장음표시 사용
171쪽
GENE. to PROUIdeam domui meta et raram et v mm. Et nune
quando operabor& ego domui meae at Septuaginta, quod ad cura gubernationem pertinet uidentur ad aedificiuna retulisse pia eo nutare tali re moira Nunc igitur quando facia ego mihi domum,in quo arbitror eos non id quod erat existimasse GYMA Omnes greges. Hoc de se dicit Iacob, non imperat ipsi Laban. t m mn hoc est ransibo per gregem tuum. at Septuagintaneis ad Laban eg Iacob ad referunt sed ipsas pecudes, me Ailam et .vi m et o o de mines A eop. idest. Transeant omnes pecudes tuae hodie. quod certe maxime miror, unde factum sit. ET SEPARAuit in die illo capras. V rva HircOS, quemadmodum Septilaginta. H sMA. Immi c. idest, Separauit Hircos, licet Paulo inferius ponat etiam Hircos Hieronymus. EI Rac sq, corticibus. Totum hoc usq; e posuitq; eas in canalibus quo magis intelligatur, hebraica uertenuis, uidebimusq; tralationem nostram hoc loco non satis clara esse. Sic hebraica habe tu critas iram mNA v idest. Et decorticati: t in clade corticationes albi, quod erat super uirgas. Innuit ergo acob urgas denudasse, quantum candor qui intus esset, apparere posset, quaecum ita essent denudat ut sunt albae ac uirides, nam non erant pcnitus denudata sed quo usq; quaedam ex albo
uiridi uarietas efficeretur. nam uiror, superne alicubi remanserat,&ub amota riditas fuerat, apparuit candor Non erat autem uariae uirgae quarum aliae penitus essent decorticata illae uiridespen, tus, ut ex arditione nosti a forte colligitur Ad eaedem ut dixi. Qi od Septuaginta uretentur sentire, Ut eoo Ah ciacetiri mi ora eάβ οι -' AbbGrae Acmet illo ep. hoc est Et de nudans uirorem, apparuit in uirgiScandor, quem decorticarat, uariuS. FACTUM est in pso calore. Totuir hoc, quod de calore hic dicitur, omittitur a Sep. Naab ipso ardore semen uarietatem contraxit ideo hebraice legitur: septa, Et incaluit grex ad uirgas.DI UISII gregem. Tunc te anni Et agnos diuisit, sic kSeptuaginta doc Asm ob vis AD ακωβ. i. Agnos autem scparauit Iacob. amouit enim ab ipso grege quae uel parere uel fgnere non possent qui certe summati ipsius Laban gregem seorsum separauit.
172쪽
POSUIT uirgas in canalibus . Hoc frustra additum est ex superiorc loco Hebraica sic habent py rtim nostri' Et posuit faciem gregis e regione pecoris. sicut hapud Septuaginta legimus qc ex iam , rem voβάκων, ν κνώ. idest, Et posuit ante pecudes, arierem. qc in eo a veritate discrepent, cy arietem uerterint, clarat Choc est grex. ERANT alba nigra Non de magis sed rufi tantumodo habetur sermo Ahirtvndi' ai idest Et omne rufum siue fuscum in grege, ipsius laban Est autem Iapsus non ferendus hoc loco, apa Septuaginta. Confundunt enim nomen Laban, quod apud hebraeos modo proprium est, modo significat album, itaq; alterum pro altero sumianunt ut quod erat hebraice Ahim heth idest, Et omne rufum ipsius Laban, illi es c AA κνὰ, HoeAJU-nia et in Ac αρ ἀσHoc est. Separauit arietem candentem, omne uartum in agniS. SEPARATIS inter segregibus. Interiecturn est hic aliqd, quod ad explicatione superioris post est. scilicet. A iret v mihi Et non posuit ipsos greges, iuxta gregem Laban, idco Septuaginta,
pisci ovκepta eorum metieίβα α α, . Et non admiscuit ea cum ovibus Laban. P RIM O tempore. Cum hic manifeste commemorentur duo tempora, alterum primae admissurae, alterum posterioris . Et prioris quidem sceluSi mense martio aedantur, alterius autem aprili, nihil omnino horum temporum meminerunt Septuaginta sed uehementer ab hebraica ueritate aberrarunt primum enim tempus uertunt, e Rotae*, - Morali In tempos, quo concipiebant alterum uero, qnscilicet est secunda admissura, seu, no et voβα- idest. ita pepererunt Pecudes. Nam quomodo cohaerere potest, ut tunc parerent cum ascendebantur:
