장음표시 사용
41쪽
fringunt, quam demissiores, si tangentes refringantur. Falsum est autem x contra experientiam , ut etiam in Sole Elliptico, pag. 2r. Ostandi, qu bd vapores altiores ad refringendum sint aptiores humilioribus, eaeteris paribus aut hom lagis positis: ergo falsum etiam est, incidentes reti ingendas, esse linoas radiosas pure tangentes. Quod erat ostendendum. Doctrinae huie suffragantur experientiae: etenim radii per ultra Sphaeriea refracti, nunquam quantum ego quidem experiri potui proueniunt a radiis nude tangentibus, sed secantibus vitrum, etiamsi irrefracti proueherentur.
Ex quo habito principio infertur, vaporum altitudinem ess inuestigatu dissicilem, e linea incide attae; eum ea seeundum modo
dides,non sit nude tangens, sed secans circulum verticalem, ideoq te variabilis. Vapores quoque ex hoc ipso non tam humiles esse, atque aliqui illos faciunt.
D ARGUMENTA f NITIO FACTA s resondetur.
Ad r. Negatur ad Reseaetionem sussieere, in eideati a m si ae secandi potentia. quia cursus directus lineae incidentis non retunditur a superficie nudὰ sumpta,& a puncto indivisibili. sed aeorpore superficiei eoui auctri&c. Π
Λd E. Negatur ab inclinatione sne secandi potentia, ea uilari refractionem; eoaeeditur, si coniuncta sit; quam radius purὸ contingens coniunctam non habet.' Ad s. Coneeditur Auctorum loquendi moἀus, ultima tamen inde deductaeon sequentia negatur. Quia radias Sphaeram e ntingens non tam inclinatus est, quam omnium radiorum inclinatorum temni nuωd quod inanifeste pa-set, in inclinatione super planum facta, quae si angulum rectum adaequet, i a nanon inclinatiosed eoincidentia est cui in Sphaera contingenua respondet: qui appellatur tamen laxe inclinatio, quia angulus videlicet coiitactus inter radium contingentem & arcum Sphaericum interlabitur. Maxima autem inclinatio super planum determinatu nulla est possibilis. Ad 4. Raespondetur ab opticia Tractatoribus radium contingentiae satis excludi in iis quae ei rea medium & radium incidentiae, ad kefractionem requirunt. Quod autem aliqui radium contactus pro inuenienda refractione& aliis nonnullis indagandis assumunt, id quidem verum esse; sed hoe ipsum in dubio versari r vade potias, iuxta dicta, contraria sententia stati oportere,
42쪽
DE ALTITUDINE SOLIS SUPRA HORIZONTEM, IUSTA MAIORE. CAPUT XXII. C X eo quod Solis Rectactio fiatad lineam perpendicularem.
M necessario Sol apparet altior, quam revera sic. Cum enim ipse
per radios tantum refractos videatur, ibi utique apparebit esse, in quo loco &situ sunt radii refracti. atqui hi protracti sunt superiores quam radii incidentes; quod se ostendo. Rc fractus radius a radio incidentiae intra diaphanum densus protracto,divergit ad perpendicularem; ergo intra Aunosphaeram est humilior illo ; ergo extra ipsam protractus, est ipsom et sublimior. Sol ergo per restactum
visus, apparet altior. In figurar radius incidensae -- . . .
protractus ΑΒ C; retiactus DB Eraltius est pudium C quam D; quia a perpendiculari GH remotius: e go post intersectionem factam in B, humilius est A quam Er in Λautem versatur Sol, sed apparet in in ri altior ergo apparet quam stiquo autem maior rcfractio, eo fits ,l a loco vero eleuatior: ut si incidens radius protractus si I Rrefractio maior erit E Bl, sue DB F, quam EB A, siue DBC, ideoque Ilium ilius quam A; ideoque in Eidipstim I altius erit,quam sit A meodem E. Quanta porro haec Solis aduotitia eleuatio sit, incertum. Nam Refractionem ipsa comitatur. Si vera Tychonis dinrina est, quam esse probabile videtur; ut sellieerre actio
3 aut 33. minutorum primorum, gignat contractionem Solis c. circiter; tune necisse est, contractionem maiorem, n. scilicet minutorum, Gulto ampli Ieri Dactione oriri r Dicendun q; videtur refractionem ad se nigradum qu dammodo excrescere posse. Et sic euenire, ut Sol sesquigradu excessior appareat. Sed de his paulo post commodior iustitu tur narIatio.
