장음표시 사용
311쪽
bant coman daemoniissam nutriri permissam. At 3 ali quide nymphis quas oreades appellabant, alius fluuio cum uisum esset flerebat. At 3 relig:onis loco res apud eos habebatur. Ita 3 sapientissimus
Moses, una mouero per Mosen deus curia intelligeret, non facile hebraeOS, quos in aegypto eri ores in bibissent deponere posse similes ritus instituere decreuit sensim eos a priscis erroribus disiungens. uibus ritibus, non daemones ultra, sed deum omnipotetem, quasi sub umbra ac figura colerent, haec illa. Ego uero etiam illud dicere, gentes ut plurima alia, ita hoc, ex sacris libris accepisse, ut diis suis comas enutriren quod uel ab hac lege uel hebrata gente fieri didicissent. Diabolum quos dedisse operam, ut quae ueri dei essent, sua effcientur. Id quod alia pene innumera nos edocent Tota enim acta ficiorum ratio apud cos ex his fere libris sumpta est. Utrunc certe existimo nos op mari posse Intclligimus autem omnia fere, qua ii leuitico ad cultum diuinum exhibendum, praecepta fuissen maioria rerum quasi typum esse' non esse simpliciter, secundum cortice intelligenda pleras et in instituit deus, ut ritus antiquorum transmferet in cultum diuinima. aut etiam pcnitus extingueretur . nam abstinere a carne porcina indaeat, a rebus terrestribus cogitationes disiungendas .eo P porcus animal sit penitus terrestres, nihil habeat rationi nihilq; diuinum. Pollutos autem eos esse iussit qui defunctorum cadauera contigissentiri solerent non tam Aegyptii qomnes
gentes, per ea corpora exercere necromantiam , de laeseratissimos errores sequi ac perniciosissimos. Ut ergo omnis ea tollaretur occasio iussit haberi pollutos qui proprius accessissent quanci non me praetereat etiam apud Platonicos hum rei aliam afferri causam qui saccrdotes Aegyptiorum sciebant defunctorum corpora tanquai cedam rem n6 tangere i corpus sine animo, res sit foedissima Caetera quo Binstituta omnia in aliqua eiusmodi causam referenda esse scimus. Quod forte lic denaetaraenorum nutrita coma est sentiendum. Sampson quin ipse erat Naetaraeus,omnem uim suam dixit in cap llis consistere, cuius cum coma abrasa fuisset, omnes ilico, in eo uires extructae sunt. quod forrasse ea ratione accidit, noni ea uis sit capillorum sed cydum capillus laetus permanerct. dei praeccptum
seruaretur, accolacratio illa, qua se deo obtulerant homines neesIet
312쪽
ACETUM ex uino. Acetum ex sententia postum est, non
in contextu hebrateo habeatur sed tantummodo mimaeo me
est a uino siscera abst nebit Qq additur pati Iopost. ET AAmum coctum arietis. Scilicet sacerdos summet, non
metataeus nam in cadci clausula dicitur.Et tradcita mamis naetarari. monstratur id quos ex cotextu hebraico, graeco , tantac o M et eis et 8 hoccst Et summet sacerdos brachium concitani Licet fortasse no tam proprium fueri brachium pro armoposuisse, id non dissentit ab hcbraico puto uero in emendatoribus nostris codicibus haberi sacerdotem. Ego tis quar inuenent nianus eius. Ub shaec locutio hebraica significat facultatem uires copiam. Inuenire enim manum aliquid dicatur, hoc est attingere, posse. Nam simanus in ea lingua, accipitur pro potentia, facultate ac uirtute. Ergo uidetur hoc loco
innui, ut haec quidem lex sit Naetaret, quae nequamin fringi possit, nihil ex hisoblationibus tolli.Sit quantumlibet pauper.s si plus ora ferre potuerit, non prohibetur sex lege plura quoq; si uoluerit deo
largiri. Ut mmus quidem offerri non possit, plus autem quantuis potueri ac uoluerit.relicto cuis suo iudicio. Haec locutio iii apud Septuaginta perobscura est )--upineta et idest. His except squae deuouetit manus eius.nes facile harum litterarii imperitis cognitu est et, quid sentiendum foret.'T Benedicetis eis. Traspositae hoc loco apud Septuaginta, clausula, quae infitie ponenda est scilicet re reum inadio m ,