CAP. XXX LEGEM Vicibus. Qua me V dest, Decem innas. Scire igitur oportet,innam, uocem este hebraicam, quan-d uis eam aracio latini ut suam usurpent. Ea cum centum drachmarum summa est, tum partem aut numeM
quemlibet Spe significat. Hoc itas loco 'umerum signat.ideo Aquila uertit hic nebraica isto ipse. . . idest, Deccm
173쪽
numeros. Summachus autem ori g, declis nimiero inniis uniq; omnes, Laban decies pacta cum Iacob fregisse conuenerat. n. inter eos, ut quae maculosa essent ac uaria, Iacob obuenirent,reliqua essent Laban. at Laban cum uideret hac ratione longe plura cedere Iacob, iubebat pacta immutati, ut alba essent Iacob maculo laban. at vin hunc modum exponit Diodorus, apud quem haec sunt. Ut istex Miar sit os cometae in m οAx FG e G OTA Oecem inquit uicibus, transgressus est pactium mimmutauit mercede meam, ac Spius fefellit me. Damnat scilicet eius multiplicem erga eum mentis inconstantiam. Eodem modo Eusebius, qui ctiam citat Syram aed: tionem uoties Ac se 'Molo, i mos: Aou Ahiam a Metro AM, , Um mi. Syra inqt editio sic habet.Immutauit merceam meain decies, idest peiumero. Siquidem dicebat Laban, univcrsa proles quae fusca ac maculosa fuerit tua erit cumq; uideret ea ratione augeri gregem sursum dicebat, si albos pepererint oves, tota foetura tua esto. Eodem modo interpretatur Origenes Ric et' iret i - σιω-κὰ, erct distrato Meo .ci. Decies rescidit Ipepigarat cum Iacob Laban. ex his autem licet uidere,q commode ais eleganter eum locum uerterit Hieronymus. Est autem obserua tione dignum, cur tantopere hic reditio Septuag:nta ueritati hebraicae sit dissimili ut quod esset in Ull. idest, Decem uices, ipsi uerterent xkoest . hoc est, decem agnas. Ne os furnus existimare, adeo linguae hebraicae eos seniores imper: tos fuisse, ut tam turpiter laberentur alcrum hoc unum mihi indicio est non multo postfactam editionem multis in locis corruptos fuisse libros grarcos, siue ascriptoribus, siue aliis causis Nam huius loci corruptela, quae certe a Septuaginta non est profecta ut mox demonstrabo, erat etiam tempestate Origenigaliorumq; scriptorum sanctorum, ut supra uidimus, qui locum apud Septuaginta corruptum, aliorum arditionibus emendabant,ut Aquila Symmachi, aliorumq; interpretu, qui haec bene uerterant. Aduertendum igitur non fuisse errorem Septuata, ut quod es hi du). idest mnae, ipsi facerent agnas, sed librariorum Potius. Septuaginta enim proculdubio cet: idest monim, uerterimi
174쪽
Amas, non Araec a librariis autem=Aodi adiecthim est, factum est ut existimati sint uertis hali qui uertissenta xx, aec quod certe non est. Eo igitur errore quidam decepti apud graecos, asserui de decem agnis conuenisse inter Laban ac Iacob. SVEstantiam. n. m. i. Peculium Armenta, liceto possessionem significet. Septuaginta quos non dissentiunt ab hebraico curem odios mirum rerum hetet echpEr . Abstulit deus Oia armeta piis nit. COMPRendit eum. Nequid suspicemur hebraica sic habent m a bringet . Et attigit eum in monte Galaad Sico Septua
EST O. Ea quidem est sententia optime ab Hieronymo latinitati accommodata . at Septuaginta hebraica uertunt sicut habent.
ma rycidest, Et nuc eundo luisti Septuagintas si manetam dest. Nunc igitur profectus es. T A BE'naculum Iacob. Tabernaculum, quod non proprie Septuagintas Or .i domum interpretantur.
