ullus conmentator eiusmodi antiquitatum aliud quam hominem promulgaVerunt;
si quantum rerum argumenta, nusquam inveni fissideliora, quam apud ipsam Italiam, in qua Saturnus post multas expeditiones postque Attica hospitia consedit, exceptus a Iano, Vel Iane, ut Salii is volunt. Μons, quem incoluerat, δ' Saturnius dictus, civitas, quam depalaverat, δ' Saturnia usque nunc est, tota denique Italia post Oenotriam Saturnia cognominabatur. Ab ipso primum tabulae et imagine signatus nummus, et inde aerario praesidet. Tamen si 4. homo Saturnus, utique ex homine; et quia ab homine, non utique de caelo et terra. Sed cuius parentes ignoti erant, facile fuit eorum filium dici,
quorum et omnes possumus Videri Quis enim non
' Paris. 4. servos addit. 3 Ita Paris. 1., 2. Gothan. Leidens. 2. Ersuri. contra Erlang. Vindob. et nobilioris ;Paris. 4. vel notioris. ' Libri scripti omnes si quantum legi iubent, veteres editores quantum scribi maluerunt. β In uidens. docent abest. 7 In Erlang. Leid. 2., Vindob. theodorus habetur. ' Vindob. ut si allic Erlang. Fut alii. ' Paris. 4. coluerat. δ' Idem debellaverat a Leidens. 2. depellaverat.
42쪽
caelum ac*i terram matrem ac patrem' Venerationis et honoris gratia adpellet, vel ex consuetudine humana, qua ignoti Vel e inopinato adparentes de caelo supervenisse dicuntur Proinde Saturno repentino ubique caelitem contigit δ' dici; nam et terrae filios Vulgus Vocat quorum genus incertum' )5. est. Taceo quod ita rude adhuc homines agebant, ut cuiuslibet novi Viri adspectu quasi divino conmoverentur, cum hodie iam politi quos ante paucos dies luctu publico mortuost' sint confessi, in deps consecrent. Satis iam de Saturno, licet paucis. Etiam Iovem ostendimus δ' tam hominem quam ex homine, et deinceps totum generis δ' examen tam mortale quam seminis sui par. η
'i Ita plurimi codices; uidens. aut terram c Paris. 4., et terram. Hunc ordinem, etsi suspectum, in omnibus fore libris scriptis deprehendes, solis eid. 2., qui patrem ac matrem , et Fuld. qui γpatrem aut matrem praebet, exceptis. V Paris 4. Leidens. 2. Ersuri. contingit. Fuld. in incerto. δ' Idem publico humatos mortuos. ' Quamquam in omnibus libris scriptis ostendemus legitur, sententia xostendimus scribendum esse, nobis persuasit. Est enim conclusio demonstrationis in conpendium redactae et dicit: cum demonstraverimus, Saturnum hominem esse, simul et demonstravimus, Iovem ceterosque deos homines esse, neque amplius per singulos demonstrandum est; ostendemus Vero omnino contrarium foret praeterea de Iove homino nihil sequitur. 7 Fuldens. generis ipsius. ' Paris. 4. Goth. γpar sic in Goth manus secunda paret superscripsit, quam lectionem etiam Vindob praebet.
