장음표시 사용
361쪽
NUM. et si unam in signiam solemnitatum, dicrumq; festorum suturam. Decimam decimar. Non est opus ut repetae decimae, sed hebraicus loqticndi modus est ut dicatur pncyp p. hoc est decimam decimam Adest quaelibet decimas cuilibet agno . Nam decima decimae suspectum sorte esset, in allum sensum acciperetur. Septuagintaetro hodie com G A1GE . . idest, Facies decimam agnouia . praeclare quidem subtracta una dicisone. Praeter holocaustum matutinum. Excepto inquit hoc sacrificio, illa offeretis. Non enim intermittendum est illud iuge sacrificiti, propterea Psacrificantur etiam alia sed hoc erit perpetuum. Quod aPrissime declaratum ex ipso contextu hebraico Excepto inquit matutino sacrificio hae rix)Cyn. idest ocictis haec quae modo praecepta sunt, quod ponitur etiam ab Septuaginta re metum haec
I Fomitem ignis meta Vn .i.panis sacrificii. nam Uraicet significet ignem maeaainen sacrificium intelligimus. Quod graeci uocato Aoκαο Areadest perfectiaria, penitus exustum. Nequid igitur errori asterret tralatio, alterunt hoc subiecimus Fornitela ergo uel pane
sacrificii dixit, quia sacrificium tanquam panis deo exhibetur uino etiam adiecto ks acrificium quasi quidam panis est, quo suam erga deum uoluntatem ostendunt homines. Licet igitur sacrificium igni exureretur 'on propterea dicendum fuerat in fomitem ignis. Quia fomes ad sacrificium, non ad ignem spectat, sacrificium non fomes, sed panis appellatum est, quasi sacero diuinus panis quo quasi
ab hominibus oblato uescitur deuS. E latis hebdomadibus carya a. hoc est, Inhebdomadibus uestris, his stilicet quinq; hebdomadibus quas praeceperat ab expletis aetimorum diebus numerari. Lo numero euoluto dies primitiarum celebrari iussit, ais hoc optime explicut Hieronymus. Quod
non ita apud Septuaginta estam h u . . ,οm: 'Uccis θii De Uecto, st i p. hoc est. In die nouorum cum offertis sacrificium nouum domino, hebdomadum His enim id facile intelligeret, nisi ad fontem ipsum recurreret, in nostra uero aeditio ne nulla dissicultas, quia interpres intellexit quibus esset uerbis ea dcclaranda sententia.
362쪽
CAP. XXIX. Rim dies. Nisi quis sciret apud hebraeos unum accipi P eo quod est primum facile in errorem reditionem Septuaginta ecutus laberetur , qui hoc modo reddiderunt,ora NAuri L f ω, moesi A. idest, Et mense septimo una mensis. Non enim tam de premas greliquis omnibus diebus id intelligeret. quod prudenter uitauit Hieronyinus. Deinde, in eo hebraica phrasin sequi non erat necesse idiem tacerent dicentes una mensis. qcrtametsi omittatur in lingua heb ea in nostTa tame aut graeca mutilum ac mancum uideretur.