Ei S Sollicitudo. Hoc uenustius adhibitum est ab Hieronymo, cum hebraica alio modo habeat. Nam postqdixisset Rachel iuxta consuetudinem foeminarum accidit naihi sequitur in contextu dum Pnr tota adsimi. i. Et scrutatus est,&non inuenit idola. i od eisdem pene uerbis interpretantur Septuaginta,estae Ax- CUM Iurgio se et . Et iurgatus est cum Laban Suodno P prie Septuaginta, UAst, odiet Adinis Et pugnauit contra Laban. EXARSISTI Post me. Prima sevi. idcst, Persecutus es post me. eodem modi Septuaginta. καT: HU -oeti no S. Persecut' es post me clquerbum p I. Et persequi, exardere significet. DIE Noctu aestu urgebar. Hoc quod ad frigus&aestu refere Hieronymus hebraiceresertur ad ipsum furtum , hoc modo maim: anor idest furtum meum die,& furtum meum nocte, qcqd inquit, aut interdiu, aut noctu rapiebatur, mihi erat soluendum ais eodem modo etiam Septuaginta me e muS,At Amrix si , qκA quom buxetos, idest Anteipso furta diei,&furta noctis. Notauero est sententia.
175쪽
SE TA Nnis pro gregibus. citodio ita clare a Septuaginta re t vostrem cannis in pecudibus nam si bene praepositionem hebraicam a. idestin, superius accommodarunt, eam uertentes in urseo loco Metis iis usot fur, cur Midem hic non intellexerunt esse faciendum: alis enim apud graecos satis percipiet e re terres rem Ab Asini. inter pecudes seruiuit, is enim est, eorum uerboM sensus . cum dicedum fuerit pro pecudibus.
DECEM Uicibus Idem error hic apud Septuaginta, qui&superius, mutatis tantum casibus,rbi enim genitivus est hic dandi cassis sti patet tunc errorem librariorum fuisse.
IN ORE U M cunctis migerationib' tuis. Ea quidem sententia est, at Septuaginta in alium sensum aedim derunt croc nil RG com re 'ret Ahes . . mo hinc et monos hoc est Plurimus at 3 ingens sum ab omni iustitia, Mab omni ueritate quam fecisti seruo tuo. si tamen bene etiam a nobis reddita sint, cum nullus ex his uerbis possit elici sensus, eoa, no recte ex hebraico sermone nihil immutariit. Atq; haec quidem locutio, cum graece intelligi non possit hebraice tamen satis nota est, propteream alia loquendi Pprietas est Hebraicaritas sic legimus, Ocim mis p
Vaprae v et primi vitam hoc est Minor sum prae omnibus miserationibus, reprae omni ueritate quam fecisti cu servo tuo patet autev intersit inter , ιν. id quod est minor. In eo praeterea error non Drendus' hebraeis mos cst praepositione, me significat ab , postiuis adiunci a , facere cornparativo nes alia comparativorum forma apud eos reperstur. Non enim dicerent melior sum te, sed bonus prae te, nec minor te, sed paruus prae te. Ex quo genere sunt illa quia multi filii desertati hoc est plures,&illud Bonum est confidere, hoc est, melius eri&alia innumera sauti nos cum n sit apud graecos laetamen non est cautum a Septuaginta ut quod erat an2. i. ab
miserationibus ipsi Q hvico M. Ac mirum cur hoc loco sui sitiailes non sint, cum alibi sermonem hebraicum, appositissime se moni graeco liccommodent.
176쪽
IN BACUI transui Hebraismus est tin, usurpatur pro eu,q de Septuaginta eadem phrasi utantur. FURE Itan propitiabitur mihi. Recte locutionem hebraicam commutaui quae est taxo maior sitan suscipiet facie mea. Quod
tamen non attenclarunt Septuaginta , di, mea cum v mmyAου .idest. Forsitan suscipi et faciem meam. Haec quidem assuetis nota essent, sed harum literarum imperitiores hic tanqscopulo adhaererent, quod in multis nobis compertum cst.