43쪽
CU. I. Et quoniam' sicut illos homines fuisse non . audetis' negare, ita post mortem deos actos instituistis adaeVerare, causas, quae hoc exegerint retractemus. Inprimis quidem necesse est concedatis, esse' aliquem sublimiorem deum et mancipem quendam' divinitatis, qui ex hominibus deos fecerit. Nam neque sibi illi sumere potuissent divinitatem, quam non habebant, nec aliu8' praestare eam non habentibus, nisi qui proprie possidebat. Ceterum si nemo esset,' qui deos saceret, frustra praesumitis, deos factos auferendo factorem. Certe quidem si ipsi se facere potuissent, nunquam homines suissent, possidentes scilicet' conditionis melioris potestatem. Igitur si est qui faciat deos, revertor ad causas . examinandas' faciendorum ex hominibus deorum, nec ullas invenio, nisi si ' ministeria et auxilia ossiciis divinis desideravit ille magnus deus. Primo indignum est, ut alicuius per indigeret, et quidem mortui, cum dignius ab initio devmi' aliquem fecisset qui mortui erat operam desideraturus. Sed
nec operae ii locum Video Totum enim hoc mundi corpus sive innatum et infectum secundum Pythagoram, Sive natum factumVei' secundum latonem, semel utique in ista constructionei' dispositum et instructum et ordinatum cum omitti' rationis gubernaculo inventum est Inperfectum non potuit esse,' Fuld. sed quoniam. Erlang. debetis. ' Idem, esse omisit. - Leid. 2. quidem. Goth. Leidetis. nec aliis. Fuld. est. y Fuld. apud se addit ' Erlang., ad examinandas rationes. ' Gothan. nisi ministeria. ' Paris 4. deus. Ita plurimi codices Paris 4. Oxon. γOperis Erlang. , operis. U Solus Paris. 4. natum et sactum. Fuld. in ipsa conceptione. Fuldens. Omnis.
44쪽
quod perfeciti' omnia. Nihil Saturnum et Saturniam
3 gentem exspectabat Vani erunt homines, nisi certi sint, a primordio et pluVias de caelo ruisse et sidera radiasse et lumina floruisse et tonitrua mugisse et ipsum IOVem quae in manu eius ponitisi' fulmina timuisse item omnem frugem ante Liberum, Cererem et inervam, immo ante illum aliquem principem hominemi' de terra exuberasse, quia nihil continendo i et sustinendo homini prospectum post ho-4. minem potuit inserri. i' Denique invenisse dicuntur necessaria ista vitae, non instituisse. Quod autem invenitur, fuit, et quod fuit, non eius deputabitur qui invenit, sed eius qui instituit; erat enim antequam inveniretur. Ceterum si propterea Liber deus, quod vitem demonstravit, male cum Lucullo actum est, qui primus cerasia ' ex Ponto Italiae promul-gaVit, quod non est propterea consecratus ut frugis noVae auctor, quia ostensor. ' Quamobrem si ab initio et instructa et certis exercendorum ossiciorum suorum rationibus dispensata universitas constitit, Vacat ex hac parte causa adlegendae δ' humanitatis in divinitatem, quia quas illis stationes δ' et potestates distribuistis, nam fuerunt ab initio quam et
5 fuissent, etiamsi deos isto non creassetis. Sed convertimini ad causam aliam, respondentes, conlationem divinitatis meritorum aemunerandorum duisse rati-
ζ Paris. 4. perficit. ' Paris. 1., 2. Leidens. 2. Fuidens., Vindob. inponitisς ceteri ponitis. 7 Fuldens. hominum. νηὶ Idom condendo. ' Idem inveniri. λ' Ita aris. 1. 2., Goth. Erlang. Leidens. 2. Vindob. Ambros. OXOn. Erlari. solus aris. 4. cerasa. Ita aris. 1. 2. Goth. Erlmg., Leidens. Vindob. Oxon. Ersuri. sed Paris 4 et vid. quiis inventor et ostensors male Oehier qui ostensor scribi iussit. yy Ita Paris. 1., 2. Loidens. 2. videns. Vindob. a Paris. 4., Goth. Erlang. Ersuri. allegandae. ' Erlang. rationes.
45쪽
onem. Et hinc concedetis, ' opinor, illum deum deificum iustitia praecellere, qui ' non temere nec indigne nec prodige tantum praemium dispensarit. Volo igitur merita recensere, an ' eiusmodi sint, ut illos in caelum extulerint et non potius in imum
tartarum merserint, quem carcerem poenarum infernarum, cum Vultis,' adfirmatis. Illuc enim abstrudi solent inpii quique in parentes et incesti in sororea 3 et maritarum ' adulteri et virginum raptores et puerorum contaminatores et qui saeviunt, et qui occidunt, et qui furantur, et qui decipiunt, et quicunque similes sunt alicuius dei vestri, quem neminem integrum a crimine aut vitio probare poteritis, nisi hominem negaveritis. Atquin ut homines illos . fuisse non possitis β' negare, etiam istae notae accedunt, quae nec deos postea factos credi permittunt. Si enim vos talibus puniendis praesidetis, si conmercium, conloquium, conVictum malorum et turpium
probi quique respuitis, δ' horum autem pares deuSille maiestatis suae consortio adscivit, δ' quid ergo damnatis quorum conlegas adoratis Suggillatio est in caelo δ' vestra iustitia. Deos facite)' criminosissimo quosque, ut placeatis deis Vestris. Illorum est honor consecratio coaequalium. Sed ut)' omittam 7.
