장음표시 사용
71쪽
ronymus,&Septuaginta se inuicem discrepant. q*Hieronymiij secutus sit alios interprete qui onychinum uerterunt, ut ipse testacin questionibus hebraicis. I SE vadit contra Assyrios urerem hoc est Plagam orientalem assyriae. Aliquid autem hoc discrepat ab illo.Hieronym imitatur Septuaginta, qui&ipsi uertunt, rip cxcij c. . aduersus a rios, Strabo de eo flumine eadem prope scribit, quae hebraicum Harem se. - tatur autem Tigris ad ahnam quae in ortum spectat. I S E est Euphrates. insimhuperat, Duae sui partes.hu, ideli ipse est, Perat Euphrates quas corrupte uidetur antiqui copulasse, nomenq; euphratis fecisse, cum tamen perat sit eius nome, itaq3phrates graece esset dicendum.
cepit dominus deus super Adam.Perinde ac si diceret, lege promulgauit de homine, cui semper esset obteperaturus, praeposito et trasgredienti capitali supplicio. est autem,phrasis hebraica, qua nesseruarunt Septuaginta, sicut neu HieronymuS. FACIAM US ei adiutorium, dcc. hebraice uon est faciamus sed vim faciam. quod autem uertit simile sibi, hcbraice ram eregione illi et correspondens illi,nes aliud est,ri quod uertit Hiero-muS. autem uertit faciamus,non faciam, secutus est Septuaginta, si ipsi transferui. inu- , ei auxiliatricem congruentem illi. arbitramur autem hoc sumptu esse ex praecedentibus, ubi est faciamus Ucrum haec nihil ad rem . IMMISIT dominus saporem. Fecit illabi soporem quem Aquila uertit xoris .idest somnum prostandum, a quasileth Eum a Septuagiuta, , ,ecstasin.hoc est mentis secesium Malienationem. Qine erat Miatina antiqua interpretatio, sicut exponit MAugiis inusset uerbum hebraicum soporem significat. inardema. ducitur enim a rara radam, dormire. Septuaginta uero gnoro an de somno senserint. potest enim ecstasis accidere non dormietibus. Omnino uestu hebraicum somnum intensium significat, sicut interpres uocum exponit qui de ea uoce inquit. In n)1GU
Cuma uocis significatio.Est somn' ueheme reditio quos Chaldai
72쪽
ea uertit Asm. idest immisit somnum. uocabitur uirago. --. Hu e uocabitur uirago. ex hoc eliciunt hebraei, suam linguam primam omnium extitisse vi enim Mura mulier ducta est, ita a uiri nomine 'omen mulieris ductum, pse impositore Adam quod in nulla alia fieri lingua asserunt sic enim hebraice vir, Ilai mulier.quam analogiam si nos sequi uellemus, arro, uir dicendum esset.propterea hanc rem Hieronymus quantum latinitas pateretur expressit uoluit enim a uiro ducere viraginem, cum tame virago latine niulier cordata ac robusta uocctur. Septuaginta non ausi fingere nouum nomen, non ost derunt quid traderet sacra scriptura, uertunt enim iam RA die ' , ohe rex Ooc Ai 8h. Haec uocabae mulier, qa de uiro sumpta est,ucrum hoc pacto, qtuid mulieri cum uiro, cum nulla sit in nominibus affinitas hoc crte rea Diodoro animaduersu est, qui hoc loco sic ait, se iam, rus, ueri in p., emἰκη -aestos o TvσIllud inqt haec uocabit mulier, de uiro suo sumpta sit, nulla uiderser recosecutione, si enim propterea Eua mulier est, e costa uiri constructis reliqua mulieres no erunt qa ex uiris no sunt deinde insere, a M. - excisi, AElavdic occxAAix ut ce ZR a rara tracta l. 1M c asseem troc. Sed ab ipsis inquit interpretibus error emanavit. non enim diuina scriptura dixit, haec uocabitur mulier, sed homo oraces die oro ret 3ρ- , timm m Tecmee racco cham i r . - Ebre sed, ut aiapea nou. O. - κάεἀMo exin Y Adb3 - uatenus quidem hominem ipsum uocat, crasso uocis sonitu utens. Iscam uero ipsam Euan a uiro,at phoemihi magis uidetur c6sentaneum .habes ergo etiam diuinos illos uiros non ignorasse, quae uestit abstrusa in sacris literis delitescunt. su runt etiam apud graecos qui hebraicam analogiam secuti sint, nam Aquila nouum excogitauit nomen, graecis antea inauditum , siquiadema des e, hoc est uir, duxit se, quasi utra alli ex hebraico&graeco, unia nomen fecerunt si dirooc ab Ista mulier, mir. quasi uilla mulier formatus. idem enim sunt, solo sexu discrepantem T Adhereb luxori suae. Nihil referre putant', g, hcbraice sit
Xa. Cum uxoresia, Non uxoristae in i phrasis hebraica.