L, QT Abatur cum eo. Eodem modo hebraicerin rpam.& Septuagintata duo. i.luctabatur.&Chaldaica aediti Et concertabat.Attulimus pons estet quicqdissonum Adne quid sinistrum ex eo uerbo suspicaremur. TETIGIT neruum memoris. m es. i. Latitudinem coxae, asseruntq; hebraei significare hoc loco P latu oscoxae ut ab Auen Esdra quoq; annotatum est. in ea parte neruus coxae est.atiu hoc est,m post neruinare factu, cladicabat Iacob. No enim neruus hoc loco, membrum genitale significat quomodo.n claudicasse cum membrum genitale ex tabefactu, non impediat incessum, sed neruus, quo
crura sustinetur, se quem motus exercetur
TE L. Elymon sic est, pane facies dicitur, Et autem
deus quod praeclare etiam a Septuaginta se secretob.i,sorma aut species dei. ISMAEL. Patet hoc loco, uerum esse quod ait Hieronymus, magis argute luere, quosdam uoluisse hoc nomen interpretari uiruuidentem deum aut mentem uidentem deu Sunt enim falsa ut manifestum est extiteris hebraicis.Nam hebraiceram idest Sara.dominari senatia quo et Sar princeps ac dominator. Idem uerbum in futuro profertur Isra.Huic futuro adiungitur El, idest deus. ais inde nomen Prael contatur quod sonat, dominator dei, uel superans, deum,uel princeps curaeo,ut&ipse angelus hoc loco Iacob appellavit. Quam formam nominum etia secuntur Ietchach, Iacob, sunt enim futura tepora, ea omnia. Qita ob rem, qui putarent Israel
significare uirum uidentem deum decepti sunt uocuna similitudine. Nam cum Ista sit futura a Sara ut uidimus, it ipsae litem indicat, arbitrati sunt ea uoce e duobus conflari, scilicet tum raa, idest, uidit, re .i is uir. qa cere commenticiu est. Fallitur quos Nicolaus,
177쪽
qui idem nomen asserit directum cudeo interpretari posse. Na et Iashar.hoc est rectus, scribitur per sci crassium, at Israel per scimexile eos, ducitur a Sara.
OUUD Est mirabile. Hoc non habet in praesent Ioco sed est
ex libro iudicii huc interiectum. In eo. lib. cap. xiis. habes Nane interrogauit angelum quod est nomen tuum , qui respondit in aeram o idest. Quare postulas denomine meo, quod est mirabile Ex eo itas loco, Perant admodum similia quae ibi alm hic dicuntun huc appositum est. Neq; id mirum uideri debet na, pleram alia in nostra hac aeditione eiusmodi annotauimus, ut suis locis dicestur. In aeditione uero Septuaginta, id gehus errati tam freques est, ut
in omni pene capitulo aliqd huiusmodi reperiae. Quareo Septuaginta hanc clausulam habent adiectam , , - - , - oro Achab riss re r. dest, ut quid quaeris nomen meum, quod est mirabiles NERUUM qui obstupuit. nem mi eluxatus est, eloco motus. ideos claudicabat Iacob. Emarcuisse autem non puto veridicea quibusdam esse scriptu Hieronymus sequitur Septuaginta, qui ipsi eodemodo Ue iuri hoc est, obtorpuit quasi inutilis effectus est. sed hebraei sentiunt coxa dimotam fuisse, Pp nerui eluxationem. DIUISIT filios lear. nae Mora 'mum. Et diuisit filios ppe Leam Praepositionem hebraica in quae tum prop tu supra significat,Septuaginta pro eo quod est in aut,ad,acceperui, tu hinc est factum, ut longe illustrior nostra sit aeditio hoc loco ' Septuaginta, qui hunc in modum transtulerunt vociam siHA , Dun is - - ae diri Ane, voci mi re A. Et diuisit Iacob pueros ad Leam, ad Rachel, quo nescio quid dici possit obscurius praesertim in sermone graeco. Qitae hoc loco annotantur ab Hieronymo , in quaestionibus hebraicis apud eum uidenda sunt. non enim utile est, quae ab aliis obseruata sin hic superuacane repetere. SIC ENIM uidi faciem tuam. Secundum hebraicam ueritatem N p. LIn hunc modum. At mala Septuaginta, a tota loque diserte dissene interpretantur sic murab. dest, ob hoc, siue qua obrem. nam hoc modo, quid diceret Iacob to UES Et boues foetes mecum ' pri) yripam lxnnae Et oues di boves ascendentes super me quorum uerborum ea est sententia, in
