장음표시 사용
161쪽
I38 Iur. me. o Genti Lib. I. ζηp x , cipitent. Utroque enim casu non est par utritio liceata coΠditio, quia qui tabulam adprehendit,
quive jam scapham prius oceuparunt, inposisessione iunt, ac proinde iure suo ab aliis ,
quamvis cum eodem periculo luctantibus , privari nequeunt. Et quis non minus esse malum animadvertit, aliquos perire, quam mncS , majus bonum paucos-, quam nullum servari Θ
erit casus de militibus , in eastrum vel urbem munitam confugientibus, aliosque, palmio tardiores, excludentibus , ne hostes una erumpant. Quale est factum Pandari, de quo Vigil. AEn. IX. v. 722. seqv. aliorumque, de quibus Fre insilem. ad Curi. IV, I 6.8. Ubi tamen probe dispiciendum fuerit, extremane &absoluta sit necessitas, CLVIII. ys. 3 an remotius adhuc periculum , & quod alia rati ne, ex. gr. paucis hostibus admissis , & reliquis dimisso elathro submotis, evitari possit. Inde merito collaudanda Darii , Alexandrum fugientis, humanitas, qui suadentibus aliis , ut pontem Lyci fluminis rescinderet , malle
se, ait, influent bus iter dare, quam auferre fugientibus. Curi. IV, I 6.
g. CLXVIII. Nec 73 in magis excusarim carnificem, vel
An e re, alium quemcumque , qui hominem innocem cuset ne tem , proposito mortis supplicio , occidere cessitas , justiis , parendum existimat, & imminentis Py0P0six supplicii periculum ad iustam sibi excusati noeenibi nem sufficere credit . A malitia enim homi- occidere nis est illa calamitas , qui id agit , ut ne- μ'μνι cessitatem peccandi imponat caria fici . Quo casu
162쪽
Cap. VI. De officios Hom. erga se sum. I 39 casu dira quaevis potius ferenda, quam quidquam, quod cuin ignominia Dei conjunctum sit, admittendum. ') g. CLXIII. 67.
Accedit , quod nihil 'agendum sit contra cerintam. conscientiam: g. XLV. 3s. hic vero ponatur species , quod earnifex certo sciat , saeviendum sibi ege in innoxium ea par. Quis ergo eum admissi criminis absolveret Nee rem conficit distinctio Pufendoris i , utrum
spiculatori haec cades imperetur tamquam actio propria , an mera alieni lactio exsirquia tio . Quamvis enim ille polleriore casu caedem carnifici illi non magis imputari posse existimet, quam gladio aut securi Iuri nata O genr. I, s. 9. VIII, I. s. c. multum tamen interesse arbitramur inter gladium vel securem, tamquana res inanimatas, & hominem ratione praeditum, cui tain injultam exsequuturo sententiam, ipsa conscientia rcclamat.
g. CLXIX. Contra ea 7 recte quis , imminente In- An M. nocenti morte, fuga sibi consulturus , alium glenti sibi obstantem submovet, quamvis se ei dam- 'πνω. num illaturum suspicetur. Sive enim alter ex terere u malitia iter fugienti intercludat: neeessitas est cς ς ε a malitia hominis, isque id agit, ut fugiens Pereat. Sive non nocendi consilio obstet: ab ipsius Dei providentia haec necessitas fugienti objicitur. Utroque vero casu quaelibet honesta ratio est expediendae salutis. g. CLXIII. 66. CLXII. 6 . Nihil ergo moramur dissensum Alberti ,
in alia omnia sibi eundem existimat , quod ia
163쪽
An in ex trema necestitateres alienas con trectare
in statu integritatis occidere innocentem neis fas fuerit , plane est in οσδιδευσον , quia nec
prines pium juris naturalis in statu integritatis quaerendum est, g. LXXIV. 9 nee in eo statu ullum concipi potest periculum , quod hae tristi fuga fuisset evitandum.