ns t obcios A adest Et ponent nomen meum super filios Israel. Pateis superfluo hic lepositam quia iterum paulo insta inculcat . Comprenitur autem hac benedictione primum ut eius bonitas in nos descendat.ostendatq; nobis lucem teritatem suam, ii qua Oisposita est sapientia. Deinde ut nostris parcat erroribtas, no asper,netur nos ei simus dissimiles idest imbecilles, caeci ac delinquentes. Postrcmo ut notab omni prati tale custodiat, nequids eu peccemus. Et quod cxis omnibus effcitur, ut nobis incolum late tranquillitatenas an sint j corporis salutcm largiatur. At laaec oratio in tam diuina uidetur,ut quolibet temporis momento, iudice
ab optimo quos esse repctendam quia paucissimis uerbis omne salutia Sentii compicnditur. A
313쪽
CAP. VII. EX plaustra tecta. Proteista in hebrae poni a quod uarie ab ipsis interpretibus accipie. Nam Septuaginta uer
tes Aeditio chalmica secuda.Sex plaustra biiuga.Verum esse hunc Iocum intelligendum secundum interpretationem Heronymi rabi Salomon facile ostendit qui praesens uocabulum expones sic lar bit. Significantur hac uoce, plaustra tecta ac plaustra Sabir uocant plaustra cooperta Non polluimero assequi, quid uelit editio Septuaginta hoc loco. IN DEdicat itanem altaris. tiaret naem Initiationem altaris, cosecrationem astaris. Septuaginta,)mviri o nibetoe Nov. Ex quo cognoscitur 3 uvidit r. apud graecos proprie consecrar initiari, herigere significare Maliquid noui instituere A C Etabulum argentumdm . Iam uocem dicunt hebraei significare scutellam, liquidarum rerum receptaculum.Septuaginta, ipsi aliquid tale IsisAi, idest Acetabulu, uel id genus uasis. PHI Ala argentea. Anm. Quod nomen ducitur a II hoc est fudit eoo significatur pelvis aut gutturnaum. Qitare non ita proprie fortasse phialam interpretantur Hieronymus Septuaginta. CONspersam oleo. Non dissentit ab hebraico Amp ra hoc est. Oleo immersa,aut inuoluta. Ideo non admodum proprie Septuaginta in m NAqias taxm Uibba. c. A . Simita refectae,uelsa:- pius factae in oleo. Optariolum. M. Ferunt hebraei proprie scyphum aut concauum quid eo nomine significari. Septuaginta diuersius interpretantur boto radi idest.Acerram Interpretati autem eo modo sunt, inferius scribit oblata esse eiusmodi uasa plena thymiamatis. Sed ibi innuitur, uase eiusmodi allatum esse thuama pono eo incensium super altari exhiberetur.
et dis ingrederetur Moses Etabernaculo uiua uox audiebatur aliquando quidem a solo Mose interdum a tota circussante multitudine. ut facile hinc redargui eorum possit error, qui scribere ausi sunt, ita Mosen finxisse se cum deo colloquium habiste, quemadmodu finxerui. Numasade apud romanos, qui cu Ageria se cogredi di-
314쪽
Hest collocutorem nouem annis fuisse Ato haec quidem finxerim illi quo sua leges uenerabiliores effcerent, propensiores ad ea obseruadas, si diuinitus essent latae ciues suas redderent . Ita finxisse Mosen scribunt. Harcinqeo falsa esse deprenduntur, quia cernente
Innumerabili populo uocem exaudiente, ex ditiinitus lata est,&Postea cum oraculum peteretur stipe ab eode populo exaud ebat, ut nullus praestigiis locus esse potuerit. Ex eodemq; mendaciorum genere haec sunt, cuius&alla, quae ius diximus, ut transitu maris iubri apud Ptolemamin, apud plutarchum de LevitiS, quaen sunt iterum repeteda. Existimo uero diabolum ut pleras alia deprauauit, insitam uenerationem transtuli ut quod uero deo exhibemur, impenderetur sibi, ita istud minutalie, eodem modo oracula gentilibus fudisse, quo a uero deo funderetur. Ut ergo a propitia, totio, idest sacratiore taberiraculi parte uox audiebatur, oraculum saedebatur, ita hoc ipsum diabolus, qui ad pessima quaeq; humanum impellit genus, imitatus est. Reddebatq; etiam ipse oracula, nescio qua aedita uoce.idq; e cortina, quae tactum erat ante adytum, ut ipsae quidem existimo. Et ut abutius propitiatorii partibus vox excitabatur, sic ab intimis adytis, ille suas promebat uoces. docvltq; Ortale ut eo modo se deum crederent de futuras oraculaicterent,
quo uerus deus ostend: si chebraeis Atiue his praestigias eum in omnibus pene usum filisse comperimus, xde hac quidem re satis.
