Augustini Steuchi Eugubini bibliothecarii Contra Laurentium Vallam, De falsa donatione Constantini. Libri duo. Eiusdem De restituenda nauigatione Tiberis

91쪽

DE DONATIONE CON STANT. Non uidet tempestate Constantini ad eos ritus Rem p. recedisse ut ueterum Romanorum ritibus abolitis, alii litibus regum exterorum inferrentur, adorationes, consecrationes, cum rescreentur in Deo , quod priscis

minime fieret Insignia igitur erant imperatorum quaslia caeterorum Regum additis plerisq; ab ipsis Imperatoribus. Praetereo de nomme imperatoris , cum ac necis Imperator appelletur ρα λ . Rex, intelligcristibus idem ualere nomen Regis atq; Imperatoris, prae sertim eo tempore apud Romanos imperatores itaq; Romani insecutis temporibus Auna ad unius arbitrium omnia es en deuoluta, erant quales caeteris nationis bus neges.

mod autem inuehitur in id quod in edio est . Si

mulci Phrygium , nec non Superhumerala uidelicet Lorium quod imperiale circundare solet collum Phryagium, ait, tauquam auditum apud Latinos Athocide, atin de Satrapa Quid si tunc usu esset id nonae ut post ea semper sui sumptume Sermone GKecorum,quisbus Phrygium opus est insertu imaginibus aureis,co textum in gemmis sericum , quod Phryges exercere soslebant,quemadmodum uocatur in Italia uicanio no/mine Hebraico,quod Hebraeorum ea sit ars. Erat igitur usui nomen eo tempore Graecus codex, declarans

quid esset Phrygium , Tradimus inquit, etiain diades m a nempe coronam capitis nostri . - δε - χροὰν λῶρον δα et ἄδε-MAλua et Minois ' πα. Similiter inquit&phrygium nempe tegmen capitis, siue mitrana, Atq; superhumerale, nempe Lorum quod Imperatoris col/lum solet obnubere Fortasse mitra dicta phrygium,

92쪽

quod mitra propria esset Phrygum,ut poeta: Et tunica manicas, labent redimicula mitrae. Codex quidam Latinus satis uetustus habet, Pileum, uel mitra,phrygium: nec notas superhumerale, iudeli cet lorum. Quam ob rem cum apud Graecos,5 Latii,

nos receptum esset id nomen, cum Greci suis exemplas ribus eo uti non recusarim: cur super eo, more grammaticulorum destomachatur Laurentius, Momanita' tem in his quae ad religionem pertinent somniat, ac tam leuibus argumetis nurtur euertere donationem Expisuerunt ergo Graeci quid esset Phrygium , uidelicet pisi cuS, uel mura, aut capitis tegumetum. Me loro quosque clarum est ex Graecis gnoratum a Laurentio. MOS erat humerale uocari lorum, Latinos Graeco nomine. Nam alius quoque codex habet στο λῶρον - ἄμοφόων. Lorum superhumerale Cum sint igitur haec in anti qua Graecis, ac Latinis exemplaribus cur irridentur a Laurentior Me Chlamyde, c tunica, eadem ratio. Nam exempla Graecum habet τό τε Α πορφυρῶν χλαμύδα το κοκκινον ἀπιον. Insuper,spurpuream chlamydem, Rindumentum, aut tunicam coccineam. In antiquo codice Latino deerat, unica coccinea. . Alius G Icusco lecta χιτῶνα κοκκινον. Et tunicam coccinearim Nec,

ut lauissimus irrisor putat, haec ex Euangelio sumpta sunt sed erant ornamenta Imperatoria. . Cui obscus rum est de purpura Nec uoluit, ut improbus caluntas tiar, utrumq connectere potius si resti iudicii, si mentis aequae suisset,diuersa exemplaria contulisset,uicium os

dicum cosiderassetisi quid additum, si quid detractum, aut uariatu quod in ipsis exemplaribus cernitur. Nam Latinus antiquus codex ut dixi ex Bibliotheca palatis

93쪽

DE DONATIONE CONSTANT. ena,non habet unicam coccinea Clarum est igitur hoc loco purpuram cadidam scriptorem sensisse, Coccinea uero dixisse, quid uitii habet, cum noci etiam eo mos do transtulerint, quod Laurentium palam est tonorasileet udi ad poliremit irridet in edicto concedi Syti uestro omnia Imperialia indumenta, num uidelicet ue/natoria, num bellica Haec evomat plane maledicus, cui studium sit omnia carpere fidis irridet edictum ubi dicitur, Seu etiam dignitatem Imperi alui praesideriatium equorum. Obscurum erat,nec potuit a Laurentio intelligi, consulamus in ca Concedentes inquit, super, Imperialium praecedentium , siue ante alios sedentium digi utatem, equites inquit Imperatori qui ante alios sedent, dignitatem equitum qui apud Impe/ratorem caeteris proelident,p stant Q uanquam alius codex peruetustus Graecus clarius habet V -- M-mnia ἐνδυ me sequώματα τί βααλικῶν λίγων. Et omnia