Idem dioendum videtur de casibus, s) si
quis res alienas in extrema necessitate, famis vel figoris expellendi caussa, contrectet: ' γ 6 vel si homines in extremo naufragii periculo , . iactoum alienarum mercium faciant . Quemadmodum enim priore casu necessitas est a malitia hominum, id agentium , ut famelicus , vel frigore obrigescens , omni h mana ope destitutus pereat: 6 CLXIII. 66 ita posteriore inter duo mala physica eligitur minus, dum homines, imminente naufragio, vident, aut sibi cum rebus pereundum , aut mercium alienarum, a se iactandarum, aesti
mationem esse praestandam. g. CLX. 61 ' ὶ Qui hie dissentiunt , iis furti vocabulum
imponit , quod tam grave existimant esse Piccatum , ut nulla necessitate urgente quis ad illud compelli debeat . Sed quum ne homi ei dium quidem in eam neeessitatis puta in moderamine iuculpatae tutelae, pro crimine imputent: cur magis lineutarent furtum Praeterea quis furtum sine dolo malo, immo sine animo lucrum faciendi concipit E Denique quum paucarum rerum alienarum, quas 1ii tripere iussit imperiosa longae inediae necessitas, aestimatio facile praestari possit ab hominibus, etiam mendicis, ubi se perieulo expedierint : quis vitio illis vertat, quod non Ferire , quam rem aestimabilem animo resti
164쪽
Cv. VI. De Osseis Ηοm. erga seipsum. IArtuendi, domino intervertere maluerint. Add. cap. q. X. de furi.
g. CL xx LSed talia innumera vel fingi, vel Ia Ipta
reruni argumentis occurere possunt , ex quibus quaedam verae sunt α ορά, & de quibus facile in utramque partem disputari possit . Sed ne obliti videamur ejus, quam ipsi pa Io ante dedimus, admonitionis, g. CLXIV. plura addere jam nolumus , iis hanc curam relinquentes , qui conscientiis dirigendis laborant.
De ossiciis erga alios absolutis , is perfectis ., speciatim de nemine iadendo. g. CLXXII. PRogredimur iani ad OFFICIA ERGA ALIOS HOMINES , quorum fundamentum jam supra in eo positum esse animadvertimus, quod homo homini natura KQIALis , ac proinde eatenus amore amicitiae sit prosequendus .
litas natui ae aequalia etiam officia exigat: inde collegimus, HOMINEM HOΜINEM NON MINUS, QUAM SEIPSUM TENERI AMARE. g. XCIlI.
g. CLXXIII. Deinde amoris hujus duos esse gradus,
ostendimus , quorum alterum IUSTITIS , alterum HUMANITATIs & BENEFICENTIAE adpel
lavimus . g. LXXXII. seqv. Quum vero prior in eo coasistat, ut nihil quod inseli
Ea veI perfectas vel imis perfecta .
165쪽
I 2 Iur. Nat. θ Gent. Ζὶb. Lciorem alium faciat, agamus, ac proinde neminem laedamus , & cuique , quod suuin est . tribuamus ; posterior ut alterius perfe-
etionem & felicitatem pro virili provehere atque amplificare studeamus , illique tribuamus & ea, quae iure stricto & perfecto non debemus : s.cit. Consequenseta i) ut & ossicia , quae alteri debemus , alia snt iustiaria , quae PERFECTA 3 alia humanitatis is beneficentra, quae IMPERFEcTΑ vocamus.
Eorum Itaque oppiciA PERFEcTA sunt, ad quae ho-Mfui io' mo perfecte, & per modum coactionis, Ob-' '' ligatus est, puta ut neminem laedat, & cuique , quod suum est, tribuat , IMPERFECTA , ad quae imperfecte sine coactione, & ex ipsa virtute, obligamur , puta , ut alterius perfectionem ac felicitatem atque, ac nostram, pro
virili amplificare studeamus. g. LXXXIV.