N Ustrali plaga, hoc in contextu hebra colus ponici nes uel mininaa apparet huius uocis expressio. Videturqaliud omnino lagilse Hieronymus. Hebraica itas sic habent. Dum pones inquit luccrnas tramus rata . hoc est. Ex asuerso candelabri. Mirorq; cui Septuaginta quos secutus non sit qui ipsi iuxta hebraicam ueritatem interpretantur m embri
Iucernas ex parte, cotra faciem candelabi I. Quamobrem nescio an
nostra aeditio probanda sit nescitis liquetcti in partem australem uolucri candclabrusseu lucernas specitare. m quos apud hcbraeos semper,ex aduerso significat. Eiqiiod mirum magis uideri solet additur infra aeditione tota harcpcriodiis, quae minime habetur apud hebraeoS. bocisitur praecipe, ut lucernae contra boream e regione
315쪽
respiciant ad mensam panum propositionis. contra eam partem qua candelabrum resipicit, lucere debebunt Clarum g est, id ex se addidisse Hieronymuna, eo lanes apud Septuaginta habetur ea particula. Arbitramur tamen, sententiam magis querba, Hieronymuna semcutum, ut interpretaretur tesset ex aduerso candelabri. qqn: si clariu Sexponatur, non facile hoc poterit percipi Igitur rabi Salomon septem dicii in an ebro suillic lucernas, tres in ortum spectates tres in occasum med a uero una erat.&de hac dici, contra faciem candelabra. ut per candelabrum media lucerna intelligatur, contra quam
cinera spectatent. Dicit ergo hic candelabrum intelligi lucernam mediam quae non in hastilibus candelabri esset, sed ipsius corpore ac stipite haec ille claraq; eo modo sententia est. EX Auro ductili. JUR: Eodem modo exponitur ab hebraeis ex atro scilicet malleis hincudibus subacto, reqvocus necesse fuisset, protracto quonia uero uox hebraica a trap. dest.In duruit, solidum euasit ducit. putant aliqui non auru ductile dicendu sed solidu. Quo nomine ad omnia metalla utuntur hebraeissorum rigorem exprimere uolantes. Itas magis ex auro solido dicendum elle alseuerant, cie auro ductili. ex his sunt etiam Septuaginta interpretes, qui pro auro ductili uerterunt ne sp idest solidu. sicut passim hoc loco datur intelligi. VAM cuncta quae exiit ros latere&cyn s yadest. Madflorescius aut lilia eius, hastilia scilicet,quaesi orum similitudine imitabantur. atq; ideo Septuaginta hebraica uerba sequetes uerterunt. Draude, a ras ne sto Ast hoc est. Et lilia eius solida tota. lustrationis. Inxens hoc est Aquae peccati, aquae piaculi, aquae quibus expiatur peccatu . Septuaginta de ipsi optime Vieeteo's mi , o b si hoc est Asperges eos aqua expiationis, purificationi S.
