장음표시 사용
81쪽
Icte liceate dissentit . : Ataci A strum ci stive, dimis cocri, idest uocauit Adam nomen uxoris lac uitam. hebraice tamen non est uita, sed nomena uita deductum. uita enim de Chaim, uocatur, a quo
ET GO Llocavit ante paradisum ni A. pn. i. A plaga orientali
ipsius Paradisi Heden. Sicut, supra annotauimus Indaeat ergo, cherub nos ab ea parte esse collocatos,qua sol ruet ad parad: sum. Septuaginta uero nescio qtia opinione ducti, hoc quod de cherubinis d Titur, tribuunt ipsψ Adae, ut dicant eum ab ea parte a deo constitutum vota, et: ira aviam bo notest segra s* c. i.&ex posuit eum in aduersa Paradiso delitiarum palle, q postea interpretcntur quod de cherubinis dicitur sed non ut habent hebraica voci ori i. Et adhibuit cherub mos ad loci custodiam. iiod aut in nostra editione habetur, collocauit cheru- hin. est masculini generis numeri pluralis eius enim singulare est cherub. Miror ergo Septuaginta cur neutro genere protulerint. Me)υβ r. cum id genus apud hebreos non extet. Qui nes alia norunt nomina nisi masculina ac stem insna. Nos quos fortaste non recte pronunciamus beata seraphin. Emanauit is error ab Alexandro qui cen et dicendum cherubin seraphing beata. qq Aquila de Theodotion Septuaginta secuti etiam per genus neutrum protulerint seraphua Esaite cap. sexto Symmachus autem per masculinu, ut annotat Hietonymus in epistola ad Damasu papam Non erat Praeterea ut diximus unu Scherub tin ad custodia adhib: tus, sed plures. Ac rtasse non alienis est, si duosfuisse dixerimus , dualem nurneruiri, apud hebraeos usitatum, ut inferius annotabimus.
ET L A meum gladsum. .: nnun Tae i. Et flammam gladii, uel laminam gladii sicut interpretatur Rabi Mose in glosa sua ordinaria, qui de ea uoce inquit En re, en, Lingua inquit italica significat laminam gladu. Qigod ergo dicituro lamina gladii, hoc est ipsum gladium ardentem, ais expositum, qui flammam euomere uidercturgantus erat splendor Aideo aspectu exterrcbat adeuntes, pavoremq; horribilem iniiciebat. Propterea Septuaginta uerterunt radio AOP D eouctam D, P qco lura. i. gladiunam meum, ac uersatilem Uersatilem autem quidar hebraei inre
pretantur, nona sese uerteret sedulasset anceps, duos ora habee ui
82쪽
ret. Sic enim Auen Esdra re non crasti)rres .mn Cras inquit gladius hina habet ora, athis est sensus eius quod e Et gladius erat uersatilis. Qi od hebraice est narum hoc est anceps versatilem autem Septuaginta uerterunt quosdi Hieronymus sequitur. Si qui autem apud nos, praeter hanc ueriorem sententiam, hunc locum interpretati sunt, propter aeditionem Septuaginta accidit Clarum
etiam e frustra quosdam uoluisse, per hunc gladium iniciis allegorice Tonam torridam,s, per eam sit obliquus solis cursus Paradisus autem sit subequinoctiali nes quicci ad id ima Arrianus etiam
OSSEDI Homine per deum. Hebraice Chana, unde Chain. Licet idem uerbum, velari significet iunm de chananeus, qui elotes interpretatur. Neq; est per deum, sed adeo. Sic enim habent hebraica i r Qiioddam scholium apud graecos hic extat, quod tradit hebraice ais Priace habcri stra H lis oc3ecim e ME. l. acquisui hominem intaco. Viod tamen minime uerum cst Hebraica . n.
quomodo sic haberetulimus Persyram aeditionem quae pissime a graecis scriptoribus citatur,nesco an assera cos sentire de ea, quae nunc apud hebraeos sub nomine Onchelos Ionathae circunfere, in qua non est in deo, sed a V PH. Hoc est adeo Postedi aut uel acquisiui erat dicendum. Utram enim significationem uerbum hebraicum complecti tur, sicut apud graecos movi, simagis acqsiui. O SI Multos dies. PQ a fine daerum. Septuaginta b hii s .idest post d es, nec3 addunt multas. Non ponitur ergo apud ullos numerus dissinitus. Inici pretantur autem hcbraei post dies quibus excoluerat Chain terram, eaq; fructum protulerat. Alien Erra non rNNex1 UU .phrdest post finem dierum, quibus excoluisset Chain terram.
