장음표시 사용
171쪽
lum evitare potesti ei ius non fit, ad caedem temere provolandi, quum ex duobus malis physicis , id quod minimum est , malum eligendum esse, vel ipsa recta ratio nos doceat, Eleam philos mor. g. CLII.
Homo obligatus semper est ad eligendum Id, quod est optimum. g. XCII. Optimum ergo quum sit medium , quo facillimeae tutissime finem nostrum obtinemus e obligatos non esse oportet ad medium faeillimum tutissimumque expediendae salutis , adeoque ad evitandam alterius caedem, si aliud super- se periculo nos expediendi medium . Recte Theocrit. Ei ll. XXIII.
Par es, exiguo malo magnam lium tollere.
s. CLXXXIII. . Adversus His vero observatis principiis evidentissimis, nihil facilius est, quam ad quaestiones mus 3 omneS , quae de hoc moderamine Inculpatae tutelae incidere possunt, respondere. Si enim quaeraS , adversus quos eo uti liceat p recte respondebis, ΣΙ adversus omnes, per quos in periculum illud sine tua culpa adductus sis: g. LXXXI. 18. adeoque 22 & adve sis furiosos , mente captos , itemque z3 eos , qui aliud invadere parantes, te per o rem invaserint . Uti enim praeclare observavit Grotius de iure belli is paci II. 1.3. jus defensionis hic non nascitur ex pein cato atque iniustitia eius , a quo intentatur periculum', sed a jure nostro periculum n
bis intentatum propulsandi quovis modo ,
172쪽
: cap. VIL De Oselis aeta alios M'. I stnec alterius vitam ea casu propriae saluti anteponendi. in .
Et hue pertinet fabula Oedipi qui patrem
se .adgredientem invadentemque tuendi sui caussa ignarus Oeeiderat , quod factum ita purgat apud sophoelem ia Oedipo colon. v. Q3 . . o
Ψυχω is odari ZMM ώτιειπεῖν ἐμοί . num enim responde mihi, quod in te interrogo . Si quis te virum justum, flatim hie prMen oeeidere vellet ἔ quareresne, Utrum pater is esset , fui te Occideret , an vero statim uti scereris a Existimo , β quidem vitam amare3 s aucta.
g. CLXXXm. Nec minus inde disces, quamdiu illud ius vallum sese adversus invasorem defendendi duret Θ όε, . . ' Recte enim hic distinguunt doctores inter naturui .ecis , qui in statu naturali nulli magistratui . a quo defendi nossent , subiecti vivunt , &
173쪽
i so Nat. θ cone Z b. I. qui cum aliis in civitatem coaluerunt. Quum enim in libertate illa naturali , nemo sit , a quo nobis de iniuria caveri possit: et defendendi jus non potest non incipere ab eo tempore, quo in periculo esse coepimus, &durare tamdiu, quoad extra periculi aleam simus constituti. g. CLXXXI. 18. 19.) Quam doquidem vero periculum nostrum incipit a tempore, quo alter hostilem animum adversus nos ostendit, & tantisper durat, dum illum animum hostilem nondum deposuit: Σ1' tamdiu etiam durare ius desendendi , mania
festum est. ' γ' ) Atque hoe est fundamentum, quo unilae sum ius belli nititur, ut alteri , qui hostialem adverstis nos animum manifesto prodit , Omnesque aequas pacis conditiones pertinaeiter respuit, maIa intentare tamdiu possimus , donee deposito hostili animo nobiscum redierit in gratiam . Qua de re infra suo loeo plura erunt dicenda.