73쪽
uerbo enim pri hoc est adhereo propositionem an adiungunt. Septuaginta appositissime uerterunt c, ne ue Messis Tota et 'perat etaetos. Et adglutinabitur uxori suae. ea enim uiri ac mulieris coniunctio esse debet, ut nulla arctior reperiri possit. cyautem dixit uxori suae, aduertendus est sacrarum litterarum loquendi mos, maritu S. n. in his literis uir nuncupata Olat uxor autem mulicr. neu in ea linis gua, nomen uiri a nomine mariti distinguitur, sicut neq; nomen mulieris a nomine uxoris. ideoq; hic cum dicitur: adherebit uxori suae est mae quod supra significabat viraginem aut mulierem. hic auteuxore Hoc fecit ut Cyprianus tractatu de bono patientiaeae: tarit locu ex sequenti capite hoc modo ex Scptuaginta. Qui audisti inquit uocem mulieris tua de manducasti ex illa arbore. Rabi Mose, hanc linguam ideo sanctam ac sacram nunc pari existimat,il honestissime sempc loquatur, remotissimaq; ad ea exprimenda quaerat uocabula, quae fortasse parum pudica,tis honesta, nonnullis uiderentur. autem additure crunt duo in carne unam, hebraice non est,erut duo sed tantum. Et erunt in carnem unam. Septuaginta uero etiam duo .ddiderunt. insitis sub se et ex moti Ad haec euidentiora hi reddere uoluerunt, nes absurdum est, explicationis gratia, aliqvid addere.
A P. III. ED ET Serpens erat callidior . Quod Hierony
mus uertit callidior, Septuaginta sui seis Miseονι - Miam,mo . At serpcns erat prudentissimus.optime aut uterquerbum hebraicum reddiderunt. nam pleris i in locis inuenimus in bonam Min malam partem ea uocem accipi. Prouerbiorum primo no in Q nn . Videtur paruulis astutia. Meiusdem libri capite octauo non imae dat. Intelligent pueri prudeliam aut astutitiam In malam partem accipitur utro Dumn xir j em m. siquis per industriam Vper insidias occiderat proximum suum, ut uertit Heteronymus Psalmo quoc xcita. Ut UAENA . Super popul una tuum malignauerunt consilium, ut ucrtunt Septuaginta. Igituro hoc loco uidetur in malam partem accipi. quanqSeptuaginta uerterint serpens crat prudentissimus,
ma de cra tamen ac Pncera ptiidentia lautiut quam rem in dubiu
74쪽
noeat soIuit Theodoritus sic scribens deest coetic, Memorosi os, ob be discespirens mi etsi di prudens inqiut est serpens, ergo laudabilis, nam una uirtus est etiam prudentia Dein soluit mMem oro Atara obuiae commota statim, , A et I 8rgybetavsiape atinod. Sed pleras inquit nomina equivoce dicunte, sicut idola gentium, deos uocant sacrae Isterae Philosophi quo per antiphrasin aut equivoce sapientes appellant . Sunt enim otiantumortalium stultissinat, ut eorum facta indicant.Eiusmodi igitur erat prudentia serpentis, quem diabolum fuisse, omnes prope perhibet, qui animi malignitate ac praest giis, omnes spiritus superat ideo rere iste uertit Aquila erecta nil obe; c, serpens erat ueterator ac praestigiosus. Quod sapienter explicat Diodorus sic inquiens eon ora
dentem hic non sapientem appellat, sed ad decipiendum aptissimuinstrumentum Ueruntamenti, Septuaginta uerterint, serpens crat prudentissimus, etiarn testimonio euangelico defendi potest ubi prudentia serpentum commendatur, putob eos idcirco prudentes appellaris Iongissime cernant,qqist ud sit corporis illud metis Dracones certe graece viae res acerrime cerno significat, uocante unde fit de sonex acute intueor. Aquila, Theo uerterunt serpens erat callidus, quos etiam Hieronymus sequitur. CUR Praecepit uobis deus. hebraica paulu uatia . xii rarum rex quod uariis modis exponitur nonulli enim. ita omnino aut uere ne
