장음표시 사용
141쪽
GENE teres memoriae prodita reperimus ii ast ea missore/m H ο -
e serum, o hycum maerae Aeniaeet umo A α νβAc lxcitDAd or et OusMωyem robi eHisor v. m. 'M,VUGAM seri Aore diu Om vero ce M oubeo , m Ao. rota astbexαμ- obmoAίγυῶσι. me Asidete sire o bi ras meo onmmet, e kAcketdic Abri ueros crediderat, iustus ob eam re habitus est ille inquam qui celestium rerum,&eo, quae in aere fiunt erat peritissimus. cuius si nomen interpretari uolueris, pater sublimis rite uocabitur, qui deinde coelum suspiciens, ilium per spiritum sanctu agnoscens sicut quidam asseruerunt, aut angelum gloriosum, cospiciens, siue alio modo cognouit eum, qui omnibus creatis rebus maior est,in ad unius ac summi dei intelligentiam peruenit, ac tunc appellatus est Abraham,ex naturalium rerum contemplatore, sapiens de philosephus effectus. siquidem Abraham pater electis interpretatur. tac obiter citata sunt. DE U chaldaeorum Hic quom Septuaginta uertunt in regionem, licet nornen proprium aut loci aut urbis esse vi deatur, dinussis fabulis hebraeorum. ET Abigebat eas Abram Nira Septuaginta hoc loco uarietas, adeo ut dissimulari non possit, qui uidentur aut suam linguam ignorasse,quod nefas est asserere, at alio usi exemplari, uel certe qae saepe meminimus,mmemoraturi sumus, ubi opus fuerit,cum ea tempestate ut etiam hebrae opinantur, diurnae litterae sine punctis, quae uice uocalium apud hebraeos funguntur, legerentur, eamq; ob rem, ambigua non facile distingui possent, ut haec vox et 2 tne sinepunctis aequivoca est, nam, populum tuum, & tecum significat, cui si puncta subieceris, amphibologia distingues, halteruria quidem erit I p. i. populus tuus, alterum p. i. tecum, hinc factum est, ut Septuaginta pleras alter inteis tali sint, i uel sentetia postulare aut nune hebraici habeant codices iisq; facilistare lapsis lamini non facile laberetur in hac dictione sine punctis scribatura: a quae significat, modo sedit, modo reuersus est aliquando expulit alias reuerti
fecit. Quod si uocaui idest notu cilia adhibitae iuerint, ilico omnis
142쪽
ambiguitas distinguitur. Est ergo hoc loco eadem ipsa uox scilicet
ad T Uod cum sit futurum ducitura suo prImitsuo at' Hoc est amouit, expulit in futuro autem abiicitur prima literatura, per tertiam coniugationem subtracta iod chiricli eius Ipco subst tuto, significabit oriouebit uel moueri faciet Oii ossi a uerbo, ducae, idest sedit,his punctis notabitur rem hoc estis sedit, uel sedebat. In huc igitur scopulum impacti Septuaginta, cuiat extricare sese nopostent, alterum pro altero reddiderutrum inii 'si 8.e rum face A. Et sedebat cum eis Abram, ut toto coelo ab hebraica ueritate Jssideant, cum ea referat. Abram aues expulisse, at ipsi,uci cum eis eum sedisse, ite simul cum ipsis collocasse, sic enim re, im interpreistari potest, ut hoc modo exponam', happostat eis Abram, scilicet auibus diuisis, aues superuolanteS. SOPOR irruit. Melius opinor Septuaginta, qui uocein hebraicam domin quae soporem etiam significat, uerterunt R dim , ut xsupra fecerunt, eo loco. Immisit dominus soporem in Adam IS.n. sopor, cuius hic fit mentio, non somnus uidetur fuisse, sed potius e stasis, sicut ex hac uisione colligitur, in qua facta est, illa membrose dissolutio quae in aduentu numinis fieri solci, in qua ita torpemuS, adeo iacemus exanimes, ut profundo sopore oppressi uideantur. cici sint, qui somnum etiam cstasim appellent. ET Seruient eis. Hoc quos Septuaginta faciunt terti coniugationis cum sit primae apud hebraeos isti,Ac moras c. inseruitum lcm abducentsubigent.hebraice tamen 2 a ' Et seruienteis. Qi odnescio, an errore factum sit.