RADant omnes pilos Nihil refertu uerba paulosecus habeat, cum sententia eadem sit onera a IIII a n idest. Et facient transire nouaculam supinanem carnem suam propterea Septuaginta, querbis plurimum adhaeserunt, sic habent meta et Aiso curae eo dic Andi st hoc est Et excurret nouacula super toturn eorum corpus illud autem uehementer mili placet carnem in cor-
Pua commutaruit, cum illud sit ni si ex idiotii te licbraico Cato
316쪽
igitur inseris literis corpus significati, quidquid in illis de carne
dicitur, de corpore est intelligedum Et quoniam haec omnia quae hic de alibi praecipiuntur, rerum maiorum quasi Epus erant, clarum est, ideo praeceptum t caro inudaretur, illi secaren: hi quasi ipsa
Carn Isuma repraesentet. Ut enim a carne pili, ita uitia ab eade pulli lant ac ueluti retro coma aliud pr:eclarius innuebat, sic in contrariu
e ora rum es emodi hoc est Pili mortalitatis sunt indicitim. Mortui enim sun &nullum doloris sensum patiuntur. Iubet igitur eos uera agere uitam, qui deo ministrent nihilq; habere mortale fetidum. quod etiam nos docet diuinus Paulus. Cum Christo inquit crucifixus sum, uiuos non amplius ipse, sed uiuit in me Christus quasi ita innuens sese sacris ossicii diuinisq; actionibus consecrasset. Quamobre causa nota, cur his ritibus uti uoluisset deus hebraeos. Qui nisi mystice interpretentur, iudaica delyramenta erit necessum incurrere. Sunt mystice interpretanda ae mystice dicuntur, ad literam uero, quae supra iteram non transcendunt. PURIficatiq; sunt m.idest. Et peccauerunt. Est obseruandum etiam apud hebraeos duplicis esse significationis uerbum peccandi. sicut apud latinos piaculum. scelus scilicet ipsum, Mid quo sceius expiamus, quapropter peccare idem est quod, expiare.Sicut retro aries pro peccato, hoc est pro expiatione.Sunt autem pleras alia apud hebraeos, quae contraria significent. sicut o hoc esthenedixit, significat enim remaledicere, ideo loc illein libro Iob,
Ne forte benedixerint deum in corde suo per contrarium est intciligendus, hoc est ne forte maledixerin ut ibi dicemus. Et illiad quarto Regum, Endixit Nabot deu®e.
meretrix.Sicut apud SrRco Uilta significat.n. celere, tardu.
317쪽
CAP. IX. T iustificationes eius. Hoc est, Iudicia eius,&id quod uere tit Hieronymus ius, ordinem modu. Quare Sept. multo secust exeir. i. secundum comparationem, aut secundum iudicium.
AD uesperam in monte Synais'ma Hoc est,In deserto Synai Uideoq; aliquid diuersum esse in monte hin deserto aut solitudine. Septuaginta quos non in monte sed in solitudine interpretanc si rex in deserto sina.IMMundi per anima hominis. Etiam hoc secundum locutione hebraicam est intelligendum, de qua Spenumero scripsimus Aiam enim mortui intelligimus ipsum mortuum. Sept. micet lus res' detis, Hoc est, Impuri propter animam hominis. STate ut consulam. ny Namorum. State 8c audis, sicut& Sept. si votis ure in .idest state bio uidebo.PROcul ingente uestra. Omissum est hoc ab Hieronymo quod in hebraico sequitur. Na positum est in gente uestrat id c sequii: tram n M. Hoc est, Aut in gnationibus iis, idest tam hac tepestate futuris saeculis, quod non est omissum a Sept pias eiadiso motas rim es .Hoc est, Uel in uobis aut in generationibus uestris. ET tamen non fecit phasea Non qui non fecerit, iubet exterminari,sed qui in suo tempore, quod per uocem hebraicam declaraturn di imp vim. i. Et tardavit aut distulit facere pascha, sicut et Sept. mum i re, sit 5 Hoc est, Et distulit sacere pascha.
A Vespere autem super tentorium. Eandem rem, eode pene uersu,&tentorium sitabernaculis appellatines diuersia haec esse existimanda sunt Sept.uer de duobus appellant nominibus eode in loco ciso Au - cicce statim ita , -- οικa Mot m. oba. Et texit nubes tabernaculum sidomum testimonii. Ex textu aute hebraico intelligitur, quam tabernaculi partem nubes amplecteretur, sic enim scribitur,m pix, a QInXP n ira. Hoc est, Operuit nubes habitaculum ad tabernaculum testimonii. Habitaculum uero Deo summitur, quod ubiqtabernaculii uocatur. aut intelligi potest . que
admodum exponit abi Salomon Sandem enim re dicit appellari hic habitaculum dei,& tentorium siue tabernaculum testimonii. uocati habitaculium dei quia deus ut Pr priu locum eum delegerit,
318쪽
tentorium autem, ut esset Iocus ubi tabula testimon ii reponerentur.