178쪽
se totius gregis curam recumbere. De foetu autem nulla hic mentio nam quod hic somniat Auen Esdra, reiiciedum penitas uidetur. nespropterea improbadum quod uertit Hieronymus, uidetur enim sententiam secutus. nem refert plurimisqd in hisce minimis atquid diuersum inuentatur. Septuaginta in aliam penitus setatentiam, eum vos cincta dis et, is hoc est. Et pecudes xboues claudicant super me, quod quidem sis sorte esse potuit, ut clatis dicarent, nihil tamen eius rei meminit contextus hebraicus Super me quod sub absurde transtulerunt. propterea ii, hebraicum idionia penitus sequuti sint. Vad Si plus in ambulando fecero laborare. Haec tota se tentia hoc uerbo clauditur hebraice d)pon l. Et pulsabunt eas, scilicet pastores ut exponit aue Esdra i mihi es unciar duri et UPII. hoc est Pulsabunt eas, ductores earu tunc omne pecuS morietur. Sed dissonantius Septuaginta est o bis HUD si mi idest.Si itas persequutus eas fuero.uidentur aute uerborum sinulitudine d cepti, scilicet dabach dahach quoM prius psequi signifieat, altese quod hic reperiae pulsare idb genus hallucinatio creberrirnae apud eos. Fortequom non secudum sed primu egerunt in suis eod cibum UESTIGIA eius sicut uidero paruulos meos politi. Ut auteintelligas quale uerterint haec Septuaginta sola periodon hebraica
cra ' hoc est. Et ego deferar paulatim ad uestigia totius suppellectilii quae ante me est, id uestigia paruulorum. at Septuaginta
et meto et v mm Deus loc est. Ego uero consortabor in uia. per ocium itietis, quod ante me est secundu uestigia paruulorum. Est aut probabile eos putasse re, et quod suppellectile sonat aut facultate ac substati duci ab Pn. i.profectus est ut ab eo fieret m. n. interposita aleph Madiccta mem, alcaelo id nonae uerterut desinν. Hae certe denominati, non e uera caetera tolerari facilius posIunt. Edi , magnis. rem Centum denariis, aut obolis. Hieronymus noster ab aeditione Septuaginta eriore hausisse uidetu late sua tepestate sicut, nec erat corrupta. Septuaginta itaq&ipsi verterut U αμαν, centum agnis Arbitrorcp eunde errore hoc
loco a librariis aut uetustate accidisse, di superius Vt enim ibi non erat
179쪽
ratio docebat ota hunc locu non reddidisse puto Septuaginta, ἀμνων, sed sit, ii Gut innaSpro quolibet numisi nate acceperint, sue pro eo numo cuius hic nactio fit. Qiiodinendu cum Hieronymi tepestate inueniretur, secutus&ipse est an uoce praesertim ambigua, in qua seqtantos uiros no indignun putaret Emenda dalgae nostra reditio hoc loco ut pro agnis legatur numis Assertit n. hebraein rapnui ni significare, no agnum utanterpres uocum apud eos, qui de hoc nomine ait nosmet ret Nam. Est inquit species cuiusda monetae. At 3 hoc est tactuum apostolosicap. yii is locus uertitur ut habethcbraicaueritas. Ibi. dmus Stephanus ait de hoc isto agro Positi sunt insepulchro, quod emit Iacob precio argentia filiis Hernor patris Siche sic. n scribendum est. Non dixit ergo quod emit centum agniS, sed praecio argenti. Illud quos imirum, Hieronymus no sibi collet Nam Iosue ultim uertit ouem, quod hic uerterat agnam, ubi de hac eade re fit metio. Hac quom eande uoce Iob ultimo intcrpr tatus est ove. Dederulei inqt unusqui et ouem unam, ubi est et p.
