Augustini Steuchi Eugubini bibliothecarii Contra Laurentium Vallam, De falsa donatione Constantini. Libri duo. Eiusdem De restituenda nauigatione Tiberis

71쪽

DE TUO NAE MONSTANT. Constantini, quod nunquam Laurentius uidit, aperte fateatur eum tunc religionem risii penitus agnoui sse, cum contra Maxentium pugnaturus signum crucis

indit in coelo De Melchiade quoque qui aluum pra dia quaedam scripserit donasse Constantinum postea disquiretur, eoq; aperie contra eum probabitur,qui di/cat Constantinum pratalia donasse, non e alio potuille

dicere, quam quod scripsit Sylvesici qui ei successit. At Sylvester scribit Constantinum imperium donasse. Sed controuersia de Melchiade postea dissoluetur,

quandoquidem Melchiade martyrio coronat , norisuerit Christianus Constantinus, quo imperant , uel superiore seculo intersecius est Melchiades . Omnes autem hiitoria falciatur a Sylvestro filiis Constitati/num baptizatum. Tum historia quae scribat Conii imtinum donasse palatium Laterane se, Mob reuerentiam cessisse,cadem scribit donasse occidentem uicet id Mel chiades non expresserit. Et apud Linccos quae de Melachiadescribuntur pro falsis habemur, ab Arrianis con/sicita, ut ostendam. Sed his omissis, ad Privilegium cum Laurentio ueniendum est, disibluendae s illius calumniae. Nam quod de pagina scribu, S de eo qui Gratianus uideri uoluit, qui ad iura Pontificia quaeidam adiecerit, mihi de eo nulla cura erit, imis ante

oculos sunt longe potiora, neque de donatione mihi dicendum est e c ratiano , scdictustissimis autori bus Neque nomen Paleae mihi curae est, cum id sit noumen baiarum. apud bonos autores citra cos, d Laitinos appellatur Occretum, siue oraculmi Constan tinis iraecae hau i siue ἰαbur , a Latinis Donatio, ab

indociis canonistis Palea , ab antiquis pagina donasi a tionis.

72쪽

tionis . Neque de his, quae locutus est Constantinus, dicendum mihi erit, ut apud Gratianum habentur, ac legunturi sed ut in antiquioribus exemplaribus La.

tinis ac Graecis,unde forte desumpsit Gratianus Quas renunc Gratianum missum facio. De testimonio quo/que Gelasii super historia Sylvestri postea locus erit disserendi . Nam Gelasius , qui fateatur gesta beati Sylvestri a plerisq; legi, approbari, idem hoc suo te νstimonio etiam quae de donatione in ea historia seri, buntur, comprobat . Est enim eadem historia, quae si uera est in uno in altero quoque uera sit necesse est. Omnia sunt inter se connexa atque apta Quὀd ex

Iasius scripsit de gestis Sylvestri, scripsit de tota histo/ria Sylvestri , in qua est donatio Constantini a reti qua historia indissociabilis , si quis omnia perspexeσrit ut postea docebo . Testimonium quoque Iacobi

Voraginensis , cum oppositum fuerit antiquorum, longeq; illo doctiorum testimonium contra donastionem nullum erit . Quod igitur ait primum Laus rentius , inter gesta Sylvestri priuilegium non habetri, prorsus in contrarium est . Omnes historia quae Graette MLatinae de Sylvestro meminerunt, simul cum gestis eius habent donationem . Nec alia sere

sunt gesta Sylvestri, quam ea , qua inter ipsum ac Constantinum acciderunt de baptismo , de donatio/ne , de discessu ab urbe propter donationem . Quare mirabilis hominis impudentia , qui neget in historia, siue gestis Sylvestri, quorum meminit Gelasium, haberi donationem, seu priuilegium. At ego testes omnes bibbliothecas proferam, quae habent historiam Sylvestricum baptismo dc donatione Costantini siue priuilegio.

Quod

73쪽

DE DONATIONE CONSTANT. Quod posterius clare probabitur Ostendeturcpincaosum tot uerba super eo Laurentiu pro sudisse insultanstem , dg triumpia antem ubi non est et opus. Quod aut 3 tem cupit in auro uci argento, aut aereis, sui lapideis tabulis incisam fuisse hanc donationem fridiculum est, quam leuissima quaeq; captauerit,ut sue opinioni faues reti iasi haec tollant donationem, quae in memoria