S EO UI In senectute bona. Error in impressis codicibus graecis, qui habent Ia*Acesseelsi , cum dicendum sit radi pes:
C A LIGO Tenebrosa ris. Qiiod non aliud significat,qui
uertit Nieronymus, quod non satis proprie reddiderunt Septuaginta. Aos ,rimo flamma facta est P E PIGIT foedus Sic est hebraicennando id Septuaginta interpretati sunt ae 8 d disposuit tande dicta cst otios . , dispositio, testamentum. Percutere autem hebraice dicitur de more, quem
iniungendo medere obseruabant, de qua re Dauid chimclicus co-
143쪽
piose apud hebraeos disseruit. Eo more uses est deus cum iniret amicitiam cum Abram.
CAP. XVI. NIOVE agis contra me impet Offensio mei super te.
quanquam enim uerba uarient, sententia tamen eadem, cupresertim eodem modo. Septuaginta uertant Arab incks . Ostendor abs te. . et Libet. ne peto in Ut bonum in oculis tuis. Est aute hebrai- ea locutio, non enim habent uerbum placet sed eius loco utuntur, bonum est in oculis incis Carent quod uerbo habendi, pro quo utuntur est mihi, est tibi. Est autem maxime natiiralis Iocutio, dicere pro eo, quod cst placet, bonium est in oculis naeis . Proprium enim et revum , est Tria D , eamq; ob rem omnia ipsum appetunt. Duplex quidem est boni natura , ut ait Proclus est 'ooHU , idest propagans omnia, Meadem bonitas facit, ut ipsum omnia apia petant quaqid solum septimum ac uere bonum competat, ides deum omni autem bono pro pestina est, ut exoptabile sit . Dicunt quom in oculis, quia hi quasi internuntii sint, iudicium; ferant de Pulchritudic, quariauis ea etiam per alios sensus percipi possit, sed
omnium excellentissima est quam oculis haurimus, licet sit etiam earum rerum pulchritudo, quae intelligentia comprenduntur, quae est omnium minentissima, quae oculis animi pcrcistitur.haec tame,
quasi rem eos diei sunt, IN Sol iudie. addunt hic Septuaginta quiddam, quod in hebraico minimc est e. et Cho et, Dic Mic In solitudine in terra, redundat in terra. esset quod maxime ambiguum,quid sibi uellet.FERUS homod Hebraicum metaphora utetur, ne senim est ferus, sed, s. hoc est onager eum ergo onagrum obseritatem appellatiit. Hieronymus cum Septuaginta sentit. . M - 'bi tu decim t. dest. Is erit agrestis homo, meritos eo nomine appellant Ismaelitae, mera omnis barbariae colluies.
FIGET Tabernaculas . Habitabit sicut&Septuaginta, si POSTERIORA Uidentis me. nae m. Vidi post uidente me. Septuaginta paulo secus, ostr do et ri, ad eum qui
144쪽
apparuit mihi aut qui mihi uisus est, quod erte uidetur a superiore plur imum differre, scilicet ab hebraica ueritate. VIVENTIS, uidentis me. Sic&hebraice umeti . ut uidentis me, at Septuaginta silent, uiui, imo ne ipsa quidem hebrai
so cuius uidi. quid obsecro uidit, cum ipsa potius uisa siti Erratumestitas in particip o mi roi, quodanem ducitur, idest uidit,&participium n uidens, cui subtracto.h n. appositas od significatuidens me, non,ego uidens ut illi putarunt. CAP. XVII. GO Dominus omnipotens. met x M. Ego domi
ius omnipotensia cur Septuaginta tacent ops, cum expresse habeatur in hebraico Nes erim musaeos Ego sum diis tuus redundat enim tuus, quodue ro mox sequitur et Ambula coram me ut uertit Hieronymus illi Oet motu placitus erit mihi mihi quidem uehementer arridet, siquidem illustrarunt, quod erat inuolutum prompter locutionem hebraicam, nes enim aliud est coram deo ambulare, qpro uiribus se ei gratum ais amicum ostedere, sicut retro de Noe d:ctum est, quem locum Septuaginta eode modo reddiderunt. DA TER multarum gentium. Dino iaN. Paterna ustitudinis gentium sicut, Septuagintarini et, mi finxi Eab cil odi, Tillustri'
reddiderit Hieronyrnus comodo uertens.
