장음표시 사용
121쪽
GENE. 8 cabalae, desti , qui de illa magna nodo, cuius caput erat Esdras,
requo author faci a est, conscripti sunt, ipsa uerba subscribam ex libro qui inscribitur seder haliolam. idest chronica mundi. . V via DINHoc est. Abraham inquit pater noster Suo tempore linguae diuisersunt, agebat quadragesimum Octauum annum. Inuenitur aut Noe, post eam diu sionem uixisse decem annos. Dicit autem ab Iose,
Heber sapientissimum prophetam fuisses *filiam suum diuino afflatus spiritu uocarit palag. id est diuisionem, quia eo uiuente inguae dini sunt De linguarum diuersitate Sybilla quos in hunc munducecinit Cum omnes mortales, una lingua uterentur, quidam ex his, altissimam turrim aedificauerunt, coelum peream cupietes cadere. Diluero, turbines mittentes, euertere turrim, propriam& diuersam unicui stribuere linguam. Est autem idem nomen etiam aptid graecos deprauatum.
CAP. XI. LXIT OUI Alter ad proximuntur. Nis odiosa
citet coparatio, non dubitarem alserere, hunc locum d longe melius Hieronymum reddidisse, q Septuaginta. Siquide ut paulo ante diximus, ibi apud hebraeos&uirum significat Munumqtaeii p. cus hoc loco sit Vrum i Et dixerunt unusquisp, eleganter uertit HieronymuSut uisum est. At Septuaginta, nihil hebraica loquendi immutata consuetudine uerterunt m se, stipe mi et vis LMoco, E. Et diXit homo proximo suo. Quod si qs more loquedi scripturaru ignoraret, non facile quid ea sibi uellentiassequeretur. Una certe intelligendarum sacrarum iterarum rat o est, si is qui hcbraeis loquendi mos est,
A CIAN UT Lateres. Septuaginta propter linguae graecae commoditatem non omisserunt hic, quin sorinationem hebraicam seruarent. Estetiim hebraice uerbum a latere deductam a tri . hoc est latera quo quasi laterare, ut uertunt Septuaginta ii i,3 p . quasi dixeris laterificare latere quod apud no p*
122쪽
mo esset, qui auderet.qqeodemvcrbo apud graecos etia Aristophanes in nephelis usus est.
ET BITUMEN Procemento. rim Urim. Et bitumen pro remento. Nihil dissentit ab hebraico Hieronymus Prima siquidem
vox, Spe bitumen inuenitur significare Abundant autem eae regi nes ubi arca fabrefacta,& turris exaedificata est Bitumine, eos pro cemento de calce uti solent sicut extat apud Strabonem, ex quo ne cesse est huc transcribamus, quae ille de bitumine scribat, que graeci ho*αAm uocant.Itas cum in Babilonia describenda uersaret Arecinter alia ab eo narrantur. cum e mureniAU: re re paravmMv-m, hecam GAD, - esse cetrio m. ,1fac, pq Aoum acteata, o. umbosae, . Adheste Boia, s ' βα-
prodidit Eratosthenes, duo eius inueniri genera, alacrum lentuat humidum, alterum siccum. Et lentum quidem quod ab incolis naphtha uocatur, in agro sesarum tradit gigni, at siccum , quodvicodensari potest, in Babilonia. cuius fons no procurab euphrate sit squidem exundante per nivium liquationem cuphrate,ad eius incrementum fons quos augescit, at tunc altissimae glab constipane, latericiis aedificiis idoneat. De eodem in Iudear descriptione locutus est. Si itas ctiam Strabonis testimonio hominis ethnici,& sacra-nim scripturarum ignari, uti solitos chaldaeos Bitumine cognoscimus in aedificiis presertim lateritiis liquet certe non alio modo huc Iocum esse intelligendu, qui uerterunt Septuaginta Hieronymus quamobrem fallitur Diodorus, qui de hac re scribens inqt,o c moe frames exin vota DA DA . hoc est Hebraica, Praaeditio habent. Et erat eis calx, lutum. d certe minime uerti est. denim in contextu hebraico esset uidumus, eademq; uox est, in Priaca additione si tamen ea est, quae apud hebraeos largum appellat quod