ET Respexit dominus ad Habel. Arax virm idest Et respexit dominus ab Habel. Pod Theodotio uertit. Et inflammavit dominus super Hebet. Quam interpretationem etia ipse approbat Hiero in .quod magnoperc miror.uerbum enim hebraicum no in-
83쪽
uenimus significare aliud ci attentionem antu tum con*deratione. Sicut interpres uocum apud hebraeosse hac uoce harcscribit 'a anno MN am num cras . Eius inquit signifieata sunt, animaduersio, consideratio, uel defixus intuitus 3c continuatio. 1lamobrem non habet locum Theodotionis interpretatio. Uidetur aute is magis, sententiam, iuerba secutus. Nam, hebraei fatentur, eo indTio intellexisse Chain suum sacrificium acceptum non fuisse m coelitus non esset combustum, sicut sacrificium Habel. Sed neu potuit a cendi sacrificium Chain, cum eius oblatio, ex frugibus terra esset. qqnihil prohibea utrari potuisse estici, ut tali ostiae Hebel cisti ges Chain exurercntur Suo utrius 3 Oblatio cognosceretur accepta. In quaestionibus igitur hebraicis, tametsi Thcodotionis interpraetationem laudarit Hieronymiis hic tamen ueritatem hebraicam seq-tur. NeZ hoc indicio est hanc aeditioncmn6 esse Hieronymi reci e enim de prudenter a seipso dissentit, ut aliud ibi diceret , aliud hoc loco secutus sit.
MUNERA. OUid refert; hebraice sit meo oblatio. Hac
oblatione Septuaginta uertunt modo idest mniacra, modo 8b , hoc est sacrificia. Oblatio autem appellatur hebraice omne sacrificii gen'.ducitur autem a Nacha obitali apportaui adduxit,side hoc multa Gennadius, quae nihil ad nOS.IR A T VS si Chain. Propius ad sigia fidationem hebraicam
accessit Hieronymus qSeptuaginta inam n in transitiuu est, significatq; irasci, excandescere. At Septuaginta, transitiuurn fecerunt,&eius significationem immutarunt uertentes, i - ν
Rreh. idest. Et moerore affecit Chalia. Videnturq; hi sensisse, deum, moerorem attulistic ipsi Chain. Notuin enim est, quid sonet As m. Potest tamenn ad faetim ipsum referri ut dicamus, rem illam ridquod coram accidisset sollicitum reddidisse Chain uehementer sei rem displicuisse. Sed hebraice ad ira ac furore refertur. De quare Theodoritus, Loiocoso, Toc,'κβρ Asere, aera biso A--ν Κ no*-st. Angebat enim inquit non m ipse peccasset, sed chuideret fratris succelsum . hoc 3 innuit Aquila, qui transtulit, utra tus est Chain uehementer. haec ille Secutus gis Aquila est Hieron3 .