Omne opus seruile. Etiam hoc apud Septuaginta annotandum fuerat .non enim recte uertitur apud eos, opus seruile in id quod est Aa As . nam cum Isbis i colere significet, non manib' operaru omnis utus arbitraretur A,IA, , id significare quod ad cultum obsequiumq; spectat quod non prohibetur in die festo fieri magirys Ab Iium dicerem ipse esse ecclesias adire, sacrificare, orationibus insistere, ais id genus alia propria uero&signifieatissima uox
quae eam rem apud graecoSexprimeret Arat moran M. idest quod manibus fit, at 3 hoc prohibentur hebrae facere, ut rebus diuinis expediti uacarent. omnes autem plurimum interesse cognoscent inter Aet stimi, de meo niih r. aequivocatio uero fefellit Septuaginta. siq-dem apud hebraeos 2 .utrunqi seruitium significat, scilicet diuinu humanum hoc est opificium fabreficium.&n arum dicitur aeuinua cultus, Maliud exercitationis genus. at non ita fortasse apud grecos significaret Ad Caia. sed illud diuinum exercitum tantum, uel si humanum,non tamen id quod corporis manuum agitatione fit, quod diximus . 'η - haec quidem poterant alibi annotari, sed non adeo ad nos pertinere animaduertebamus. Dies tubae&clangoris. Viiod eleganter Sept. υσα σκραmaeae. i. dies signi aut nuncii, aut annuncladi. qd per tubae clangore fiebat. Tres decimas. V N p ma. Duae decimae. duo enim erat arietes, cuis una decima dabatur, quare una superfluit apud nos. Nan Septuaginta culiebraico sentiunt Aboaxo et, ibo si idest, Duae decimo: arieti uno. Die octauo qui est celaberrimus. myy.i. In quo fit coetus, congregatio populi conventui. Eo instra ejo ad dies estu conuenietisma
363쪽
N U M. et cSept. paulo obscurius uerterunt cos 33s sibi OAι c Hoc est,
Octava die exitus est,egressio est, quasi processus. CAP. XXX.
T constrinxerit se iurameto. Naseim 'd . i. Ut cona stringat super animam scilicet iuramentum. hoc est, ut recipiat super se iuramentum Anima. n. sua pro seipso ponitur. Qui inquit addixit se iuramento, aut se sacra meto alligauit. Quare non ta sprie reddit is locus pc Sept. ta&crum vota ob ia, si ras
ei opsi vel dissinierit aut incluserit inclusione de ala sua. nasuperatam sua in contextu non significat de ala sua, sed sup seipsum. Puto quos in eo et legit cocorum et in , legeudum potius esse gestam. m.
oti reaedita . oto soluedo obstringet debet uotu soluere pie ei' permittente. Sicut interpretantur&Sept iam peto, innae XA --
c. i. Stabunt omnia uota eiu&, exoluenda erunt.
Nec obnoxia tenebit sponsioni. Deest hoc loco haec Pticula nimn , o hoc e Et dini miserebit ei'. R emittet inqt de ei uotu uouit. No reputabit scela, sicut optime, Sept. να κα αν ἀ--. hoc est, Ecdsis ea expiata hebit, peccato sisceleri non obnoxia FER ieiunium affligat animam. Praeclare explicuit quod erat fere dubium in contextu. cm rarum . id est si uouit ut affligeret anima. Affligere enim pro abstinere sumitur, Massi: cti, abstinentia poenitentia, quae maxime fit per ieiuniuna. licet, per alia. Qitare animae. i. suimet assii stio accepta deo est, uelut si a cibis a uoluptatib', a rebus delicatissimis abstineamus non tam lymalae per se sint, nam bene utentibus mala esse non possunt,' ut ab hisce abstinentes, quendam erga deum amore ostendamus quia propter ipseria ab his
quae nos maxime oblectent semperamus. Ui. n. plus ainat, plurib' id ostendit argumetis. Totas humanae naturae dignitas in eo est posita, ut deum totis uiribus diligamus. ex quo ueluti fonte reliquae funduntur uirtutes. Quare in hisce uotis, id datur opera, ut nostram erga deum caritatem ostendamus. cui nostras uoluptates quasi consecramus Mine certe diuina est oblatio. Uxorem quide ui ducere nonniatum est, sed siquis ab hac uoluptate propter deum lcmpereri eiq;suam deuoueat castitatem faciet is deo rem acceptissi mam Sed haec omnia, sicut Salus uirtutibus adlucta sint, odoere suauissimo replet
oia, ita ius ea cogeris virtutibila sciuncta possederit, nihil prosunu
364쪽
Iniqui enim hominiss malevoli, obtrectatoris ita unlam, non modo deo acceptum non est, uerum etiam est illi intusum habhominabile. Solemus enim eo pleruns errore decipi, ut si solis ritibus pietatem peragarnus, satisfecisse nos credamus. Sed nos sacrae docent litterae, deum his nudis ac solis non esse contentum sed eum animum ais effectum adesse oportere, quo illa reperia sint.