Imperialia indumenta δε honores imperatoriorum equorum. Nempe insignia equorum qui imperato arem antecedunt. Hoc intelligere non potuit Laurenytius De sceptris imperialibus dein loquitur impio rus quae in edicito etiam concedi dicantur Sceptrum unum est inquit,sii modo sceptrum Imperator gerebat. Equidem arbitror , haec omnia haud dubie impera Ἀtores habuisse Sceptra quoque numero multo dixit quemadmodum reliqua omnia. De signis loquitur Laurentius quae nominatur in edicto, nec uoluit intellio re quid scriptor sentire potuerit Sensit insignia imporialia facile quidem intellectu, non tabulas aut aquis las, si modo respicere ad hic blaterator uoluisset. Conisi memor

94쪽

ε AUG. STEVCHVS IN LAV. AD memorat edictum etiam Randa , quod nomen fingit ille se ignorare. Omnes Graeci codices habent Randa, siue anta nec barbaries in sermone est Nam quemaadniudum in omnibus Grecis ac Latinis exemplaribus habetur, nomen erat illo seculo receptum. Banda sunt insignia Imperatoris procedentis , sunt uelut uexilla, caetera insignia Unde nuunc quoque Bandera Itali,co sermone uocatur, propterea subiecit, processionem Imperialis culminis. Qua uidelicet pompa procedere Imperatores solebant. Propterea Grinus codex ha/het is dirae , ἁλοῦν - προόδεις τηρ βααλικους κρρυφῆς καν is stili. Et omnem maiestatem, potentiam I quae eonitur progrediente imperiali magnificentia . Is sermo mihi sine buccis & tumore uidetur, si Laurentius menstem calumniandi exuisset. Cuius inscitia maxime irrisedenda, qui non existimet insecutos Imperatores post aliquot secuta , neglecta prisca fragilitate , ac modesstia, procedere solitos magna eum pompa, cuius rei plena sunt omnes historiar , ut Herodiani, Malios rum, qui de moribus Imperatorum scripser t. Mulata enim illata sunt in illam Romanorum salictana fruspalitatem ut cum Diui appellari coeperunt post Causarem . Eos in numerum referente multitudine, eis Isaras erigente L sacrificante quod apud priscos mi nime licuisset Quod potius dixerit Gloriam, quam Splandorem Jam ostensum, non oportere ab illo se/culo expectare nitorem Romani sermonis Nec Grini dedignati sunt usurpasse 'αν gloria. iit deinde mentio in edicto de clericis, quos Imperator hoc suo edicto adornauerit. Quasi non fuerit eadem consecutio, ut qui

ad Summu Pontificem ad Christu,5 Petru onmiliti,

signia

95쪽

UR DONATIONE CONSTANT.

signia imperialia transferre decreuisset, non oportuerat etiam osticioru ac munerum, Meorum ciuica Rei t

meminisse. Quod prosequitur Laurentius da dica,

tur in edicto estici patricios costiles Verat edito est tquemadmodum senatus constat patriciis,&cosulibus, sunt uidelicet eiusmodi dignitates in senatu,sic quom essent in senatu sacro clericorum ut clerici essiciantur Patricii, re consules gerentes easdem, aut similes di gnitates. Sic enim habent etiam Graeca ci iri γι-- in M. Declarat quid sibi uelit patriis Cossos fieri,in consules Qxteriso dignitatibus adoranari , uidest quod hic reprehendas et duo dixit distin, vita, quae te aperte ignorare fateris. Qua de Patriciis. Senatoribus disserit Laurentius, quoniam huic, gotio non seruiunt, prictereo Tota enim res eo reue stitur, ut Omnia fateatur se uel ignorare, uel quid dicat

vir in edicto non percipere. At quis ictator ad h. cme νtioris mentis , quam grammaticus accesserit, omnia clarius percipiet. Nam Graeci qui saepe ac multis tres,tionibus haec in suam dialecton conuerterunt, clare ormnia trans serentes cuncta se intelligere licia terunt. Nec clericos dicit feri milites Nec imperatoria digiti tale uult insigniri ministros, qui ecclesis deserviant leo manae , sed eas dignitates , quasi sacium quendam senatum commemorat, tralati Omnibus ad eccle,siam improbitas Laia uiana, quae nullis scriptis eius non occurrit, inuehitur in clericos, ct ira possim omnia si cui candor insit recie interpretari, nullanici aut in uersbis aut sententiis stoliditatem agnouisset. Sed quid his facias qui mentem secum improbam, attulerunt, ue Iut ebricitantes omnia uina iudicant amara Certum