hominum per succedentes aetates incisa remansit omnibbus testimoniis confirmata, ac corroborata Quas quis dem solidas, ac ueras tabulas, uel nesciuit, uel noluit in medium afferre Laurentius. Sed delediatur insultare contra eos,qui hanc donationem, aut Paginam, aut Priuilegium uocauerunt. Quasi haec nomina a recentiori/bus inducta debuerunt tollere uetustissimam donatio/nem. Iam docui non uocari Paginam, uel Privilegium priscis scriptoribus, sed Edilatiam, siue oraculum, siue ordinationem, aut Concessionem Costantini. Omnis labor Laurentii toties ut impius est , sic vanissimus est captans ex leuissimis causas calumniadi Totum in hoc

calumniarum genus contra donationem cognoscetur

esse inane propterea quod Proser uerba ex donatione, ut apud Canonistas haberentur nec curauit , auiditate calumniandi prouectius , proferre ex riccis, aut uetus stis Latinis codicibus uerba ista donationis. Quod primum exclamat contra principium donastionis . Utile iudicauimus una cum omnibus satrapis nostris. Ecce sons totius inscitiar, totius iniquitatis Mymnium calumniarum, non profert antecedentia, unde uentum suerat ad illam concessionem . Unde Constan, tinus ardore prouectus exclamauit, dignum , siue utile iudicauimus Antecedentia sunt commemoratio totius

74쪽

AUG. TEUCHVS IN LAV. A L. miraculi, ut e lauacro purus emerserit, ut primum ei Pxincipes apostoloru apparuerint, quibus docentibus, atque uirtutem suam inspirantibus, pristinaran columistati sit restitutus ut manum e coelo tangentem ungdatem cylepra corpus aspexerit. Haec Omnia antecedui,

ob quae subiecit Necessarium siue utile duximus,Gra: ce Holi κρώναμ. Vetuistissima enim historia a Graecis in suam dialacton stat tralata Haec, ait, causa nos impuglit, ut Imperium Deo, & Petro dicaremus. Antes cedit etiam confessio totius Trinitatis,s totius mystorii, quo genus humanum fuit redemptu. Quibus coi

memoratis diuino furore commotus Imperator exesasmauit: Hoc uisum est nobis, Muniuerso senatui, Proσceribus, bella I magistris. Quorum in conspectu cum sanguis innoxius puerorum undendus esset, facinus exhorrescens peroraverat. Audite inquit me, Sproce' res. Horum in conspectu foedissima contagione libera tus, Imperium facrauit ipsis approbantibus, inaudi tam is salute admirantibus. Si considerasset haec Laurentius, atq; aquae antecedebant perspexisset, fortassieco tra reliquas clibere, aut ueritus esset, cu quibus prioσTa Oportuislet ueriere, aut euomnino sceleris puduis

set. Nam qui tollit donationem ac consecrationem Inas pertu Confessionem, totamq; historiam euertat necesse

est Euemus enim confessionis est Imperii consecratio. Continuisset etiam sese contra donatione,, clarius o tum ipsum sermonem cognouisset, nullamq; causam contra sacra dimicandi habuisset, si uidisset anteceden tia, cum in conspectu procerum, magistrorum i belli execratus facinus sanguinis Tundendi orasset Eos ibi

appellat Proceres, Optimates eosdem adhibet, cum Imper

75쪽

DE DONATIONE CONSTANT.

Imperium adiungit religioni Quare super his minime

admirari debuit Laurentius, nec suisset admiratus, si priora uidis let Vociferatur autem contra principium illius edisti, quod in conspectu Senatus 5 illis appro νbantibus imperium uerit sacratum. Cum nemo sena/torum nisi multo post fuerit Christianus. At tu Laurenti,pra dicas quae ignoras. Cur non potius suspicaris, Imperatore cum matre, Κ filiis cum uniuersa familia ad religionern Christianam transcuntibus uilios ex sena/toribus hoc exemplum imitatos Nam Helena mater Chri litana tunc suit Sc Costantia filia Si potiores Christiani erant exemplum principis secuti, cur in seriores multi es e non debuerunt, praesertim tanti miraculi te

stes, ac spe latores Huc adde quod omnes historis dei monstrant,&Eusebius perscripsit in exercitu Constantini, multos duces, ac prictores Christianos suisse. In exercitu quoci Constantii patris. in etiam in exerci/tu Maxetii, superius etiam in exercitu Diocletiani Christianis inimicissimi. Hos ergo testes adhibet Constantinus, ac primit nominat Senatu, tum optimates ac Sagtrapas. Quod autem indignatur, urit contra nomen Satrapae Laurentius , ipsumcl sermonem donationis ostendit minime Romanu. Cui dubium tempore Conistantini non suis te purum Romanum Sermonem, nec

principes illius temporis loqui solitos ut priores uo/mani Caesar, Pompeius,senatuscp. Cuius rei testimonia sunt tam multa, cum in arcu Constantini qui uisitur Roma habeatur, Divinitatis instincitu sumpsisse Constan. tinum arma contra Maxentium. At nunquam apud priscos Romanos leges Oiuinitatem pro Deo instin fili Dei, siue deorum dixissent,non more Graeco sor L