ge probabili e eoabitamen disclii non idoneum sitat calx
123쪽
uehementer commoda Haec inci Theodori sententias scripturaruiei ipsorum historicorum testimonio falsa deprenditur. Theodoritus quos uir sanctissimus, optime hanc rem explicuit, damnatis insuptii quorundum opinionibus,, forte ipsius theodori qui calce turrim esse constructam asseruit.Isitas iuper hoc loco, haec prodi a Febrepitam et veM GODA Dota 1 3b ra. mutavista sumu, ta esto b fra et Asper idibus peti, Maskνβαζῶαγγώraea, ora *WAetos 'AMR -υ σαο ,eoti cst , rata et L νθbito res A s; ita Dota, Ai Absilii et o hoc est, ut graci sermonis imperitis visi hoc gratificcmur Qtiidam putos, ignorarent in asturi bituminis fontes intretnir asseruere,calce ex aedificatam esse turrim.At ipse dip stri senter ex his percunctatus sum, qui inde ad nos uenerunt, didicis titit; ipsis referentibus , esse inabria fontes, qui hanc materiam , una
cum aquis extra alutina eiciat. itinetiam loci incolas perhibent, si rat: in aquis ardes erecturi sint, latere coctos in eam materia coniicere, Erasit atq; ea ratione constructam esse turrim asserebant. qui aut propius,
haec contemplati sunt, effodisse alicubi se, dicebant, rem qi probed dicisse esse uidelicet bitumen coetis lateribus substratum.praesertimmis quia in astyria suininam siste lapidum penuriam asserui, at idcirco loco lapidum lateribus utuntur. si lapides ibi non inueniuntur, ne , calx quidem sine enim lapide calcem fieri non posse, nemo fere est, qui neseiat haec ille.Multa quos alia ex Quinto Curtio, Suida, dio: doro siculo, Philostrato, egetio citari potuissent, qui una oes uoce faten Babiloniae moenia, bitumine ee constructa Ais haec,unaic sta est, in Chaldaea,Assyria, ac Babylone, maximae ac munitissimae . n urbes esse perhibentur,utestapud Xenophontem,propter Bitumii nis copiam. NI E OU AN Diuidamur. Concordes sunt Hieronymus Septuaginta, nam Milli, immmetavit ac, ante disseminemur. At hebraica paululum uariant. sis ne forte dispergamur, Non euim adhuc erata: compertum se fore abinuicem diuel
124쪽
Iendossedi sutiarum uerebantur,quod fore quadam humana con-ctura assequebantur. Chrysostomus exponit etiam secundiana aeditionem Septuaginta, ne serte inquit diuidamur, uta re inret metiuetvrm idest prauitas contra seipsam uaticinatur. FILII Adam. Clarisi me locutionem hebraica expresserunt deptuaginta uertentes iis petaris, filii hominum AtDeodemimodo fere semper reddunt. Dictum autem nobis est, hebraica phra-rinesse, ut genus humatium appcllantur filii Adam. Atq; hoc est qd annotat Hieronymus, ubi latine sit filius hominis hebraice esse filius Adam nam Adam no solum illiusprimi hominis nomen est Ad&omnium hominum. quilibet enim, Adam est.eadem uox&marem.