장음표시 사용
161쪽
Talentum d co, quem illi siclum appestant. Quantum enim distet talentum a siclo nemine latere puto, dicis potest ea distare ex me iudi qiuod quia non muneris est nostri latius explicare mittim' alia super ea re loqui.Cum lassicius teste Hieronymo,&Iosephoessiciat quattuor drachmas patet errasse Septuaginta qui uolunt sicium esse drachmam. ET ARMILLas totidem. m D. Et duae armillae Nesest decem siclorum pondere 'ed V pDa )It Ny hoc est. Decem aureoru pondus uel praecium eorum Patet autem quantum intersit intersicium Maureum,siquidem plures sicli aureum conficiunt. Septuagni quos cum hebraica ueritate sentiunt Ares vijossio Akqimo et decem aureortina pondus earum. Mirumq; cur hoc loco ab hebra coin Septuaginta dissentiat Hieronymus.
I X a Canaclos, et ivp. Ubi prepositio, quae modo,
supra, modo prope, signi ficat, erati is locus uertedus ut uertit Hieronymus, ideo Septuaginta non recte cla tam si preetnisA Ain. Stante illo super camelos. estq; ortus error ex praepositione v quae non supcr, sed iuxta, hoc loco significat, ut ipsa indicat sententia. PEDE S amelorum. y I. Pedes eius 'cilicet serui Abraham, non camelorum. Septuaginta quod non de pedibus camelorum locuntur, sed eius utri tatis em c tam G. Et aquam pedibus eius. quare enim in hospitio camelorum pedes laventur, non uideo.AD ORNANdam facie eius. Hoc nescio cur transtulerint Septuaginta et teritaeo rea mpetia iam emo ex distri. Et applicui ei inaures super brachium. Nam si erant inaures qua ratione brachio eas appendit hebraica habent ut uertit Hieronymus. DE AN B Ulabat per uiam i ii id obsecro uolunt sibi Septuaginta .Puertunt si Acmim vi Hira cumb. i.Isaac ambulabat per solitudinem, cum solitudo hoc loco nusci sit. AD MEDItandum. me . Quod uerbum, aliquando sermocinar aliquando meditari significat. ideo est factu, ut secundu primusignificatu uerterant Septuaginta Hieronyinus aut secundi sitamplexatus nam illius Am 'A .s .L Egressus est Isaac, ut dissereret aut colabulares. sed uide is euertat Septuaginta . Scributh ac per solitudinem ambulasse, ut dissereret ac nugaretur, ac nisi
162쪽
cum arboribus, cum Ins certe non possumus intelligere .Hebraei aut in exponed hac uoce Ionge ab Hieronymo ac Septuaginta discrepant. Est enim praclens uerbum deductum a m dest uirgulto, ut uelle uidetur Auen Esdra.itas exponit ipsum hoc in rara, rim, cum regressus est inquit Isaac ut iret inter arbusta, inter arborei. Quare cum ambigua uox sit, arbitror ei omnia ea significata acconaodari posse, Chaldaica aeditio. n Ap --: Egressus est Isaac adorandum.
