장음표시 사용
261쪽
quae solum ea tempestate inuensebatur. quae plurimas habebat maculas. quod etiam confirmat authoritate teditionis caldaicae. quae et eo modo habet. Sed ut uerum fatear minus haec uidentur habere cognita hcbraei, qomnes aliae gentes siquid abstrusius retegedum est, inueniuntur j omnes, perplexiores. Nullam enim tenent historiarii peritiam Non norunt naturas animalium, non herbaru nomina, non earum colores, non proprietates Audi igitur quid de hoc animali dicat Auen Esdra m pan et a mammandi spmvnn nras minum viam n Ua p. hoc est.Et pellas thecaseim pelles sunt besti quae praepinguis est, quia calceamentum non fit nisi ex corio pingui ut est corium bovis Ac mea quidem sententia est, hanc beluaesie bouem. Quid g tur ex his tam uariis tam ambiguis hebraeorum sententiis colligi ueri potest:Verum de hoc etiam inferius dicemui. In talmud hae pellcs mira uarietate distinctae esse narrantur. LIGNA cthim. Nox hebraica est, quam Septuaginta uerterunt scArestonoe . Ligna incorrupta. Mittimus hic quos discordias hebraeorum super hoc ligno, quae tot sunt, ut pudeat me eorum institiae. Sunt autem qui putent esse cedrum alii piceam, alii buxum. placet stare sententiae ipsorum Septuaginta.Hoc lignum cum non inueniretur in deserto dicunt hebraei secu filios Israel ex des praecepto, ex aegypto asportasse citod nescio an uerum sit, fictum ab ipsis, ut multa eiusmodi apud illos reperiuntur opinati sunt haec, quia in
IN UNguentum Imri mri noleum unctionis, nec putanduest esse aliud, quod uertit Hieronymus. clarissime etiam Septuaginta se rosim purax xio: In compositionem thymiamatis Interiectum est in geoecorum codicibus hoc quod in contextu hebraico non habetur hic, scilicet, O AI bb; e sebc lapides sardios.est enim inferiuS. EI HU O rationale. Duo sunt ornamenta siue amictus, Ephod posterioris partis,atshumeros tegit, ideoq; a Septuaginta uocatur em 5 hoc est super humeralis, alter huic oppositus, queuocant i n, hoscem qui pectust git Hoc itas ultimum clarius reddiderunt Septuaginta in , talarem . non cyad talos applicet,
ista a pectore descedes uso in talos sese porrigat. Quo habitu utun
262쪽
tur etiam apud nos sacerdotes appellaci tam latinisamecis po
deres.quod latine uerti potest talaris. PANE propositionis. d adti, Panis facierum.Qllare fit ut uariis modis hoc omnes interpretentur. Dicunt nonnulli hebrae rum pane facierum appellatum a quattuor angulis esset expressus, quo illi facies uocant, hocs gentispanis sacrum erat, utantum sacerdotibus Iscebat contingere. Alii aliter exporiunt. Nam cum hemhraice panim faciem si nificet,non solum inissam humanam faciem sed&oinnem praesentiam&assistentiam de anteriorem par tem, propterea appellari panes facierum existimant, hoc est panes allistentiae, panes Ppositos,qui semper coram deo reperiretur, quod certe indetur esse uerissii nurn. moxn ubi dixisset panes faciei, intulit mi faciei meae, praesentia mea: Atq; de uidentur appellati. simper coram domino,starent positi. hoc idem sentiui Septuaginta qui hos panes appellarunt quasi dixeris praesentes siue expositos.