NON E si bene egeris recipies x et a vix M. An non si iiii
84쪽
bene egeris, reportatio uel eleuatio Aliqui ex hebraeis uoIunt id referri ad uultum ipsius Chain, qui conciderat. Non ne inquit si bene egeris eleuatio scilicet uultus tui erit, qui decidit.Huius locutionis P multa sunt in scriptura, exempla Ut illud, Tunc elevabis facie tua a
peccatis meis. Hanc lauationem Hieronymus refert ad remunerationem ex bene actis recipienda . Septuaginta hac omnia perturba
m, oectioso At HVM, Aren cli An non si recte obtuleris, recte aut non distribueris, peccasti. Quorum nihil est in hebraico Et Sybilla indigent Explicabo paulopost causam huius ueritatiS. SI AUTEM MALE Statim in foribuspcccatum tuum. ara meton na m. i. Et si non benefeceris, ad hostium peccatuin accubat Dura profecto explicatu sentetla,A quae uarias modis exponatur ab interpretibus. itidam enim apud hebraeos, ita hunc locum intelligendum esse autumant, ad homun Adcst cordis cogitationes, ubi mala bona uersantur, accubabit peccatum tuu Scelere igitur&flagitiis,nos polluti excruciamur a conscientia, quae ad nostri cordis fores semper excubat, quae quicquid agimus, aut molimur, ilico nobis praesto est, neq; laetos unil esse permittiti. At Phaec
prima supplicia sunt, quae ex male actis reportamus. Hanc poenam
protestatus est deus ipsi Chain, quae certe est onansiim miserabilissinaa. Hae neq; ad temptasse uit, sed post multa temporum spacia, adplectendum lacerandum sinimum reuertitur. aliae Aatres Ioseph post quindecim annos ad admissi scelera memoriam reuocaust, multarumq; calamitatum metum eis uisecit , Haec ergo semper excruciatura erat Chain nisi a meditato scelere abstinerct.Alsi exponunt. Ad hostium sepulchra semper peccatum tuum accubabit, quousq; dies illa iudicandi accesserit, quo tempore de omnibus perpetratis facinoribus poena luenda est. Quae omniau:det sensisse Hieronymurum Admillo enim scelere ad iudicis porta poena suspensa manet, donec illa ferat iudicium Vide ergo inquit, qd facturus iis Chain poenas enim lues alae hic asserunt Septuaginta diuersissima. ob ex coe Ustaeomui S AA chi Ara hetens, obes , eo emas preocho, S. I. Nonne si bene Obtuleris bene autem non diuiseris peccasti quiesse ad te conuersio eiuS. iiis autem tam acri ingenio fuerit, qui ex hisce uerbii aliquem sensum crucie possim Quid obsecro
85쪽
obsecro es Ad te conuerso eius. cuius cum peccatria: ha meminei
Ubi enim hebraice est, in foribus peccatum tuum accubat illi 'cum vos . i. quiesce, uerterunt. Videmus igitur qnecessaria esset Hieronymi ceditio. Ex hoc certe loco deprehenditur etiam, non adeo exquisite Septuaginta grammaticam hebraicam calluisse causa igit , tam uarietams obscure hunc locurn uerterin est ex grammatica profecta. quod ergo uertit Hierony n6ne si benefeceris, hucus a facito commate, illi sine comate,ndiae si bonam feceris oblatione. s. VNU, quod illi dixerunt e ius, doc κ . Secundam partem. Recte autem non diuiseris. n. Hec uerba hebraica hoc modo intellexerimi. Et si non bcne feceris ad diuidendum haec enim uox cum sit nomen uerbale significans portam putaru tesse infinitiuum a Midest aperuit ut transferrent, si non bene feceris ad aperiendum . estq; maxima hallucinati, quod autem uertunt peccasti, non peccatum, eb est, nam naeon putarunt secundi esse personam ab ri, idest peccauit. sed chata peccatum dicitur, chaltata uero secunda est persona peccasti acileq; in hunc errorem inciderunt, cum eorum tempestate notulae non haberentur, idestuo cales Quod antem uertunt, quiesce idest in quod pallicipium est,
exist inarunt imperativam esse, cum tamen imperativus sic formes ana' reboet. participiuna autem robeet. Sed cur no animaduerterui, nullum fore corum uerborum sensum, si eo modo uertereture