43쪽
ontractio Solis enascitur ex inaequali partium ipsus prηρ marum mediarum & infimarum, supra horiZontem eleuatione; haec autem ex eo dimanat, quod eae inaequaliter ad pedipendiculares suas refringatur; hoc autem progenerat radiorum ab iisdem progressoru inequalis super Atmospherae superficiem
inclinatio; qua supersiete eum ab inferioribus Solis partibus emiis radii obliquiusia Superiorbus feriant rectius,ut ex Corollatio Lemmatis tertj recte deduci potest; hecesse est humiliores Solis partes amplius refringi subitimoribus, exporrigiq; altius, vehementiusque coarctari. Omnia tete hu i i s
fractum,sed non v- Abique contractum. lSolis resta. NamSol DEvio β' δε- susin Zenui, F, contrahetur aequaliter per lineas refractas G N &GO, cum incidentes radij sintv B & E c, perpendiculares A P, atque A inad quas utique
44쪽
appropinquare debuerunt radii refracti C N , & GO; unde solem sub ipsis vi-
sum refringi oportuit, minorere que apparere contractum, ad diametrum N Ominorem, quam vera cxistat D E. Sed haec verticalis refractio atq; eontractio, Ob tadiosam D B & E C incidentiam propemodum rectam, sinsum fugit, sola ratione apprehenditur, cum sit nimis exilis. . Solvet O HI, politus in Horironte vero AI, refractus&contractus inie- Sorum ho- qualiter apparet in H R, per radiationis refractas GR GS, GH, factas ab in- ' 'ς-cidentibus FIT, V X, IT Et quia maior est angulus H YI, quam S X V. de maior, quam R. TH , idcirco plus restingitur GY, quam CX, &plus CX,
quam GT ; protracta ergo recta GX extra vapores in S, ibidem fit altior, in sua proportione, quam protracta GR;&GH, altior. quam vel G S, vel C R: propterea quod hac intra Atmospharam, ob incidentem lY obliquiorem. magis accedat ad suam perpendicularem Α Y, quam G S ad suam, A X die. Minor ergo apparet totus Sol HR refractus, quam sit IH non rusractus;& minor HZ semidiametrus refracta inferior, quam superior Z R., itidem refracta. Quod si oeulus G eontueatur Solem X L, in Nadir M, apparet is per refractas radiationes G αβ, in β; & G γ si in extra loea vera Κ&L. sub dia--m metrois Aper refractionem ampliata; & eum incidentiae Κωi S L γ undique μ' saeiant inclinationes aequales, necesse est Solis diductionem fieri uniformem, ideoque Solem maiorem sed Sphaerieum apparere. Unde rationi consentanesi, Be legibus Refractionum eonforme videtur esse, eundem extra Nadir in hem, sphaerio inferiore positum, finitorique accedentem, inaequaliter ampliari, ver susque I a Nadir prouectum altiorem esse quam longiorem, propter incidentias obliquiores, uti ex Corollario I. Lem. q. & ipso Lemmate satis deducitur. aqua doctrina, ipsa etiam stare videtur experientia.
Ex hisce constat; I. Solem, oculo extra centrum terrae immoto, circumactum omnes ferme varietates obiicere, quoad figuram, quoad magnitudinem.
1. In dentili rotundus at iusto minor ; in Nadir rotundus, at iusto maior pparet. 3. Intra Zenith & Hor irontem minor altitudine quam longitudine; utra. que tamen d nct i apparet. . In Hotiaonte lassibili visus sola altitudine deficit, longitudine naturalis apparetar v Intra Horizontem di Nadir,altitudine protensior apparet quana longi-F 3 tudine
45쪽
tudin utraque tamen exceden re. Ratici huius; quod sola verticalia plana sint phana refractionum, cuiuimodi in hoc situ non post uni e si e plana longit
c. Eadem eueniet, si Solem immotum, oeulus in cireuli intra vapores siti peripheria circumlatus contempletur; at motus in diametro non per Solem transinissa, videbit i naequalem extra centrum Atmosphaera positus; in eodomi collocatus, aequalem di naturali magnitudine intuebitur.