&foeminam significat, qui communi uocabulo hcbraice Adsappellantur. Ut autem omnia rerum genera, nullis proprais nominibus signata sunt, sed uno communi, toti speciei, ut prinus equus, equus appellatus si phimusq; cetus, cetus, hoc est isti speciei congruo sic homo Nes IIu est primi hominis nomen propriu, nisi quod a graecis repertu est protoplastus quod soli primo cogruit. sed de nis copiosius alibi NEC Desistent. dan iv ,h. Non prohibebitur ab ipsis. Obscure uero reddiderunt hoc Septuaginta. si Lim 'U diomem m3ἀν' 'raim. i. Neq; deerunt ab ipsis omnia quae decremerint facere Hanc sententiam uidentur innuere. Nihil futurum, qdeos prohibeat, quinia statuissient exequantur. At Hieronvinus aliud quiddam.Hebraica ind:cant in si deus prohibuisset omnia coaexeciatores qtiar uoluissent notari, turrim in coelum erigerent. sed impiissima cosilia sua sequeretur. UENIT Descendamus. Putantia ulli ex hebraeis hic deucum Angelis loqui, non patre cuilio, Spiritu sancto ut nos. Quod tamen ut retro dictum est, etiam ad id tendit,quod nostri exponunt. Et certeprobabilius derectius est qJmsseiatimus. Non enim abesta figmento, quod traditur ab hebraeis, ut suo loco confutatum est
O M E N Loci illius. Hebraice,nomen non ad locum sed ipsam
urbem refertur. Siquidem relatiuum nominis, memininum est na sicut uerteruntd ipsi Septuaginta. . in Et uocatum est nomen ipsius.ubi articulus etiam est scemininus. qiliabulonia&metropoleo &tot ita regionis nomen sit.
125쪽
CENE. y BAD E L. Septuaginta hoc nomen quos laterpretati sunt. uocatum est nomen urbis ob)xuomc.Hoc est confusio.qq igitur Babel bterpretatur confusio, urbis tamen proprium est Babel. Nomen tam ipsum erat relinquedum qiuod fecit Hieronymus. Nam apud oes gentes ipsum nomen Babyloniae retentum est. Qitare non a Belo, nomen accepit, ut pleris falso existimant. ERROR est innumero apud Septuaginta. Nam culiebraica ueritas tradat Shem, post genitum Arpacsed uixisse quingetos annos, sicut habet, nostra tralatio, hi nescio quamobreria, huc numerum faciunt nil et taxorum de vota mea Gmix , Hoc est, Trecentos triginta quin hannos. Neq; coniicere possumus is error unde irrepserit, cum hebrae numerorum notis non utantur, in quibus faciIis est lapsus sed ipsis numcrorum nominibus, quae facile immutari non possint. Consentit quo diis numerus cum tota annorum serie. Addunt hic quos Septuaginta, quaedam, quae in hebraeo non sint, scilicet uixit Slicin postqgenuit sibi A acci xxxy. annos, genuit filios ac filias, ta mortuus est. hoc inil redundat. Error quovinnumerosequenti uitae Arpacsed is enim triginta ac quin s egit annos, sicut habet, nostra aeditio regemit liberos, illi autem ebet , νά-m m. Hoc est, Centum ac triginta anni.redundant nonaginta quinq; Error quos in eo est, lascribant Arpacsed genuisse Cainam cugenuerit Salac, sicut, nostra habet editio. At 3 ideo error apcr eos accidit, quia additi sunt superfluo anni ducenti Miriginta. Hinc factum, ut idem error sit Lucae quarto, ubi genealogiae censentur sequebantur enim Septuaginta, qui iam erant toto orbe rcceptissimi. Error quos in numero apud noso Septuaginta. Arpacs ad enim post genitum Salac uixit quadringentos ac tres annos, novit Septuaginta ire Moisi i , - , hoc e trecentos triginta annos, in quo renos
Errant quos idem in annis Salac, anteigenuisset filios. Uixit. n. xxx. annosicut habet nostra tralatio illi autem vetop*ιxRapide. Idest centum triginta. Error quos in numero annorum quos uixit Salac postgenitum Heber senim est mn in Ubet. Hoc est. Qiiadringenti tres anni,
sicut de in nostra editione est, at apud illo sint Iia Oo: In sene,
126쪽
In annis quos Hcberante gen tum Paleg, error est apud eosde, Ram metet ex centum triginta quatuor. cum tamen sint, ut apud nos habet . Errat in ipso nomine, apud eos Mnos, Palegenim est dicendum sic enim hebraice Ad nos autem Paleg illi obtAφκ, licet hoc leuissimum sit. Error quom in annis Heber postgenitum Palag Sunt enim d Arari NUVasci. adtingenti triginta 't&nos habemus, at apud Grae