EC ME DI Amur foras. Carent hac clausula codices hebraei, nes in his explicatur qd dixerit chain ad hebes. Sed ut ait Hierony.subaudiendum , quae locutus esset Morninus, dixit cha in Hebraei aliquiunterpretes, dicunt chainsomnes reprensiones, quas in eum intorserat domimis, coram hebet exposuisse, quasi ei dedecus accessis.set propter Habet Septuaginta uero arbitrati sunt, Chai dixisse Habet, Egrediamur foras Origenes hocida scribit. e. ἐβeCκφ, Ic fore,ὴm G αυκe s rem die esca R- - ψυξα, me
Chain ad Habet dixerit. Et ipse Aquila demonstrauit hebraeos dicere, in arcanis haberi quod excipientes posuerunt hoc loco Septuaginta. Chaldaica uero aeditio quae optiman fidelissima reperitur,
haec habet. Dixit chain ad Hebes fratrem suu Non est iust tia ne ue
86쪽
LIBER iudex nec saecul aliud nec praemia recipient hilli pes penas uent
improbi. ac tunc interfecit eum. Sciendum ueros antiqua editione latina interiecta esse particula eois Hieronymus ind: cat se eam non posuisse,haberi autem in libris Samaritanorum, ipsorum Septuaginta. Quare puto add tam esse ab imperstis. Aut certc, quod sepefacit Hieronymus 'liud in quaestionibus hebraicis, aliud hoc ioco sequitur. O X Sanguinis. Nihil referre puto, hebraice sit mra .i uox sangiuinum. De morcistius linguae. Oliam uocem, etiam Septuaginta ut Hieronymus, per singulare aediderunt. Ideo arbitraria magis sunt quera, quae super hanc uocem dissicriti colaus In primis enirn ad intelligendas sacras literas necesse est nosse morem loquendi hebraicum. MALEDIctus eris super terram. V At nae' h. i. Malem dictus es e terra uel ab ipsa terras aqua profecta est maledictio in chain, quae testabatur contra ipsum, eum s homicidii reum agebat. Eodem quos modo uertunt Septuaginta tactovoceae et muc et si Ci.Maledictus tu e terra, uel terra. NON Dabit tibi fructus suos. nrra. i. Virtutem suam, ulrn sua, quam in aedendis frugibus ostendit. Hanc crgo uirtute Hieronymus uertit fructus. Septuaginta quod hcbraicum sequuntur di ve si ei x tatara IoJro odi . Non addet dare uim suam tibi. Aio haec est secunda poena Chain, inter septem plagas quae a sanctis scriptorib' graecis recensentur. Quod autem Septuaginta uereunt . Non addet dare, hebraismus est, quem prudentissime non secutus est Hierony. AC Uri, profugus. re M. Melius ut opinor Hieronym', et Septuaginta, qui haec duo uertunt ins Omp. i. gemens , ac tremens. Sed uera earum vocum significatio est, ut uertit noster interpres. Quod patet per alios interpretes, qui uerteru - mi, Quod exponunt momo --ἀi e et et ei. . Instabilein esse,hoc est uagari super terram me igitur fuit poena,qua damnatus est Cain, uidi hebraeorum plures uolui, ut procul ab eo loco, ubi pater habitabat,secederet,ad plaga scilicet orientalem ipsius paradisi, canactus esset locum, ne eum quidem teneret, sed uagus ubiq; erraret. Quem locum copiosissime tractat Hieronymus. At graeci Septuaginta sequetes scribui Chain, nunci a lach mis ac gemitibus post
87쪽
illud scelus cessasse, trementem currentibus, ac miserabile esset spectaculum Ahi ergo ad locorum instabilitatem referunt ut Hieronymus, multi hebraeoru alii ad corporis tremore, ut septuaginta & graeci MAIOR Est iniquitas mea. rara vim. i. Maior iniquistas mea cypropicatio, uel qferre possim, vela dimitti possit, sicut uertunt Septuaginta Adet cime Ao sisti Etam . i. Maior causa mea, uel accusatio mea qui dimittatur Hebraice autem pro eo quod hic est dimitti ponitur uerbum ' hoc est leuare leuare autem peccatum dicunt, parcere ac dii nittere. ut inferius cap xyni. . ob tapyNenae AEt nota parces loco propter quinquaginta ECCE Eicies me.ri min. t eiecisti me, Non per futuru,qqetia Septuaginta per futurum ilhc, em. Si eieceris me hodie.ubi redudat, si affirmat. n. quod de se fore augurabatur Chain.
