장음표시 사용
191쪽
tin utcbantur, relictam esse hanc scripturam ut quod bene uerterat Hieronymus ad ideir triendum redierit, propter codices antiquos qui erant mendosi. CUod si es usinus taxauit hoc loco Septuaginta qui transtulerat. Et Hiras pastorems sitae opilio. Pare non est crededum euan trasserendo Septuaginta esse secutum quos errasse cognouitisti.
ASSUMPSIT heristrum. ASeptuaginta id nomen accepit qui&ipsi etes 1 e , oisset mi idest Amici aest theris eo,
uelo scilicet restiuali. dtacitur Gob jochcbraei uocat Tyae. dicis itq; esse peplum siue sindonem ani inimq; lineum propterea ab aestate, nomen sortit apud graecos. erat scis ornatus emina quae nullo in moerore elici Ideo positis uidual bus uestibus allit impius est a Thamar. Nicolaus aute cum probe se gessisset, in exponendo huius uocis significato postremo falsam ei e mologia accomodauit. Dix tenim duci atero, teris huic gallud absurdius annexussit, quod me piget referre.
SEDIT in bivio detulinam In hostio ut propatulo Henai'
uel in propatulo oculorum. Est a uicinambigua sentetia an Henain, quod plurale esse potest ab hana oculo scilicet, significeth: ipsos oculos, uel loci propriti nomen sit sicut uolui Septuaginta, hapud hebraeos nonnulli Septuaginta. in hanc uocem ut nomen loci uertut orarum 3 ira eris mu Aesac, ptu Et sedit ad portas Eua Aue Esdraqtios inqt rimi, mi tu et imm metria r 'a rn durarava in Uxet' hoc est. Sunt qui dicant, duos ibi mille sontes in uia, quin portarum haberent similitia dine, atq; inde transnt uda Haec ideo scribit Auen Esdra, ct Henaim, hebraice fontes quod sonet, potestq; numerus dualis esse qui apud hebraeos saepe reperitur. id aut Hieronymus uertit bivium satis clarum est, unde sumptum sit qtii scilicet locus patens esset omnibus notus ubi illa sederat. Chaldaica uero aediatio, iam ipsa innuere uidetur Henaim nomen este loci, eo Mnomine ipso usa est. Ipse quom Hieronymus in libro de locis hebraicis testatur hebraeos sentire, Henaim significare bivium, quasi locu ubi quoquo uelis oculos possis flectere. QUOD E T nurus sitae istis Nodissentit ab hebraico. I. i. nurus sua. at perperam Septuaginta hanc sponsam eius faciunt dicentes.)o e Fa ovi o Z FcI enim sciebat, c spon-
192쪽
E sua esset. c si sponsa sudae erat, nullum seclus perpetratum fullsetidies ea utendum fuerat excusatione. Quare locus emendandus
PATI A R quod uis, si dederis harraboncm. Add tum hoc
totum ab Hieronymo explicanda rei gratia, tantum inodo enim in hebraico lagitur In Cypa paeniae hoc est. Num dabis harrabomneu quousis miseris Eodemq; modo Septuaginta eae Moes ic&νx. Si dederis harrabonem. At illud obseruandum, uiale uteriuaccepit coniunctionem hebraicam dae. desis, quae aliquando conditionalis, penegativa, saepe interrogatiua est ut hoc loco. Vareiderat uertenda, in f, sedan. aut, no . Ut diceret Thamar, an dabis mihi harrabonem Harrabo autem uox est hebraica, sicut hinc facile licet cognoscere, qua latini araeci utuntur. ARMILLA. A graeco ducitur, hormos enim humerum a quo diminutivum hormisco humeroM scilicet ornamentum. At ue ideo fortasse, scribi debet hormilla, non harmilla. qqsolamus, in plaris suocibus graecis, cum latinae fiunt, aliquas literas immutare. sunt tam tam qui putent duci, ab harmis. CERTE mendacii nos arguere non potest. At hcbra Te nonis sensus est, haec enim aliud lanant ira n An, Wi. Summat sibi ne forte simus in contemptum Nolabat enim pignus repetere accurativusq; de eo inuest igare, ne in uituperatione sibi uerteretur quod&Septuaginta innuere uidentur WM mn, vae Ast si , At