In annis quos Paleg anteci genuisset filio erras in codicibusnaecis. Sunt en: in triginta, ut abent nostra, at illi huic numero addunt centum. Rheu quos corrupte apud eos appellatur at otia. In annis autem quos uixit Rheu anteqgenuisset Serug, que nos corrupte vocamus Saruch, error est apud nos graecos, sunt enim p*' i cm triginta duo, huic numero nos addimus tres annoS, at graeci centum, dicentes eo . hecredidita, Netopnia corum m iboeetu, praeerare erex. Hoc est, Vixit Ragau, centum triginta annos,&genuit Saruch. Error quoiu in annis Sarug, anteqfilios procreasset. t. n. v d triginta, at apud graecos ista I di de centum triginta anni. In anniSquo P Nachor, anteqgenuisset Tarach, Qt. n. 2 UIXUnuiginti nouem anni,at apud illos ius is m, qae,lXXix. Error quos in annis Nachor postgenitu Tarach, fit enim rumcnna PNolim CR Hoc est, centum decem ac nouem anni, sicut unostri habent codices, at illi etsi, Ava ne cre. centum inginti nouem MORTUUS Est Aran, ante Tarach patrem tuum. Us p. Super faciem, uel coram facie deoqd hic ueri: HieronymuS, ante, non refertur ad tempus, sed ad ipsum patrem, coram quo mortuus sit filius. Hanc etiam sententiarii Septuaginta sequuntur, qui&ipsi habent Umb este metu mios Coram Tharra patre, mortuus est Aram. exponunt stas hebrae coram facie. Qi autem hoc loco fabulantur Hebraei, ut moris eorum estse Aram Mabram in fornacem coniectis, adeo contemnuntur a nobis, ut ne digna quidem ducamus, quae uel a nobis recenseri debeant, aut ab ullo sciri. Quod siquis eius res curiosiore, uideat apud Burgesem, aliosq; interpretes.
127쪽
Et egressi sunt de Vrcum eis. Et forte ad mulieres resertur, quaecum uiris egresta sint, alioqui ad Tarac referri non potest quoniamsSeptuaginta habent sicut, Hieronymus, nam sim rotasimi ris pectis Asiadi. Et extraxit eos de regio Chal-
deorum , uidentur utrique legisse loco Vnae cum es, rum eos de loco, uem egressi sunt, P .i extrael, inter quae sine punctis non potest facile diiudicari AtD hoc ut opinor, non ad ipsum Tarac eorum patrem, qui cum eis e Chaldaea proficisecretur, referri uollant Septuaginta, sed deu, qui eos inde extraxerit cuius beneficii memor Abram, iurabat per deum, qui eum de Ur chaldeorum extraxisset. Ex aeditione autem Septuaginta, cui fides summa in multis rebus est adhibenda, cognoscimus falsas esse fabulas hebraeorum, qui asseriit Aran abram in fornicem esse achaldaeis coaec ops ignem adorare nollent. idq; colligui ex eo loco.Et extraxit eos de Ur chaldaeorum, renim fornacem significare contendunt cognoscimus inqid figmentum esse, cum Septuaginta uiri grauissimi, suarum s reruperitissimi, Ur non fornacem interpretati sint Ad tanqloci propriuesset oinen uerterunt, eae regionem, ut paulciante citam muS. E NE TU N TO E UM Aran. Primo notandu est, corruptum esse hoc nomen .nc credamus idenomen, loci esse eius uiri, cuius modo inentio facta est. Ille enirn appellatur Aram, is aut Iocus Charona. deindc,hebraica habent sicut& Hieronymusrat Septuaginta nescio quamobrem per singulare locuntur c Abd. vae phara, ' Rheni Et uenitus a Charan, habitauit ibi.
videnturq; de Tarach eorum omnium patre qui e profectus sit loqui. at ad omnes hoc pertinet, qui de regressi sint.