76쪽

ge epistolas Imperatorum in conciliis Niceno, Ephesi,no,Chalcedonesi,aliis , quam abhorreant a prisca Romanorum phrasti Non mirum igitur,sermonem donastionis non esse pure Romanum. Est sermo illius seculi potius id indicio sit eo tempore scriptum edictu quod

redoleat sermonem seculi iam in barbariem degenerantis Lege scriptores illius aeui, praeter unum Lactantiu. Desine mirari nomen Satrapae illatum fuisse in sermo inem Latinum, quo tempore non pure Romane loqueσrentur. Quanquam id nomen apud Euripidem, apud Terentium inuenies. En nomen Persicum in sermone Graeco, Graecis enim uenit ad Romanos,ut Machera, Sarissa, primum Germanicum, alterum Macedonicu,

Pluxa Italia Sermo igitur si lageris illius temporis scriptores , non uidebatur ab illo seculo alienus. Adeas Ammianum,Arnobium, Boetium Seuerinum. No si sermo, quo senatus tepore Caesaris, ac Pompei loquesbantur, edicta ,scribebant. Non in lingua solum, sed omnibus pene ritibus Romanis priscus candor abieήrat. Nulla ita*prudentia desiderat illic puritatem Ro/mani sermonis Laurentius, desiderat edictum more priscorum, aut cum Respub floreret, perscriptum fuisse. Somnia antiquitatem Romanam, ad eam reuocat seήculum Constantini, de optimatibus, satrapis. Et cur de caeteris magistratibus sit silentium,admiratur Inues hitur etiam contra uerbum quod dixerit populos subian centes Romanae ecclesiae. Sed suus liber falso habebat,

Romanae ecclesiae: cum dicendum sit iuxta uetera exemplaria,Romanae gloria ege Graeca. - τῆρ ta me αλεια μεγαλότητ υπικειμενω λαῶ. Populo qui Romani mi,

perii maiestati subiacet. Aliudue exemplar ἀτω

77쪽

DE DONATIONE CONSTANT. ρω i ς ξαστλειας πωκοντι. Et populo qui gloriae

Romani Imperii subiacet. Queadmodu igitur dixit in confessione subiecto omnes Episcopos, Archiepiscos pos ecclesis Romans: sic decuerat intelligere Laurentius criptu esse populum,siue plebem Romanam subiacere Ronianae gloriae. Ex ea quo*consessione perspicuum argumentum est, quemadmodu apud Reges ac princope fit, ut loquantur ore eorum, quos habent a secretis, per quos edicita conscribat,st ylus*.orii est, non Imperatorii: sic Contantinui illud suum dictum donatio nis, illam confessione dictasse ore alicuius Christiani forsan Episcopi, qui magis Christiane,& iuxta sacras literas, quam Romane loqueretur. Ac sorsan quispiam Graecus suit,qua postea rubet Imperatore scripserit edicitum quantum ei Latine loqui dabatur Edita enim est consessio 8 Imperii consecratio, literisci conscripta

post aliquod tempus Euestigio quidem os est iis eli,5

donauit Constantinus, sed ham literis madata sunt, annis iniectis. De stylo igitur donationis no erat cur miraretur Lauretius, potuit excusare stylii esse alicuius Christiani qui non omnino Romane loqueretur inalis ut dixi Arnobius,Ammianus. Sed maxime potuit s. aliquis peregrini sermonis homo,postea quam Constantinus Lyetatium tenuisset. Scire quo Popera prctium est uerba donationis Lauretio proferri non adhibitis uariis exemplaribus, sed quo calumnus suis esset locus dumtaxat,ut legerat apud Gratianii. Nam quod prosequens prosertex edicto Eligetes nobis ipsum principe apostolorum, uel eius uicarios firmos apud Deum flepatronos, quae sequutur. In codice Graeco poterat uarietate subnotare. Et uolumus, inquit, ipsum principe, aut