IUSTIOR me est. Eode modo hebraice metu v. Iustior prae me est. At mala haec locutio exprina it a Scptuagiat AH, et, ex cot ii vo .i. Iustificata est Thamar, qego obscur tasq; haec profecta est, non accommodarunt sermoni graco modum loquendi hebraicum. Iiod uicia hoc loco Hieronymus, in hebraeo ait haberi. Iustificata est ex mesatet non emmodo resoluendam comparationcm hebraicam explicat tamen ipse seipsum. diuisa est sumte maceria. Tis, ymae in . Qitare ditiisst supcr te diuisione Est ergo in multis uarietas, Haeronym secutus est in totum hoc loco Septuaginta mae me, noexmα. i. i. are disiecta est perte sepes, aut repagulum repagulum autem
sine materiam intelligit Hiero mus secundas, quae embryonem
193쪽
eontegunt, quae a phares dirruptae sunt ex eoi nomen accepit Pham res enim hebraice diuisio. Nam cum raram debuerit esse primogenitus eo yptius protulit manus, attamen rupta membrauula exile priorphares quod annotatur ri Diodoro sic coli mos Amrit re, et Aetoc, etsi occis me ad re ita iure es ob aeremAt Urio, citus exfis, o cκbeccc idest Animaduertendu est, lanatura quidem, primogenitiis erat Zara, prior manu protulcrat a uero deus, ipsi Phares tribuit principatum. ex quo genus regium profectum est, Dauid&ad postremurr etia dominus. Symi nachus aute Aquila, etiam ipsi uerterunt diuisionem, id quod interpretatur Hieronymus maceriam . itos,ab aliquibus graecis magis approbatur, propter nomen ipsius phares. Diodorus enim inquit, gui oberi peclocc m. m. rissima Adista et . Syra inquit, MFlcbraica aeditio ha
bent, cur diuisa est supcqdmisio. CAP. XXXIX. EC QUI Cialiud nouerat. Ipse uidelicet dominus,
qa omnia in manu Ioseph tradiderat quod clarius, his uerbis hebraice expriniatur domo mari ae a. i. Et non recognoscebat quic cum eo. Nullam scilicet rationem reddebat Ioseph rerum ab se gestaru, hero suo. Septuaginta quos aperitu, nostra editio, hoc quod de hero Ioseph dicie, explicant ,- ο κ histi m eta p, obar. hoc est. Negnoratacci eorum, quae ad se pertinerent, limas scilicet. P E nefario Additum exprimendae rei gratia, ab Hieronymo . nam hebraice tantummodo est Nov. idest Et recusabat Ais eodem ino apud Septuaginta inuenies, x ob c8 Aeo. At is nolebat. Ec quic est, quod in mea non sit potestate. Hebraice ad personas refertur uno minetia nam M. idest. Et non est me maior in hac domo. ita sententia male a Septuaginta uersa est duxum obore et ' obb ἐκ ζ ob idest. Et non estin hac dona quicqpraeter me. nisi forte alibrariis locus corruptus sit, ut de
sit. DOMINA sua iam truxor heri si quemadi nodum dem iii
194쪽
Septuaginta . 'ru, si xus obsereri. Uxor dona in sui. Quod certe mirii uidetur.cum is sit Phutipha. Eunuchus, de quo superius habitamentio est. Quamobrem, si Eunuchus erat quo modo habebat uxorem frigidaq; ad modum est expositio Nicolai, Sis non fuerit uere exmuchus sedu, mos esset,oes regios ministros qui fideles essent, Eunuchos uocare. Neq; enim cum diutinae literae eunuchum uocasvent,
si non fuisset, cum non soleant alibi eo modo loqui. qqhoc quod attulit Nicolaus etia quidam grami expositores adduxerint, D ministri regibus fidelis, eunuchi uocentur. Quod an uerti sit non ausim asserere Iuuantur tamen hi ab aeditione Chaldaica, quae innuit, hunc
uocatum eunlachum noci, re uera esset, sed de more, quia Omne re, guministri quibus pellicum asscruandarum cura traderetur, eunuchi essicerentur. Appcllat enim hunc, quem hebraica ueritas uocauitem nuchum, Onchelos abrabam, hoc est praefectum ac satraparn .Eu nuchi uero, cici exectis essent uirilibus, non propterea, amore meminarum non capiebantur, eis ut poterant non abutebantur, in cuius rei fidem, uoluimus in medium afferre quae de ea re apud Philostratum inuita Apollonii extent, licet fortasse plura viaequum sit, Apud eum ergo haec legimus. Interrogauit enim Apollonius regem babiloniorum X Mi Mucem me , Q - ν,, o Tobi Mi,c
195쪽