EFICIENS VE mortuo est No possumus hoc
loco non reprendere Nicolausa dicit in hebraico noud haberi mortuus est, sed transiit, ais inde elicit nescio quae Hoc.n falsum ee ipsa uer tas dprobat. non mi. idest, defecit hortuus est Uerbu autem transeudi hic nu est. Praeterea vim interitum,&defectum abolitionem significat, non transitu, ex eo loco maxime manifestu Genesis capite septimo. Cosumptas omnis caro Abi hebraice legitur 'c a M. ubi est praesens uerbum, quod Nicolaus dicit significare transitum,&de iustis tantum modo dici videmus enim hoc Genesis loco, de omnibus sceleratissimis hominibus esiste die u. Quare sine iudicio sequitur hebraeos plerun' maximeq rabi Salamonem, qui huius c6naent primus fuit autho licet id gespccstu aliorum sit leuissimum. ASIT Auit autem a Chauila. 'noxiae uri Habitauerunt a Chauila, ut non de uno Ismaheledicatur Ad omnibus filiis eius, ciea loca passim incoluerunt, quaeis hodie nominibus filior Ismahel uocant cilicet Nabaiotis Nabatet, MCedar, quae e Arabia, alvitidem alii.possederunt autem omne ea regione, quae a sinu Persico incipit ibi sunt hostia Tigris, Euphratis fluminis, usu in Assyria. hodies regio uocatur Cabana, si tamen ea est,iari enim penitus assero. Quare locus emendandus est, ut per plurale numerum efferatur. Accidit autem error ab Septuaginta qui et per singulare extuleruntvsietti hi, Ruca' GAstet. Hab tauit autem ab Euilat, ubi id nomen,
CORAM fratri bina suis obiit. m. Cecidit. At cur hoc quod ad interitum spectat,Septuaginta ad habitationem referunt e
163쪽
Nondum vi IAAoc, oravis Metto mi Coram omnibus fratribus suis habitavit. nisi error in codicibus sit. At 3 ita videmus no iniuria nouam aeditionem attentare uoluisse Hieronyrnu,q, multa absurda, pleras etia falsa haberentur in editione Septuaginta. Neq; nos moueat o idem Hieronym' in epistola ad Dardanum de ocis sanctis, citet hunc locum secundu aeditionem Septuaginta more enim apostolorum sequebar qui in docedo,arbitrabantur no esse de editionuuarietate d: uirendum. Potest autem, Millud dici, defendi sente-tia Scptuaginta. si sequamur sententia rabi Salomon, qui hoc loco verbum cadendi dicit significare habitationem producitq; alterum locum ei similem.Sed caeteri hebrael in cotrarium sunt, locusque adducit, contra issu potius est,qin eius tendat sententia Ipsi quod uerba indicant de interitu dici.& significatio uerbi quae habitatione significetinus o reperitur.
CAP. XXVI. OST EAM erilitate. rvmnarii 'An Praeter fame se iriore sicut&Septuaginta. sesu Ai ab regusio a.
Excepta fame priore. ET CERI Monias. vn. Instituta mea,decreta mea.Nam ceremonias, quae accrete oppido dictae sunt teste Valerio, scimus ritu significare, quem in sacrificando numines diuino colendo obseruamus at istud latius patet, multaq; alia diuina instituta amplectitur ut esset illud ne forniccris, quod ad cultu non pertinet, retia estnirn hoc est institutu.ppea Septuaginta non uertunt cerimonias, sed ob avo Ab eo x. Dccet Tri Adue, ora MDAL Adp. Obseruauit praecepta mea, &mandata mea.
GRANDE Peccatu. Sic lebraice dem hoc est peccatu.quod potius ad sententiam,qad proprietatem reddiderunt Septuaginta aeriolore, ignorantiam. Licet omne peccatum inscitia sit, nesalia ratione ostendit Plato, inuitum unum quenc peccare , nisi quia ignorans peccat quicquid autem imprudenter facimus nolumus cufactum est, factum fuisse ergo inuit peccamus, nescimus enim quid
GENI plum. 1rmi: no. i.Centum modios. Deerat itav euidentior explicateto, licet idem peccarint etiam Septuaginta. e
164쪽
'Q ι-Gἰκώ ἰυψάνου κνὴ o. Inuenit anno illo, centu plum ordes In eo quoquariant Septuaginta quia quod dicitur in uniuersum de omnibus frugibus, id ad ordeum coarctariant. Mendum praeterea in codice graeco impresisto, ubi enim dicendum Herat L SE VI patris illius. raxmap. Serui patris ipsius scilicet Isaa ideo non recte Septuaginta seruos ad ipsum Isaac referui.οι,-Ac si quos effoderant serui eius. EX EO quod acciderato Hebraice expresse ponitur quid acciderit iap. idest quia rixatilant appellatiq; sunt putei hasech, hoc erurgii, caluniae sorte no tam Pprie. Septuaginta quos diuersius hac discordiam faciunt i aest . hoc est, iniustitiam, siue uiolentiam. DILATAuit me. Hebraice pluralaestastam dilatauitia bis sico Septuaginta. -bi ubi hi eiu dilatauit nobis dias. GHAZAT amicus eiusqSic quom hebraice. innyno. Amicus eiugaddita liter mem .hunc nescio quamobrem faciunt Septuaginta b cxmbr. idest pronubum puto ea ratione fortasse se opinarentur, participiti esse tertiar. coniugationis. sicuti est v n. . . ita ab hoc est amicus duceretur Ida quasi amicator, ac sociator, quod etiam si foret, non tamen possemus eo nomine iitelligere
AE Ambae offenderut. nranno im).Et fuerunt amarae spiritu ipsi cilicet Isaac, uel fuerunt exacerbantes spiritum qua amaritudinem retulerunt Septuaginta ad iurgium. obore mi ima - vi e Erant contendentes cum Isaac a Rebecca abcet possit id al a spectare.