NON Abram sed Abraham. Haec est etymOIOgia, nomen.n. pristinum erat Abra Hamon aut multitia dinem sonat qae si ii Abracomponat ultirna syllaba dempta, fiet Abram ha, sed qui estit cacophoniam, nois Abram demit: fitq; Abraham. ex Abra,&hanu EI Statuam pactum meum. mi TR Tn p . Et suscitabo pactumeum,quod pactum ac foedus Septuaginta uertunt rect xlis, hoc est dispositionem testametum, quod recte foedus ac testamcntu nu-cupatur quia in eo testibus adhibitis pepigit deus foedus u Abram, eunaq; haeredem terra chananeohinstituit deinde terra coelestis. QUAM Emptaerias Recte Septuaginta ori hetii: Empi' pecunia, sic enim est hebraice vaget . Possessio argeti, uel pecuni tam enim hebraice, qgraece pecuniaiarsentum appellatur.
145쪽
O ICVNs Non fuerit de stirpe nostra. Rost haec uerba, in
terponitur adliqu: d in hebraico, quod no est uersum a Hieronymo, recietopo 'inet, a xT V . idest Circuncidendo circunctdcturnatiuus domus tua uel puer dom'tua',&possessio pecuniae tuae. Qitae quia supra dicta fuerant frustra hic repeterentur is enim est mos inguae hebraicae ut eade frequenter in ea inculcetur oc ose,ut est cap.r. Noe erat vir iustus, Noe inuenit gratiam coram domino.Et genuit Noe tres filios quaesin pauciora uerba coaristasset&graecus delatinus sermo. haec ergo prudenter omatulatura Hieronymo. FILI M Cui benedicturus sum. Haec bened:ctio non resere ad filiuria, sed ipsam Saraim, sic enim habet hebraicum Ethened caeam licet idem peccarint deptuaginta AOP meti m .Et benedicam eum .uidentur autem legiis addita uaulitera quod uehemcnter probabile est. DUODEcim duces generabit. Nescio prid in mentem uenerit ipsis Septuaginta ut duces, sic enim habet hebraicaueritas, uerterint hoc est getes claritas enirn Ismael in eo erat futur ut reges aut duces procrearet, gentes aute non ita, ideo peculiariter inter alia eius hom ni insignia, numeratur, illud. ET I mael filius eius. Totum hoc omissum est a Septuaginta, quod quamobrem acciderit, nulla contectura assequi postumus, nisi deprauatis codicibus sit ascribendu Praetermissa est haec tota periodos m nyn Irmvanam Et Ismael filius eius agebat tertium decimum annum quando circucisus est ipse, carnem praeputii sui.
