장음표시 사용
141쪽
1 Is Iur. Nat. Θ Gene. lib. I. libris , sive per experientiam , veritates utiles , praeceptaque de bono & malo addiscendi praetermittere , & 18 si forte ejussit conditionis, ut omnia, quae utilia essent, addiscere non possit , eum vel saltim id , quod optimum maximeque necessarium est , tanto accuratius veluti in numerato habere debere. f. CLXII. 6. Hare eognitio omnibus peraeque neeelsaria
est, partim quod voluntas non potest adpet re , nisi quod intellectus' sibi , tamquam bonum , repraesentavit, nee aversari , nisi quod illa tamquam malum agnovit: g. XXX. s. partim quod imputantur actiones, etiam ςx ignorantia admissae , quatenus legem & potuit &debuit homo perspectam habere. g. CVIII. 37. 38. 3 Recte ergo Sophocles ta Antione
χει. Sapere ad bearitudinem praecipuum est . ig. CXLVII. Et singu- Ex qua postrema propositione CXLVI. . id ' Ι 8. porro Consequitur, 19 ut, quemadmodum ad ossicia , adhuc recensita omnes peratque obligati sunt: ita Tro J speciatim qui Lque ad eam intellectus culturam sit obstri- . eius , quae eius indoli ingeniique viribus , nec non fini & vitae conditioni conveniat, ac proinde et I suam quisque indolem suas-qlle vires accurate exploratas habere debeat, αι γ vix quippe excusandus , si quod vitae genus, cui minus idoneus sit, temere atque invita Μinerva , vel ipse eligere , vel α3
aliis in potestate sua constitutis vel disciplinae suae creditis obtrudere non dubitarit. JΦ
142쪽
p. VI. De osciis Hom. ergus Uum . II s. ) Itaque cultura , ad quam obligati sumus , intellectus alia GENERALIs est, ad quam omnes homines peraeque obligati sunt , de quas. CXLVI. alia spECIALis , ad quam singuli tenentur, de qua hoc g. CXLVII. illius fundamentum est ratio, quam cum omnibus hominibus communem habemus , quamque pro virili perficere tenemur omnes : hujus vero
cuiusque indoles, id est, vires judicii, intellectus & memoriae, quae quum non apud omnes eaedem , nec eodem gradu sint et non omnes
homines ad idem vitae genus idoneos esse, facile patet. Hinc porro colligimus, VOCATIONEM DIVINAM sΡEC1ALEM , si ab instinctu divino atque extraordinario discedamus , ni- hil aliud esse, quam voluntatem Dei de certo vitae genere ab homine eligendo , per dotes
- animi ae corporis ei concessas declaratam . De qua Persius Sat. III. v. 71. sutam te Deus esse
VOLUNTATis perfectio consistit in adpetitio- 'scia ne & fruitione boni , mali que aVersatione a Qolunta4Quumque bonum non adpetamus nisi cuius iis . praestantiam intellectu praelucente perspeximus , nec aversemur , nisi quod tamquam
malum cognovimus : g. XXX. s. , ex eo
quoque merito colligimus, Σα) non adqui - Icendum nobis esse in qualicumque boni malique cognitione , sed operam dandam , ut ea viva fit, & efficax: Σ3 Non modo bonum qualecumque est e adpetendum , sed ex 'pluribus bonis praestantius magisque necessarium , α immo ne malum quidem aver
143쪽
sandum esse , quod nos.majoris boni participes reddere possit : denique , α bonum summum prae aliis adpetendum , & reliquis
bonis omnibus aequo animo carendum esse ,
si illo sine his potiri non possimus. ' Ηine iam alibi ostendimus , falli eos, qui
. suminam felicitatem , ad quam in hae vita connitimur , in fruitione omnium bonorum consistere existimant e veluti Platonem apud Ciceronem uuaest. Acad. I, 6. Id enim cum non cadat in hominem , nee in hujus. vitae conditionem e consequens est , ut saltim ad. adsequendum bonum summum ac praestantissimum , quod σου, ἀγαθό- μ ριδα eleganter vocat servator, Luc. X, a. omne studium conserre teneamur . Elem. 8bd. morat. 9.cXXXIX. I q. γ f. CXLIX. Praeterea, quum is , qui obligatus est ad l finem, is & ad media sit obligatus: Consequens est, 26 ut nihil eorum , quae recta ratio praescribit , ad summam felicitatem Contendentibus , & quae alibi s Elem. phil. mor. 6. XLIX. sq. explicavimus pluribus, praetermittendum, sed ar de emendanda men- te 28 adfectibus ratione regendis, as )vitiis denique magis magisque animo evellendis , dies noctesque serio cogitandum sit. P saepe enim soli illi animi impetus hominem ita in transversum agunt , ut fine suo excidat , & vel vera felicitate careat , vel tristem eiusdem faciat jacturam . Praetere' generatim non laetet umquam ossicium ,
Quisquia adfectus non habet ia potestate i
144쪽
Cap. VI. De Officiis Hom. erga seipsum. Iarquippe qui ita pervertunt distorquentque animi iudicium , ut nihil recte & ordine fiat .c Elem. phil. mor. s. XXXV. Papis. Stat.