etiam ne. qcruides consentire cinaeditione haldaica diri 'et rem idest in ueritate dixit deus Hieronymus secutus est Septua ginta, qui uertunt cum in ea si cur dixit uobis deus uel quid est, et dixit
ERITIS Sicut diu Potuit etiam uerti eritis sicut deus. dixiamus enim eloi, implurale esse 'os nomine deum uel deos appcllari Accommodatur scilicet tam ad uerum dese reliquos deos. Qiiare dicit eos futuros prudentes ac peritos, quemadmodum ipse deus esset qui eos condidisse . Nes enim tantor arrogantiae Adam fuisse
putarius est, ut oblatam diuinitatem uoluerit appetere ut essent dii Iicut deus in ea cognitrone. eo enim scelere pollutus est Satan. Adam autem per inobedientiam peccauit, leges diuinas transgrediendo.
Licet derapion scriptor graecu uelit illud:innitatem optasse Pro
75쪽
GENE. 3r eo quod nos attulimus, facit sentetia aliquorum ebidiorum, quiex ponunt eritis sicut dii, idest sicut angeli. clohim enim angelos troeti significat. ideo grauiore sententia non est damnatus Adam. Nam si deus fieri optat et quid illi dissimilis fuisset, qui dicebat, ponam sc-dem meam in Aquilone, eroq; similis altissimo Hieronymus autem sequitur Septuaginta, qui, ipsi uertunt, e G Abi idest eritia sicut dii. ASPECTUq; delectabile. Variat hic paululum Hieronym' di ab hebraico ipsis Septuaginta. Quod enim ad oculos corporis retulit ipse hebraice ad ipsum animum, ais intelligentiam refertur sic enim inicitextu est vidit mulier et arbor esset his doriam idest expetenda uel desyderabilis ad petcipiedam sapientiam, uel ad intelligendum Uerbum igitur hebraicum no ad oculos corporis spectat, sed ad scientiam.hoc enim est quod supra pollicitus fuerat serpens, eo fore sapientes, si ex ea arbore degustassent qua degustata eorum patefecit oculos Licet diabolus ea ratio et eos fefellers pro-m lites eos fore aut deos aut angelos eidem sentetiam uidetur secuti etiam Septuaginta qui uertunt, ita inodirum br-- pulchra arbor esset ad intelligendum, uel intuedum Veruntamehcbraica etiam hoc pacto uerti possunt Eta, ea arbor cognitu appetibilis esset ut quemadmodum dixerit eam oculis corporis spectata delectationem afferre solitam, ita eandem exhibere uoluptatem, si quis eam agnouisset, animoq; comprendisset, rem intelligentiae eximium pareret gaudium Hac sententiam forte secutus est Hieronymus.mihi certe, utrunq; uidetur probabile. Huc locum impius Por
planta, aut in bonum,aut in malum plantata est si in bonum ut uos ageritis ei; peream diuinitatem acquisituri essent homines, inui- decerte prohibita est adeo hominibus, quasi uolens eos ea cognitione carere, hin summa stultitia eos uiuere.respondet divus Gregorius, cpin bonum planta sit Ad cis Aor, ovi ob c Reaeo, Aer rex, Non fuisse bona quia non in tempore, sed bona simpliciter.
st optime qaedem respondet na pleras optinia sunt, quae sibi red-
76쪽
dut homines pestilentissima, propter errorem hinscitiatia .Porphi rius autem Min aliis pleri a fals,christianos inscctatus est, quod reliquis philosophis peculiare fuit Arborem autem sciendi bonitd
malum, non ratione degustantium appellatam puto, sed experientiae boni&mali. hoc est qua probaret, an homo bonus esset uel ma- us. ut eam in medio paradisi posuer ideus quo bonitatem uel prauitatem hominis experretur. Bonum siquidem malum, obedientia&inobedientia hoc loco appellantur. Quae sententia probam illis admodun mihi uidetur. Ubi autem dicit ritis sicut dii latentes bonum&malum, dicendum, eos diaboluin decepisse, persuasisseq; eis,uocari eam arborem scientire non probationis. athita in errorem induxisse. Haec expositio, non pcrtinaciter a me alseritur. puto enim etiam aliquid arcanum, sub hisce uerbis contineri.