NSULAS. nravi Fenestellas ut exponunt hebraeiqqidem sit Nam quibus cortinae cortina adiungebatur, ansulas recte
appellauit Hieronymus. Nominus quos recte Septuaginta qui eas sunt interpretatis,ubAae . hoc est uncinos ac super hoc D laxius argutar uitium fuerit. SAGA cilicina. Quod supra uerterat cortinas siue tentoria, hic interpretatus est saga Facile igitur intelligitur is locus eo modo expositus quem dubium habebat nostra aeditio. non enim tam proprie, illud superindumentum sagum appellatur Excogitata autem sunt hae cilicinae cortinae ut tegerent tabernaculum Vertunt has Septuaginta si icit. i.pellas. innuentes, non fuisse velum expilis caprarum contextum, quo circui etur tabemaculum, sed ipsas pelles ueriun hebraice est DV V m hoc est, aulaea uel cortina ex caprinis
pilis qs etiana possit uerti, ex pestibus caprinis ULCHI in uarietate contextumn raram ct mi iret fac et ipsum opus cherubimputos praeceptum esse, ut opus esset uariatum cherubim intextis aut hcherubin elIent pulchra uarietate cotexti. S t. quos non tacuerunt cherubin co- νo siveουβίμ. hoc est. Pua contextum facies ipsum cherubiu.
263쪽
EXO. CAP. XXVII ON SUI Idu sed inane. innum Vacuu ex tabulatis aut
m uacuum tabularum ut intusnulla materia sit. Qiiemadmodum praeclare&Septuaginta . κἀAον ,r Getor concauum
ex asseribus. is ita in hoc capite, nihil uisum est aliud annotatione dignum,tam in nostris ci graecorum codicibus his dulaxit exceptis, quae sunt leuissima, quae nullam hebent dissonantiam ut m :hi mirum uideatur, tam praeclaras esse nostram Septuaginta aeditione
in hoc libro, qui est omnium dissicillimus,ac obscurissimus, propter
A CIE Sin uncinos. Uvado Coarctatutassexturas, it uertit Hieronymus Septuaginta uehemeter ab hebraico dise
sentiui, ac nescio quomodo tolerari possint mmums ἀ- os facies&clypeos.Horum enim hoc loco nullus est usus, ad sacerdotalia uestimenta non erant idonei Hos alibi uncinos uertit
QUATTUOR ordines lapidum. Cum in his Iapidibus interpretandis Hieronymus semper Septuaginta sequaturi, eorum in ea re approbarit aeditionen non mihi uisum est afferre in medium, quae de his lapidibus ab hebraeis dicuntur. cum, ipsi uehementer a Septuaginta Hieronymo discrepent xleuior apud eos de hisce rebus inueniatur cognitiori omnes alias gentes. In tanta igitur rerum amb:guitate tantaq; discrepantia magis erat Septuaginta adhibenda fides, iomnibus hebraeis, rechaldaeis interpretibus cum istos et mendacis de inconstantiae arguere possimus Haec quidem necessaria reuera excusatio. Exempli causa lapis is qui hebraice appellatur mos, quem Septuaginta Hieronymus, topaetium interpretantu ab aliis creditur esse smaragdus; aliis prasinus uocat, hoc est porraceus Aliter Theodotion aliter Aquila eu interpretatus e. Quare Septuaginta & Hierony. standum.De hac etiam uarietate lusum est in Genesi. nes uideo magnopere referre, si exacte haec cognoscant . DOCTRINAM veritatena. UUrnn mola maeuluininationem rectitudine siue integrta, propter uerbi imittiplicem significationem quae lucem declarat,&potest duci ab via docuit, Primumstcrii uerteruntis A CAP. XXVIII.