Enuntiatαν. vitraeuiuscunque extremitatis, dummodo regu Ia. rieti ad axem oculi opticum recta, solam rei vita magnitudinem pro diuersa densitate aut raritate, vicinitate aut remotiovine vitri ab oculo, aut obiecto, non autem figuram mutant. a. omnia vitra ad axem oculi opticum obliqua, vel contravi hunt, vel diduc sit obiecta difformiter ; adeoque & magnitudine& figura variant, plus vel minus, pro maiore vel minore inclinatione axis aut radiorum obliquitate ad superficiei ci vitri, maiore aut minore visusa vitro, aut vitri ab obiecto distantia. 3. Omnia vitra plus inclinata, amplius vel dilatant vel comprimunt rem visa Lia. Ex hoe eonfirmantur Lemmata praemissa, ubi dixi, maiorem inclinatio nem sequi maiorem refract onem, minorem minorem,&e.
4. Nulla vitra quantum ego quidem diligentibus&frequentibus factist periculis assecutus sum incid tem radium tangentem, qui est rectus ad lineam perpendicularem in punctum refractionis eductam, videntur instinyreia. Patet experientiase Iin.
46쪽
H ne sequitur,omnes radios refractos,esse ab incidentibus quae serent vi-etrum. Unde dissicilis indagarii per hanc viam redditur vaporum altitudo: qui ex hoc etiam capitesnblim res aliqumum opinione evadunt.
s. omnia vitra oculo vicina, si partem axe Optico superioremines inent ad eundem versus oculum, rem vitam atque contractam siursum extollunt, ordinaries daturenim casus, ubi deprimunt f inferiorem ad oculum axemque declinent. rem visam supplii-munta; si dextram, in laeuam; si sinistram, in dextram contro
Equo stibilitur de planis Refractionum doctrina praemissa ; quod in
iis videlicet semper iaceant linea incidentiae, refractionis & perpendicularis. Itemque ad perpendicularem vel ab eadem refractio pro νallone medij; & ratioeedditur, cur Sol semper appareat altior, intra Atmosphaeram hemisphaerii sit. perioris visus; quia nimirum extremo vaporum superficia a Solis refractiva, iniselinitur ad aculum a superioribus suis partibus, die. Vide Solis Elliptiei in
CAPUT XXV. mira pia . O Mnia vitra plana hoc habent, ut obi ect i figuram non mu-L
tent, nisi in inclinatione valde magna; crassiora tamen citius via dentur id immutare, tenuioribus.
a. Hoc mirabile in vitris planis reperi ; quod cum eadem, superficies oculo applicata contrahat rem visam ., s eiusdem superficiei oppositum latus admoueam oculo , rem eandem diductam contempler, quam antea vidi contractam.
Expertus sum hoe in omnibus vitris planis quae hactenus plurima ad examen adduxis contigitque hoe in altero plerumque eiusdem faeiei situ, cum alii situs rem visam oblique coarctarent. An huius rei caussa in vitris, aut arcana quadam naturae vires deat, haud facile asseuerauerim. Viira certe hoc issicientia, Venetiis accurate se ni complanata oc perpolita.
47쪽
Sed lieet expolitio sit proba, vitium tamen inesse planitiei suspiere; quod
aciein oculorum, non autem naturam effugiat: vitra etiam plana secundum eundem tenorem & tractum polita, fila quasi quaedam eminentiora contrahunt, quae ad hoc negotium multum valeat: ambae etiam superficies hue eonferre aliquid possunt. Viraq; enim speciem obiecti propriam in oculum mittit, & seeundum inclinationem eontrahit; iam si duae hae species, ut saepe fit. mutuo contactu, coniunguntur, tune oculus obiectum produei existimat, &e. concurrunt enim duo, in unum oblongum, simulachra,&e. Sed hae rationes non conuincunt. Nam vitra libero flatu complanata, superficiei nitidissimat. eadem affectione santpraedita. itaque ab artificis manu, hoe peccatum, si quod est,excusari non potest. nisi quis dicat, etiam satus in eosdem semper errores incidere. quod verosimile vix videtur.