IPSO Feruore dei. di nona. In calore diei,quod rectei ut arbitror interpretant Septuaginta ossis et A bia . In meridie. PROPE Eum . re p. hioduerti etiam potest super eis. sicut&Septuaginta chcitiassis , κώ-raetro . G. Tres uiri steterant supra ipsum, indicantq; eos ex em menti loco sese ostendisse .c qhebraica praeposit: si nificet etiam prope,&aduersum. Stat ergo xHieronymi deptuaginta sententia. ET ADORauit eos. Hoc loco irridemur a quibusdaIudeo
146쪽
rum,q, hinc ueIratri trinitatem elicere. Putat enim pseris apud nos id in contextu bibliae haberi, quod passim circitfertur Tresuid tonnuna adorauit, cum tamen id in hebnto non inueniatur,neiu in nostra etiam aeditione lage ac perpende. Colices a tamen est ea sellientia ex praesenti capite.Est autem optimum nec dissimulanter praeterire ubi in diuinis literis de diuinitate patris ac filii spiritusq; sancti aliquid reperitur,nes rursum extorquere, siquas per uim eas it ras in nostra placita trahere utruitis certe uituperatione dignum. De trinitate autem Isbcnter silet uetus testamentum, ne Iudaei, alioqui in idolatriam propensi facilius hinc errandi occassioncm summerent, quod etiam Septuaginta in transferendo, uehementer cauisse uidentur. Ite igitur hic de tribus uiris narrantur, placet ut ipse cdtextus
docet, exponantur Hi enim tres uiri tres angeli fuerunt, quorti duo postea Sodoma accesserunt Niterquedem ut eam urbem euerteret, alter ut tueretur Lot de tertionini scribitur. Quidam hebraei tradunt, primuin, ipsum deum, Abrahae per uisionem apparuisse, dein Abraham euasse oculos suos tresq; angelos uidisse Tres aute angelos apparuisse Abrahae, testatur Petillus sic scribens o ἀβν, , chcc Aου ci rum, cis metae si c, sic o Amet, mira, o Gram iuudietos Tres inquit angelos uidit Abraham in figuram trinitatis duos autem Lot, ut os ederetur ordo filii ad spiritum sanctum. qqEusebius uelit deum sub trium uirorum eorum typo sese ostendille, cuius non male erit, citare sententiam, sic enim inquit est Cestas , , pe o id et socrum, O NAU Adis, in ossc o si potiri, Toc Abraham, deum excepit hospitio sub angelorum numero, habitu ubrorum repaulo infra, siAm, eo AxAdv. ret, sec
loquerentur, tris deita personas significant. Ex his ergo perspicuufit, etia graecos 1latinis sentire, in hac opiniones trinitas Abrahae se ostendericors apropter si tot optimi ac diuini uiri, hoc idemscnserunt, nonne etiana aequum erit,&nos sentire cum illis,d irridentes iudaeos nihil faccre, praesertim ipsurn Auen Esdra, qui hoc loco nosita calumniatur. ri et mn pux nn m et ni, a cen et v naem tymnono det anno: Himura mann hoc est. Qiti erroneo spiritu duc tur, dicunt deum esse tres uiros ipsemq; esse unum intres, Vnon
sciungi abaeuicena uenim hi non addertarunt, quod infra dicitur. Et
147쪽
nenerunt duo angui Sodomam haec ille. At quid ad nos, quid ista
Belua loquatur quietia ignorabat quid nos de trinitate sentiamus: Iamobrem siquis accurate consederare uoluerit rime in contextu habenturi qua ab authoribus tum graecis tum latinis dicuntur facile intelliget, non absurde, nos ex hoc loco trinitatem colligere malignos autem ac deprauatissimos iudaeos non solum hic, sed aliis ciplurimis in locis interpretationes absurdissimas excogitaste, ut christiana ueritati tenebras offunderet Ueru haec apud allos copiosius. Augustinus Mipse de ciuitate dei lib. xii cap. xyii tres angelos fuisse sentit,quos hospitio suscepisset Abraham. ADOR Auit. Aduertendum es non esse apud hebraeos illam differentiam ut alia adorari dicantur secundum latriam alia secundum hyperduliam, nain sacris literis adorare quo uerbo utinaur hic, no proprie cultum significat, sed reuerentiam illam, quam corpore exhibendus, ciun scilicet incuruamus nos , quod obseruantiae genus solamus etiam hominibus exhibere dicitur enim. nn mincuruor, aut inclinor. Non est ergo aliquid sinistrum de Abraham suspicandum, ci dicatur tres uiros adorasse uertendum enim potius fuerat, in curuatus est coram eis, quomodocunis id fecerit. Nam Iot angelos adorauit hoc est incuruauit se ante illos.
