장음표시 사용
241쪽
Hoc est, excepto eo quod comedet ab omni anima Hanc certe sententiam aut aliam fecerunt, aut obscureuerterut Septuaginta .etrilis cm undis psis Tota etiam Asdic ratis 1 metiris .i veruntnea quae fient omni anima, hoc solum fiet uobis Nemos esset, qui noaliud intelligeret,iquod esset intelligedum Uidenturq; decepti uerbi similitudine et quod cum comedere significe aliud illi esse putarunt, propter uerbu simile, ut est Q xidest opus.clara uero est pilnos sentetia, aps gramos obscurissim QUI Est in limine. Hoc quo modo potest esse uerum Ia enim sanguis in limine non erat. Praeterea quomodo is sanguis delimine sumptus est Manifeste igitur is locus est corruptus, temporum iniuria, non authoris uitio, itas hebraice sic legitur, 3 idntingite in sanguine qui est in pelui, uel catino, quantid erratum inuenitur et apud Septuaginta is et in orare o Thim est Gabeis. Tollite de sanguine qui est iuxta fores Atq; hos fortasse secutus Hieronymus est. Causa uero uarietatis fui eius uocis multiplex significatio, quae siepe etiam limen significat Verum hoc loco proselui accipieda esse,
testes sunt omnes hebraei. Primum interpres uocu apud eos hoc mode eo nomine scribit. 'an; pn DNn noduxnn nn N)nteida n m. Hoc est. Eius uocis significatio triplex est. Primu declarat pelvim seu catinum, ut est Exodi capite xii, In sanguine intingetis, qui est inpetui. Rabi quos Salomo, exponit, is a. Hoc est sanguine qui est inpetui. Liquet etiama sit ueritin, non lime hic sed peluim, qua sanguis reciperetur, significari Sed Hieronymus ut dixi partim Septuaginta secutus est, partim uocis ambiguitas eum in eam interpretationeri Pinduxit.
stimarunt: aph, sonarest motictilis, suppellectile. Qitare factum est, ut omnem locum, ubi eius uocis usus incidisset, male laterpretati fuerint. Curi hic censeatur numerus uiroM, excipiantur paruuli, de inanifestum cuilibet esse possit, quo fieret exceptio perstiterunt tamen illi uertendos traiulis, Cui rei etiam ratio refragatur. Quis enim ita loqueretur.Erat eorum numerus sexcenta millia, excepta
suppellectile, quae enim assinitas uiris suppellectili Hieronymus Praeterea excipit etiam mulieres non I in codice hebraico habeae,
242쪽
sedet, sic se intelligendum. I latuit tamen rationabit ter ometiti nam de mulieribus nulla habetur mento. ANNI Quibus manserunt in Aegyto. Falsdato ociose addidein codicibias graecis quibus manserunt in Aegypto uncanaham. tiis enimno intelligit id esse falsum Amovcndum igitur x si
sinu. Necyenim hebraice habetur, i modo eum numerii annorum longe superarent.
M NI Caetus Israel faciet illud Idest sacrificabit,ut dixim'&ut hebraica linguae est proprium. CAP. XIII. E PIEN Diebus arrina comedetis. Solita corruptelas in graecis codicibus ti by e. Sex dies 'etyma comedetIS.
Paulo tamen post resipiscunt en Potest, ea ratione esse factum, ut sex dies intelligerent, qui festum praccedunt, re septima factum sit. OUOD si non redemeris interficies. De hoc quantum ad nomstros attinet codices, nulla controuersia est non enim aliter habent hebi alca At graeci codi es per multu hab hebraica ueritates ipsa
ratione dascrepant. Praecipitur enim hic, ut primogenita eorum animalium, quae sacrificari non solent ut asini&equi, redimantur uel commutentur aliis antimalibus sacrificio aptis QPae commutatio si facta nosuerit praecipit ut eius animalis primogenitum non permittatur uiuere. Hoc igitur quo modo in codicibus gradicis exprimatur
cognoscamus. A, Aoum dis residem Quod si non comutaue si reditares. At non neside est commutare ured meres Vertendum gre erat ut fecit Haeronymus.na raice est man dx3 ns' ). Hoc est is non redemeris deceruicabis eum, aut cxcerebrabis eum.