78쪽

aut coryphaeui apostolori ἀρχαὶ κ α/H. Suc ce refc eius expersona eius τάτουρ πορ τῶν θραν ταφαρ clari primos apud Deum esse patres. Vides ut non hasbeat, Firmos apud Deum esse patronos: sed , primos apud Deum esse patres. Apud Deu quoq; sentit rogari do diatercedendo, precando. In religione quoq;. his quae ad pietatem spectant,Primo patres,principem locum inter omnes patres ,habentes. Nec dixit Vicarios,

sed Successores. Sed demus Vicarios esse in codice Latino uetustinui est,uo usitata in antiqua ecclesia usq; ad haec tempora. In sermone quae barbaries . Eligentes esse

patronos , cum etiam Graeci eo modo transtulerint qu- κρίνο- πιν μακειον, πονη- τος τον τόπονήκειν ἐπιχοντας. Eligentes proponentes beatum Petrum, locum ci eius tesnentes apud Deum nostros esse patronos. Non nemo, nus sermo Nec excludit aut istum, aut illos, ut tum asIigne interpretaris, sed copulat, coniungit, tam illum, quam istos , tam istos quam illum , quia successores eius Nobis, &nostro Imperio. Non barbaries, sed 8 se Ec totum Imperium adducit donatore se suam a coronam , suum Imperium prosternit Christo, &se, tro. Terrena Imperialis potentia, Recte duo adiectiuua, imperialis potentia quae terrestris est contra quam ista Petri coelestis tota raecum quoque is urar in ξα-

admodum, inquit, Imperialis nostra maiestas in ter/ris adoratur, S colitur, haud aliter decernimus coli, atque adorari ecclesiam Romanari L Vides ut Laureiotius quo facilius proscinderet, ac debaccharetur, non inspexit exemplar emendatius, adhibere etiam Graeca si mo

79쪽

si modo notum ei esset haec apud Graecos haberito,

tuisset. Is dicendi modus bonus est. Non erat curasci sceret Lactantium. Sunt codices qui habent firmos quid hoc absurdi est, stabiles ueros, solidos,synceros patronos igora honorificetia In antiquis emenν datis exemplaribus Graeci δδε-

hi Misi in Dantes ei Potestatem honorem, digitatem siue amplitudinem. Nec tumor est in oratione glorio se exaltari: sed oratio sacris literis usitata, qua utebam tur, qui ex ore Constantini edictum scripserunt, uicia te sacrorum librorum uocabulis, quae reliqui impera

torcs. Theologi ubique usurpare consucuerunt, sed detiylo in secundo libro Arrogare sibi titulos ei ne

quenter Constantinum iniquissimus est haec praediscans impudens grammaticus Prosequitur pro serens ex edicio, ubi praeseriurecclesia Romana quatuore clesiis, Alexandrinae, Antiochenae, Hierosolymitan P, Constantinopolitata v primum p ait, Omitto sermoanis barbariem iam de hoc dicitum Misereri nos poatius oporteret tantam hominis barbariem, mentisci ca, liginem, qua omnem ei lucem, benignitatenaci dicem

di, de sentiendi denegauit. Non est in excmplari uero eiusmodi barbario. Ac primum non eit, ut tu legisti, Celsior: oc, Princeps cunctis sacerdotibus: sed Grie, cum exemplar uetustum habet, Atque eum qui per aetates succedentes suturus est Romanus Episcopus κοσμ. Decet cite insignem, Omnibus pinuriali sacerdo/dotibus superiorem Princeps , ut uides , lio loco

nusquam eii, nulla p in sermone barbaries, ncque pro casu gignendi, positus est casus dandi, Sed demus in

80쪽

exemplaribus Latinis haberi eam lectionem, non est barbaries si quis stylum illius temporis respiciat, ut postea probabitur. Sic quoque Extiterit, pro existat:&, Totius mundi, in toto orbe terrarum. Fides austem 5 stabilitas habent recte,&uenuste τορ δομ nν Ad correctionem , stabilimen/tum fidei. Haec loquendi ratio nonne bona est Reyliqua ut lauiora praetereo. Quod autem grauiter re/prehendit, nec ferendum putat, qud totum edictum euertat , quod cum a Christo primatum acceperit uo. mana sedes, Mid Gratianus, Moctaua synodus asse rat, dicatur in edicto accepisse a Constantino uix dum Christiano . At non perspexisti Laurenti Constantiunum aperte fatentem , principatum hunc a Christo profecturm Ipsum autem Imperatorem, qui Christum imitari decreuisset edicto confirmas se occomprobaOse. Hoc clare profatus est Constantinus , ut supe/rius demonstratum est . Quare non primus hunc prin cipatum Constantinus constituit, sed a Christo constitutu confirmauit edicto Hoc non uidisse animi fuit strabit Secunda calumnia est de sede Costantinopolita ira quod de ea fiat mentio in edicto, cum nondum esset

Constantinopolis: nondum Constantinus ad eam pros 1 fectus ei nomen indidisset. Responsum superius est, Constantinum quidem ea, quae sanctione, aut consti tutione illa continentur, imprimum baptizatus est, edidisses insecutis autem non multis annis edictum conscriptum fuisse. Cuius rei clara ratio est, quod in confessione, quarn lepra expiatus scribitur protulisse,

multa loquitur preclara de Trinitate de mysteriis Christiane resigionis Athec qui nosse potuisset in ipso limis ne fid