CAP. XXVI. GREDERE rem,' Et egredere in agrum,quemad modum etiam Septuaginta A iniudb. Egredere in campum ac planum.
TIMEO Ne putet me sibi uoluisse illudere. Hoc uenustiugreddidit Hieronymus. audienim hebraica Vnymamyci n. hoc
est Et ero in oculis eius, tanideludens uel parui pendens. Septuaginta uero nihil hebraica immutarunt, ii in si isi ag mcie. . Et ero vi conspectu tua iunci illudens.
165쪽
COLLI Nuda. v iram ri idest molliciem colli eius uel glabrum colli sequitur autem Septuaginta Hieronymus, qui&ipsidi a rasi orem Aou colli nuda. O Lydi Tas dei fuit. Ninum a Q. Qitia occurrit dominus deus tuus ante me. uariant aliquid, Septuaginta. 1,me G-- κυνοσῶ hoc - ον μου. Quod tradidit dominus deus ante me. EUN ANtiam frumenti uini. Umn P eam. Et abundantia tritici olei, uini autem nihil meminit. Septuaginta uero dimittunt oleum. addunt autem uinum. ciet' eb ATO G bl db domus titudinem frumenti huini. ET ULTRA dici potest. Hoc addit ex sententia authoris, ut euidentius faceret, q(uod quasi obscuri esset hebraice, Septuaginta quos p hyperbolen maximi locuntur oti id , odiι κέκ npMUM Ata orso Ost. Alienatus est Isaac alienatione magnanimis, aut excessit, siue obstupuit.
FB UNE N TU uino. Uinum hoc quos loco non habetur, sicut nec supra licet addatur a Septuaginta, scd hi tacet oleteum,
eius cnim loco 'inum substituunt.
UNU E eiulatu magno fleret. addit post hoc aliquid a
Septuaginta scilicet mn, W-Cus affligeret Isaac. IN PI uidine terrae benedictio tua. Iaararum res abaetvro Expinguedin terra erit habitatio tua. sicut Septuaginta sic rio Toc racysic e tavrum res sentcnu . Expiguedine terrae erit habitatio tua.atu eodemo forte hebat ita aeditio sed a librariis locus corruptus est ait quod esse habitalso in benedictione sit comulatu.TEM P ueniet cum excutias. Ut od dubie uertit Hieronymus, clarum est in hebraico nn Ran Et erit quando dominaberis. cmpus inquit erit quando non tu seruies, sed hacto seruitutis iugo, fratri tuo econuerso tu dominabetis, reseruitio premes. Non dissentit autem Hieronymus a Septuaginta nam de ipsit lima 'M AM GO RAbolacu, ξυμ αυ)p. i. Eerit quando aufercs, dic soluest iugum eius. Huc torquent Iudari sua somnia dicentes Christianos, idest Romanos, ab Esau descendisse, nunc dominari eos ipsi Iacob aoc est udatis. sicut, alia pleraq; falsi comminiscuntur.