huius indignitatis retractatum, probi et integri et
Ita Paris 4. Goth. Erlang. Oxon. Ersuri. contra Paris. 2. Leidens. Vindob. conceditis. β Ita plurimi codices soli Parisiens. 4 et Goth. qui nec. χ' Erlang. utrum eiusmodi. yy Ita omnes praeter Paris 4., qui cum multis Oxhibet. V Hanc seriem praebent Paris. 1. 2. Goth. Erlang., Leid. 2. Vindob. 0xon. Erlari. editore plerique in parentes et in sorores incesti typis mandarunt. δ' Goth. Leidens. 2., Ersuri. OXon. maritatarum. δ' Fuldens. potestis. '' Paris 4. Erlang. Leidens. Vindob. respuistis. Ita sero omnes unus Paris 4. adstruit. δ' Fuldens. in caelum. Paris 4 et unus Vatic. facitis. δ' In Erlang. Leidens. 2., Vindob. ut deest.
46쪽
boni fuerint, δ' quot δ' tamen potiores Viros apud inferos reliquistis aliquem de sapientia Socratem, de iustitia Aristidem, de militia hemistoclem, de sublimitate Alexandrum, de felicitate Polycratem, de copia Croesum, de eloquentia Demosthenem.' Quis ex illis deis vestris gravior et sapientior Catone, iustior et militarior Scipione quis sublimior ompeio, felicior Sylla, copiosior Crasso, eloquentior Tullio Quanto dignius istos deos ille adsumendos
eXSpectasset, praescius utique potiorum Properavit, Opinor, et caelum semel clusit)' et nunc utique melioribus apud inferos musitantibus ' erubescit. Cap. XII. 1. Cesso iam de isto,ih ut qui sciam, me ex ipsa veritate demonstraturum, quid non Sint,' cum ostendero, quid sint. Quantum igitur de deis vestris nomina solummodo Video quorundam Veterum mortuorum et sabulas audio et sacra de fabulis recognosco. Quantum autem de simulacris ipsis, nihil
' Paris. 4. Erlang. Leidens. 2. suerunt. yy Paris. ., Goth. Leidens. 2. Vatic. quod tamen. ' Goth. Ersuri., Socraten, hemistoclens iidem et Paris. 1. et 2. Aristideu, Demosthenen ; idem et Vindob. Polycratoni plurimi codices scriptioni in em desinenti magis avore videntur. β' Ita Omiles raeter Erlangens. in quo clausit. inest. μ' omnes oditores praetor Oehlerum codicibus invitis mussitantibus typis excudi jusserunt. Paris. 4. de istis. Oxon , quod non sintq; eidetis. 2.ν qui non sint. ' Paris. 1. 2. 4. GOth. Leidens. 2. Ersuri., quod sint. Paris 4. quorum Fuldeus. Statuas quorun
47쪽
aliud reprehendo, si quam materia sorores esse Va- Aculorum instrumentorumque conmunium, Vel ex
iisdem vasculis et instrumentis quasi fatum' consecratione mutantes, licentia artis transfigurante,' et quidem' contumeliosissime et in ipso per sacrilege, ut Gera nobis maXime, qui propter ipsos deos plectimur, solatium poenarum esse possit, ' quod eadem et ipsi patiuntur, ut fiant. Crucibus et sti 2.pitibus inponitis Christianos. Quod simulacrum non prius argilla deformat cruci et stipiti superstructast in patibulo primum corpus dei vestrii' dedicatur. Ungulis deraditis ii latera Christianorum. At in
deos Vestros per omnia membra validius incumbunt asciae et runcinae et scobinae Cervice ponimus.