NE V A ita fiet. Non est nequaq, sed Ah. i. immo sic. uel
hoc modo. Immo inquisic erit. Quisquis enim occiderit te, punietur ipse septuagies. Sequitur Hieronymus Septuaginta, qui ipsi
SEI plum puniet . Nariis modis ab Aquila, Syminacho,
theodotione ac Septuaginta is locus transfertur. Aquila septempliciter. Symmachus hebdomada Idest septennarium numerum. At Septuaginta e is eκῶκου evro e Ab ei. i. Septem scelera exsoluet. Septennarium itas numeruna alli ad genera poenarum, occisori
ipsius Chain inferendarum referunt, alli ad generationem septima, qua natus est lamech occiser Chain utra ullis placet Proesertim hebraeis ut Auen Esdrae, qui de eo numero scribit, Septuplum inqtraran nyc p. i. sp ad septem generationes Est ergo haec sentenisa, Septies ille uindicabitur, tui occiderit Chain hoc est septimo tem-pΘre ac septima generatione, de eo summetur supplicium, qui tantii scelus admissurus cst, uterim interficiat, in quo deus signu posuerit, ne a quoqoccideretur Ego magis crediderim radioene magnitudinem ipsius homicidae referendum. ippe qui, homicida secundus fuerit, eum interfecerit, quem deus cauerit et ana signo non interficiendum. Iaidc hominis eius paena nihil scriptura referat. Ne refert quidem, a quo interfectum esse Chain. Nam quod
Lammech dixit, quia uirum occidi in uultas metum, pletis entiat,
88쪽
eum non de Chain tunc locutum, sed alio uiro pro sertim cum addiderit, Madolescetem in liuorem meum. Nam quo modo Chain erat adolescens, cum fere atauus esset ipsi Lamech itie quia uel scire uel ignorare, non pitarim refert. permittamus cui 3 de eo sentire, qd sibi uerius uideatur. Hieronyinus quos in Ioviano est adeuladus, qui copiose super eo disserit.
HABITAVIT Profugus in terra. Hebraice, habitauit in
terranad. eprendit Hieronymus, qui putarent nad terrae propriuesse nomen, uulis hanc Petiodum hoc modo intelligi Habitauit Chain in terra ad idest profugus, ut post coma, ponatur, ad
utrusue uero esse potest, ut&proprium xappellatiuum nomen sit. Septuaginta ut proprium uerterunt, Mia mpe κνα . Et habitauit in terra Nad Uerissima autem mihi sententia Hieronymi uidetur, clam&hebreorum laxica, id nomen tanqappellatiuuna citent,
aeditio chaldaica, non ut proprium . integrum reliquerit sed ut appellativum in aliam uocem mutarit, idest , odi ' iros ai. Et habitauit in terra uagus&profugus Nec referta, adiuncta sit uata, In Nod de enim pollet.AD PLAgam orientalem Heden. Corruptus estis locus apud Septuaginta, apud quos extat, diu rotas m di me M. I.In terra Naed exaduerso Edoin. certii quippe est, Edom, plurinitam dist rre ab Heden, cum alterum nomen gentis si alterum regionis. Dicem dum praeterea fuerat, ut uertit Hierony. est enim hebraice D TV Pi. adortum eden. Nam ex aduerso, id proprie non sonat. PATER. Habitantium intentoriis. 'po mamomodo ii. Ipse fult pater habitantis tabernaculum, upeculii Patrem hebraei appellant principem, res halicuius authorem. itod autem dicitur sipeculii, eleganter uertit Hierony.&pastorv. sictit, Septuagiata
di ve in m csoni Notas, vota, Drossis*tra pater habitantium intentoriis, Meorum qui nutriunt pecora.