E mi iasi appensima qu:d. Vm Pisa uoce significatur hebraeis id dctonti praeligant, in huius rei gesta recordationem. Huic
autem siue uittae sic ornamento , tempore Christi legem Ege-hant, ut eius efferat semper memores. Atq; hoc reprenduntur in Euagelio in fronte non in corde gestarent legem Seruatur etiar&hodae is mos apud hebraeos, hin synagog: suspendunt suorum puerorum frontibus manibus id ornamentum. Septiuaginta nihil tale
innuere uidentur. Nisi sorte existimaruut non posse eam uoce grae-
243쪽
ce exprimi Interpretati igitur sunt hoc 'odi Anm.idest inconcussu ac firnilissimum, quemadmodurn alibi. A mati ascenderant In hac uoce mira est dissonantia Septuaginta de Haeronymi, Et veritas quidem hebraica est, ut ueri t Hieronymtis,uclei proptu Saccestit. Siclint hebraica xjMet, id cram Et accincti ascenderunt filii Israel. sic interpretatur etiam Aue Esdradum umidest Accincti P singulos quin v aut quini.Rabi quinue Salomon inquit o a'axa ti, Urani R. Non significatur inquit aliud, Qq armati ascenderent. Qilod confirmat per editionem Onchelos caldaei. Quae ipsa habet. Armati ascenderunt. At Septuaginta, eos, uox hebraica a cari ducitur noces quin senitus aliam sententialia uerteriit. niti a Meraristare sim orgo oeα- ἰκ σιυγ mri. Hoc est, Quinta generatione ascenderut filii Israel ex Aegypto. Dde quales quantum erratu hoc siit, Nam quarta generatione reuersi sunt in terram Chanaan populus Israel, ipso domino dicente ad Abraham Genesis cap xy. Generatione aute quarta reuertent huc Ex uocis ergo similitudine accidit error . Nectis locus est aliter intestigendus, qui interpretatur hebraei. Aquila quod eodem modo uertit sictit, Hieronymus scae scin holo bi, sc tibi oe, si etsi in hsos Theodotionamh vo . Utruns scilicet armati reddideriit. Hieronymus in Epistolis copiose huc locu tractat, ubi quasidam sibi propositas ambages soluit. CAP. IIII.
REGione phiarol. Omnia haec, locorum esse nomina De serunt hebra, icet appellativa uideant . Auen Edraim. rro in Nomina locorum sunt. Caldaica etiam aeditio, nomina haec non immutat. Quare nescio cur hoc primum Septuaginta uerterint i m disiciaeacravi E regione uilla aut stabuli, licet alia ut propria reliquerint. T Ecentos currus. ab n)XV . idest, Sexcentos currus Deest ergo d mld:um. Septuag:nta quoq; eodem modo habet sicut hebraica neritas ora Astis e re sino, in m id st, Sumpsit sexcentos currus. Quis autem non idci hunc errorem non esse ipsius interpretis, sedi brarioru& temporum Nun i enim fere innumeris solet labi nostra editio.