Ruum contra in statu civili , civis , qui
hostilem animum adversus civem prodit, minas spargit, insidiasve a Iteri struit, a magistratu possit coerceri: consequens est, 26 ut civis nec insidiantern sibi alterum. opprimere , nec a periculo defunctus , vindidum , quam a superiore sperare potest , vi& armis petere possit; adeoque 28 3 tempus inculpatae defensionis expediendae angustis admodum finibus' circumscriptum , Cum ipso periculo incipiat, nec duret diutius ,
174쪽
Cap. VII. De Officiἰs erga alios o c. Is I . I Et ita secte jureconsulti violentdim defensionem quidem permittunt f sed non nisi in eontinenti. Ulpimus l. 3. g. D. de τὸ se τί
sumus armis repellere , sed hoc emfestim , non EX INTERVALLO. Et alibi expressioribus verbis concedit Paulus, ut, qui lapidem, quum aliter se tueri nono posset , in irruentem proj eistet , non teneretur lege Aquilia, dum id '
rueud; dumtaxat , non et am ULCIsCENDI carερ
Praeterea ax his principiis Q. CLXTXI M'dus xo facile intelliges, 29 non licere ei defensionem ad caedem usque adgresso is porri- na. gere, qui de eius impetu praemonitus , aut eumdem in tempore conspicatus , domi se continere , aut 3o' in tutiorem locum sese recipere, aut 3I Vulnere, vel mutilationualiqua eiusdem impetum cohibere potest,
quamvis 31 ) ad fugam , ipso jam fervente
conflictu, capessendam, ob anceps illius periculum , nemo omnino obstrictus videatur , nisi forte tutum ipsi pateat perfugium . Pu-fendoris. de iuris nat. is gent. II, 13. Ubi tamen denuo monendum, 33 ὶ quum in sta, tu civili tam breve sit defensionIs tempus , ut in tanta animi perturbatione omneS ev dendi vias circumspicere non liceat, merito Non omnia tam amars exi penda , ac veluti ad vivum resecanda es e. Multo minus ergo quis ad vim & caedem jure provolat, si alter ab adgressione desistit,
ostenditque , se cum adversario in gratiam redire velle . Unde recte Aristides in Leuctris. I. observat , Thebaias ad aequa omnia,
175쪽
. pararis , Lacedaemoniis vero ultro tendentibus ibonam eaussam ab hia ad illos transiisse. Vid. inor. de I. B. O P. II, r. IS. Pusend. de jur. nai. O gent. II, s. I9.' g. CLXXXVI. Pro qui- Denique inde non minus intelligi posse vi-bis, P doxux, pro quibus rebus quis ad violentam illi it 3 Iam defensionem sese accingere possit λ Quum enim quaedam sint calamitates , quae homini
aliquando ip1a morte videntur acerbiores, nec extrema tantum necessitas , sed & ea, quam salva vita ferre possumus, favorem mereatur et f. CLVIII. consequens est , 34 ut , quae pro vita, eadem pro sanitate , nec non
pro integritate corporis, immo & 36 pro pudicitia tuenda. nec non 37 pro
magistratuum, parentum, Iiberorum, amicorum , sed & omnium aliorum, quos in periculo constitutos esse animadvertimus , de senis
sone sint pernusia . . . . ' in ..
At hie multi si sentiunt , veluti Augustinus de libero arbitria si s. Thomas. Iuri θα div. II, 2. IIη. Buddaeus Theol. mora I. Pan. II. cap. III. Se r. III. g. XX. ' ex ea ratio re, quod pudicitia, tamquam virtus animi, eripi aut vi extorqueti nemini possit . Sed quamvis pudicitia mentis satis in tuto fit rattamen honestae virgini ae matronae non atrocior ulla videri potest iniuria, quam stuprum violentum , maxime quum alteri Prolem ex se exeitare cogatur , & castitatis etiam externar iactura sit irreparabilis . Quac re recte Quintilian. Deelam. cccXLIX. Puet. lam usque is eam injurἰam traxisti, qua nihil aruitas bella habent. Quis ergo vitio verrat honestae feminae , si tam atrocem & id-tolet.