Lebus vi, v ώOιξοMe alium sic rota dν. Qitorum omnium essensus est At gratificemur his qui graece nesciunt. confabulabatur Apollon uiscum Damibabiloniortum rege, interq; caetera dixit Saepeo Dami mecunam iratuS sum, cur barbara putent eunuchos castos ac modestos Osq; mulierum custodiam, mittant At hoc inquit danais, uel pucrocst perspectum. Nam cum eis coeundi facultate exect. oadem crit eb ad cubilia eminarum seruanda dimittuntur permittiturq; eis, ut cuillis pro arbitratu suo quicquities int faciant. ctiam si una dormire uolueCnt. An uero inqt Apollonius, eos, execti sunt, existinus eis hamandio coeundi cum in alieribus facultate ademptam esse. Utruri inqtit. Nam si ea pars extirusta est, quae ad libidincia uniuersum corpus inflamat, ne amore uidere ueneret aff-ci possunt. Tu Apollonius aliquandi tacitus, cras inquit intelliges, eunuchis non esse extinctamctipiditatem ac libidinem, earum reN, quas oculis hauserint sed ardere in eis ac uiuere. Necesse enim est aliquid eiusmodi incidere, quo tua possit refelli oratio deinde interiectis multis additur. Haec cum inter se dissererent, clamor ex tota regia coortitur et a nuchis, meminis simul uociferantibus Deprensus autem fuerat quidam ex eunuchis super una ex pellicibus incubare, Mea omnia agere quae solet adulteri Trahebatur autem per coma, per uniuersum loc ubi pellicibus erat hablatio. Nam cum omniueunuchorum maior natu sum amare pellicem peiercepissct eiq;& accesssum, colloquium cum ea interdix ilici, neu aut manum aut
genasem contingeret, ne eam unam ex omnibus , cxcolarct, is tamen tunc abeo, inuentuS fuerat, cum ea cocumberet, ea omina
absoluere, quae uiri solent cumulieribus. haec ille.Hoc fit etiam manifestius exi, Squae intuenturitur apud interpreteri Gregorii de quihusdam u: inibus. Ubi cstatur quorundam sentcnticia compo csibo es etas cumo hoc est. Dicuntq; hi m pleraeq; mulieres ut uiderentur seruare uirginitatem solabant subiicere se eunuchis eo cyessent inticundi. nes possent gignc re. qui uiri quidem non sunt cytignere non possunt, uiri autem sunt, quaa possunt coire obseruanduquos 'stis non est ille phutiphar sacerdos heliopoleos cuius fim iiii
196쪽
Iiana duo erit Ioseph. Nam is altis litcris hebra cesserabitur Is ergo
cuius hic meminimus, uocatur ae s. idest potiphar. at ille M hoc est, potipherat, Sunt autem simillima nomina, non tamen eamdem, sicut pleras eiusmost apud latinoSindentur eue eaderi , ut est Ioachin, Phoachm. xliboseth,&Miphisboscet, quae clarissime distinguuntur hebraice Haec diximus,s multi hebraeorum asserant sacerdotem illum hel:opilcosella hunc, qui emerit Ioseph, euinq; domui suae praefecerit. Irin veru sit,ireiuretelli, ius approbari sine terneritate potest. t Dominum naeum Non ipsum herum intelligit sed deum, qdod dubium fecit Hieronymus addendo eum sum hebraice non haberetur Dominus autem hic est nomen dei scit et Elohim sic enim a tuoseph ova ech om idest Et peccabo deo. quemadmodudeptuaginta M,A radio in eoo Ab et 8 δὴ. idest Et peccaboco ram deo. Ex his autem quae post haec secuntur, licet uidere, melaganter 2 dilucide locutiones hebraica uerterit HieronynauS, quae per se horridae ac tristes sunt. Confer aeditionem Septuaginta iidebis quantum intersit, tum in sententus exprimendis, tum tota oram tionis proprietate. DORMI mecuna. Cyna c. idestaace, concumbe mecum, eo denas modo aliis in locis exponendum. Est autem dioma hebraicu. Septuaginta tamen etiam ipsi uertunt, Dormi mecum si v nAeet Mos. Clarrus aut haec proprietas cognoscitur Exodi cap. xxi. ubi praecipitur reti mn V m ha quae sententia latina reddenrida esset, esset dicendum Omnis qui dormierit cum lumento, morte moriatur, quod patet esse absurdum nam id non praecipitur, quod potest sine crimine fieri eum tamen locum perstiterunt Septuagnara interpretante et, κοιμ co hoc tam molis ubi dupliciter erram ur ut ibi notatum est.