Ante plumbum et glutinum et gompho sine capite 'sunt dei vestri. Ad bestias inpellimur. Certe quas Libero et Cybele et Caelesti adplicatis. Ignibus
urimur. Hoc et illi a prima quidem massa. In metalla damnamur. Inde censentur dei vestri. ninsulis religamur. λ' Solet et in insula in aliquiisi)deus Vester aut nasci aut mori. Si per haec constat divinita aliqua ergo qui δ' puniuntur, consecrantur ')et numina erunt dicenda supplicia. Sed plane non 3.
y Ita plurimi codices Erlang. autem aliud deprehendoq; Fuld. amplius deprehendos; sed male, cum Tertuli. verbo reprehendendi eandem sententiam tribuat quam deprehendendis of Apol cp. 19, 2. Ad nat. II, 4. Fuldens. sactum. y Leidens. 2. transfiguratae. ' Erlang. equidem. Idem, esse potuit quod eadem ipsis Vindob. esse possit quod eadem ipsi. ' Paris. 4. dei nostri Erlang. Vindob. de vestrisq; Leidens. 2. domini vestri. Fuldens. eraditis. U Fuldens. glutini et corophos sine capite. Ita Paris. 1.,2., Goth. Vindob. Erfurti contra Paris 4. Erlang. Leidens. 2., Oxon. in insulis relegamur Fuld. in insulas relegamur. Paris. 4. in insulis. ' Ita plurimi codices; aris. 4., Erlang. Vindob. aliquis. ' Paris. 4. ergo cum qui. ' Erlang. consecrentur et numina essent.
48쪽
sentiunt has iniurias et contumelias fabricationis suae dei vestri, sicut nec obsequia. O inpiae Voces, O Sacrilega convicia Infrendite, inspumate Iidem estis, qui Senecam in ' aliquem pluribus et amarioribus ')de vestra superstitione perorantem reprehendistis. δ')Igitur si statuas et imagines frigidas, mortuorum suorum simillima non adoramus, quas milvi et mures et araneae intellegunt, nonne laudem magis, quam poenam merebatur repudium agniti erroris 3 ossumus δ' enim videri laedere eos, quos certi Sumus omnino non esse Quod non est, nihil ab ullo putitur, quia non est. 8 Cap. XIII.
Sed nobis dei sunt, inquis. ' Et quomodo Vos e contrario inpii et sacrilegi et inreligiosi erga deos vestros' deprehendimini, qui ' quo praesumitis esse, neglegitis; quos timetis, destruitis, quos etiam indieatis,' inluditis Recognoscite, si mentior. rimo qui, ' cum alii alios colitis, utique quos non colitis, offenditis. Fraelati alterius sine alterius contumelia
' Leidens. 2. se nequam aliquem pluribus. Paris. L, Leidens. 2. et a maioribusq; Erlang. st maioribus. ' Ful-dens. probetisc Fulvius Ursinus non reprehendistis conrigi vult. Goth. possimus enim Fuldens. possumus autem.
Fuldens. ab eo patitur qui est. Ita plurimi codices aliquot inquitis. Fuld. illos.
Idem ut ... neglegatis ... destruatis. Paris. 4. iudicatis. - Ita Paris. I., 2. Erlang. Leidens. 2. Fuidens. contra Paris. 4. Goth. Erlari. Oxon. mentiar. Ita aris. 1.,2., 4., Goth. Leidens. 2. Oxon. Ersuri. quare retinuimus, cum minime absonum sit. Erlang. Vindob. quia cum in aris. l. manu secunda quidem cum , conrectum est, quam scriptionem
idens quoque exhibet et eliter probat.