OUasi species ignis. Saepe fit, ut non mediocriter ad cognoscenda re proprietates adjiuemur, si quo modo in uariis inguis eaderes appellet nouerinau Onania siquide, nomina ab aliquam proprietate ducunt sed haec con deratio impositosiuaria fuit. a qui latinis hominenn uocauit, conjderauit quidem aliqu: da rhois proprium esset, sed eam in homine pioprietatem, quam animaduerteritis qui graecis nomina signaba non conjderauit. Igit quae species ignis a nobis, Sept.hoc loco uocatur, hebraice crint: m. Hoc est, Sicut uisio ignis, scuta*ectus ignis. Non secus ac siquis se igne uidere opinaree.Ardebant quasi flamae, longe aled fulgore actu
mensundebant, hin med a nocte, flamasinitor cernebat . Ideo. n. a uespere usu in mane ignis species tabernaculum occupabat, ut in mediis tenebris tanta gloria cerneretur euidensq; diuinae maiestatis testimonium esset hebraeis.Esse autem ignem deo similem opinatae etiam sunt reliquae gente quae propter hoc, ignem in teptis asseruari iubebant, ut diuinae naturae quasi symbolum esset it scribit Porpnyrius propterea capitale erat sit sacerdotes igne extingui permitterent, quasi diuinitas ex eo loco pelleret , quasi extingueret . Sed non propterea credendu non est, eos no uehemeter et in hoc errasset Excubias dia L n metetoriae. Hoc est, Custodia drai aqua . si deus praecepisset, ne eius in iussu abirent ne nube non surgente surgerent, graeca quos cum hebraico conueniunt, GracpbAc Den bAακlcombecob.idest, Et custodient custodiam dei quasi praecepta dei, uel quod deus custodiri iussisse obseruabantq; quid nubes faceret. OUotquot diebus. Eleganter ab Hieronymo onimum tDI.hoc est numero quia ex more linguae hebraicae positu est. Sic enim habet renera. hoc est, Dies plures numero. SuPuacanee dem addit numero, qc non est obseruatum a Sepha muni cetrae v o Ahodi ps . hoc est, Ci oblibraret nubes dies numero. Omis seriit et ilicut no dicerent dies plures Ad dies imoad obseruata hebraici sermonis yprietate, qua fit utero pluralis numerus ab ira. die, ponae pro
quolibet indefinito die' numero es fortendieret in sermone grieco. quaPPsse Ces iec .idies numero no satis intelligeret .d ei. Si biduo uel longiore isse. Obseruatide hoc loco dignu est, duas
dsinctepositas esse uoces inimeri pluriuia note di id det'. Hoc ca
319쪽
d enecesses est eas no de significare no n. frustra repeteret Vmmdet irre. hoc est. Aut dieb' aut Iebus. Ex quoifit, spicuu, primu significare duos d es iuxta culing iae hebraicae more quo disimus olere numero pluri si simpliciter positu duale nunnev denotare, q I frequetissime in hisce tris reples. Secudi aut significarend duos sed plures dies ps usum quo solet fieri ut ora. i. dies multos indefinitos dies significet aut annum ut uult Rabi Salomon Hoc ergo prudenter obseruami Hierony.q r. ita Sept. quoPhulus loci haec interpretatio est. cu dic, c lictos ilescoes et Morint obgii Dcr et talis rei gobiriis. Hoc est. Die aut menses se mult: plicante, nube incubente desuper Ecce dualis numeri, nulla metio fit, quod certe eratqmaxime necessariu.