CAP. XII. GREDERE De terra. si est. Hoc est, Uade tibi, se
cede tibi. Locutio est hcbraica, quam optime Septuaginta ac Hieronymus uerterunt, egredere, perinde si diceretur, amoue te, abstrahe te. ERISQUE Benedictus. na an Et sis benedustio. Est ergo imperativus.nam luc primum benedixerat eum. Quod autem dicit
benedictio heb sum est.in sacra enim lingua, hoc est hebraica freti ii
128쪽
quentissimum est, ut denomnationes pro rebus denom natis portantur.Itas non dicitur in ca lingua, id este falsum, sed falsitatem, nesuerum, sed ueritatem,atq; id genus innumera Qua locutione renos quod utimur, ut comici,cum sceleratum appellant scelus. Est autem idem denominatio Menominatiaria, sicut idea, sisquod deae particeps est. Sed hoc differunt,*denominatio totam rern simplice anaplectitur, at denominatum tanqpars est . ideo nescio quid uehe-inentius est,aliquem scelus appellare, isceleratum, tonitatem Abonum, quasi totam rem amplectaris. Eodem 3 modo Abram, benedicteto promittitur futurus, qqui dixi, is sit mos hebraicus. Nam&redemptorem nostrum uocant diuinae Isterae tum hoc est, Seruationem,uel saluationem non saluatorem. Septuaginta quo ue hoc loco immutarunt phrasin hebraicum cou Acaei vi oc. Et eris benedictus. commenticia igitur est, quaedam super hoc hebraeorum expositio, quam adducit Nicolaus.
NIM A Smitas fecerant in Aran. Et haec hebraica locutio
est. In ea si quidem lingua, anima&ea pars nuncupatur, quae est diuinior, Mab ea totus homo denominatur. homo siquidem, ut regentilibus philosephis non displicet, per intellectum ac ratione homo est.Atq; haec pars proprie homo nuncupatur, quis etiam in diuinis literis sit homo interior exterior. Antima ergo hoc e homo ipse. Ad quod,&illud spectat, quianinia suam amat, perdet eam. idem Qui seipsum amat, perdet seipsum. Et illud, Ut saluam facias anima meam, hoc est, meipsum Haec dicuntur dimissis fabulis hcbraeoMNdicunt Abraam praedicatione & publicis cohortationibus, animas fecisse in Haran, quasi domino procreas .
PER TR AN SIT Abram, usis ad convallem illustrem.
mrab horum. Us 3 ad quercum More Variat ergo ab hebraico Hieronymus, ab ipsis etiam Septuaginta, qui ipsi secundum hebraia cum uertunt vir dita octo, ditau Ata V ad quercu excelsum. Sciendum igitur, non conuenire inter hebraeos de loco, quem uidcis nuncupare More.Alii enim dicunt esse urbem,rinae alio nomine appelletur Maiare quae Hebron. cum uero, aliis literis, illud histud nomen scribatur, non dTunt alii hoc, illud esse idem Hieronymus autem uertit illustrem more araarem ducatur,hoc est aspexit.
129쪽
hila, reperspicuum Dicuntq; ideo eum locum more appestatum, is sit nisuo apparuerit deus Abrahae, eiq; praeciperit, ut iret in te
ram uisionis.Haec eadem est causa P Septuaginta, more interpretati sunt Alis dest excelsam, ad prospectum,&uisionem aspicientes. Quod autem Hieronymus uertit convallem quod erat hebraicephae quercus, sicut, Septuaginta interpretantur, ex eo est,is,figuram uideret esse synecdoche n qua per unu multa intelligimus.