EI Quidquid filii cirrruum et sciam x Omnis currus Aegyp iiii
244쪽
LIBERpti. Quod Septuaginta adequitatum referret motore M -- ris Ur,omnem equitatum Aegyptioren Non recte ut opinor Nam recurribus Mequitatu utebantur. ET Duces totius exercitus. Supposita est haec sentetia quae minime in contextu hebraico habetur, loco eius quae habetur, eas est ira by dum Hoc est,&terni super unumquens eor uidelicet curruum Septuaginta quos idem non siluerunt, ni et cimia iEt ternos ascensores super eos. Uerum Rabi Salomon interpretae, quemadmoduli Hieronymus producta etiam aeditione caldaica,
raxa Una t. Omnes principes exercitus sicut interpretatur Onchelos. Quod tamen per ipsum nomen non innuitur. ET Erat nubes tenebrosa. meti pyn. i. Et nubes&tenebrae. Noerat ergo nubes tenebrosia, sed nubes tenebrae Tenebrae quidem Aegyptiis nubes autem hebraeis. Nec Septuaginta etiam nubem tenebrosam uerterunt, sed tenebras tantum k esidi regre H νο-
cos. Et factae sunt tenebrae,&caligo. Nisi forte nubes non ad illa hebraeorum nubem referenda sit, sed ipsas simpliciter nubes Terum nonne impossibile est, quod dixit, Et erat nubes tenebrosa, illuminans noctem, quidem sibi non cohaerens. nam nubes desuper oste-debatnr, ut illuceret hebraeis uiamq; ostenderet. Aut certe intelligedum est hoc modo, ut de illa hebraeorum non fiat mentiosed ut ostedatur factas esse tenebra ereptamq; oculis serenitatem, omniaq; bdera esse condita ut formidabilior esset nox Aegyptiis. Quod uideenero esse propius Ais hoc modo bona fide uertit Hieronymus. INTERfecit exercitum eorum Vmomo M. Et conturbauit, infremuit super exercitum terrorem immisit, sicq Septuaginta re viaeres em βιAta et Conturbauit aciem eorum cra alibi eo
et v .Et impedivit axes curruum eorum. Rabi autem Salomon hocide sentit sed alio modo uius haec uerbasint,i Hanaam n nandri' marcina Vm ramara a et aa. Hoc est apter uim igninaccensia: sunt rotae currus impliciti sunt, qui super eos sedebit excutiebantur,d membra eorum discerpebantur. Verum hoc ma
gis paraphrastice et ad literam.
245쪽
scilicet rotas cum pondere sic etiam Septuaginta latarius stas,&- in Atm bi .Et duxit eas cum ui Quorum omnium sententia est, i eas impulit uehementer deus,in praecipitauit in profundum, athita idem sentiunt omnes icet uarie.
CAP. XU. UNC tacuit omni Tunc cantabat, ubi est futurum t pro praeterito imperfecto, licet quidam diuinius conbderites,putant futurum positum, quoniam etiam ad futuru tempus spectaret id quod eo hymno canebatur. ad Christi scilicet resurrectionem huictoriam, qua caelum adepti per eum sumus. CANTEM S. 'me N. i. Cantabo de forte de se ipso ait Moses Uerum quia dictum est,ri Mosendi filios Israel, ipsum cecinisse, Propterea per plurale protulit. Sic etiam Septuaginta stato is Aeditio quod caldaica per plurale.
O Nipotens nomen eius. m'. Nometetragramaton, qd aliudq omnipotentiam significat essentiam uidelicet, siquod est graecis Og , quie, sic etiam Septuaginta,beio oroMoeoti et . DominuS nomeilli, at 3 ita etiam canitur in ecclesia admissam quia utebantur aeditione Septuaginta.