264쪽
mr ora A Ais, declarationem reueritatem His stac duobus notaminibus nomen tetagrammaton intelligendum esse asserit rabi Sa- Iomo ictumq; eo modo existimat s sacerdotem illuminaret, doceretq uiam rectam persequi, ut sciret, quid ei foret dicendum. De duobus itas sic ille sibi , et unum et in set arta doni', 'm domi, 'uvet imi hoc est. Doctrina remi
tas, erat scriptura nominis tetragrammator quae erat posita, ubi coiungebatur super humerale per quod nomen sacerdos tamen uerbis
suis adhibebat&diuinitus loqui uidebatur. Mitto igitur quae de hoc scribat Hieronymus. CAP. XXIX. OUOD sit aries consecrationis. V in Aries reple-e pletionis Nev I ter est intelligedua ut uertit Hieronymus
Implere enim hoc toto capite pro cossecrare summitur, sicut&pauloante est positum ibi dicitur. Et implebis manum eorum. Aries ergo repletionis dicitur, idest quo replatur losecratur sacerdos sicut exponit etia rabi Salomon quare Septuaginta nesci an hoc senserinu qui uerterint it uox sonabat Z etcA - . Est enim consummatio haec. Ais ex his uerbis uidetur mihi aliud ee intelligendum jquod ueritas exigat. Quod hic annotatum est, toto
hoc capite annotatum esse uolumus
E T Caedet in partem suam. det si iam Et erit tibi in partem sic Septuaginta si e o H P ER Singulos dies iugiter Ton or . Per singulos dies iugiter.
Septuaginta per alia etiam uerba idem clarissime expresscrunt Iliso. Mis, Arasis isti Ace Arula ab. Duos inquit agnos summes per singulos dies iugite oblationem continuationis. Nam graice iuge illud ac nun intermissum sacrificium 'AMMmo uocatur. Unde dicitur AA- non illa Aristotelis.
OLA' A parte hain. Septuaginta quoquoce hebrabeam rei: querunt non uersam Mensura est de qua saepe scribit Hieronymus,&nos pauloante diximus
CAP. XXX. 'M Craticulam em m. hoc est. Tectum eius, superficiet eius craticulam autem uertit imitatus fortasse Septuaginta, qui eodem modo interpretantur be ore , sociam eiuVLocum scilicet superiorem ubi adolatur incessum, ubi sociis est
265쪽
EXO. ii eui superimponetur thymiama. Nes existimo hoc altare habuissecraticulam, ut habebat altare supra memoratum. Illud cnim erat holocausti siccedrum animal tu altare hoc uero incensi. Et illi quidem craticula necessaria, huic autem minime Quare amouenda craticumia est,&tectum eius loco ponendum. IPSOS quo , vectes. Quod supra uerterant Septuagintamdiu Mobri Miror uertant hic o Num Aes . quasi dixeris ferulas, quod haliud significat, ut apud Lacedaemonios. SUA E fragoras. DUO. i. Arornatietas,&suaue quod non taproprie Septuaginta, Ac b. i. Tenue quiddam quod penitus aliud est. Dicunt tamen hebraei eo nomine puluerem tenuissimum odoris
flagrantissimi, significari. S; MN E aromata. dura rei te Septuaginta a studi idest,
MYRRHAE primae.&electae. Praetulast, liqdissim purissimae. Sequitur autem Septuaginta.qui Lipsi uberri eo M. Myrrhae eleeta. et L A MI similiter Iod apertissime Septuaginta, A Et
sim obc Calami odoriferi. ET DEDErit ex eo Alieno ni Iurogi Et posuerit ex eo suprem alienam. Quamobrem non refertur ad personas, sed alias res, Secutus cst autem Septuaginta, qui etiam ipsi, Aia I sed et Ust Mos si idest. Et qui dederit ex eo alienigenat Sed hebraice prohibetur ut non solum ad usum hominum siue indigenarum, siue alienagenarum, adhibeatur ea unctio, sed ne ad alias quidem res., T AC TEN, onycha. Stactes quid sit satis notu. sic interpretati uni et Septuaginta quae hebraice uocatur. Pa. Quam rabi Salomo dicit italice appellari ghoma qcj fere alissit stactesagumn CH A n no Hanc tradit rabi Salomon esse radicem candentem, ac puram, ideod uocari nomine unguis.Sic enim signia ficat grame onyx vis eodem modo uertunt etiam Septuaginta,
Chaldaica quom aeditio etiam ipsa uertit ho hoc est unguem. CAP. XXXI. IN corde hominis eruditi. 1Non refertur ad illum pri- mum sed reliqtios omnes, quos spiritu sancto repleuisici Sic
eitim legitin hebraice manthidan a Mu, Et in corde
266쪽
emnis sapientis, cor dedi sapientiae Sichseptuaginta, si mr eti Aet ix mν .idcst. Et omni sapienti corde, dedi a
Pientiam, siue inicit Sciat ana.