Thebaid. Lib. X. q. 626. . 1. fraenox animo permiste eatent. : Da Dacium , tenuemque moram , male cursecta miniserat. - Impetris.
Nimirum rat o 'sa , eu; frana traduntur , tamdiu potens est , quamdiu diducta s ab adfectibus. Si mUenii se illis, se inquina'it , non potess. continere , quos submovere potuisset. commota enim semel, O eone ulla mens ei semmis, a quo mpellitur. Seheea de Da I, 7.c ' g. CL. Superest conpΠs , cujus persectio quum in obliga. eo consistat, ut omnes ejus partes ad motus 3d
necessarios idoneae sint: ex hoc quoque con- zEi n. sequitur, 3 o ut obligati simus ad tuendam dum eonis sanitatem, ac proinde 3I & in cibo poti
in exercendo corpore omnia ad tuendam Valetudinem , agilitatemque , & vires tanto majores adquirendas , referre, contra ea 3 omnem corporis destructionem & nulti lationem membrorum a nobis , quantum fieri potest, amoliri teneamur.
sed hie quoque status quisque sui & eoi
ditionis rationem habere tenetur . Aliud enim robur, aliam agilitatem , dexteritatemque requirimus in pugile , quam in fabro r ' .alia omnia in fabro , quam in milite , alia in milite, quam in viro docto. Ex quo patet exercitationes quoque corporis non in Omnes calaena cadere , adeoque prudentia hic opus esse, ut & finem quisque suum ob. Min. deIur. Vat. OGent. F ocu-
145쪽
Fret Iur. Nat. Genia Uib. I. oculo et habeat , & media se digna eligat . Quin & aetas discrimen tacit . Senex, si s pit, non vires desiderat adolescentis , non plus, quam adolesceni tauri aut elethanii, ait Cice- Ο cat. mc. cap. IX. Ac proinde & senis alia. erit exercitatio , quam iuvenis . Id. ibid.
cap. XL Pugnandum tamquam eontra myrbum, . sic eonna senectutem . Habenda rat o valetudiis nis , utendum exercitationibus modicis , tan-rum cibi O potionis adhibendum, ur refician rur ires , non opprimantur , cetera.
f. CLLnu enus At frustra haec omnia urgentur, si quis ea h*m xς'. paupertate prematur, ut sibi nec salubrem vi-αζ. ictus rationem imperare , nec laboris modum tes quae. suo arbitrio statuere possit .. Ac proinde 3s facile intelligitur, carere hominem non possis .: adparatu rerum, ad vitam statumque suum d core tuendum necessariarum . . ii adparatus quum FACULTAT uM , vel , si adfluentior sit ,
. OPUM Vel DIVITIARUM nomine veniat : consequens est, 36 ut unusquisque obligatus sit ad tantas facultates, quantas justis mediis p randi occasio est, adquirendas, 37 justeque adquisitas conservandas, &3 8 prudenter dispensandas.