Itaque ossicia pERFECTA nobis necessitatem imponunt , ne in alterum impersectiorem infelicioremque reddamus: IMPERFECTA monent snos nondum verae virtutis laudem adsequutos,
nisi & alios perfectiores ac feliciores reddere , pro virili annitamur . Ea ossicia iam veteres jureconsulti accurate distinxerunt,iveluti Paulus, dum quaedam moluntatis , O lficii magis , ' quam necessatis, esse, scripsit l. 17. g. 3. commodati. Adde loeum Senecae , quem attum
limus supra g. LXXXIV. M. Mia item f. SLXXV. ibsoluta, Quandoquidem igitur , quod ad oppic)A R' hy' νεκρEcTA attinet: illa in eo posita sunt , ut
166쪽
ciit. VII. De Officiis er a Glas cte. I 3
EsT TRIBUAMus, g. CLXXIV. Iaedere autem est alterum infeliciorem , quam natura est . reddere , g. LXXXII. suuri denique aliquis dicere potest, quod iuste adquisivit: g. cit. sequitur sane , a ) ut obligatio ad neminem laedendum sit connata 6 ad suum cuiqup tribuendum , adquis ta . Unde prius cilicium ABSOLUTUM 3 posterius , quod iuuiw cuique
tribui jubet, ArpoTHETICO Vocamus. ) Itaque AEsoLUTUM ossicium nobis est, quod nomo ab homipe exigere potest nullo posito jure, quod per factum aliquod adquisiverit rHYPOTHETICUM, quod, demum polito aliquo jure, per factum adquisito, exigitur . sic homo ab homine jure exigit , ne occidatur , nulluinque ideo ponit factum , quo sibi hoe jus adquisiverit. At non pollet quisquam jure eonqueri de rebus sbi ab altero praereptis , nisi ius aliquod ei rea illas res, veluti dominium , facto adquisivisset. Itaque neminem o eidere est offetum absolutum s furari noli OD fietum hypotheticum. Quod discrimen si non neglexisset ι' πανο Salmasius, de usi r. cap. IX. facile intellexi siet, non fugisse rationem jure- consultos, qui furtum admittere naturali jure prohibisum esse. contendunt l. I. g. 3. D. de stiri. s. r. Inst. de sit. Quae ex delict.
g. CLXXVI. Quumque porro ius, quod circa rem aliquam adquisivimus , Vel ex DOMINIO , Vesex PACTO seu CoNvΕNTIONE proficiscatur :consequens est , 3 ut omnia ossicia ΗΥΡΟ- THETICA, Vel ex DOMINIO, Vel ex PACTO Nascantur , adeoque = is commodissimus f
167쪽
Homo ho inures ut sibi a . qualem stractare debet.
Τη4 Iur. Nat. Θ Gent. L A Lturus sit tractationis nostrae ordo, ut primum de ossiciis PERFECTIs AEsoLuris , deinde deIMPERFECTIS , tum porro de HYPOTHETICIS , quae ex DoΜINIO , ac denique de iis , quae ex PACTO Oriuntur, paulo accurat uS agamus.
Impers Ita enim , potheticis ideo praemittenda putavimus, quia homines, frigescente demum atque oblanguescente humanitate , invecto dominio, patisque interpositis , cons iere sibi coeperunt.
Primo ergo omnium ponendum est , I, minem homini esse natura aequalem , g.
CLXXII. iisdem quippe cum altero parti
bus essentialibus constantem. Et quamvis alteri prae altero perfectio aliqua veluti sortito obtigerit: diversos tamen perfectionis gradus nihil mutare circa hominis essentiam , sed unum atque esse hominem , ac alterum . Ex quo sequitur, s) ut alter alterum , tamquam aeque hominem tractare, nec in rebus, quae pluribus jure perfecto competunt , Praealtis praerogativam sine justa caussa adferure, adeoque s quod sibi fieri non vult, nec alteri facere teneatur. f. LXXXVIs L D.
Haee regula tam est rectar rationi eonsent,nea , ut eam nec pagani ignorarint . Saltim eam sententiam in deliciis tuisse Alexandro Severo Imp. auctor est AEl. Lampridius, cap. LL.clamabatque saepius, quod a quibusdam , si νυ udaeis , sive chrisiams audierat Orenebaι , id Me per praecon em , quum aliquem emendarer, d ci jubebat: RIOD TIBI FIERI NOMVIS, ALTERI NE FECERIS . uuam sententiam
168쪽
Cap. VII. De Ossiciis erga alios o e. rusque ades dilexit , ut O in palatia , O Aspublicis operibus es praeseribi iuberet. Probabile est, quod observavit Lampridius, 'Alexandrum hane sententiam a Christianis aecepi nn . In sensu 'enim aiehte totidem verbis habetur Matth. VII, 3I. Lue. VI, 3 r. At inde non sequitur, tit non & ratio eam veritatem peroscere potuerit . similia enim sunt apud simplicium ad Epict. Enchirid. cap. XXXVII.