CAP XXXI. Eliqua uero utensilia Nd est hoc ab illo supiore distingue du s, uidelicet seorsum lac praedas seorsum illa tulerint.
Sed eundem in locum omnia comportarunt in campestribus Moab, ubi erat Moses cum uniuersa multitudine. Otiod etiam apud Sept. declaratur. Eodem quod in loco erant castra Moses cuEleararo, quod uidetur distinguere Hieronymias. ET iam in paruulis. Quod saepius annotauimus , semper existimasse Septuaginta, i paruulus, significare suppellcctilem etiahoc loco uidere licet, quod enim uertit Hieronymus etiam in paruulis, illiquidiorum steti, emoe. idest cum omni celeritate, aut perfectione, aut cum omni dependentia, suppellces ili Deinde ubi dicitur puellas Monanes foeminas uirgines, siliebraice 'ria va di hoc cst, omne puerile inter meminas, aut omnis puella, illi An s ista. mole ora TL,υνδακών. hoc est hominem suppellcctilem foeminas; . Quam absurditatem etiam ipsa uerba ostendu non enim suppellexinterficitur, aut non interficie, quod illi uocabuli impitia fateri coacti sunt. Uerum in maximis uiris, non sunt minima obseruada, quia Multro fortasse conniverunt.
DExtralia. va Quod Rabi Salomon dicit esse irae idcst
aurium ornamentum Sequitur uero noster interpres Septuaginta
rartsi jor, idest dextrale, aut quod circa dextram inuoluitur quod Ambrosus dextrocherium appellasse uidetur, alibi in aures uertit
PE scelides, uox graecans, idest circumidi morae crus. Crurium enim ornameta sunt, at vita etiam expontur ab hebraeis. Sed Septuaginta diuersus Di Irre rediderunt. hoc est, Brachiolia ut exponit Suidas, qui hoc dicites horna metum brachiorum. UeM haec, non adeo magni facienda sunt. Nam in eiusmodi rebus dissentire facile fuit.
365쪽
omne uas fabrefactam, Degetius uaso M. crateres, phialae cyathi calices, aurea argenteas uniuersa. hoc fortasse intra aeditione erat obscurita diuersae enim species on ad opificia, sed aliud aliq ud referreretur,atcb hoc clarissime explicatur apud septuaginta miseroue ;Herre reor, i est omne uas tabrcbractii mi aut cartatum nam e frem eo xeucroc, in oratione Socratis ad Nicoclem, aurum cilatum
irii fabrefactum significat CAP. XXXII. Ptas animalis ledis terras . Quod erat inuolutu rei elegas hebraice fecit uenustissimus sic. legit ne
Septuaginta, nihil uerbis immutatis non siccus interptati sunt, et tam m i, i &erat locus, locus pecoribus Illud quos in eis,obseruatione dignum diximus, quia non uidentur distinxisse casum qui apud habr eo' dativus elle potest, sigenitivus.Hoc aut loco proculdubio erat genitivus. Nam dicedo, Ille locus erat pecoribus, suspicaremur eua pecoribus possideri. Quare aeditione Hieronymi nihil pol dici uenultius. Explicant aut post, Septuaginta longe apertius, ricloon, eundem locum nuncupantes.
Habemus iumenta plurinia. Fortasse legendum esset armenta, cui proprie correspondet fet hebraicum, . I)bri graeculia. licet hoc magis pccus significet.