176쪽
Cap. VII. De Officiis erga alissor. Iss . tolerabilem iniuriam etiam eum stupratoris interitu a se amoliri conetur λο CLXXX VII. Paullo dimedior quaestio est, an & is, qui
pro honore atque existimatione tuendas e. g. existuna. pro amolienda alapa, ad caedem provolavit, tione moderamine inculpatae tutelae usus esse videa xu
tur Λt quamvis nihil, si a vita discesseris, existimatione sit praestabilius , & hinc sint , . qui hic quoque locum esse violentae defen- , sioni, existiment: vid. Grol. Miure belli is .
paci I. Io tamen, quia solum periculum vitam aliaque, quae cum vita pari passu ambulant amittendi jus nobis det utendi inculpatae tutelae moderamine, DCLXXXVI. existimatio vero & honor propter injuriam non amittitur, immo potius in statu civili non
desunt legi; ima iniuriam vindicandi media enon possumus. non 38 3 eorum suffiagari se,
tentiar, qui hic cessare ius violentae defensionis prudenter censent. g. CLXXXVIII. Quum porro ossitium erga alios absolutum. Nemo de nemine laedendo ad MENTEM uon m. nus f ii 4.ti' quam ad corpus, pertineat, g. CLXXVIIL intelle.& mentis facultates sint INTELLECTUS cc voLUNTAS : quod ad priorem attinet, nemo temere negaverit, 39 eum graviter laedere alterum, qui juvenem, vel alium minus acutum, mendaciis ac sophisnatibus in errorem . inducit, o) eumdem a veritate avertit, I
praejudicatisque opinionibus imbuit, immo is , 4 α qui vel tardiosa docendi ratione, vel adiectata severitate essicit, ut sitae disciplinae
177쪽
Is 4 Iur. Nat. Θ Gent. Lib. I. traduus ab omnὲ veritatis ac sapientiae studIo abhorreat.' - . ' ) Ita graviter omnino Maximilianum I. Impclassit Petrus , postea Nonae ciνitalis antistes , de quo Cuspinian. p. 6ori. Uti vero habἰlis' per aetatem ad litteras.add seandas fuiς Maximilianus, mas pro Petro rradirus , aliquat annis cum nobilium qtiorumdam siliis contu- hernalibus Latinas didicit Istteras. Sed quum . ejus praecep xor , solis dialecticis argutiis d-ctus, sophismata illi iaculcare veIlet, ad quae capestenda aptus non erat, saepius atrociter προ-beratus ab eo , magis ipse verberandus , quum erbera servos deeeant , non libeνον , tandem . feeit , ut licreras magis odio haberet , quam uiti geret. Mansit etiam alta mente repostum ,
quantum detrimenti hoc ipso oeperit . Idem enim auctor est Cusipinianus , idemtidem de hoe fato suo graviter eonquestum esse Maximilianum , & aliquando inter prandendum , multis aditantibus, dixilla : Si hodie r .eeemor
ptor bus debeamus, esicerim , ur se institis se me paeniteret. Add. Ger. a Roo Lib. VIII. 2.2M.
. Neςy- Quumque non minus gravis sit laesio 'o-iuiuii 2 LUNTATIs, quae ComunmNIs nomine venit Iconsequens est , q3 ut contra officium faciant, qui alterum corrumpunt, Aq) ad vo
luptates, libidines, aliaque vitia pelliciunt, - ' Αν & vel verbis minus honestis, vel 46
exemplis turpibus , animum deteriorem red- .
vel denique, 4 quum eum a vitiis ciuibere M in viam reducere possint de- hemine . ia vel ptiue non , vel non ea ,
178쪽
Cap. VII. De Officiis erga alios ista Issqua par est, animi contentione faciunt, sed, u48 quantum in ipsis est , peccantem adj vare student. am gravis & hare sit laesio, satis intellexit Dionysius, tyrannus Siculus, qui quum aegre facere cuperet Dioni, quem in Peloponneso manum comparare, sibique bellum facere conari, audiverat, silium,ejus sic educar; iussit , ut indulgendo turpIssimis .mbueretur eupsditatibus. uuamobrom puero , priusquam pubes s et, scorta adducebantur , vino epulis. que obruebatur , neque ullum tempus sobris relinquebatur. Is deἰnde usque eo vitae Racitam commutartim ferre non potuiς, postquam in patriam rediit pater , t namque adpositi eran