quam fortesse non animaduerterunt Septuaginta una ergo quercus uniuersam convallem indicat locum scilicet quercubus frequentem. Et quod magis hanc rem adiuuat credo Hieronymum, eum locum con syderasse sum in Iudea uersaretur, ac convallem esse didicisse. ET IN Uocauit nomen erus. Hoc in nostris cod cibus redudat. Eadem clausula carent&Septuaginta, sed tantum est na IDUS'. Et aedificauit ibi altare domino. Sumptum est autem ex alio loco, paulo scilicet inferius, ubi eadem est clausula.
ortu. Lod ergo hebraice est antari, Hieronymus ab occasu interpretatus est, nec id mala, nam mare, iudex ab occasu est Estq; istud Hieronymi explicatius. Nes enim forte omnibus perspicuum est, inare ab occasu ipsi Iude: csse. Septuaginta hebraica secuntur. v j xAoon , ad mare. Sed animaduerte decise in impressis codicibus Aldi, et , ut tota periodus sic se habeat. Bethel --θα-Aαinc , succeta Metium miremAH, qc impressi codices no habet.
eundo castra mutando, ad austrum, seu meridiem. Quod est ad austrum hebraice Septuaginta se in sol tudine. Ut enim Hieronymussupra, ad mare,uertit ad occasum, sic Septuaginta hic in deserto. Nam uastasilla solitudo,in austrum spectat.quanc opacarui eam sententiam Septuaginta possunt enim ea ratione omnes ad ciuis coeli posituram spectantes solitudines intelligi, ni quid ipsi compertius de hac re habuerunt. An latum g est hoc etiam a diuo Hieronymo in quaestiobus hebraicis. ET ASINI Et cameli. Non admodum referre puto, Septuaginta asinas, mulas interpretentur, Arbi Aon Eiusde
enim fere generis iura mictiq; sunt graece quasi semia sint, de quare contra proclum detrundi eternitate Ioannes industrius
130쪽
ABRAE Bene usi sunt. Imitatur Septuaginta, qui ideue tunt refere o e re tro. od hebraice est amom ). Et ipsum Abram beneficio affecit. scilicet Lamech. uel ipsi Abrahae bia fuit. PROPTER Sarai m Q p. Propter uerbu Sarai. Vbi aduertendum hebraeos solitos uti uerbo, prore, quod in sacris literis passim occurret. Ut illud secundo Regum Quod est uerbii qet factum est.dicendum enim fuerat quid factum est. Millud. Excepto sermone Uriae Etari,atreipsum intelligedum est, excepto facinore, in Uriam Etatu perpetratu Idem loquendi mos est, apud gra cos aliqui ut d Ars reos conis .nihil ad uerbum, pro eo qcr est nihil ad re. CAP. XIII VLO T Cum eo. Error apud Septuaginta,&sorte a librariis profectus. Quod enim hic de Lot dicit , referunt ad ea quaesiuperius dicta sunt, faciuntq; ipsuLot egressum simul cum Abram ex Aegypto, quod
minime habetur in contextu . . em Aorri co ra
mo dum vi ex ouA ινεμ α -υν, ita ilia 'im sta et Tocis et AUT A et oissi dest. Et praecepit Pharao de Abram uiris, ut prosequerene ipsum 'xorems eius, alcyomnia quae possidebat, tot cum eo. Hoc itas postremum, non est praecedentis capitis, sed huius subsequentis, d ab ipsis Septuaginta hic omissum est, quod supra posuerunt, emendandus ita codex graecuS.
ptuaginta uertiit ιν , in desertu . cod nescio an comode fiat. IN RO S Essione auri reargenti. In possessione, Hebraice estn: a in armento Deinde additur. Et in auro largento deorsum utros posito Erat inquit diues armentisinu Margento, sicut&Septuaginta truci est 'o motoso in Rethram is )υ, xta dieboim Erat Abram diues armenti argento Mauro. QUO VENerat. Clarius hebraice rem, permansiones sua quo scilicet prius diuerti solebat. Idcori Septuaginta uertunto eo Ais Unde uenerat. Nam quo uenerat, uix satis percipi potest.