R Mauit opere fusorio. im Q Quod exponitur, siser- mauit cum stilo, sicut etia Sept interpretane vix a oraro me faeliae Et finxit ea cum stilo 'el calamo ubi est loco prepositionis crati Chaldaica aeditio res o Hest ense sculpsit. Ubi est uocabulum uidenturq; ab illis graeci accepisse.
Quomodo uero sculpserit ipsum, indicat rabi Salomon, exponens vocabulum mn. dicitq; significare Imram et hoc est. Instrumentuartificum deaurantium, quo deaurant &exsculpunt, sicut qui scri-hunt iteras in tabulis sicalpellum scilicet innuit. Atq; ita uitulus effectus est, non Pin fornacem sit coniectus,&imago in gne coaluerit ut quidam existimant, sed conflarunt totum aurum in fornace per ignem, in unam massam, eam rudem materiam scalpello postea formarunt, expresseruntq; uituli imagine. Quod fit ab his qui sigilla&aurea uasa exsculpunt. At 3 hoc siginficat in contextu hebraico, in nostro obscuriuS. ET Deliam eos. V m Et devorabet eos 'cilicet furor tostendat uehementem repetinu interitum Nil etiam Septuaginta sicutuHieronymus uerterinta, si . Et conteram eos. et L LI E eduxit eos. ny a. In malum causa detrimenti ac ruinae, sicut, Septuaginta no e. . Cum prauitate aut malignitate, siue malicia-NON est clamor adhortantium. 'ru' prRamoanny praenun n. idest Non audio uocem uociferationis fortis aut uocem uociferationis debilis sed uocem uociferationis audio. Neq; certe aliud est,iquod uertit Hieronymus Eo enim modo exponit etiam chaldaica aeditio Septuaginta etiam ipsi tale quiddam innuere uidentur Ast ab .s sim dis petua at Rosia. Hoc est. Non est uox impcrantium uiolenter, nequox imperantium conuersionem. Sive hoc mo.nonis uox incipientiurn uiolenter neq; uox incipientium fugam . sed uocem lucipientilina uel imperantium uino, ego audio. Additum uero superuacaneo est uinum,&puto totum est deprauatu, quia nul
267쪽
Ius est horum uerboPsensus. Nusquam enim hic in contextu hebraico uinum rcpetitur. OUOD pronus sit ad malum. renn ira a dynnae nyv. Nostio populus is in malo sit, sicut interpretatus est Hieronymus. Quod noest tam luculenter expressima Septuaginta bi inces Areb; vos hi, timat. Tu enim nosti huius populi impeturn, uoluntatem, aut ditatem, studium, propensionem. UIDE N S Moyses populum , esset denudatus V d. idest. De nudatus uel uacuatus priuatus sicut habet aeditio chaldaica ilicet m. idest, exinanitus, exutus.Septuaginta ulter, magis sententiam querba secuti isti Mooe c. r. m Atracin . videns Moyses populum sesset dissipatus ut quandam ruinam innuerent&interitum, PRO Pter ignominia sordis mapa nunc . Hoc est, Propteragnominiam eorum qui insurgerent in eos, aut propter uituperationem hostium uorum. Quod exponit etiam abi Salomon his uerbia tar id a mn re con in A. Hoc est Eoo ea res erit sumo dedecori in ore hostiurn Horum Ais hanc sententia melius expresserunt Sept ihi. Qua res erat futura gaudio host bus eorum. CONSecrastis manus uestras. o rvis Hoc est 6secrate manus uestras. Est ergo imperativus Deinde notum est implere, apud nebratos summi pro consecrar ut retro quoq; uisum est. Quare prudentissime uertit Hieronymus, etiam dissentiendo a Septuaginta, querbi proprietatem non uidentur intellexisses dicere fas est. Retrux.etam, ou in; Hoc est Explete manus uestras. Nesa uses tapud graecos, qui explere, hoc loco summeret pro consecrare, sed potius saturare, uel hiuiusmodi.