RE QUI Escite sub arbore. Melius fortasse q Septuaginta, qui
uerbum hebra cum hoc est uinam accumbite, uel corpus declinate uerterunt i, di b c idest Refrigeremini,s magis sensum querba sequantur. E T C O mrtetur cor ucstrum. Utiodalio modo uertunt Septuaginta micat comedite sed hebraice est ut interpretatur
O S TE A transibitis. Hoc in hebraico non habete, sed uidee Hieronymus a Septuaginta accepisse, qui Mipsi, tae A rata cicon Atar. Post haec transibitis in uiam uestram quae ex alio loco, his interiecta sunt. TRIA Sata minoridest Tres mensuras, licet in certa sit magnitudo sic etia Septuaginta. tres mensuras, habes ergo quid hoc loco tria sata significet. Hieronymus hanc mensuram, existimat es e Amphoram C E coxerat. Explicatius sorte. v Septuaginta chebraica iiii
148쪽
ut se habent uertunt e consita . que fecerat, sic enim est&hebraice Nes certe aliud erat, quod ueri: Hieronymus.licet per aliauerba, per aliud loquendi genus. VIT A Comae. Hoc non Glatine, sed Aebraice,&graeceu dctur ob tib . sic enim habent hebraica min a ' r: Nai: hmeuertes reuertar ad te uxta tempus uita uel uiuentis. quod Aucia Esdra exponens ait rim nu)ir ito a emino. Iuxta tempus hoc inquit, nanno altero,&Sara uiuaeritat ncolurnis, quae si uera est sententia, non abest ab interpretatione Hieronymi, licet a sit obscurissima, qt id enim est uita comite, nun hoc ad ipsum qui loqueretur, an ipsam Saram refertur quodcci te non explicatur. qq hebraica non erant clara .Septuaginta more suo, non solum nihil cuides attuleunt,uerum etiam maiores addiderunt tenebra m irio c., RGec cve 'r, dicta, se veniam ad te, in tempore isto, in horas. qui fieri potest ut quod erat hebraice pnnya secredii tempus ultae, ipsi uerterent in horas na quid diuersitas ct si dixilsent g geo, et rar, sublata fuisset pinnis ambiguitas. Hoc idem quarto reguna inuenitur sub eadem sententia Dryanin T U . Inlcmporc hoc secundum tempus uitae. quem locum eodem modo uertit Hieronymus. U O Audito Sara. Mare non sunt in contextu hebraico hic, sed paulo nferius, itas post illa uerba, habebit filium Sara uxor tua, non secunturia quae ponunt hic a Hieronynao sedi et met v nN N:nn est mn b. Et Sara audiuit ad hostium tabernaculi, Mipse erat post eam. Eodem quos modo habcnt iraeca sicut uertimus hic hebraica meppat A bκου neocritiassere iis . at Sara audiuit ad hostium tabernaculi. DESIERant Sara fieri muliebria. dura maenm mn, 'ri. Et Sare cessavcrat esse decursus secundum mulieres, quod mite, etiaad aliud, linenstrua potest spectare Hieronymus sequitur Septu
O S TU AN consenui. Ita habens hebraica, uerum perperana uertitur is locus a Septuaginta sit in se Sara dicens nem Me , or iaces risu Nondum mihi fuit rus 3 nunc 'nquihus intelliendis.clarum est opus esse Sybilla patet autem qd uelit
hebraica ueritas non erat ergo cur eam inuoluerent Septuaginta.
AC ROBYstilliniam. Longe mutua Septuaginta. tu tant
149쪽
tunt ditarem , Ore,dAb in gentem magnam ac multam . nam uocabulum V 2 p. proprie sortem ac robustum significat. alioquin ne idem est magnam ac multam bicAGGR Auatum est prim Inualuit, accumulatu est, Septua ginta, stare e Troilorum Me D Aera et gore. Peccata eorum magua uehcmenter. Hebraicie linguae peculiarc, grauitatem ad omnem ex ccssum ac Dagnettudinem referre, sicut passim rcperies. Inde, gloriam appellant m. NON Parces loco. Netn Non admittes, non tolles. ideo clarius hieronymus qSeptuaginta, qui hebraicum uerbum, non satis accommodarunt grieco sermoni. υκ odicetis etreiano . Non dimittes omnem locum. at uerbum a quod inuenitur hic, turni Dare significat, tum parcere, sicut uertit Hieronynaus. Esset certe sacrarum literarum imperitis non tacitis intellectu interpretatio Septuaginta.