CAP. XL. V O chi. Hoc in contextu hebraico non
cauerunt, pincerna regis sistor. Etiam apud Septuaginta tacentur eunuchi hoc loco, ἐκοινά oos,i orae xim dymio c. idest Pincernarum princeps aut prin
197쪽
ribus praefectus Postum tamen est hoc loco, quod paulo pote uti cla
claratur equitur enim N taret, num quo dest. Et iratus est, harao, contra duos eunuchos. Paulem dicit Hieronymus eodem nomine appellari hic pincernam, quo superius seruus Abraham, miror cur hocmInime uerusit. Ille enim uocatus est pieta Mesech.atis C. naasche Et alterum quidem, nomcn proprium est, alterum participium a 'pinhoc est bibit credo ex codicibus uarietate hanc accidi sic. ut alia erus modi deprendimus. IRIA CAnistra farinaeo Pro eo, quod farinam ueri: t Hieronymmus, hebraice est rarum .idest, candida .per candorem ita sputauit intelligendam esse farinam. qtiod tamen quidam hebraeorum, ad cammitra referunt, quae viminea sint ac propterea alba, ac candida . ut textus hebraicus, ita sit intelligedus, Tra canistra candidus ina, quae eorum est natura . boniarn uero uox hebraica mn, etiam foramen signa ficat, sunt qui interpretentur tria canistra foraminata. lite utraque expositio, propter uerborum UAccis di non uidem tur improbanda Geptuaginta sunt cum Hieronymo uti,M O, di idest Tria canistra farinarum. Quod annotauri etia diuus Augustinus, qui testatur eonaodo, ut nos protu mus haberi graece, sed oro im hoc loco, panescibat os significare, propterea uertit in dubium, an in eis canistris panis eius generis nepotucrit Tollitur autem ambigultas, si ad hebraica animaduertamus , quae allomodo habent, iuerterint Septuaginta.
CONiectatoris ueritas probaretur Eadem hebraice, scd
alio modo 'o' nu iris ei dest. Quemadmodum interpretatus fuerat eis. Ioseph. quod etiam Septuaginta b8. etco Rex, otan picum et . Hemadmodum conlectarat eis Ioseph nes id refcri magnopere, cum is sit interpretum mos, ut mutent uerba ac sediem orationis, non immutati sententi ic. q, si quis Iudaeus id damnet, sciat
se per inscitiam labi ac prauitatem, aut, quod illi genti peculiare est, ex maledicendi libidine, quod in nostram aeditionem solent saepe fa
198쪽
CAP. XLI. OST Duos annos. Is locus in cod cibus impressu
corruptus est habent enim ei, et Iti Ox bo, o I p.
ctum est post duos annos dierum sicut habebant uetustiores, Memendatiores codices. ii od autem addiderunt Septuaginta interpretes diei urn, ex hebraico idiomate est profectuin, quod hoc loco eo modo loquitur, orari uvini di iri os duo annOS dierum. Eleganter autem S uenuste omissum est ab Hieronymo aeterurn Aduerte quo sq, hoc loco, est dualisntamcrus frequens in sacris litems, cum scilicet pluralis ponitur, nullo addito numero qui crebro nobis occurret. DE oraruntq; eas quarum mira c. Post haec uerba redundat in codicibus impressis aliqu:d, quod inepte pariter xsiperuacaneo est additum molabi ore Aoι μνον , o mi e Mor dicio Actae econL. idest, Et ecce euanuerunt, qui in uentrem earum fuerant ingredi est autem ea sententia paulo inferius.
Eaecussae uredine. Eleganter, hoc Maccomode a Septuagin-
rasia Anete eo uento corruptae.
ABSgrine deusnc. Eode modo habet & hebraico di,' et hanyno. her X ros'. i. Absq; me deus respondebit pacem Pharaoni at
e inlimia Abscudeo non respondebitur salutare quicq Pharaoni. Eadem tamen est sententia, aliters graeco sermoni accommodata a Septuaginta. UINtam partem fruetitum oririxar,nr: urat'. Et quinti colligat partem ex terra aegypti. Is locus uidetur esse mendosus apud Septuaginta in codicibus imprissis. nam cum uellent uerbi hebraici Pprietatem exprimere, finxerunt, ipsi nomen ab eo quod caedi mscut hebraice a chamas, hoc est uitam factum est chimes perinde si diceres quinquauit, sicut a decem declinauit.ergo, Septuaginta a m Fecerunt met si, indere rom msi Ita hoc loco est; 'metri mi--, ij. hoc est mittant pro eo,quod erat dicendum metri et eis rapides quintam partem capiant consultis quos tactustioribus codicibus eos sic habere inuen mus mium p.
