장음표시 사용
191쪽
is 8 Iur. Nat. Θ Gene. L L. I. tem, sed si tum demum utetur, si quis alter sine caussa in dubium vocat ea, quae dicit , & s α) nec aliter eum convincerct Pot
est , S: 93 eius tamen inae est , sibi fidem
haberi. Ex quo porto colligimus, s tanto magis eum agete contra officium , qui multis gravissimisque adseverationibus ad laedendum decipiendumque alterum tititur. θ
tum enim 'alterum Hreumvenire & decipere , ' in se turpe ae contra officium sie i g. CXCIX. 76. in quid turpius atque injustius
polIet exeogitari , quam decipere per adseverationes λ Et hue pertinet Romanorum formu
la: DII INTER BONOS BENE AGIER OPORTET , UTI NE PROPTER TE FIDEMvE TUAM CAPTUS FRAUDATUSVE SIEM . Ic. de QR. III. 16. Τur
pe enim .est alterum eapere & defraudare , &multo turpissimum capere in fraudare per β-dem suam. Unde & famosum suisse judietum -- . fiduciae, observat V. C. Frane. Car. Conradide pacto si c. Exirc. H. S. IV.' . f. CC Rotiando Quumque , cujus persectione & feliciis henedi- te delectantur, ei fausta quaevis non minus , s v λὰ ac nΘbis ipsis, contingere velimus: ss non,''m.1. iniquum sane erit, alteri benediccae, eique dictioni. fausta quaevis adprecari , dum id fiat serio , E I. - & ex amore , non ex consuetudine , & velitibus γ uti dicis tantum caussa. Contra ea 96 quum odium spirent maledictiones, eas esse injustissimas , nisi cum misericordia quis alteri denunciet , quae ejus furfuris hominibus ipse Deus iam interminatus sit . . Denique
o. i. ' 97 in exsecrationes, quippe & amori sui i sius adversas, & ex desperatione α ira i
192쪽
Cap. VII. De o lis erga alios cte. I 69 modica profectas , numquam esse excusanodas: neque hic , dum ex recta ratione rem aestimamus , in censum venire debere exempla quaedam heroica, quorum consideratio ad aliam cathedram videtur pertinere. 9 Itaque pleraeque Dusa' aeelamationes, quae ex variis eaussis oecini solent, illustribus aepotentioribus viris , in adulationes abeunt .
Iuuno aliquando sunt tanquam venenum, meule conditum, quoties eum, cui bene Precantur, periisse mallent, vel vitae ejus ac fortunae struunt insidias . Haee omnia quam non ex amore, sed odio , proficiscantur , contrajus naturae esse , nemo negaferit.
Quod ad Ius3uRANDuM attinet , quum per Iurisiu illud intelligatur adseveratio, Deo, tamquam vindice invocato, facta, g. CCIII. & ne usus λipsa quidem simplice adseveratione temere& promiscue utatur vir bonus. g. CCIV. 98 multo minus temere & sine necessitate
utetur jurejurando , sed 99 tum demum , quando id vela superiore, veluti judice, vel
ab alio deseratur, siquidem tunc vel ipse et mor exigit, ut alterum de veritate reddamus certiorem, eique suspicionem metumque falsitatis eximamus. Id vero too locum habet in omni iurejurando, adeoque Io I) ne opus
quidem est tot divisionibus in jusjurandum
Aecedit, quod si rein expendamus Paul.
193쪽
I o Iur. Nat. ct Gent. Lib. I. accuratius, omne iusiurandum silprimδολί-
RIUM , quod illud super facto A' 'i
. Quibus addi possunt, quae Petitus. aliique antiquitatum scriptores, de usu forensi iu-murandi apud Graecos passim commentati sun
eius CGmmatis Iusiurandum defert ior
uod ad ritus alum, cuicissis religioni 1
194쪽
Cap. VII. De Ossciis erga allas cte. Ir Iattemperandum , ' adeoque ne iurisiurandi quidem nomen mereatur adseveratio per res, quarum nulla mentem vincit religio. Io
Ut periurii merito det poenas , qui per falsos Deos pejeravit, immo Ios & atheus , qui dissimulato atheismo, per Deum Peter vit, tamquam qui alios aecepit , iure puniaturo
indo formula huiusmodi non simul tendae
in ignomi niam veri Dei, quippe quum acti nes huiusmodi ne neeessitas quidem extrema excuset . g. CLX. 6αθ Ηine experientia docet, jusjurandum, Iudaeo delatum, eius religioni attemperari , quia formula illa nihil complectitur, quod in Dei veritatisve Chriasianae ignominiam vergat . Contra dubitarim ego , an excusandus sit Iudex Christianus , qui Mahumedanum apud se iurare iubeat per
Massiumedem , maximum Dei unius prophetam . maxime, quum non sit talis Mahumedanorum religio , ut praestito per verum Deum , caeli terraeque conditorem , iureiurando, non aeque ad eloquendam. veritatem adstringantur, ae si
simul impostoris istius laetant mentionem.' L CCVIII. Ex eo porro, quod non ultro & temere, sed , deferente altero , iurandum est , g.