Cur subuertit smentes. ynxi mn P .i.quare retrahitis, reuocat scor. qil prudenter uertit, in mentes iam non tam apud oes constat,an principatus sit cordi tribuedus. Immutatu quod a Septuaginta eit Anob .i cogitationes,animulta, metatem, Subuerterunt cor. Cum idem sit hoc loco uerbum, quod&pauloante, de Hieropymin eodem latino ipsum expretierit eptuagm titia non eodem Uramum.n.uerterunt i stet Astae *m msidest cur subuertit sinentes.Hic vero Oreum aer, , H, sutd rccedere fecerunt cor,auerterunt. Potest enim eadem sententia, uariis modis explicari. Spuidcbunt. Annotauimus penumero pleras in euangelus
epista sapostoloMAE propter locut
366쪽
nos sonent.quis.n exempli causa eorum qui minus assueti sunt, intelligeret, si, sumi apud eos pro eo quod est non. non dico semper, sed maxime quando iurant. Raros inuenies apud Septuaginta permutar si in non, apud Hieror muni frequentissime Igitur locia ille, si introibunt in requiem meam secundum morem hebraicu accipiendus est, pro eo quod est non Et illud setne iuraui, si Dauid mentiar, idest non mentiar,&alia complura, quae nos suis annotare locis no pigebit. Quar . si pro non accipit hoc loco. Quod neq; Sept. permutarunt. uel Achis cis et, . AIe rei dum likst iurauit dicens, si uiderim hois hi terram. ET noluerunt sequi me. rura, o ridest non impleuerut post me Etiam haec locutio hebraica est, quam nisi tam Septuaginta qHieronymus immutassen is post quem, est apud illos consequi, eiusq; uoluntate praecedentem si subsequi, perficere quae imperatur. Septuaginta ut dixi Mipsi pru
secuti sunt post me. Haec tametsi exigua sunt, non inutilia tamen esknoscentur ad inteligienda maiora. CEneeteu. Quod existimo cum Hieronymo esse nomefamiliae ut etia ipsa nominis forma indicat. Quae enim in Iod apud eos desinunt, fere gentilia sunt. Sicut Israeli, idest istaelita, Romi giRomanus, Noetri, Naetareus Iavan Graecus ita inhoc loco
Cheniet nomen gentile est, ac familiae. Qitare dissentio a Septuaginta, qui hoc tandappellatruum transtulerunt. 1aAco vinosi ginita Se isci, idest Chaleb filius Iephtoni, abiunctus,ac diuisius.
quodquorium tendat, medus fidius non uideo.CIRcunduxit eum. rem, idem Et uagari eos secit, instabiles esse, sicut dictitur de Chain, cuius insta litas, eodem nomine significata est, cum dic tureris D, idest. In motu semperi instabilis. Per quadraginta annos, stationes mutabant in deserto, donec paulatim pessima illa natio aboleretur,nouumq; genus surgeret. Septua- g nta hanc instabilitatem, di volubilitatem uerbo significantissimo expresserui, a nomine eo foc, Rhombus, siue piscis sit, siue figura, eius similitud nem imitans, siue rota quam circunducentes iaciat
367쪽
pa sI, crementa&alumni&c. mon, idest.Incremelatum multiplicatio,multitudo, quod non tam aperte a Septuaginta uertitur si et RAo noAio, idest commistio peccantium homi
C A Usa necis eritis Hens, idest Interficietis, corrumpetis, deuastabitis, sicut prudentissime interpretatus est Hieronymus, A Septuaginta paulo secus ratarum, meti dro A ista radidim,r, idest delinquetis in totam multitudinem hanc. Nam hoc non representat necem illam, ac ruinam iastitatein, sed potius delictum. Innuiturq; ex eo stensuros eos esse omnem naultitudinem,cum ad interitum sicladtin pertineat. A Ruulis nostris urbes. consuetus error apud Septuaginta pro pamulis suppellectilem ponentes rara' niAes et tiam Aibatas, , idest Murbes suppellectili nostrae. NOS autem armati&accincti Londiri idest festinantes, prompti, unde&sensum appellant hebraei, continua motione, non sit aliud sensus, q quidam cotinuus motus, ac uiuacitas,quae in motu consistit, hoc ultimum omisserunt Septuaginta. Nie filios Israel. Elegantissime Septuaginta uno nomine reo cibAακ , idest prima acies primi custodes Uno enim uerbo expri