O A SI uir pugnator Irrin et . se belli, Dominus inquit euir bellicosus. Quod miror quamobre uerterint Septuaginta Ula et i GEc strMA b dominus coueterens bella Quod erat uiri nomen, putarunt participium esse. Nes ulla fere coniectura assequor,
unde hoc arripuerint. Nisi forte putarunt absurdum esse, apud getes dicere deum esse uirum bellicosium,atcb ideo ei quod suum esset tribuerunt, quod certe si uerum est, uidetur rationabiliter factum. M A RE Rubrum. Et si id erat superius annotandum, nunc
tamen quod uideretur commodius, obseruandum duximus. Namare rubrum, non ita hebraice nuncupatu' hoc est nomine significante rubrum sed s)o quod caricem seu papyrum sonat Appellati ergo dicunt hebrae limare caricosum, uel papyrosum, eos ad eius littora copiosissima sint carecta,&papyrones.Multa super hoc scribit Aue Esdra, primuinq; dicit sophesse nomen loci Mesius auteestem uerba proferre, ut eum loquentem audiamus t 'preo iam In
246쪽
lup X. Hoc est. Dicunt nonnulli uocari mare eo noniine per eius circuitum nascantur papyri. Alii autem existimarunt, ideo uocari inare sopi, quia sopi, etiam finem lanat, Dicuntq; hoc mare terminum esse mundi hoc est ipsum oceanum. haec illa. refellitq; hanc uitia mam opinionem. Non enim sinus arabicus, est mare oceanus ut satis comperium est. Rabi quos Salomon hoc ipsum idem sentit dura taxi 'im, seph inquit hoc loco significatiun cimi quo nomine mare illud appellatur,o calamorum ac papriorucopia in eo nascatur. Non ergo ex eadem causa a nobis xhebraeis ei mari inditum est nomen Nam rubrum a graecis appellatum est Plin o teste, P harena eius rubra sit, aquae quasi rubere uideant, sicut omnes propc asserunt. Alii aute cum quibus est ii intus Curtiti e threum mare uocatum contendunt , ab e thro rege cuias sepulchrum in litore ab incolis ostendatur quae nou uidetur admodum uerisii nilia.
DEPOS V Isti omni Excusisti, concusisti Hixisti cui etiam Septuaginta simile nesc(qu: attulerunt ire confregisti.
Odi Gregata sunt aquae. UIM coaceruatae sunt. Hod Septuaginta non male ipsam sententiam, sed uerbi proprietatem exprimentes reddiderunt biete Diuisa est aqua . Clarum uero est, hoc intelligendum esse iuxta reditionem Hieronymi. STETIT unda fluens et in D:ra a. hoc est. Steterunt tan3 aceruus,undae fluxae Septuaginta hoc idem per alia uerbaubmisi iam mvim i m Congriatae sunt aquae tanqmurus.
FLAMIT spiritus tuus. In armi. Hasti tu spiritu tuo. S ptuaginta Paulo secus stet - - 'c. Misisti spiritu tuum. OUI similis tui in fortibus. et laxa. ii odium fortem tum deusignificat. Ergo d:cendum quis similis tui in diis fortibus domine Septuaginta non sere secus' Apscs ta eri, Quis similis inter deos tibi donaine. IN S Arictitate. eodem modo hebraice. pa In sanctitate. At Septuaginta ad personas retularunt iactibi inter sanctos Verum
I A dabilis. r. m. Laudum, deus laudum, deus omnibus Iaudibus dignUS.
D V X fuisti populo Imitatus est Septuaginta quidi ipsi M
247쪽
castra duxisti, castram ctatus e S. ET Portasti ita&hebraice. n 'a. Portasti. At Septuaginta d, uersus mdie ' Achc admonuisti. Hortatus eS.I Ata sunt. lara . conturbati sunt, contremuerunt, expauerunt. Sed Hieronymus, Septuaginta sectituSest UeMix diem, irati sunt.
TUNC conturbati sunt principes. Sicut est et hebra cerium at quamobrem. Septuaginta iam retoLm .' cullsi. Tunci est marserunt princeps Edom nisi, ipsi quandam commotione innuere uoluerunt.
OB Iguerunt. maa. Defluxerunt, resoluti sunt, pauore ex tambuerunt. sicut de Septuaginta mi se . Liquefacti sunt. FIA, T immobiles. Um. i. Silcant, obmutescant, quod fere maius est omne enim immobilitate hoc complectitur. Hieronymus non di sciatit a Septuaginta qui ipsi. ἀπθA. , raser idest. Lapidescant, lapide fiant. FIM Ilsimo habitaculo. in m. Stabilitate habitaculi tui, at 3 ita nodissentit ab hebraico. Septuaginta paulosecus. ἰνι- o. Ioικi me scit b. Ad paratum habitaculum tuum. Hebraice insignificatu a. firmare, stabilircut pedieturi sumus aliquando etiaparar: EQUES Pharao .Pp QDU. Equus Pharaonis potest etiam dici ut uertat Hieronymus. Utruis enim sonat hebraeis equus, ta ipsum animal janimal una cu ascensore. Septuaginta quod et impetra, Equus Pharaon S. D O MINN S regnabit ineternum Eodem modo, hebra cet y T m. Deus regnabit in aeternuna. Septuaginta non proprie
aeternitatem,&in aeternu, insuper. hod annotatur ab Origene, add: tum sit insuper, adhuc uel ultra Miciis eo significari omnem aeternitateri vana autem est annotatio Nicolai, nam saeculum apud hebraeos non eodem modo summitur, sicut apud latinos, sed ipsam aeternitatem signincat, aliquando mundu non annos quinquaginta ut ille existimat.