CCVI. yy colligimus, ros iusiurandum
praestari in gratiam non iurantis , sed deferentis, adeoque Io illud ex ejus, non ex iurantis , mente atque intentiolle esse explicandum, ac proinde Io8 absurdissimas esse cavillationes illas , vel reservationes ment
195쪽
iurisiurandi vim eludere conantur: Ios a Drdissimas etiam interpretationes eorum, qui turpia vel absona postulant ab iis , qui ultro iurarunt , alterum repulsam a se non laturum. Quamvis enim multipliciter peeeet, qui se tali iureiurando obstringit, primo quod ultro
ae praeter necessitatem , & nemine deserente ,
iurat et g. CCVI. 98. 99. deinde , quod
in antecessum promittit, alterum non laturum repulsam, quum nondum praestire possit , qualia petiturus sit alter et denique quod hoe ipso se sine necessitate vel periurii, vel temerarii iurisiurandi periculo exponit e non tamen huiusmodi iureiurando quisquam obstringitur ad id , quod juratus promisit, praestandum, si quid alter , quod factu impossibile, turpe, atque iniquum sit, petat. Quum enim sibi ipse detulerit jusjurandum 3 illud procul dubio ex ejus tantum mente ae eonsilio erit interpretandum . g. CCVIII. Io . Nemo vero , eui sana mens est, sese ad ea , quae vel per naturam, vel per legem fieri non possunt, obstringere velle ereditur . Peccavit ergo Herodes Matth. XIV. dum filiae saltatrici jurejurando temerario promist, se, quidquid esset petitura, daturum, at multo graviore se stetere obstrinxit, dum ei petenti Ioannia ca
put indulsere non dubitavit. s. CCIT.
FNaut Ceterum quum iusiurandum sit adseveratio,
nata im cum inVocatione Dei tamquam vindicis, com
196쪽
cap. VII. Bl DRἰD erga allas cte. 1 3 villationibus iuriiurando non satisfiat. Ut tamen Iaz in legi cedere debeat obligatio iurisjurandi, adeoque ii 3 illud nullam o ligationem producat , si quis se eo ad rem turpem , legibusve prohibitam , devinxerit , quamvis, ii 4 si legibus directe non resta.
getur jurata promissio , omnino quis teneriatur , nisi dolo alterius malo deceptus, vel vi
injusta adactus , iurarit. g. CVII. g. CIV63.) Ex quo denique patet, Os quid statuendum sit de canonistarum axiomate: omnsfudurandum esse servandum, quod sine se Aterna beatitudinis detrimento fervari posse. Est vero fatifactio per CAVILLATIONEM ssi quis verbis non menti deserentis satisfacit.
Quod quam impium sit, facile patet . Qui per eavillationem satisfacit iuriiurando , is
alterum decipit . Decipere alterum in se in
dem injustius , si quis involato summo numine , tamquam vindice decipiat. . Hinc vero periurium admisit Hatto , Archiepiscopus Moguntinus , dum Alberto Bambergensi pollicitus, se eum salvum reducturum in castellum, simulata fame , reduxit ad eapiendum jentaculum , exsolutum se eo ipso ratus iurisiurandi religione. Otto Frising. Chron. VI,
I F. Marian. Seot. ad ann. Dcccc I. Miratur hanc Archipraefuiss versutiam Dilmarus Merseb. Lib. I. ineunte , & recte miratur, quum ne Romani quidem sine censura ae nota dimiserint captivum, qui simili iurejurando astuve hostes deceperat. Geli. 2AO T. Att. VII, 18. De eo recte Cie. de inc. III, 33. Liberatum se esse iureiurando interpretabatur recte Fraus enim ad yHnxit , non. d .ἰ-
197쪽
Qui Iae fit te Metur ad satisfactionem a
perverse imoara prudentiam . D affue deeravis Senatus , ut ille veterator O eallidus vinctus . ad Annibalem duceretur .