DIX Eruntq; filii Gad. Obseruatione dignum hoc loco apud
hebraeos existimo, quoniam nomen pluralis numer cum uoce uer bi singulari construitur, quod perraro fit. Et confirmat eam sententiam, qua diximus Elohim idest Deos conflaui cum uoce uerbi im-gulari qua dicit , d i creaut, eoq; significari tres Planas, licet unico uerbo includantur. Ostendiq; hoc etiam ex consuetudine loquendi hebraeorum posse.Hoc enim loco habetur. ID M et brest Et dixit filii Gad, sifilii Ruben, pro eo quod dicendum estet, dixerunt, at 3 hoc annotari uehementer uelim . PRAEEcepit ergo Moyses. Nihil dissentit ab hebraico untdest praecepit eis, quod postea repetitur,' dixit ad eos Aloillud est praeceptum. Septuaginta uero hoc in aliam sententiam acceperunt putantes illud praecepi significare potius praesecit, constituit hoc ino. Oct συγ heir Oete e P L A at 'o Ae&-i
368쪽
'o vox m. , ηυto die kmimo mumi; . hoc est repraefecit eis ivloses Elcaetarii sacerdotem & Iosue filiu aue, principea famillarum. Verum haec ut dixi non est sententia non hoc dicitur Fefellit cos, quia separatim ponitur, preticepit,&,dixit. I Nicr habitandi accipiant loca. Huc adicista est in codicibus Septu ginta tota haec eriptas Si inqti ita innatiuob:scum transire noluerint, rest, x et re dita mem mi , CT JDp orum C cet emi P ip ta areo, hoc est, transportate suppellectile eoPio eos uxores: pecora ante uoSin ter ram Chanaan. quae clausula hoc loco non habetur, adiecta fortassie ex alio loco, aut ab ipsis interpretibus studio: addita, ut explicaret quae sibi uiderentur.Sed an recte factum sit, non firmo.P ER circuitud ara i ta confiniis, in terminis, in ultimistoc murbes Inquet quae ultrimis in locis regionis erant positae, q addit a Videst per circuitum. Septuaginta fere reipsi idipsum significant, sed allis uerba repeto ego bis sim c, idest una cuna ipsis finibus. Iegbalia. Hoc Sept.non urbis esse nomen existimarunt, sed uerbum potius.Nam Gaba exaltare significat,&Ghebat collis dicie. Ita D uerteriit mi iam in undis exaltarunt ipsas. loco eius auertit ni interpres cgbaha. Sed ipset litterie eos docere debuerant, littera. ia. finalis. h nomen foemininu esse dcmonstrat. Deinde nescio qno modo non uiderint non esse uoce plurale,nes poste interpretari exaltarunt, sed potius exaltavit naulier.nam uox foeminina est. PORr filii Machir. Septuaginta cc de pluribus scribunt filiis Machir, cum hebraice scriptu sit tum l. fit a Machir,&e usquem ponunt, noraten et explicantqd non fit in contextu hebraico kΛαί- ,s b cior in die a P fectus Vr filius Machir. Sed per errore positum esse rixistimo sum de pluribus sit hoc intelligedum immo onanibus sing&natis ex stirpe Machir.
CAP. XXXIII. xta castrosiloca. Haec ola posita sint ad explicationem huius uocis hebraicceim: hoce, Egressiones eo35 descri
psit inquit Moses, egressiones aut eo naasiones dum e castris egrederenter, describebat mansionem pretierita. quod non usin
adeo perspicue reddideriit Sept m.
- ω .L escripsit Moses castroR motionea Sae enim necessc eium
369쪽
terpretari retinem a uerbo idest soluo tollo, Elui cito.M Anu excelsa. non nota idest in manu excelsa elata hoc est,
hostium maximo terro re. Magno apparatu, admiratione OmniUmmaxima, quae omnia sub locutione hebraica significantur.