EDIT Uiro suo. Nihil refertis, omisserit m ridest. Dedit uiro suo secum, quod non omisserunt septuaginta secet mc indicat eos simul comedisse. qiid erat notissimum. ET CUM Audissent uocem domini,&co na) v v) Det i,i
Et audierunt uocem domini dei. Primum obseruandum tam Hieronymum, qSeptuaginta, uariare ab hebraico. ne penim hebraicere, postmeridiem, addituma Hieronymo ac Septuaginta, qui sic aiutσκουσαν*mri J κυμο ηB n imaevo Tocavi veto me noue, lasem Ajνί.&audierunt uocem domini Dei deambulantis circa uesperii. Et mirum etiam est, cur auram omisserint, cum in hebraico habeatur. Est autem m. quod ieiuna mauram significat. Nulla ital est causa cur Septuaginta, uentum aut auram silerent.. autem Hicro nymus uerterit postmeridie, ex eo est hebraice oram, deambulabat inquit, dominus aducimum diei. diem ergo retulit admeia ridiem. Septuaginta ad uesperam. Dicut aliqui ex graeci Adam circa horam sextam comedisse, ad uesiperam autem, dominum ad euaccessisse. Die autem sexta conditus est Adam, eademq; e Paradiso pulsus, quod ocis placet. IN 'edio igni. Forte clarius fuisset, si sic se habuis ent. Inter medias arbores. Duae en im hic sunt hebraicae figurae necdoche in qua per partem intelligitur totum at hanc puto esse ii hebraice lignum ponitur pro arbore. quae totum est,eius autem partes ignufolia, fructugaltera figura est,tia necdoche, sed alia eius speciem qua
77쪽
qua ex uno discimus omnes, qua poetae de oratores ututur Saepe enim apud orator Sinuenies admouit militem , stipendium dedit in iliti. Et illud. Consitum arbore multa, lucus. qqita sit hebrace ut uertit Hlcro muS. Septuaginta prudentcr non seruarunt phrasin hebraicam. ex crum ocet ranu est si sesci. Et absconditi sunt in medio paradisi. ii od cum ita sit, miror cur Serap:oi hunc locusecundum locutionem hcbraicam interpretetur. Di me o meus, DA μοι, ζ co peco scit IstUr costernati animo rasam arbores absconderui. an ne ut Esaiae fert arboris stipes h patu te in medias ergo arbores densas paradisi nemoras erintulerunt. REDUNDAT Apud Sept aag:nta deambulant s. Non enim cotextu hebraico est dcambulatis, nes quod addit Haeron r. domine. sed tantum. IV m I P. Voccm tuam audiui in paradiso. Notamen superfluo posita sunt. O AN Ded sti mihi sociam. Eligantius Hieronymus Septuaginta. hebraice enim est, quam dedisti mecum. hoc non immutarunt Septuaginta. Me tabes, Te ob quam ded sti mecum in re autem nostro loquitur Hieronymus.