T Eiiciam. Cum hebraeo senti m M. i.Eteiiciam Q)iod mala a Septuaginta profertur per secundam personam. saerum xAcit. Et eiicies, de se enim loquitur deus. ET Nullusex more indutus est. Non distentit ab hebraico, ii i myrarmim . Et nemo posuit ornamentum suum super se. Quae clausula omittitur a Septuaginta, innutanto hoc per alia uerba tor,no voti diu maiκοι; Dciluerunt in lugubribus, scilicet uestib
268쪽
Ais hoc modo intelligunt, eos nullo solenni indutos ornamento, sed pullis amictos fleuisse. SEMEL ascendam. Hyxya'. Hoc est, Uno impetu ascendam&delcbo te. tiae sententia, penitus deprauatur in alium sensu a Septuagmta. est in kγ xMira nec t. Cauete ne plagam alteram infligam uobis Thio coelo a veritate abhorret. T Sciam ny Et sciam Malea Septuaginta. U Ostendam. Nam uel mediocriter hebraice eruditis res nota est.
RESPICIebant tergis. Fortasse tam ad corpus spectatri ad motum, joculos nun neci Um Et declinabant post morsen. qci etiam Septuaginta, ad intuitum referant. q. κ et co Areccmombra risci,coe. Et stabat uniuersus populus considerantes. OSTENde mihi faciem tuam. Non hoc postulat Moses sed aliud amnNm n.hoc est. Ostende mihi, uel notam fac mihi uia tuam. Ecce non postulat uidere eius faciem, aut substantiam sed ut ostenderet uiam qua ituri essent, ne in aliquem miserabilem errorem inciderent. Sed peius transtulerunt Septuaginta' amatorern errandi occasionem praebuerunt. Aeaereis Abi more r. Ostende mihi teipsum, quod plurimum abest, a uero in humilitate Mosis, SI NON tu ipse prorcedas 'rei nom. Nisi praesentia
E T G orificemur ab omnibus. Quam pretectare Septuagintate MD α 'At 31mdi eam retexrbrre. Et glorificemur super omnes gentes. Nam&eo modo sunt hebraica intelligenda dyn et prae omni populo. Supra es populos. Nostra arditio paulo obscurior EG ostendam omne bonum tibi. Tota haec periodus, penitus in contrarium sensum uertitur a Septuaginta haliquanto secus
ab Hieronymo aera vim ha et mm idest Ego faciam transire
omne bonum meum superfaciem tuam, uel ante faciem tuam sed audi quid dicant Septuaginta. me Asbs- έmocm 'mop. Ego inquit praecedite prior, in gloria mea. Clarumq; est, o alienum hoc a verost, Wipsa ueritas, mea quidem sententia apertissima est. ET Vocabor in nomine domini. Tri, im reta TNm hoc est Et inuocabo in nomine domini coram te. idest Inuocabo nomen donainon praecedendo i cum antegredior orare meum ostendam,
269쪽
inuocabitur abs tedic de Septuaginta mi MA cium oroμαm Ri Sope misc mi .i. Et inuocabo nomine domini ante te. Is igitur qui cum Moseloquebatur, aut angelus erat, at 3 ita facile locus intelligitur, aut deus de se allo quodam modo referens. T Miserebor cui uoluero. Forsitan non ea sententia est.