Quum ergo,quod nobis fieri nolumus , nec alteri facere debeamus, g. CLXXVII. 6. nemo vero nostrum perfectione ac felicitate sua , quam iam natura habet, vel iuste adquisivit, ab alio privari , vel res suas dete- Iiores reddi, id est, Em velit: g. LXXXII. consequens est, ut & nos neminem lin- perfectiorem vel infeliciorem reddere , adeoque 8 3 & neminem laedere debeamus . Et quia ad felicitatem nostram ac perfectionem non modo CoRvim , sed & ΜENs prae- Cipue pertinet: 9 ) ad utram que hominis partem pertinere hoc praeceptum , quin Io laesionem mentis tanto esse corporis laesione graviorem , quanto mens ipsa corpore pra 1 antior est, Elem. phil. mor. g. Xln faci
Hine graviter Epictetus invehitur in eos ,
qui id tantum damnum reputant , vo cor pori rebusve suis aliquid decedit , non illud , quo mens redditur deletior. σπου σι ,
169쪽
Neino D cidendus xiiii lius sanitati ac corpori damnii inserenis dum
menta nobis eveniunt, nihilominus tamen, damnvm nos accepit e nullum , eemsemus: quan doquidem et , qui corrumpit alterum , WΠν Comrumpitur , nec caput dolet, nec oculus , nec ccaa , sed nec fundum amittit, atqui aliud ni- hil νοIumus , quam is a. Inter nos vero doceptatis nulla est, ne mediaeris qu dem , utrum satius sit , voluntatem habere pudicam , O s delem , an vero impudicam, O infidelem. A
rlan. Dis Epicto. II, io. g. CLXXIX. Totius hominis perfecto ac felicitas consistit in v1TA , id est , in unione mentis &corporis, g. CXLIII quae quidem perfectio
intCr eas, quas a natura accepit, praestanti sima , & rςliquarum vςluti fulcrum ac fundamentum est. Quum ergo alterum persectione ac felicitate , quam a natura accepit , privare nefas sit; g. CLXXVIII. 7. nec nos ab altero vita privari velim is: per se patet,
c g. CLXXVIII, 6. ossicii nostri esse ,
nec alium occidere , vel ii ) ejus sanitatis timentum inferre vel 13 mortis aut Imorbis caussam dare , . vel 1 ) eum citra jus , aut occidendi animo , periculo exponere.') .' Neque enim magis peceat, qui hominem ,
in quem hi nihil imperii est , perieulis ob-- jlah. quam qui ista atque imperio suo ita
170쪽
Cap. VII. De Officiis erga alios cte. I4 abutitur, ut alterum, quem perire cupit, e consilio exponat periculo . . Sunt talia exempla
apud Polyb. I, 9. Diod. Sic Bibl. XIV, 73. XIX, 48. Iustin. mp. XII, s. Curi. VII, 2. immo in ipsis sacris litteris, II. Sam. XI, I F. tibi & sequente cap. XII, 9. ideo homicidium Davidi exprobratur a Nath ne, quod Uriam' eo animo, ut periret , in perieulosissima statione colloeari iussisset. Add. Pusend. de i-
Attamen, quum nemo teneatur alterum Nisi ne-
magis , quam seipsum , amare, g. XCIV. 6s. , M saepe contingat, ut aut alicui ipsi , nos eohat aut alteri , pereundum sit i consequens est , moder
is) ut eo casu, si quis uos adgrediatur, in ρ 1yliis ancipiti illo periculo quaelibet sit honesta uitelae. ratio exEediendae salutis , g. CLXIII. 66. adeoque I 6 & cum caede repellere adpressorein liceat, dumne quis r limites justae
g. CLXXXI. Quinam vero sint iustae defensionis limi--u res, nemini erit obscurum , qui absolutam mites. praecipue necessitatem, id est, nullo alio in do evitabilem, f. CLVIII. favorem mereri , meminerid . Ex h0c enim consequitur ., 18 ut tum demum moder mini inculpatae tutelae sit locus , si quis in absoluta necessitate , vel respectiva quidem , sed in quam sua culpa non inciderit, versetur. g. CLVIII. s. so. Is Ut defunctus omni periculo, nullo amplius defensionis iure gaudeat. 20 Ut qui vel sine adgressoris lauione , vel l viore malo adgressori repraesentato , pericin