r. PIanoeonvexa, sicut & planciconcaua, ad axem opticum recta, figuram relinquunt, magnitudinem Variant: admota oculo
minorem efficiunt planosi uera quam eadem remota; maiorem plan concaua quam eadem remotae donec euersio contingit in illis: tune etiam contraria eueniunt. Planoeoneaua obiectum nunquam euereunti quia radii ab illic refracti nunquam coeunt.
a. Planoconvexa ad axem opticum obliqua, rem visam diducunt secundum diametrum obliquam ad axem opticum, an in te eversionem, &sic distractam alias exaltant, alias demittunt, pro varia nimirum vitri superficie& ad oculum situ: post eue
sionem contrahunt rem visarna,&c. Planoconcaua, rem in obliqua ad axem opticum, seu coae tracta diametro imminuunt, multoque contractiorem ostendunt. idque in magna varietate, prout conuexitas vel cauitas prosecta suerit ae magna vel parua Sphara, Scc.
DE VITRIS HOMO CENTRICE CONVEXIS ET
concauu , Τιμί seunt, quorumsuperficies tam coma.ua quam convexa circa eundem axem
desieribitur. r. Omaia vitra Sphaerica homocentrice concaua & conue-
48쪽
-COE L EST E S. 7 υxa, oeulo obliquὸ admota, rem visam transparente contrahunt.
a. Ei usdem Sphaerae segmenta, aequEcrassa, aeque obliqua;
3. Diuersiarum Sphaerarum segmenta, quae sunt Sphaerae minoris citius; id est, distantia breuiore ab oculos quae maioris, tardius, distantia longiore contrahunt. 4. Eiusdem Sphaerς legmenta, quae sunt crassiora citius, quς tenuiora tardius rem visam contrahunt- Ηine manifestum videtur, crassiciem aliquid conferres. s. omnia homo centriue concau conuexa. oculo ad vitru accedente, rem visam augent, recedenteimminuun Cia
x Praestant haec vitra idem quod mixta, sed intensius. Mikta voco , quae constant una plana. & altera superficie vel eonvexa, vel concaua. Quando autem utraque vel convexa, vel coneaua est, tunc idem, sed multo enficacius, faciunt, quod planoconvexa, vel planoconeaua. Ratio, quia refractio in hisce duplieatur; unde radij in conuexis altero tanto convergunt, in concaianis tantundem divergunt. .
a. Neque refert, utrum eiusdem utraque superficies conue. xitatis existat, aut concauitatis, an diuersae I semper enim altera ait rius vim sepro sua potentia auget ς cuiuslibet autem potentia desumitur a super ficie Sphaeriea, euius ipsa portionem participa
3. Convexa ergo ad axem opticum obliqua,oblongat rem secondum diametrum vitri inclinatam, ante situste uersionem rpostea vero contraria euentiunt,&ς 4. Concaua ad axem opticum inclinata . . rerum imagine semper breuiores exhibent, secundum inclinatam vitri ad axem opticu m d ia metru m, in situ & remotione vitrr a b oculo,seu obiaiecti I vitro, quibuscunqu . Caussa est, quod radiorum intersectio hic nulla unquam fiat, eum semper ascis maus recedant G Trans
49쪽
Transferunt autem baee vitra visas res a veris loeis mirum in modu m, se sum, deorsum, dextrorsum, sinistrorsum, Sce. Quod etiam in Sole experiri potes, per vitrum simile eoloribus tinctum, aut in Luna plena, vitro liqui do. Videbis enim utrumlibet sidus in Ellipsi aeon figurari,& loco transferri, pro lita de statu vitri. Et si eiusmodi duo aut plura vitra, diuersis locis inter visum & sidera dicta statueris, multiplicabis eadem sidera. E quibus rationem Paretiorum Parasilenarumque eruere addisces. modidem specilla polyedra edocebunt. Sed de homoeentrice conuexoconcaua viistra, de quibus paulo ante, eadem praestant. Vnde si ex hisce humilibus in alta ascendere, tanquam gradibus quibusdam, non pigebit; dicemus obiectu vel nubis, vel vaporis aut similis meteori diaphani refractivi, de uno istorum modorum multipliciter figurati, &c. Solem saepiuscule videri, dce. de Paretia ita gigni, dcc. sed haec ex occasione stringo, non instituto enucleo. Sapientibus