timete mae nae nunet inmetum TN. Hoc est Et miserebor que miserebor, huiscera mea commovebuntur erga eos in quos commovebuntur.&forte hebraismus est. STuid illud , Quod scripsi scripsi hoc est scr psi quod uolui, ais ita stat sententia Hieronyini Septuagri io I
De nocte consurgens axordii Et mane serrexit se cui deptuaginta octo booec orati, , retia . Et de in amne consurgens Moyses. Ullusq; apud te per se innocens. dparti opae. Et innocens non erit sine piaculo. In contrarium Septuaginta. in i sic ero is 3 id est. Et noxium Son habebis pro innocente. Male igitur sententia uersa est. Ullus insidiabitur terrae tuae. Sensem non uerba seqvtur, quae habeia rivnx in xmae n. Et non desiderabit qu si teri uitia. ET Ignorabatis, cornuta esset facies. Vox ambigua fecit in xltione errorem. quis etiam sit discrimen inter nomen cornu id quod significat radians. Nam cornu uocatur ' per duplax segol, at radians DP. Igitur non habetur in contextu hebraico rici e Mors fuisse cornutana, sed radiantem , quod ex uerbis psis apertissime intellititur quae in hunc habent modumanis pii mei pia M. Hoc est, Et ignorabat Moses lacutis facie uae ellet radians Non scri eigitur faciem fuisse cornutam, sed cutem rad antem Ex hoc ergo potest emendari praua uulgi consuetudo, qui duobus cornibus, gut Mosen Non enim cornua fronte egrediebantiar sed frons na sus os &mentum radiabant Et mirum P Hieronyrnas non considcrata ueritate hebraica, non animaduerterat etiam qin Septuag. transtulissent, qui bene hunc locum uerterunt MMUbeutob Moui
ll glorificatus effera pectui cu in nos exe
270쪽
crantur Iudaei, quoties Moysen in nostiis tenapsis cornuta acie depicium aspiciunt quasi nos eum diabolum quendam, ut ipsi stulte interpretante, esse putemus. Ex hoc aeditionis Septuaginta loco cognoscitur, antiquam illam editionem, qua ante Hieron num utebatur ecclesia, fuisse ipsorum S a Saluatoris canae.Glorificata est facies Moysi. il ex aeditione Sept. sumptum est, qua latini utebantur, unde de antiphonas summebant.
B Tulerunt mente promptissimari Non de omnibus hoc dicitur sed hebra: ca sic habent hetaris uari stet erae n iam mi N. Et venerunt unusquisis, quem incitauerat cor eius,5 quem promptum fecisset spiritus eius, sicut etiam Septuagii Motam. Hoc est. Et obtubi unusquissea quae ferebat cor eius, de quae uisa fuissent anima eius. SEO mea mulieres doctae. Quauis in contextu hebraico no habeat tibintelligitur in quod addiderunt Septuaginta, ettam Murrum, et Horeb et Gio et isdem iis . Hoc est Et omnis mulier ingenio docta, manibus operandi aut texendi uellendi. Paera abietari polymitarii a re tinax o. per quae nomina, oe opificii genus intelligitur, e recte Sept. - -n Urerm.
CAP. XXX Lotum hoc caput sequens, nihil habet,qd annotari poset sit, quia tantum fit repetio eorum quae ante dicta sunt, ut
nec uoces uaria sint, neq; res aliae.
Speculis mulierum, quae excubabant c. nox in aenetra De specialis earum, quae se exercerent se nil starent ad hostium tabernaculi. Sic enim habet, chaldaica editio, quae expresse ponit earum mulierum opificium. Septuaginta feren ipsi, me ea mk, eco ric uri. De speculis mulierum qine excubarent ad fores tabernaculi ubi nucii pro uigilare ponitur, non iciunare, Explicatur autem copiosissime is locus a Rabi Salomone, Maliis interpretibus quare expositio nostra minime necessaria est.