) Non ergo ideo probamus AVARITIAM 1 vitiorum omnium pestilentissimum pariter ac turpissimum. Avarus enim opes Opum caussa quaerit , homo seipsum prudenter amans vitae decore agendae caussa . Illi nullum i crum sordet, mec medium ullum corraden-
.ae peeuniae tam turpe ae injustum eli , quo non utendum existimet Euclio , cui semper si non in ore , at in mente , est illud πο
146쪽
Cap. VI. De Officiis Nin . erga seipsum . . I 23O es vers cives , quaerenda pera nia primum et Virius post nummos. Ille non corradit opes , sed occasioni illas iuste adquirendi injieit manum . Denique quum avarus semper quaerat, S inv entis .miser abstineat, & timeat uti et multo aliter rationes componit vir sapiens , cujus vox est
Haud paraveros 2uod aut avarus ut chremes ιerra premam , Diseinctus aut perdam ut nepos.
Prudenter ergo dispensat facultates , ne eog tur aliena quadra vivere , vel alios pecunia turpiter emungere, ne inimicis sit ludibrio , ne creditores & improbi Mneratores limina sua dies noctesque obsideant , ne desit , quo amicos & indignos iuvet , ne denique iam mortuus a liberis, sua culpa mendicantibus, jure accusetur . Quis vero haee ad boni viri ossietum pertinere neget
mediis obtineri nequeat, nullum autem sit ad labo- medium , facultates necessarias sibi parandi iustius labore ac industria, unumquemque ad strum. labores in eo, quod semel elegit, vitae genere forti animo obeundos, omnemque adhibendam diligentiam, esse obligatum, ac proinde go contra ossicium facere eum, qui ideo , quod vitam octo transigit, cum summa inopia ae ignominiosa paupertate conflictatur, quum contra r nemini imputari possit paupertas, qui, quamvis nihil, quod suarum partium sit, praetermittat , publica tamen vel privata cal initate fortunis evolvitur, c g. CVI. α7.4 vel
147쪽
413 cui citra suam .cul stam nulla rem faciem
Utrumque ergo ad boni viri pemnet ossicium, & oeeasionem aliquid adquirendi non
dimittere e manibus, & honestam pauperta-' tem aequo animo ferre . Utrumque praestitit Jobus, qui & opes honestis mediis quaerere,& paupertatem ferre didieerat. Iungit utrumque ossicium & Horat. Carm. III. 29. N. y3. qui de fortuna volubili suo more conquestus: Laudo , inquit, manenrem. Si eeleres quatis Pennas et resigno, quae dedit, O mea Virtute me involvo , probamquo Pauperiem sine dore quaero.' S. CLIIJ. Quum porro homo nihil eorum , quae aci
uen adsequendam, conservandam, amplificandaln-H m & que felicitatem pertinent , praetermittere te-
existima- quin ad felici ratem adsequendam , consem vipn m. vandam , amplificandamque, Vel maxime pertineat EXISTIMAΤIo , quae in benigno aliorum de virtute ac perfectionibus nostris iudicio consistit. Cujus enim de virtute & perfectione omnes bene sentiunt i eum dignum felictitate iudicant, ac proinde nihil eorum , quae ad illam adsequendam , conservandam, amplificandamque peltinent, praetermittunt. It que exissenario medium erit adsequendae , conservandae, amplificandaeque felicitatis, ex
eoque sequitur , ut uniuscujusque sit , .servire famae.atque existimationi, & 41 publicis privatisque in rebus, quae ratio praγ
148쪽
Cap. VI. De Osriis Hom. erga fe0sim. I 2sseribit, praestare, denique q6 eam non modo praeclaris actionibus tueri, sed & si fieri possit, quotidie amplificare. - . Quum vero hoe & eorum. sit ossicium, qui
nulla unquam turpi actione vel enormi facinore aliorum de se opinionem vel deminuerunt vel extinxerunt: quanto magis ad id obligatos dixeris eos, quorum sortassis adolescentia vituperatione & udio non caruit, ut hane labem eluant virtute , ac proinde famae serviant pExemplo . esse potest Themistocles , de quo Cornelius Nep. cap. I. uuae contumelia noufregit eum, sed erexit Nam quum iudieasest, sine. summa indisseria non posse eam .exstinguἰ t totum se dedidis re publicae, diluem
est, ut brevi tempore illustraretur. Sic Titum quoque Caesarein, euius animus in prima ado- Ieseentia veluti a seipso exerraverat , pudore ignominiaeque metu a vitiis retractum esse , observat sueton. Tit. Cap. VII. Alia exempla dabit Valer. Maxim. VI, 9. Macrob. Satur. I .