E QUAE O AN facies iudicium hoc. ci i leue admodum
sit amen annotare placuit, ne uel minima praetermitteremus. si quidem hebraice est ne ut uertat Hieronymus, nec ut Septuaginta sedias et pirruma arae iiii . hoc est Absit a te, qui iudicas omnem terram ni iudicium no facias quod Septuaginta copiaco κάν rem pocli, o mihi disiump. Nequa qui iudicas omne terram Non facies iudiciunt quapropter accedunt magis adueritatem hebraicam.
VI Semel cepi. Is quos locus ex his est quos aliquando iscus se habuisse arbitrorcpfacit sit lapsus ab una in alteram dictionem. Ergo Hieronymus ac Septuaginta uident loco eius quod nunc intextu hebraico habetur, m. idcst olui desyderam, rei l gisse hoc quod ei simile est hoc est conpi licet plurimum in ipsa criptione d fierant huarius sit canonismus. Dicedum ergo, si hebraica ut se habent legere uolumus, qui semel optauis aut uolui concupisui. uel ausus sum. Septuaginta sicut Hieronymusotio helae lis. nunc crepi.SUM SIM pulti s latuis. Nariant Septuaginta puluerem vertentes terr hebraice uero est puluis, ut alibi diximus.
EG R Ascaris. Hoc apud Septuaginta obscuruidi hebraico minime consentaneum mκbensiaci stAlim. Ne quid domin , si
150쪽
locutus fuero.nisi audiendum si irascaris 'eIqnd elasmodi. VIA Semel carpi. Hoc quos parum clare uersum est a Septuaginta etmsi di stareA oro postilpossum loqui med hebraica habent ut uertit Hieronymus. CAP. IX. VERI Vestri. danap. Serui nostri. ne quid erroris assedim ret ambiguitas. qietiam eodem modo uerterinidi Septuaginta, C νοι ν mrunc; λων. In domum pueri u stri licet tam graeces hebraice puer seruum significet, attamen uertendum hic fuerat, ut habent hebraica. FECIT Conuiuium. Nescio quid in mentem uenerit Septua
ginta, conuiuium, locum uertant, eram posivitis Et fe
cit eis locum quid enim loco, cum conuiuic, hebraice nn V. hoc est conuiuium , duciturq; a m bibit quemadmodum apud graecos , --νεν, sic Metromer. Quod tanqpatrocini esse posset graecis, ut se tueretur, ab his qui melius latinos conuiuium a conuiuedoc a compotando ut graeci, appellasse contenderent, cum illud sit ue- omnium linguarum princip etiam proprium. Verum haec nihil ad nOS.
PRIUS O AN Irent cubitum. Hocinale a Septuaginta
refertur ad superlus, uertentibus Ora styo sepis tarin. Et comederutantevirent accubitum . qua interpretatione quid absurdius licet fortasse librariis id ascribendum sit, esset enim lapsus intolerabilis. iiis enim dixerit aliquem comedisse anteiiret cubitunum post accubationem caenari solent hornines quapropter refere dum est ad ea, quae mox secuntu legeduinq; ut habet Hieronymus. idest nostra teditio. T COGNOscamus eos. Honestissime sacra scriptura I quitur. propterea ut ait rabi Mose, lingua sancta nuncupatur. Hanc honestatem detexerunt Septuaginta, iam Ataxosin s. Eic
ACCLUDENS Hostium. Sic habetur hebraice, at Septuaginta in contraria viae: Gomo, si . Apperuit fores post
se, quo quid mendosuit nisi error in codicibu Q.videntur, alibi