E NIENI dies xHoc p impatiuu effertit Septuaginta et mox ta vid Accedat dies cit hebniice sit ut uertit Hieroni in
166쪽
DIES Paucos. drin dro Dies unos, quodae Septuaginta uerterunt .mio . dies aliquot.hoc enim uidetur ibi significare drano.uni, scilicet aliquot die aut paucos dies.
CAP. XXVIII. I NIXUM scalae. 'tam. idest, Stantem super ipseni.
daicum, in occasum spectare.id quod non latebat Hieronymu ais eo cerae modo melius explicuit ueritate hebraicam, nam, de ortu habetur mentio&de meridie. Septuaginta hebraica sequuntur,mninoe riui cibum mixAstam . Et dilatabitur ad mare ERE Dominus. Ita&hebraice ni V PR. ere est dias, sed Ealiter Septuaginta sini etsiν,ommmi eiu Eldixit quia dia se in loco isto dimittunt scilicet,adverbii a quo totius olonis spus pedebat. IN Titulumona V.i. signum erectum,&forterneliusqSeptuaginta, qui titulum hun columna faciunt, cν -- σέAta. Et erexit ipsum in columnam Nam si lapis agri erat, quo modo erat columna nisi columna pro quolibet signo ac titulo uoluerint accipere. Nam apud graecos rara, pro lapide quo terminantur agri summitur,ut apud Demosthenem in orationea Ctesiphonte. istic Tela mAM exes, Affer AxAxβών, seουcyisu est inquit magistratis amphictionensium solumnis diffnire terminos, licet ibi corrupte legatur. Omiit,loco e3c.
FM N DE N S Oleum desuper vivo pam. Et effudit oleum super caput eius, no ipsum totum lapidem . sicut, Septuaginta optime id expresserui emam levit Amoriet o hecrotari Et studit oleum, super summum eius. Quare hoc loco, deisper, de summitate tantum accipiendum est.
BE THE L. Septuaginta ut moris eorum est non nomen ipssi, sed quod nomen interpretetur, uertunt Ut e A c. νορα α τη-cato . i. Et uocauit nomen loci, domum dei sic enim Mnomen interpretari licet Beth domus, Et deus. O NE Prius luca uocabatur. Um nec RUL Uerutamen Lus nomen urbia erat prius Primum ergo obseritandum est,
167쪽
urbis nomen corruptum esse, dicendurnq; Lus dein Septuaginta hoe loco aperte esse lapsos. Nam adverbium hebraicum taeulam, idest
uertitamen arbitrati sunt partem esse nominis eius urbis Itas ex nomine Lus, xueulam, unum nomen constarunt hoc mo insta ob Aγμ- Aredi; si ope re dracit. Et Vlammaus erat nomen urbis Nes hoc mirum, nam siemsdem generis erratas plurima apud eos reperies. Hoc idem annotauit apud graecos grauissimus scriptor Acacius, cuius uerba citabo. si ovi se obAx si opiam os uri RRuAcra, sta dux Es Am si oro arat, Adb α IVAιr nos ueri
mi Asi. Sciendum inquit est, Ulam non ut partem nominia reddidisse Aquilam, sed ut significans&prius. Ipsam uero urbem, aperte Mexpresse postea uocat Lusam De hac re etiam diuus scribit
UOCABITUR domus dei. i xtra mi Erit Bethel, uel
domus dei. sicut, Septuaginta cora Ab bio Abb. Erit mihi domus dei, qqrnihi, redundat, non enim ei tantum, sed inomnibus,
IN TERRAM Orientalem. d p uana N Interram filioruin orientis Phrasis hebraica est, sicut degei nus humanum appellant filios Adam, Et filios Israel, populum nebraeorum, filium quos mortis filium sapientite. Qiiosside locis dicunt. Septuaginta sapienteris ipsi hanc phrasin immutarunt me is cis . AineteAia . Profectus est in terram orientiS. SANUS ne est. Quod ad sanitatem Lincolumitatem referunt Septuaginta de Hieronymus hebraice uidetur alia prospera complecti. siquidem hoc modo hebraice legitur Vinia'. Nunqupax es est Omne ergo sanitate oem tranquillitatem mclat coplacti. Dod ex eo cognoscit , na ubi graeci in epistolis dicunt estet m. quod oena secudum successum, bonamc fortuna significat, hebraei scribunt crat . hoc est pacem. Unumq; id apud eos celebratur salutatiois genus.H:eronymus ut dixi no dissentit a Septuaginta chipsi
sema coetdi is disia hoc est dixit aut eis sanusne est.