Quumque imusquisque ad ossicium perti- sit res inneat , famam atque existimationem tueri, i*Ρd sc g. CLIII. 46. 3 eam vero saepe deminuant hiis.' aliorum CALUMNIR, id est, mendaces de vitiis ac imperfectionibus nostris Termones e consequens est, 48 ) ut nihil, quod ad calumnias re ipsa & verbis refellendas pertinet, omittendum sit, 49 nisi forte illae lain putidae videantur , so vel auctor tam levis sit, ut eas generoso contemtu vindicaxe praestet. ει .
149쪽
An ossicia erga nos ipsos ob neces sita temPraeserenoda ossiciis erga Deum
I 2 6 . Iur. Nat. θ Gent. Lib. I. Uoeantur alae MANIFEsTAE CALUMNI E , quas qui verbis. operose refellendas existimat, nae js
magno conatu maximas nugas agere velle vi- detur. Non magis illae virum bonum terrent, quam latratus catellorum. Et qui eas effutit, is non alterius , sed suam , existimationem turpiter evertit . simplieius Coniment. ad DAEet. cap. LXIV. so , ει το , M δεκερα ἐστιν s
super τε ream versatur . me si quis falsum
putet , non sp-m connexum damnum facis , enisua eonstat verisas, sed is , qui falsum de eo
sentis . Sic etiam qui secus, ac deceo, te coninvisiatur 1 aut malefaest , ipse est , eui noce sur , tibi vero ne noeitum quidem est , neque mali quidquam datum . Aliud tamen dicendum de CALUMNIA sνEcios A , id est, ea, quae cum aliqua probabilitate conjuncta est , &hine non modo ineautos , sed & prudentiores, fallere potest. Hane enim qui justis modis non reprimit , nee pudorem purgat, is dissidere caussae suae videbitur, ae proinde non satisfacit offeto , quod existimationem & famam , quae eum vita pari passu ambulat, pro
Quamvis vero justissimus hic sit sui Ipsius
amor : nullum tamen dubium est , quin incidat in vitium, simul ac quis turbato amoris ordine, in seipsum vehementiore amore, quam in ens perfectisilinum , puta muri,
fertur f. XCII. 63 Atque inde collegimus iam
150쪽
Cap. VI. De osciis Rom. erga seipsum. I 2'
iam supra, g. CXL. tum demum justam
rationem habere omnia haec ossicia erga nos ipsos , si ea cum amoris divini violatione non snt conjuncta. Ex quo facile patet, si non semper verum esse, quod vulgo dactant, necessitatem non habere togam. Ea regula nihil frequentius in ore hominum est, eaque ita vulgo utuntur, ae si ex tripode audita esset , & quasi nihil sit turpe re
suoties perietum est , ex mea sententia Reeessitati deber o lex cedere. Claudian. A E ιrop. Lib. II. v. scys. Suprema pericula semper
Aiqiii si hoe abscisse verum esset , adversus se ipsos graviter peccassent martyres, qui, insuper habito illa neeessitatis favore , pullo eruciatuum genere adduei se passi sunt , ut aIiquantulum thuris flammae injicerent e nee minus stolide egisset Iosephus , qui vitae libertatisque adire periculum, quam herae libidini servire maluit. Quin nemo sanus vitio verteret militi fugam, si , imminente hoste, cui se resistere non posse animadvertit , stationem deserere non dubitet . Plura exempla jam addere supervacuum esset, quum vel laare satis ostendant , non usquequaque veram aesolidam esse hane regulam.
g. CLVI. Quum ergo regula haec non semper, at aliquando tamen , ossicio suo fungatur :