erat

96쪽

63 AUG. TEUCHVS IN LAV. A L. erat Laurentio ueritate quitatem , quoad eius poOset,effugere, claudere oculos ad omnia quibus illa doι natio probari,ac recte explicari posset. Sed Grscorum, ut dixi testimoniu clamat contraeu, qui donatione suis literis toties rescripserat,nec in uerbis aut sentetiis iudis cauerunt esse stoliditatem, ut potius ego hominis huius coarguedi, Mad singula immorandi laborem inanem, stolidum, nullius* prope fructus iudicem:cum omnia potius sint cavillantis quam recto iudicio decernentis. Concubitores nominat improbus irrisor ex edicto, qui nusqua sunt, sed excubitores palatii,etiam in rabc excubitores posuerunt utentes uoce Latina σωστα, Ηκοριτορων κοσμειται. Quemadmodum Imperialis magnis ficentia uariis ossiciis exornatur , cubiculariis , ostias riis δε excubitoribus. Ubi sunt ὀ caput maledicum Concubitores et Indignum ne est etiam nominata esse in edicto omnia palatina munera , nominatim cunσctis appellatis, ut totus ordo tralatus ad secrosanctam religionem noscatur non dedignante Imperatore, qui palatium donasset, etiam munera palatii exhibere no minatim, quemadmodum se stratorem fuisse comine, morat,equumw aliquot passiis duxisse 1 Descendit deinde noster Zoilus ad uestimenta, ad mapulas, Solinteamini: quod appae sint mensarum, Linteamina ad lectos pertinent. At Graecos adire oportebat, consulere uetustatem, non in maledicendo dum taxat defixam habere mentem , huncq scopum sibi proposuisse. Transtulerunt haec Graeci: Clericorum, inquit, equos sancitae ecclesiae Romana Maerioui Eoqό- - λευκοτατ χ ρώματο καλωπι diu. Manipulis , de in νteamissi

ad cuili

97쪽

D DONATIONE CONSTANT. oleaminibus candidissimi coloris ornari. Alius autem textus habet metri r re Instrati erunt equi eorum sindone . Vides quid Graeci senserunt appellas hi manipulos, Solinteamina, nempe Ornamenta equos rum candidissima , etiam sit non pure Latine scriptor edidi sit locutus Sensus erat clarus Graecis, ac Latinis priscis: non finxerunt senescire, candide sunt interpre/tati. Vt autem eius inscitia melius innotescat, de Mapuulis , quod sui ornamentum pontificalium equorum, quemadmodum dixit in edicto Constantinus audiaristiquam historiam: Constantinus,natione SyruS,Ponti,fex, clina uenisset Constantinopoli, obuiam proces es ei Imperator Iustinianus, Pontifex Meius clerus, Sc primates cum sellaribus Imperialibus,s scionis inauratissimul, mappulis ingressi sunt ciuitatem . Audis mapapulas ornamentum summi Pontificisa aliorum Est item, clarum, ad coarguendam Laurentianam inscistiam super in appulis, testimonium quod scripsit Greqorius Ioanni Episcopo Ravennati, quem coarguit, quod

multa fierent in eius ecclesia praeter consuetudinem Scquὀd sibi ornamenta non conuenientia usurparet dem appulis autem sic subiicit Illud aute quod pro utenadis a clero uestro appulis scripsistis nostris est cleri, cis fortiter obuiaturn dicentibus, nulli hoc unquam alii cuilibet fuisse concessum ecclesiae, nec Rauennates cleriscos uel illic uel in Romana ciuitate tale aliquic cum sua conscientia pri sumpsisse. Nec si tentatum fuisset, ex suistiua usurpatione sibi praeiudicium generari, sed etia si in qualibet ecclesia,hoc praesumptum fueritiasserui me dandum, quod non cocessio est Romani Pontificis, sed sola surreptione pratisiuinitur. Haec ille. His intelligi po/

98쪽

AUG. TEVCIlvs IN LA V. A L. test, appulas fuisse ornatum clericorii Romanorum quemadmodu in suo priuilegio edidit&instituit Conjstantinus intelligi etiam datur quo tali inscitie possint

Occurrere in illo arrogantissimi ac temerarii grammartici libello. Nam de Conone etiam Potifice in rebus ge/stis Pontificum scribitur: Is,inquit , apud Siciliam do/,natione Thrax,sedit meses undecim. Hic ultra consuetudinem abscicosensu cleri ex immisicem malorum hominum in stata ecclasiasticorum Constantinum dia conem ecclesiis Syracusanae rectorem in patrimonio Siboliae constituit, hominem nequam, S uersutum Sed& pulo ei ad cabalicandum uti, licentiam cocessit. Sic historia. Nec dixit equos equitent, ut mira sit maledicentis caecitas, sed decorare his ornamentis equos, S ita

equitare. Quod ait de udonibus ornatu pedu, quod se ignorare praedicat, negat , eos esse ex lino, Graccilic