X EA cuerat ultionem. V o det, idest iudicia iudicauerat enim
de diis aegyptiorem ut perderentor . Ad quorum inuocationem cre duntur magi, suas perfecisse incantationes uerurn Deus d ipsis iuxta eorum medacem naturam iudicauit, meritisq; addixit suppliciis, ac dedecoridat ostenderentur non esse Dii. Dicunt etia nonnulli hoc ad cornigerum Himonem pertincre, quem aegyptii honore praecipuo uenerabantur ad cuius diuinitateria infringendam Deum hebratis agnum comedere iussisse tit comostraret se tam ni cisse Deum, quem hebraei absumerent verum hoc nescio an uerum sit Eliangelium aperte protestatur, agnum in figuram esse immolatu, ut eo, uerus agnus immolandus significaretur, non ut dii aegyptiorum, eo infringerentur, ac mystice significarentur. Sed puto ad aliud pertinere cum dicitur, In Deo eorum exercuisse ultionem. Et quoniam non explicatur in sacris literis , possumus p:enter inquirere , non temere nostras cogitationes asserentes, sed ea ueris comprobationes munientes. Septuaginta&ipsi ultionem interpretantes okhbi, e Gestae xhoedi, idest, Indiis eorum fecit ultionem.
QUAE emn extremis finibus. ' rem Hoc estn fine soli
tud nis, quod Septuaginta longe secus interpretati sunt, propter uocabuli ambiguitatem. nam X aliquando extremi aliquando parteria significat sedeam partem, quae denotat extremitatem, idest detruncationern, abscisionem. Ergo Septuaginta sic uertunt usi eιcm mc eh ob idest, qtnecst quaedam pars solitudinis. Sed dicendum esse no parte sed finem, dicio est omnis locus ubi eius uocis usus incidi ut illud, Finistas carnis uenit, ubi est praesens uox nupEt paulo post orex intim, idest, In fine terra Edonant od Septuaginta m A sisti uerterunt , idest prope terram Edom, alia d genus innumera. I mara. Septuaginta uocis interpretationem posuerunt coram, moesta orta viuio su dest. Et castra metati sunt m amaris aut amaritudiibus. Sic enim eum locum hebraei uocarunt, ab aquarum
370쪽
SEptuaginta palmae. Nihil resert et Septuaginta scribant me
M'ω σοινίκων , idest trunci palmaru aut stipites, cum hebraice in contextu non habcatur. ad explicationem elatim additum eu.C O fringite titulos. canis .i delubra eorum ibi diis suis
Orationes faciebat, ut interpretatur Chaldaica aeditio Vmmi Pa Gid st domum orationis, aut genuflcxlonis corum uel titulOS hoc ejaceruos lapidum super quos adoraban ut interpretatur Rab Salomon Sicut uaria erat earum gentium superstitio, a daemonibus reperta, at 3 ideo plerunm irrationabilis. Septuaginta quo directe secundum aedit onem Chaldaica interpretantur dic Laeetnx; idest speculaSeorum. locos exantes.aci dixerunt spectacula in lapidibus exsculpta.
T Atuas cominuite. morat horides magines conflatorias,
aut aereas, aut fusas ad caminum in id genus , qtue fiunt multis a genteis aut aureis rebus in unum conflatis,&per ignem liquefactis
quod praeclare Septuaginta. α -- - GAο - - α - σχῖν, hoc est Meorum simulachra, ad fornacem fusa. Ita enim necesse est interpretari.m omnia excessa. dram . i. excessa. Siod&dccollibum teditisq; locis potest intelligi, ubi diis suis lucos consecrabat, in eorrimo medio delubra statuebant, ibis eos uenerabantu aEt certe refertur ad columnas excelsas super quas idola ponebant in aeditissimo locon inde dii conspicerenturis ab omnibus adorarentur uencrabilioresq uiderentur, hoc postremum senserunt Septuaginta transferentes nol&cntac Audieravi in ira, idest&omnes columnas eorum aularte quoi eo comprobatur. Dicitur en milesin cotextu, excelsa eotii costringite hebraice et n. Confringere uero de collibus ac lucis non diceretur quamobrem uidetur ad columi ias , gna titulos ubi Dcorum essent ereine imaguae omnino perimere. Quod uero Deos in cacumine montiu colererat, manifestum est Deuteronomii capite. xu. tibi Deus praecepit hebreis, ut cum adicrram
promissam peruenissensionines locos idolatriae destruerent ubi sic ait, destruite inquit omnes locos ubi gemes adorant m iri an no v aannm inram Mimn hoc est Deos suos super montes excelsoso colles, dub omni arbore uirentia ERunt uob squasi claui. dici Melo detiam hebne clauosiu