Tota quom oratio obscurissima est ut sit manifestum, quod saepius, de nostra, Septuagit aeditione diximus. PE uerbudini. Recteta anto interprete qipsis Sept. imulata locutio est, ut id hebraicere rae V hoc es Secunditos diat, secudum uerbudia dixerit Hierony. Sept. G reccmdedi tarem Rubou Laecundum praeceptum dei. Quibus loquendi modis immutatis & clarior fiet faeso, siminus absurda uidebit praesertim paliis, imulto sunt obscuriora Ineptu quos e , tis uerba trasserre, cu maior oronis uis sit in locutionib &loquedi Pprietatibus, ipsis uocibus Ideo interprete obseruare oportet, ut no uerba imm6, sed Inguae utriusq; Ppr: etates intelliat,& Pta tribus exprimat. CAP. X. Utiles. mph Idem est hoc loco dicendu de tubis ductili bus, qd paulo ante dictu est uolui. n. quas is ni interpres appellarit ductiles magis solidas esse uocandas rigidas, aut incudius malleisq; subactas. Qua uis dissimiles sint sibi hoc loco Sept. qu:ppe qui quod solidum paulo ante Interpretati sunt, nunc
uertant Amisines Aatetdic. i. tubas ductiles su equor facile impellu-tur, aut agantur, quam rem quo modo intellexerint no m hi costat,
neu quaerendum quidem est, nam ueritas habet ut d :emus tubas ergo ductiles intelligemus pro eo quod est solidas rigdas, aurumq;ducti ides aurum solidum. sic, de argento dicendum. SI aiitcna prolixio satZ concisus sonus. Unrnysi Hoc est Et clangetis sonit si plixti, sonitu condent, ut aiunt nonnulli taratatara, quod non satis in mutum a Apti. O se Amri rara m di is hoc est, Et buccinabitis signum,ci lea uox tia in signum aederetur.
320쪽
I dimicat contra uos damprimeam rei hoc est, Cotra eos
qui tribulant uos,&affligunt uos ut bellum iustis de causis suscipie- dum di non nisi lacessans, sui defendedi causa demonstret. Sept. neq; ipsi hoc expresserunt. A sim rarit x, a 3 s. Hoc est Contra aduersarios siqui obsistunt uobis. SIquando habebitis epulum. dantio: SU.Hoc est in die laetitiae uestrae. quod etiam uoluit innuere Hierony. Sept. a. mras . s me mee in m .hoc est, Et in diebus exultat onis uestrae quado scilicet epuhe aut id genus festi ac laeti dies celebrantur. PER turmas suas o nydo . Hoc es Perstationes suas, aut profectisnes suas, siue masiones suas. Sept. quos hipsi aliqd eiusmodi Netmemin munim infod nomen ab aram vi duci uidetur. i.tollo
eleuo quare potuit melior hoc loco esse nostra editio. Mouemnis castra primio nam 2.Hoc est, Primo Neis resere ad ullam tribum . sed omnes in uniuersum , innuitq; prima castrorumotione factam esse ex imperio dei licet, Sept.cum Hieronymo concordes sint. - eis, regre,.hoc est , Et mouerut castra primi. hebraiccitas potius adverbiu e primo inqt moti sunt m is p Hoc est per os domin aut secundum imperium domini, Nam tum moueri coeperunt, cum diuinitus est illis limperatum spectatq; ad uniuersam multitudine quare haec sentetia musto priori illi dissimilior est. Portantes sanctuatici. x: pn. Quae uox sanctuariu significat. i. diuinitatis locu sede sacra sanctissimu habitaculus ide.sqrsitabernaculu. Quare Sept uariare ab hac sententia uident qui sanctuariu interpretantur i,st. idest sancta. cu hoc ad omnia sacra, sanctificataptineat illud ad habitaculum tantu, quod sanctuariu nuncupabat . Ereris ductor noster. Varie hoc a nostro interprete&Sept. interpretatum est, Hebraica siqde in hunc mundulta det se se ivvn. Hoc est, Et eris nobis in oculos. Hoc est, ueris oculus noster, quo uidebim' ac quasi ductor noster, tu huius deserti itinerastu hac multitudine optime nosti, poterisq; mecum regere hunc populu, ut tuo quasi lumine oes uideant. Sept. musto diuersius ustico MUM 'etssi c. idest Et eris internos legatus, aut senex.ut sene, ac pro duce acceperini, quod forte a ratione non abhorreret.
idqu doptirnum fuerit ex operibus. Superflue additum est
operibus dicedum hina est, quidquid optimum fuerit, aut hebraica