custodes, qui eum a pr*ino victu deducerent tit se de superiore parte aedium deJecerit , arque sta interierit. Corn. Nep. Dion. Cap. IV. Non ignota eadem arS Romanis adversus hostes suos, aut dubiae fidei amicos, ceu docent exempla apud Tacit. Histor. IV. 6 . He. XXI. Immo arcanum hoc tyrannicum esse, ob servat Forstner. A Taciri Annal. Lab. I. Utrunam inde demum hunc fructum caperet aetaseerea in vitium flecti , monitoribus aspera , nullos se habere hostes magis infensos , quam eos, a quibus a veris virtutibus abducti a ad mollem & luxuriosam vitam pellicitur: quin se tyrsinis servire, dum se ab illis corrum- ,
CORPm porto alterius quum non magis , Nec r/quam mentam, laedere deceat: g CLXXVIII. nefas sane est, ε,33 alterum verberibus ,
plagis, aliisque injuriis adiicere, so vulnera infligere, si membris eorum Vc parte G 6 quem
179쪽
II 6 . Iur. Nat. ἡ Gent. Lib. I. quem mutilare, si P corpus alterius Inedia, vinculis, tormentis, injuria excruciare, res, quibus ei ad conservandam suaviterque transigendam vitam opus est eripere, intervertere , deterioresque reddere , & si qua alia sunt, quibus usis corporis , quod sanum &integrum aliquis a natura acceperat, alterius dolo vel culpa tedditur deterior. Quum epimab his omnibus nos natura adeo abhorre Wim, ut mors nobis minus, quam hae injuriae, acerba videri soleat: Illane , , quod fieri. nobis nolumus, nec aliis faciendum eis e s
' Et hine esse videtur, quod pleraeque ant, quae leges poenam talionis iis proponerent , qui membrum alterius rupissent. Vid. EA Od. XXI, 23. Lev. XXIV, Io. Gell. N FAL Att.AX, I. Diod. Sic. Bibl. XII, II. Quamvis enim vix probabile sit , vel apud Hebraeos , ' vel apud Romanos , iuri illi talionis G 'ετο loeum fuisse r Ioseph. Antiq. Iu: LIV, 7. Gellc.Md. eo ipso tamen, justissim esse, ostenderunt legislatores sapientissimi, illi, quod nolit, fieri , qui alteri , quod sibi fieti noluisset , fecerit.
Quod ad statum hominis attinet ζ ad hoc
caput praecipue pertinet primo EXISTIMATIO , tum sIMPLEX , qua quis pro malo habetur , tum 1NTΕNsIvA, qua ob merita prae aliis gaudet. De opibus enim & facultatibus , quia sne dominis concipi non possunt , infra demum erit dicendi locus. Quum vero, quod ad famam atque existiniationem attinet, alia quis laedi non possit Lisi per CALUMNIAS ,
180쪽
Cap. VII. De Oscias erra alias cte. I s f. CLIV. & dicta factaque, ad contumeliam ac ignominiam alicujus comparata ,. quae INI URIAs vocamus : ab utrisque abstine dum esse , eo minus obscurum est, quo aegrius eas fere solemui, ab aliis illatas. Hine recte simplicius ad Epict. Enchirid. cap. XXXVTIL p. 2 7. iniurias & contum
bra EF virium animarum. Quod vero naturae mentis eontrarium & in se malum est i illud consentaneum esse non potest iuri naturae ,
quod nos ad bonum oblisae. cg. LXXVIII. g. CXCII. tDeinde & ratione puniciriae laedi potest Nee r hominis status, quia, illa sive blanditiis sol PWlicitata, sive vi prostrata, & existimatio de 4 Φη trimentum capit, & ipsae turbantur familiae. Quum ergo nemo laedendus sit: g. CLXXVIII. 8 facile patet , s nullius pudicitiae struen-d4s esse insidias , s s omniaque stupra , tum violenta, tum s6 voluntaria,' mulisque magis s adulteria, & 18 reliquas nefandas ac intolerabiles injurias iuri naturae
Quamvis enim hie eessare videatur axi ma: suod sibi non vis sieri , alter; ne feceris , quum uterque consentiat, adeoque id, quod sit, sibi fieri velit : primo tamen generatim nemo sibi quidquam vult fieri, quo fiat inse- lieior . Infelicior vero fit , qui ad voluptates, libidines , aliaque vitia pellicitur , ad eoque ratione voluntatis laeditur . S.CLXXXIX.) D: iude plerumque laedum ur, dc alii,