II SE Fuit pater canenti iam maean a m mi. Ipse fuit pater omnis tractantis cytharana organum Variat Septuaginta,qqeadem annuunt, Oncta , di se A Ab cperare i)θα i, Ipse fuit, qui ostendit psalterium xcytharam . Non conuenit tam inter eos, de nosDinibus horum instrumentorti, vine hebraeis quide
id setis perspectum est Cinnor autem , Hieronimus semper uertit
89쪽
tharam secundum autem organum. ci hoc comune ad Onansa harmonica instrumenta sit, uerum quia ita nescire non magni est momenti, magis obscura sunt, qutilia iscire posIat, cuiusmodi cytharae alvorgana eius tempestatis essent, cum singulis diebus uetera aboleantur, nouaq; excogitentur Quando nes ipsis hebraeis satis liquet, qua forma, quo modulatu fuerit decantatissima David cythara. Extat tamen etiam tractatus Hier nymi, de harmonicis sacrae scriptum instrumentis. GEN UIT Tubal Chain. Duo nomina, Urium tamen uirum significantia. Inuenimus autem omnes prope linguas interdum usurpare, ut pluribus unum appellent nominibus. Apud chaldaeos nabuchnosor duo sunt nomina, nabuch, haetar. Apud arabes Auicciana duobusqnos nominibus significatur, Auen Sena. Nisi per
Ahen intclligamus filium di Sena sit patris nome. Eodem 3haodo, uis tubal Cain. anci Septuginta tantum tubal uertertit, quodlibrariorum errore factum crediderim Nihil autem referre putos, insequentibus Septuaginta, uerbis discrepent ab hcbraico quod habethma retrimem, sum . dest. Expolito omnis opificii aerei referre
Eadem tamen sentiun uertuntq; uenustius.
EI, O C Auit nomen eius seth. Ab etymologia hebraica, a uerbo sati, hoc est posuit. ISTE COEPIT Inuocare. nmimi. Tuccaeptum est inuocare in nomine domini. Refertur ergo ad tempus, non ad persona, sicut uertit& Aquila apud graecos etiam ire si tunc coeptum est. quam intcrpretationem approbat etiam Theodoritus. At Septuaginta nescio quamobrem uertunt obrum tam ccem AP in cor
Axv κυνουIste sperauci inuocare in nomine domini, neq; ulla apud
nos extat rati ut causam afferamus , quamobrem ita uerterint.
aute ea sit aestio Septuaginta' locus no sit corruptus, illud quos indicio est,nam Gregorius aetanetenus in oratione ad eos qui morbo sacro essentirnpliciti, sic hunc locum citat. AAον-άm,eA nis, ἀ di sex minuta, moto nri. Deo in Ai re &8 icet clara inquit res est fides spes chartitas, tria haec. Et de fide testimoniuattulit Abraham qui iustus habitus est propter fidem. De spe Enos, qui primus speratia inuocare nomen domina.
90쪽
AD SIMI Litudine dei fecit illude finxisse siue fortasse holem, hic aut dicit eos creaste. Annotam runt itaq; pleri s id rapud graecos asserentes tum de corpore dictuni
fuisse, fingere en m&formare ad corpus spectare,creare autem ad animum. Obseruatuna quos est a diu Basilio, cuius haec de eam, extat sententia ibi uirilit pres . , sit c omM, Irrethm Wro smus hi vota, eo eum herii Fecos, Labeo or, TάOp .edietraho; ossa mi l A tuo illa cla via eo A-ia taee reo eηθι σα. μὴ , orarietinoem Aq.emAσ em Abecit tali, exhoem mare O. stadia i dies, e mih8ba Hoc est Iam quidam reperti sunt, qui dixerint formauit deus, dictum esse de corpore creauit uero de anima forte non abest a uero. Vbientiri dicitur deus creasse homine ad imaginem suam, creandi uerbum usurpatum est. Ubi autem de figmento corporis habetur mentio perbo fingendi id significatum est. Psalmista quom hanc differentia fingendi, creandi aperte ost disse uidetur, siquidem canit Manus tuae crearunt .finxerunt me. creauit enim interiorem hominem. finxit autem exicriorem Nam fictio luto conuenit, creatio uero ad imaginem dei pertinet. quare caro quidem formata, animus autem creatus est.
CAP. U. GENUIT Filium. Redundat filium 'st enim tantsi
genuit. Quod ma Septuaginta omittit voci , D . - Am eis .i.genuit ad imaginem suam uel speciem sua. UIXIT Seth postqgenuit Enos. Septuaginta editio, cu multis in locis mendos deprehenditur, tu uero in recensendis his annis. Quieres fuit in causa ut christiani ab hebraeis plurimi in assignatione temporis a mundo condito, differrent. Is autem malus computus, non ab ipsis interpretibus ut ipse arbitror emanauit, sed librariis, ipse juetustate. Facileb fuit in his numeris addere uel subtrahere aliquid.cum ital maiorei nostri tam gr3ci illatini, aeditionem