DE CRISTALLO, NUBIBUS, NERVLIS,
ATQUE ALIIS TR ANS PARENTI B US
Crisa Pin. iE si non nemo, & quidem solers, iudicio suo, sed non satis eonsideratus Ma
thematicus, qui eontendit cristallum vitro in ratione rectὸ refringendi cindere, ideoque ad usus opticos atque Astronomicos minus esse accommod 'tam. Sed res. caeteris paribus longe seeus habet. Datis enim duabus, vitrς atque cristallina lentibus conueris, eiusdem quantitati K similis operficiei, p 'ris expolitionis; cristallina certe vitream multum superabit repraesentandi obiectis quocunque modo, id quod ego creberrima experientia didici. Cur autem lentes cristallinae communiter minus valeant vitreis, speciesque raro 3 modum inconsusas, aut eoloribus Hearis non adulteratas transfundant, caui si ea quod rarissime persecte Sphetrica, & aeqvabi liter extersa superficie inuem antur, sed undarum more crispatae visantur, quae inaequalitas omnem mulacrorum tralucentium ordinem turbat. v inqae rectum adimit. H qautem labis in cxpoliendo, ex parte materiae. adscribenda est indoinitae ς i stilli duritieii ex parte artifieis, partim inscitiae, partim vecordia . At ve . qR improbum scientiae laborem coniungit, &sumptus necessarios in Mecban ς0
usus expen dit,is etiam cristalli pertinaciam flectet. Non tamen abnus, e I
50쪽
interdum tam nobilis materiae, tam excellentis sormae vitra, quae palmam etiam exactat eristallo sor lassis praeripiant. Sed hic casus admodum rarus estis , i Interim quaecunque de vitris hactenus a firmata sunt,decrbstallo aeque aut multo magis asseueratur. Praesertim eum Vitri & Crystalli Refractiones fini quas eadem, experientia εἰ doctorum virorum aucto ritate suffragante. Viae Kepl. in Dioptro Igitur Clystallus subacta& in figuras aptas transformata, idem poterit quod vitium. Neque opus est diutius lila immorari, &cω
ad E S. . Nubes quaedam ita densae, eras & coloratae sunt, ut Solem oculis omnIno adimant ; & de his ad negotium praesens ineptis, nihil est dicendum. Qua dam ita rarae, tenues atquedia phanae, ut aspectum Solis incolumem praestent;. quarum duplieem originem inuenio,terream N aqueam. Terreae furno spisso, aut pulueri sparso non multum absimiles, sic eae, ea lidae, discontinua,& ex in finitis quasi puluisculis conssatae sunt, quorum. singuli natura sua adia phant potius quam pcrspicu ν radios solares magis reuerberant quam refringunt, id in eoque Obtundendo vel confundercio Soli & inquietando varicque colorando sunt aptiores,quam ordinate refringendo.
Αqueae autem, quia e vapore tenui humidoque sunt enatae, partibusquo eontiguis, atque pellucidis constant, & superfui cm regularem facilius assumunt , idcito lueem ordinatius tam reficctunt, quam refringunt: & hule nubium generi Solis varias e refractione factas configurationes, arbitror potissimum esse adlcribe cidas. Contingit enim saepenumero, ut eadem nubes Solem sub ingressa in varias contorqueat non ta tum formas, sed& ad diuersas mundi plagas modo oblongum,. modo coarctatum exhibeat, & plana refractionum modo sin verticallata, modo circuli altitudinum, modo alij in omne tria
partem Obliqui: quae varietas uti is pissime tam a me quam aliis est animis aduersa, non sine singulari animi vel adiri iratione, vel recreatione, S maximὸ quando nubes a ventis sunt uchumentius agitatae ἐε ita solida, istorum aspectu u,. nisi ex refractione, dyti ratio non potast. Rest actio autem tam varia idcirco accidit, vel quia superfici cs nubis refringentes identidim sunt mutatae; vel quix totius nubis situs atq; inclinatio alia atq; alia subiuinquorum alteruti u tametsi ἰtumi saepe concuti it susscit ad hanc variatione momentanea caussandam p