168쪽
D NOUemus greges imlimpieta). Potum demus regi sicut
sunt qui dicunt non inueniri uerbum latinum cui possit accomodari ut Anpretatim si de antinalibus sermo sit in cuius locum subst,tuit Hieronymus, adaquemuS.LIA Lippa erat oculis. In Unx, m. i. Eoculi Lete erat debiles, quare non is uidetur sensus fuisse uidelicet oculos Leae lippos, sed magis lusciosos, leuiterq; aspicientes, quod ad deformitate permul tum refert. Vox autem hebraica, ubicem p reperitur inuenitur significare debilitate ac mollicie, ut paulo post cap. xxxiii dicet de paruulis suis Iacob cum Esau VI M. Pueri debiles sunt, ais item
aliaqplurima Septuaginta quos in hac eandem sententiam interpretati sunt. b Roc diAAb A , a At oculi Liae debiles nisi forte Hieronymus ex ea debilitate, opinatus sit lippitudinem cotingere quod tamen non perpetuo fit.
DI ITq; ad Laban. Hoc totum deest in impressis codicibus
graecis, usq; eo, qui uocatis uxoribuS suis. Patet autem non interpretum uitio id contigisse sed librariorum errore, nam non deerant, in
uetustioribus exeplaribus, quare supplendum est in impressa Biblia. IM PIE Hebdomadam dierum huius copular. Aliquanto obscurius latineqhebraice Hebdomas igitur dierum hoc loco secuduquosdam significat septe reliquos annos, quos scruitur' esset Iacob, sic, Danielis capax, Septuagita hebdomades comemorat annoMuidelicetino dieR Hebdomas. n. significat quide quenlibet septenarium numerum, sed in diuinis litteris proprie de annis intelligimus. Septuaginta per plurale efferunt hebdomada dii et A. m. et lactrum ista Imple septennaria huius intelligentes per id omnes annos ipsius septenarii.quis exemplar Hieronymi habebat hebdomadem, ais ita legendum puto Interpretatur autem hunc locum Aue
Esdra aliter, quippe qui opinatur hic per hebdomadam intelligi se ptem dies conuiuii , post quo acceperit Iacob.Rachel non post scptem annos. sic en in alto Mi re Implerequit hcbdomadaria huius, hoc est septem dies conuiuii huio autem hoc est Rachel. quae sententia uidetur uerismatio nam eodeeapite scribitur. Et ingressus est ad Rachel,& seruiuit protea septem alios annoa. quod etiam placet Hieronymo.