SERI EN S Decepit me. Eode modo, Septuaginta. gaeseum muri r quod alii inpretes uerterunt, em dictam i seduxi hebraicua Ut ire n. i. abduxit aut subleuauit aut eleuare inclacit. MALEDICTUS Es inter omnia animantia. Hebrace co- parat o fit. prcinan haITI NI r; Maledictius es prae orianibus brutes. aut ante omnia bruta. licet inter dita de re aliquando significet. Septuaginta quos morem hebraicu intactari seruantes, quo pe cato tapc dclinquunt, obscursorem interpretationem lacerunt, m--m ex Te et, utarin Ero . Maledictus tu ab omnius brutis quid certe graece sibi uult ab . qtne apud hebraeos comparativi uicem gerit tam . n. comparativo usu perlativo caret illa lingua. Q perlatiuum stipient per aduerbum repet tum TNI. ualdefcetes meolmeod ualde ualde. comparativum aute P praepositionem ab , aut prae. Graece uero aliter erat loquendum. S; PER Pectus tuum gradieris. Irim V. Supc uentre tuum gradicris Septuaginta addunt hcbraico uertentes. LD 3A
daica quos aeditio habet qua hy. .super uentrem tuum. Hieron lac
78쪽
inus autem ut ipse facise intelligo, ideo uertit pectus,q, in serpentbhus, nullum prope discrimen sit pectoris ad uentrem suntq; adeo utras comissa At alterum pro altero facile in his accipi postat atq;haec est causa' Septuaginta, uerbum unicum hebraicum, duobus
IPSA Conteret caput tuum. Ere, 'NM. Ipsum conteret tibi caput Non refert itas ad mulierem, sed ad eius semen. qua inmterpretatione plerus dccepti, malam expositionem inuexerunt in hunc locum. Et quoniam iunt qui quod hic dicitur, accommodent ad Iesum Christum qui ex semine Euae natus si contriueriis caput serpentis, uides emuent hi, si hebraica ut se habent legantur. Hicr nymuSautem uidetur legisse Ny . ipse, non om facilissest ab una ad alteram uocem lapsus pro tracta tantum iod. Septuaginta he-hraica sequuntur, sed in alio est maxima deuiatio. cibis mκ σαA- Ipsum sic enim existimo legendum esse non talis obseruabit tibi caput Neq; intelligo unde hanc interpretatione arrbPuerint, cu uox hebraica nihil sonet aliud, iconterere Ac lacerare,
uel calcare.seruare autem tmq.Clare enim loquuntur sacrae literae, fore ut seme Eute.i. homines calcaturi cent caput serpe is, ut naturacoparatu est, ille uero insidiaturus esset calcaneo.q hebraice no sit uasidiaturus, sed de uerbii Ipsum sena inquit conteret tibi capti actu conteres eius calcaneu, sic enim habent hebraica . apyias Uvim Et tu conteres eius calcaneum.Hieronymu certe sensum, non uerba sequitur. ER UMNAS Tuas rara dolorem tuum quod Hieronymus ad omne anguitiae doloriss genus retulit 'eptuaginta uero, m A s sic sci-ν ,γαι. Ob. moerores tuos,&gemitum aut suspirium tuum . quod autem uerterunt. ναγμον, hebraice est. pinna. conceptum siue partum tuum sicut uertit Hieronymus. sed puto Septuaginta gemetrum, quem parientes aedunt, innuere uoluisse. Nam conceptus cum exoptatus sit mulieribus affert tamen gemitum, ais in hac re tantum posita e naulieris maledictio.
ET SUD Viri poteltate eris. TR iura' L Et ad uirum
tuumscsyderium tuus sicut uertit Symachus. Locutio est hebraica. quam optime licet uatis modis, Hieronymus, Septuaginta ex
79쪽
tuum, remuerso tua. Quicquid enim sub potestate alicuius est, ad ipsum semper spectat, semperq; id intuetur, id semper exoptat, praesertim si non uoluntate, sed natura, ea labieettio facta sit. Nos enim cum natura sub diuina potestate simus, ad eam quicquid agimus, semper referimus, ipsum imploramus ipse de*deriu nostrum est nostras uirtus Elegantissima igitur est phrasis hebraica, ita enim
fert natura, ut maiora semP appetamus. Quidquid igitur appetie, fere maius est. Ad ipsum etiam conuertimur, atq; inclinamur. Hoc certe indicat&Chrysostomus, qui de ea apostrophe, idest conuersione mulieris ad uirum inquit nnbmcti P . ,ιμὴν καγα-
myxAμα, - ἀ-um,etrico fimisq(Jκmori Refugiuna ac portus. praesidium ac amor, timori coniuncta sunt. Non solum enim recurrit mulier ad uirum, tanq ad tutum portum ac praesidium, uerum etiam amat&ueretur Hebraei quoq; eodem modo hac sententiam interpretantur . Aue Eetra nc lyn nc Dyum 'inyis Inpne nam auri et Hoc est. Desyderium tuum,scilicet auscultatio tua omnia enim quae praeceperit, exequerss sub eius enim imperio constituta es. Atque hoc modo propius ad hebraeorum sententiam uidetur accessisse Hieronymus Eandem enim phrasin inueniemus paulo inferius ubi necesse esset ipsis Septuaginta, alia uti interpretatione, cum eodem modo loquatur ibi Hieronymus.