49쪽
non potest procedere,' quia nec electio sine reprobatione. Iam ergo contemnitis quos reprobatis, quos reprobando offendere non timetis. Nam ut supra praestrinximus,' status de cuiusque in senatus aestimatione pendebat Deus non erat quem homo consultus noluisset et nolendo damnasset. Dome 2.
sticos deos, quos Lares dicitis, domestica potestate tractatis pignerando, Venditando demutando aliquando in caccabulum' de Saturno, aliquando in trullam de inerva, ut quisque contritus atque contusust est, dum diu colitur, ut quisque dominus ii sanctiorem Spertus est domesticam necessitatem. ublicosaeque publico iure foedatis, quos in hastari vecti gales habetis. Sic Capitolium, sic olitorium i' forum
petitur sub eadem voce praeconis, sub eadem hasta, sub eadem adnotationei' quaestoris divinitas addicta conducitur. λ' Sed enim agrii' tributo onusti Viliores, hominum capita stipendio censai' ignobiliora, nam haei sunt notae captivitatis dei Vero, qui magis tributarii, magis sancti, immo qui magis sancti, magis tributarii. aiestas quaestuaria eff-citur; circuit cauponas religio mendicans. Exigitis
7 Fuldens. non potest esse. Ita aris. 1., L, 4. Goth. Leid. 2. sed Erlang. Vindob. OXon. Erlart. Perstrinximus , quod nobis eo magis conrectura esse Videtur, cum eri conpositis praedamnare, praeiudicare, aliis, ut amet ' Ita Paris. 1. Goth. Ersuri. Vindob. Fuid. Oxon. tactabulumq; Paris. 2. Leidens. 2. caccabuloq; Paris. 4. Erlang. cacabulum. ' Ita omnes praeter Paris. 2. Erlang. Vindob., qui concussus legi iubent. Ita omnes praeter uidens. qui ut quisque deum , et Paris. 4. qui et quisque dominum praebet. Erlang. et Leidens. 2. Si Capitolium sicolitorium c Vindob.,Sic Capitolium sic colitorium. in Erlang. advocatione. Erlang. Vindob. abdicta condicitur. ' Paris. 4. Goth., Leidens. 2. Erlari. Oxon. agis Erlang. age. si Erlang. γdispendio censet. ' Paris. 4. Goth. Erlang. Ersuri. haec.
50쪽
mercedem pro sol templi, pro aditu sacri; ' non 3 licet deos nosse gratis, Venales sunt. Quid omnino ad honorandosi' eos facitis, quod non etiam mortuis vestris conseratis Aedes proinde aras proinde. Idem habitus et insignia in statuis ut aetas, ut arS,
ut negotium mortui fuit, ita deus est. Quo differt3 ab epulo Iovis silicernium, a simpulo obba, ab haruspice pollinctor ih Nam et haruspex mortuis ad-4. paret Sed digne imperatoribus defunctis honorem divinitatis dicatis, quibus et viventibus eum addicitis. Accepto ferent de Vestri, immo gratulabuntur, quod pares eis fiant domini sui. Sed cum Larentinam, η')publicum scortum, Velim saltem δ' a1dem aut Phrynen inter Iunones et Cereres et Dianas adoretis; ' cum Simonem magum statua et inscriptione
Sancti Dei inauguratis, cum de paedagogiis δ' aulicis nescio quem synodi*' deum facitis, licet non nobiliores dei veterea, tamen contumeliam a Vobis deputabunt, hoc et aliis licuisse, quod solis antiquitas contulit. '
' Leidens di, Vindob. pro auditu sacri Fuld. pro aditu sacrarii. Erlang. Quid non omnino adorandos ;Leios . Quid omnino adorandos Vindob. Quid omni adorandosq; uidens. Quid omnino ad inhonorandos. V Soli Goth. Oxon Erlart. Quid differt praebenti Gothan. Erlang. Ersuri. polinctor Leidens. 2. pollictor. Ita
dagogis aulicis Paris 4. paedagogis legi iubent, sed male; eum reliquis paedagogiis scribendum esse, certo certius est. ' Scriptio conruptissima in codicibus prostat soli Paris. 4. et esuri iustam lectionem synodis perhibent Paris. 1. 2., ,si odi Goth. Leidens. 2., sinodis Vindob. si hodie ;Erlang. sui hodies; videns. Cinhothi. ' Fuldens. quod soli ab antiquitate praeceperant.