169쪽
Subuersiones domini subuersa sum ci sorore mea. Hoc
innuit sede gradu deiectam, quem prius teneret apud uirum suum, cyei Lea plures peperisIct filios se autem in ea re longe inferiorem este effectam In aliam sententiam interpretantur Septuaginta, nam eam subuersionem, coparationem est uolunt.hoc modo apud eos legimus tesqAάβ, et Aoικbboc in . v rumorum D AAs in hoc est. Adiuvit me dominus, coparata sum sorori meae quos&Hieronymus secutus est at Auen Esdra alio quodam moti exponit. fater n. seu et a sorore Rachel Itas haec suphunc locu scribit avsin novin tu, hnpiramiae oppaNUDI O rapia ian Schoc est. Hac ratione is locus intelligitur, ut cum quis lucritur cum altero, secue in omnes pari storquet, ut eum possit iuperare ac deiicere ais ita Rachel luctata est haec ille subuersionem ergo interpretatur corporis obliquationem quam luctantes effciunt na& id uerbum hebraicum sigia si atscilicet torquere. DE LIC Iter Hoc forte mel uici quod Septuaginta. cu hebraica ita legamus 'o hoc est fortunate aut cum fortuna. Gad cnim fortunam interpretantur licet eam alii aliud quiddam esse affrinet Septuaginta ut dixi nihil immutariathcbra:curn iam rum infortuna. Lod multisapud graecos mouit scrupulu scribunt hebrae reo note significari propitiusydus. quod arabes uocant guam l. astru librae. PRO Beatitud ne mea. 'meo. In beatitudine mea, aliter etiaSeptuaginta, instes . Beata ego quae omnia ad idem tendunt IN CE NIT Mandragoras. Pro eos, est hebraice vi m. hoc est Mandragoras Septuaginta uertunt Are/Oαὲ oba Malamandragore, ut quod de toto fructiced ceretur, ipsi ad partem reiciterint. sunt enim In mandragoris teste Dioscoride mala inter solia sita, sunt ipsa folia, radet ccs quos ternae uel binae cuiuscuD caulis, eaes mutuis complexibus coniunguntur, non pucro dissimiles. Proditum a med et ses hanc herbam menstrua ciere, luamu muliebre ad conccptum mirifice accommodare. Odore quod commendabilis sunt, proptcrea in canticis dicitur ni umori im hoc est Mandragorae dederunt odorem. De his prodit Auen Esdra idem quod de
170쪽
LIBER Dio oriclis, scilicet om mi, non 'diei orire serj M tan hoe
est. Humanam habent effgiem, eon sicapite porri gutur, remanthus uidentur extensata MECUM Erit uir meusta ardum. Nunc cohab tabit mecuuir meus. quod Septuaginta ab aliud nescio quid retulerunt. Ceemsi.
EXPERIMENto didici. Uerbum ambiguum, multaru
apud hebraeos significationum scilicet iam uarie a Septuagintad Hieronymo uertitur.modo enim experirixus pcipere significat, modo augurari Ergo hinc factum e ut hoc quod hebraice est mn
uerterit orbe re ita. Dec Ecbptam etfor,sc, o carere Alio ore, isAOP σι ιθ oce misi laci, i. An inuenerim gratiam cora te,augurio didici, nam benedixit me deus ad introitum tuum.at ipse puto ucriorem esse sententiam, quam uertit Hieronymus. Siquidem auen Esdrahebraeus acutissamus interpres, id uerbu exponit caudam tu.hoc
est. Quasi tentaui ac probaui.ex hac Septuaginta interpretatione factum est, ut Origenes annotarit uerbum. his lis sic enim apud eum lcgimus oύ issu bimri oc- ακλβ, o steato bol siclorem AD ,αMsTisi raro lai Piscine min. non est inqt auguriu in Iacob. Laban autem Ferat gentilis, dixit auguratus sum, quasi alienus ab institutis Iacob. QON ST tue mercedem tuam. Dac rapa.Recense uel estima mercedem tuam. quod a Septuaginta, aut obscure aut in aliam sententiam accipitur H sp Ao Moo reb distingue mercedem tua, diuide, quod forte aliud est AD IN TRoitum meum. Accommodauit latinitati phrasin hebraicam quae sic habet Pan Et benedixit te deus, ad pedem meum . qua interpretationes usus fuisset Hieronymus 'o erat non ob curissima futura quod non est cautuma Septuaginta, adeo ut aliquid aliud uideantur innuere, vota Ag Rec Abe totos ot rarint undae Adυ. i. Et benedixit te dominus ad pede me uel in pede meo. Est aute haec locutio peculiaris hebraeis ut pius uidebimus. non desunt tamen apud gNecos, qui optime exponant eam locutionem. nain supercare Thcodoritus Ab si roix, moin HEU Neremi, idest, Clara inquit est sentcntia pede enim hic appellat praesentiani.