MALEDICTA Terra in opere tuo. Duca, i propter te. Ita quidem nunc habet textus hebraicus. At ego permultis tape coniecturis adducor, minime quidem de prauatas este scripturas hebraicas, sed tamen multis in locis immutatas esse, ubi facilis esset lapsus, facileq; posset aut dictio in alteram dictionem, aut littera in alteram
aut syllaba insyllabam transire, quibus aliqua esset astinitas, quod
nos saepe adirion ituri sumus nunc quod instat agamus. Duae surit dictionem hebraicata via cuius ultima liter est rela. altera myquaedalet habet ultima.ptimaq; adiunctabet littera, significat pp. altera infinitiuum cst a Uy hoc est operari seruire. Hieronymusitam uidetur legisse TQ a. hoc cst in operando, in colendo , quod ipse ueri: t in opere. nunc autem apud hebraeos alia lectio st infiniutaeq; sunt eiusmodi totis sacris literis uarietateS, quae a uariatis codicibus sint prosectarac Hieron no coueniunt deptuaginta, quidi ipsi eandem lectionem habuisse uidentur, uertenteS.um vilem
80쪽
LIBER mcc se e re tete Mi obp. L Maledicta terra in operibus tuis . Ed to
tamen chaldaica quae ipsa uetustissima est, sentit cum hebraico.. yrnam 3-- idest Maledicta terra propter te. Dicquid enim miseriarum in terra reperitur, propter hominis scelus inuectum est. IN LABOribus comedeso pavi a. i. dolore. Sicut supra mulieri protestatus fuerat cici inter dolorem ac laborem, nihil prope intersit, cum alierum exaltero oriatun propterea graecis is utruo sonat. INDUIT Eos ueste pellicea. p. idest corio.quod la rotae Ae mi ops, uestes coriaceas Septuaginta. de quibus Gregorius theologui me taetrios texae e stetiνιν, Obκωψ , sic essi
Ae grum 'M3 ο κω Aetnaexu et eo, et D mce , merum; Ti y destis Et induti sumus uestem pelliceam, historice quidem mori orum animalium pelles, allegorice uero crassam istam mortalem carnem.hoc modo exposuit etiam Origenes, quod non uidetur diuinis literas admodum consentaneum.
E T V cauit Adam nome uxoris sua Quod solet omnibus prompe linguis acciderest uocabula unius, in alteram traseuntia, autum mutetur, aut penitus deprauetur, id inprimis linguae contingit hebraicae Ex qua, siqua in nostrum aut graecorum sermonem nomina
sumpta sunt, nullum fere apparet in eis pristinae compositionis uestigium. Vt est istud Euae nomen,quod corruptissimum est tam apud graecosa latinos. Nes ullam etymologiam recipit, si ea modo proferatur, ut nos araeci proferimus. Ita dichava dicendum esset, non Eua, Ducitur enim a cha dest uiuenti diei animali quippe quae fuit Omnium uiuentium naater.Huiu nometials corruptela fecit ut putarent Aue dictum esse ab Eua, per inversioncm litterarum, sicut contraria lacriit his quae beata uirgo intulit,quaeruexit Eua, Deteqqpia sunt non sunt in vera.& pietas no falsis sed maxime ueris debet uis niti. Huiusmodi ineptiae insin: tre prope inueniuntur apud latinos, propter linguarum inscitiaria sed silentio praetereundae sunt, ne in immanissimam quorundam petulantiam incidamus, in quibus nihil inest modestiae sicandoris, sed aestu comparandae gloriolae aguntur in omnia praecipite' nev curq uel lanetasiam,uiro parcunt. Septuaginta quod proprium nomen primae miliciis fuerat, no satis ut reoecommode appellativim fecerunt. Q odolam ab hebram uetitale dilIcutit.