SALuatorem mundi. Voces quae hoc loco ponunt , quas Septua-
199쪽
ginta non interpretatas omiserunt, quasi earum significata ignorarent, aut aegyptiacae aut chaldaicae sunt, fateturgi ignorare ueri Esdra, hebraeorum interpre quid proprie significet, itas super huc locu ait ' mra . nominet Oxra ris veti, ori utam. Hoc
est. Si ea uox aegyptia est, interpretari eam non possumus, at si chaldaici ignoramus nomen Ioseph. Hieronyirius tamen interpretatus est Saluatorem mundi, dic is eas hebraice signifieare absconditosvreperiorem .sed non esse eas hebraice interpretadas, sed aegyptiace. Nam ipsarum literarum forma uidetur externa esse, non hebraica. Ita j uerisimile est, eum diligenter super ea re requisisse, at 3 eo moreddid fise Cti etiam gratiae plurimae sunt habendae, Diem obscura, ct ab ipsis Septuaginta ignoratam, ignora tarn ab hebraeis, nobis aperuerit. Sut autem cete uoces corruptae apud Septuaginta. Cum imhebraice hoc modo scribantur mys etaphana patianae, apud illos legimus Allucio sex. Nisi forte studiose, eas immutarint, Pab aegyptiis intellexissent mihi non fit uerisimile. Theodoritus earum vocum eandem attulit
significationem quam Hieron; mus. Siquidem haec scillat mola
habet planti, ompha nec respondet, Pharao appellauit Ioeph arcanorium interpretem , cos, somnia interpretari potuerit. NE Forte in itinere quicqpatiat mali. porta . p 'i. Ne forte occurrat ei mors. at Septuaginta, Nescio quid aliud dira m oc , ψαAaest dic oris. i. Ne forte lassitudo accidat ei in itinere. OUA si ad alicnos, durius loquebat. Hoc obscurius uertit a Septuaginta febraico idiomati inimiti adherctibus ric mari. Et alienum se reddebat ei alienabat eis. alii natus est ab eis, nam ad locum potius id apud graecos pertineret. INFIRmiora terne. Nnn I. Dcformitatem aut nullate ter-r curia ero, tam uarii sunt Septua tacie uestigia regionis.patet enim, id multo diuersus esse, et hebraica ueritas habeat.
Pacifici uenimus. um dum litest, Rech: syTiceri sumus Hicronymus Septuaginta sequitur, qui eodena modo rcddiderunt uix lea tace .idias pacifici sumus.
200쪽
PER SAlutem Pharaonis rimam dest vivat pharao .Secut' est ipse noster interpres Septuaginta, quis ipsi . ψαυγώ-*ota
Per salutem uci incolumitatem Pharaonis.
EI non moriamini. Hebraica quos similiter mora xvi Et non
moriamini Septuaginta quanqparum referat, multo diuersius ela bux Arbarentata. Lod si non moriemini Pateis non fuisse eo modo sententiam peruertendam.
MERITO patimur. urat moerii dimidest, Profecti scelerati
sumus nos, sic&Septuaginta riti hoc v . LVticu, in peccato .nsimus, est aut medosus is locus in codicibus impressis, in quibus prota, scriptum estivio , quod nihil omnino significat.
CAP. XLIII. O MEI Paruuli nostri es , Taruuli nostri, quod
male Septuaginta, ad uniuersam suppellcctilem retulem runt m ac moi si . Urum. Hoc est, Et suppellax Rostra, quod videmus longe aliud esse,nullaq; coniectura assequi possumus, ex qua causa id profectum sit. Ascribere alitem eoru insciti ut detur pene nefas, inexpiabileq; facinus, sed ut indi non possumus non uera loqui, in sequetibus quos inuenies eos semper reddidisse suppellectileni quod erat infans. ET Storacis. im Necoth, quod superius uerterat ammata, ideoq; Septuaginta, hoc interpretantur thymiama. Dicunt auteliebraei, eo nomine omnia aromatum genera significari Atq; ideo chaldaica aeditio, id nomen uertit gaeta, oia. s. cara ac preciosa.E T Terebinthi. oema. Hoc est, Pine sicut asserunt hebraei. Aquila Erinnaachus uertunt amigdala. At Hieronymus nodissentit a Septuaginta, via &κotio, sine βινθον. Et stacte&terebinthu. Quae autem scribat Dioscorides, Plinius, at I alii de terebintho, longe abest a nostro instituto huc proferre, cu nec res adeo obscura sit. Est autem terebinthus quae vu-νm uocatur, utilis in foliis, fructuin cortice ut testat Dioscorides de qua non est plixius loquedii,
cum hic in hebraicis codicibus nulla sit de terebintho mentio. ADHuc uiuit. Post haec uerba, redundat aliquid in codicibus graecis impressis, scilicet, Ao Pieti uiletum tamet, socci Benedictus uir ille a domino, quod hebraicend habetur, interiectum sest, ex alio quo loco i