MARIA Dicendum esset Miriam, sic enim est hebraice et olidiorte propter uocis sipetitatem, Mariam uerterunt SePtuaginta,
248쪽
Vbi&istud obstria dum, in Asse denominis essentia, o non posse graece ac satine declinari, nisi ea ratione, qua inflectimus Adam Abraham .hanc hebraei, ideo Mariam uocatum asserunt, quia per receptionem quae cabala uocatur, ea nata amarum impertu aegyptiorum super hebraeos acceperiit coepisse. Nam arar, hebraice amarum sonat uerba ipsa hebraica subiicia. Dim id om da pinet ii hoc est, Marsa uixit vh ad libertatem,uocatum g nomen erus est, sic propterimperaramaritudinenia quo tunc oppressi hebrae sunt. Nam prius tam si seruirent, non tamen usq; adeo premebantur.
PRO Phetes Verisimile es non ita scripsisse Hieron mum, nam prophetes masculinum est. Sed Septuaginta secutum, graeca formam potius uertisse prophetis, cuius genitivus est prophetidos.m g n uertisse prophetissum, siciat multi habent codices. UIUUS praecinebat. dimum. Et respondebat eis Maria.
Inchoando scilicet rursum canticum Est tamen eadem sententia Illa enim incboabat ac praecinebat, illae prosequebantur. Septuaginta et
secundum Hieronymum . - . Inchoabat eis Mariam q id magis significet imperabat, aut praefecta erat eis
TULIT Moses Israel. m. Et discedere fecit eleuare fecit Septuaginta cum Hieronymo consentiunt i , e inuavit autem Moyses filios Israel castra mouerificit. CO ruum nomen imposuit. me' mp. Vocatu est nomen eiusnam impersonalia&passiva saepe uoce activa apud illos efferum dicut 'illud. Et adae non inueniebatur adiutorium ubi in tu mininmeniebat passivunt tame est, uel innpersonale Septuaginta quom
hoc idem intellexerunt -ι , - σα - i. gnominatus est locus QSare passive aut impersonaliter est legendum C mum langorem quem posui in aegypto. Patet ina levi in impressis codicibus graecis tαν, mis dita omnem egriatudinem, quam intulisti mptim cum legendum sit dam hebrasce est. TV . posui. CAP. XVIA ' quos iacuit ros. Hoc quidem non alio modo intelim ligit etiam hebraice, sed apud Septuaginta aliud diuersum
uerterunt. Hi enim uidenturannuer mane quo apparuisse
coturnicem, cuin ros iam super herbal appareret. De mana autem
249쪽
aut rore nulla metio. sic enim uertunt o di , γυ- , Ocbara H et custoso, o G D me iueoA c.Mane autem fuit, quiescente rore per circuitu castrorum. Qitte quid ex his innuit Nisi forte aliquid desit, quod certe admodum probabile est. U AGI piso contusum . da nai Minutum collectum 'ggregatum, sicut exponit Rabi Salomon. qui attra xio. I.aggregatum, inuolutum, cui non dicit inueniri simile in sacra scriptura onchelos
quos Chaldaeus similiter meta. idest. sicut lapillus.Septuaginta quos
optime eius rei naturam expresserunt, Aquisopcim,sbor sum, iam irreiecta sic idest.Exiguum tanqcortandra, candidurn sicut glacies super terram Nesalia recitat Onchelos de eius rei natura. Auen Esdra eadem prope quae&hi Vario a pa). Et quod consentaneum est quadratum erat Numerorum quos capaindecimo scribitur, eius figura fuisse quae kbdeli idest unioni' aut margariti.