μμα- ρῆ2αι. Udonibus nempe candidissimo linteo. ad pedes uti. Si igitur explicant illi nomen, cur obuoluit Laurentius Quod autem in edicto subiicitur, sicut ccc lestia,iti terrena ad laudem Dei decorentur. Dubitat Laurentius quae nunc appellentur coelestia. Vcra lectio uerus sensus declaratur a Graecis. Vnus peruetusius cos dex habet τε huisse ue - τὰ ἰσάζεια. Sic sint, hasbeantq; celastia quemadmodum terrena QMem ad modum terrestris, ac mortalis principatus instruitur, insignituri sic ornetur, decoreturo principatus religio nis, ac pietatis, tralatis terrestribus ad coelestia. Alius

quoq; codex habet λωή - σώ ris Sichasbeant coclestia quemadmodums terrestria ad audem

Dei Agnoscis uerum,gei manum sensum, que se fina

99쪽

git non percipere Vallensis Uera igitur lectio, quam is nec potuit, nec uoluit agnoscere est, comparatio a terresstribus ad coelestiam on e contra, tralatis terretitibus ad coelestia. Quόd autem haec non putat spectare ad lauden Dei idem livor, eadem improba mentis coitas. Quid prohibet quo minus ad laudem Dei secerit Consstantinus, tametsi clerici licentiolius uiuant Quid hoc cum pietate Coni tantini Quod aute subiicit ex edi cto sunt autem uerba obscuriora , prie omnibus autem licentiam tribuimus beato Sylvestro,&successioribus eius ex nostro indictu, ut quem placatus proprio consi 'Itoclericare uoluerit Min religioso numero resigioso

riam clericorum connumerare, nullus ex omnibus praeὰ sumat superbe agere. Haec uerba cum sint obscuriora, circcis illustrentur. Ante Omnia, inquit, concedimus fas

cultatem ipsi sanctissimo patri nostro Sylvestro urbis Romae Episcopo,&Paps, Momnibus qui post eum singulis aetatibus Pontificatum tenebunt, beatissimis sum νmis sacerdotibus pro honore, & gloria domini nostri Iesu Christi in magna hac catholica apostolica anas

viaris φανίαν re so citra H - . Siquem ex illustrissimo senatu nostro, uellet reueredis clericis adnumerare, nesminem ex his, qui ad hoc uocantur per superbiam debere detre stare, aut excusare ordinem. Vincino inquit impedimento sit , aut nemo recuset si quem Sylvester ex nostro senatu ad religione uertere uoluerit . Vt sceptra, ut Imperium mi palatium ut omnia insignia transfert ad religionem, sic traducit homines ex senatu. Alius codex Graecus clarius. Ut siquis ex senatu uoluerit mis

100쪽

Propria, spotanea uoluntate esse claricus, Min numero sanctorum clericorum aggregari ne quis impedimento sitas sermo nonne bonus est, licet Latina sint men/dosiora. Nec instituit, Laurenti,quasi sacerdote Melachisedec Costantinus, sed edicto prohibet ne quis impediat,eos qui uolunt sacris initiari. Hoc nonne optimum est quibus nam calumniis obnoxium est Quod si uer/ha sunt paulo a candore Latino remotiora, uitium foratasse codicum sit,quod apparet ex Graecis exeplaribus. Dixi quoq; in desuetudinei ne tepore sermo tem Latinum abiisse,coscriptum etiam a Christianis episcopis edictu fuit,Costantino iubente,ob eam causam sunt pleraq3 ex sacris literis admista. Arguit deinde, quὀditem

reuertatur ad diadema,dubitat an Caesares coronarens

tui Dubitatio longe Imperitissimi, quo nihil apud his

storicos clarius si Caesares ac Imperatores sentias qui multo post Romanos illos priscos floruerint. In histo riis Graecorum,qui de Imperatoribus Constatinopolis scripserunt,in omni Imperatoris uita describenda, cum primum eos principatum suscepisse scribunt, ferunt eos coronatos diademate a Patriarcha. Nonastero in me dium testimoniti, cum sit res clarissima. Videte sapienὸtiam Laurentii. Caetera quae calumniatur, facilius praestereo, quoniam ab optimo interprete candide possunt accipi de sermone, quo oscriptum est edicitum. Quid quod homo maledicus accusat, quddrasura uocet co ronam,quasi ea non sit totius ecclesiae consuetudo ne

cae Latin &Graeci non sunt dedignati interpretarim in P , Iπυ , Coronam sacerdotalam et Conside

rate