FO R TISSIM UM deu. Duo nomina diuina,
Elidi Elohim quorum primum a fortitudine duci opinatur hebraei, secundum coe est tam uero deo cireliquis, qui dii habitidiunt, aut qdiuinam habeant similitudinem, O miserunt autem Septuaginta primum cora mκαAcmeto e ob oesti A. Ea inuocauit deum Istaei, qEnon recte faetiam est. Nisi forte putarunt, in sermone graeco non licere dicere horrico, Nam alio modo ea uox exprimi non poterat, cunullum sit nomen siue apud nos siue graecos, in quod, id diuinu nomen possimus commutare quod multis in locis obseruarunt Septuaginta. Probandum itas est quod fecit Hicronymus, ut nos propriualiquod dei nomen fieret tralatio, sed per ac lectitium.
CAP. XXXIIII O MMIUIT in cum illa. Redundat hoc loco aliqd
in codicibus graecis impressis cκδιώρθ-, TOT c- d mire. DormJuitq; cum ea,&peperit, amouendurn est, rata etcsc1.nam de partu Dinae ex congressu cu Siche, neq; ipse sacer c6textus meminat, nequii interpreteS, tam hebraeorum, unostratium graecoidico athlatinos. Est autem
180쪽
lamptum ex alio loco 'bi consimilis periodus inuenitur Doriniuit de concepit seperit, nes hoc uno in loco in scripturis replet.qua, re non erat quicci in testimonium adducendum. TRISTEM; deliniuit blandiciis. 'va se priam. Et locul' est super cor adolescentulae, quam locutionem uult Hieronymus suisse moeroris contalationem. quod nes ipse quidem improbo, quod inuenies obscure uersuri a Septuaginta propterea quod intacta pene reliquerunt phrasin hebraicam. castAhoc stet aenorm T. Tmei utam. Et locutus est in mentem puellae ipsi. Illud uero magnopere placet, cor, uerterint aere, biis, siquide excorde eiusmodi ola proficisci, quae ex mente procedere diceremus, ipsa quoq; ueritat docuit, di ut aliquando dixi,os hi, in hisce literis, tVbuitur cordi contras philosophi opinentur. EN Illicitam perpetrasset Eleganter, quod hebraicet V . Ac sic non fiet lutos enim&decornm perfuturum in hebraico sermone exprimitur idicant non fiet hoc est non debet fieri, aut non solet fieri, eademq; in reliquis ratio est. Qiiod non est animaduersum a Septuaginta. Edilui x obm; ceti. Et non sic erit, faciles implicaree hic tanqgrypo imperitior, SI Autem circuncidi nolueritis. Hoc penitus in contrariam sententiam accip:tur a Septuaginta. nam cum hebraice ita legatur Vm
ritis nos, ut circuncidamini, tollemus filiam nostram Mabib:mus.at uero ipsi Oba di metuo, si raris ' erita Ao Hrens lactu metae LM-Asim 3, adest i autem audicritis nos, ut circucidamini, aeceptis filus nostris abibamusIrim una ergo erratum est, quia negatio dempta est, deinde quod de una Dina dicebatur, ipsi ad plures foeminas retulcrunt. potuitq; primus error facile librariosae esse, secundus autem omnino uidetur ab ipsis interpretibus pros istus. Nam belli finalis saepe eos decepit, putaruntq, eam, emper pluralem numerum effcere, ut primo cap. Genesis ' semet'. Hoc est, In imperium ac dona inationem noctis, estq; singulare uerierunt illi Ae Ut in imperia Ac dominationes, atq; alia ad genusqplurimma. Eadem laudi hoc loco fuit labendi causa, ut bat destilia cre