MANHU. Erat uox hebraica ponenda, ut inde cognosceretur ductum nomen manna quod non est obseruatum a Septuaginta, et
xerunt alter ad alterum quid est hoc Ab hoc itaq; ductum est nomemanna 'ec graecum nec latinum, geo sint usi graeci ut suo, klatini eos imitati atq; hoc nomen eleganter etiam explicat Theodoritus hoc modo se Moe meost h. Cur inquit manna uocatum est, respondet ore sinos θι, Mi Acus edita et O .e-:Osim o muta reo dic iam . . eborum si liniano Aaωνα, ο κ β mpetita, e rivom ptis; sic mencopo o AOcessc Quod cum mox conspexissent, se mutuo interrogabant quid esset. itas hanc ei appellationem indiderunt, sic enim manna interpretatur. Nesciebant enim desset Itas factum est, ut interrogatio uicem nominis hahuerit Inuenit autem etiam hac tepestate multis in locis manna,etiam in Italia, coalescit in solus uirgultorum specie est, qua pruina, mane colligiturum anteqsole liquefiat. Eius usus est in medicina ad multas aegritudines. De manna, quod filiis Ist et coelitus misum est, haec scribit Phi- Ion es uos ae stet ista. U, Oocstsca Hausta V M. et i Aetnae ira, povwbX estpe, οἰχ op x, o hebis Me . v I sci rara, siu, et drum
250쪽
' Rriar rem to ac quae sic latine possunt reddit. Postera die inquit,mScondensus ac creber circa uniuersa castra uisius est. Qui sensime coelo cadebat, non miluuia esset aut aqua aut grando, siue nix. uel glacies, in haec hyeme nubibus uarium habitum induciatibus solent efiici, sed quasi milvina tenuissimum ac breuissimum. Is autem ros, propter crebrum descensum, quasi aceruos circa tentoria effecerat. Ne plane incredibilis haec ille. GOMER. Treschoenices atticae teste Hieronymo. Iosephus quos de hac mensura quit, I , χου κἀAου m. Tres continet semicoctulas. qires abeat in infinitum. Nam locesset declarandum Nam coi iam Priscianus hemina esse dicit, hoc uersu At
colylas, quas si placeat dixissic licebit Heminas recipit geminas sex
Q O Dcus operandum est facite. UR BR, UR. s. Qitod coquedum est coquite.quod uero mox sequitur ad lixadum pertinet. sic de Septuaginta, omota et mmata, et M m . QVodcuq coquendum est coquite. Sic enim hoc loco et uia signifieare arbitror.SUMME uas unum. nava hoc est. Uas seu phialam Quod Septuaginta uenuste uerterunt m peruebos baSaureum aut udinam auream. iiod autem aureum addiderunt, id ex opinione est, licet non exprimatur in codice hebraico.EECIM A pars ephi Hoc late exponit diuus Hieronymus, dicuntq; hebraei esse id quod a nobis appelletur modius tali amobre, dubie uerterunt hunc locum Septuaginta, ipsum ephi hoc modo exponentes dita hoc est Gomor est decima
pars trium mensuraru Uidenturq; intellaxisse modi esse tres en
suras nam loco trium mensurarum pondeph hebraice quod nescio an recte existimatum sit uel saltem clare expositum. CAP. XVII. O MINUS exaltatio mea. Quoniam uerbum anceps est
apud hebraeos modo exaltatronem, modo refugium significans ideo Septuagnia interpretati sunt tabra ob - i. dominus restagium meum.
OVI A manus solius domini. Hoc loco uerba peroscura inueniunt in contextu hebraico qua sic habent, Tret vim hoc . Eidixi , quia manua super thronum doniana bellum domino c&ra