Sie satis demonstrasse nobis videmur , n minem nec verbis, nee factis , nec ipsa cogitatione, esse laedendum . Quum vero quicumque alterum in seliciorem reddit, LRDE dicatur: is vero vel maxime alterum reddat
infelicem , qui , quod ei intulit, damnum non resarcit: consequens est, II 6 3 ut, qui damnum dedit , ad illud resarcieruium satis- iaciendumque omnino fit obli Salus. si Ut, qui satisfactionem illam alteri denegat, novam illi injuriam inferre , ac denuo illum
laedere recte dicatur. D8 Ut si plures damnum dederint, circa satisfactionem idem observandum sit, quod supra de imputatione actionis a pluribus perpetratae diximus CXII.
Obligationem hane ad satisfactionem Arist
, teles Ethia. ad P Asm. V, 2. ex contractu involuntario, Pusendorssius de iur. nar. O gent. III, 2. ex eo derivat, quod frui ranea sutura
esset lex de nemine laedendo , nisi simul vellet legislator , ut damnum resarciretur . At nos ex ipso LEswNrs conceptu id ossicivmelieimus. Non enam magis imperseqtiores nos atque infeliciores reddit , qui quid nobis , quod nostrnm est, intercipit & aufert, quam qui , quod intereepit & abstulit, non restituit , vel alio modo non satisfaeit. Quum ergo nemo si laedendust nee reparatio damni, vel satisfactio erit deneganda .
198쪽
Cap. VIL Do Osriis erga alios cte. I sg. CCXI. Per fATIsvAeTIONEM hic intelligimus ara stationem ejus, quod lex a laedente exigit. Duo autem lex quaevis perfecta exigit , I ut , quia facto 1uo quis alteri damnum dedit, id resarciatur.' II Ut, quia&ipse legislator per denegatum obsequium laesus est, malum aliquod passionis ferat, quisquis alteri contra legem damnum intulit. Quamobrem I I9 satis Aio semper &' poenam, &reparationem damni, suo ambitu complectitur . Grox de iure belli o' paci II, II. 22.& reto una alteram vel Ideo non tollit , quod vitiositas actus, ob quam poena irrogatur , & damnum, quod resarciendum est , in omni delicto semper conjuncta sunt . Sed de poΕNA alibi erit dicendi locus.' Si damnune nullius facto illatum est , nemo etiam ad sathfactionem est obligatus , neque easus, a sola providentia divina prosectus, ulli mortalium potest imputari . g. CVI. 17. 9 Et inde sequitur, ut, si quis in rebus suis tale damnum passus sit, eum dominus ferre teneatur. Quod enim nemini imputare possumus: id ipsi ferre cogimur . Casum ergo , qui nemini imputari poten, ipse dominus ferre cogitur.
g. CCXII. DAMNUM porro datum aut ita comparatum est, ut res omnis in pristinum Iocum restitui possit, aut ut sectum infectuin fieri nequeat. Priore ergo casu Iri res ipsa exigit , ut res omnino in priorem statum restituatur. Qmulque ita damnum quod laesus hoc ipso, quod eum re sua carere oportuit & ir'
199쪽
Jur. Nisi. Θ Gene. Lib. I. quod pro recuperanda illa impensas facere coactus est, sensit, resarciatur . Posteriore , a a ) ut aequa aestimatione in tantum, quam tum fieri potest, laeso praestetur indemnitas ,& iis) ea in re non modo veri pretii, sed& adfectionis ratio merito habeatur . Quod exemplis homicidii, vulnerationis, mutilationis, adulterii, stupri, similiumque criminum illustrat Pulandorssius de iuri nat. θ gent.
De Officiis erga alios impersass. s. CCXIII. . ς' ς I a satis nobis demonstrasse videmur , ne
α I minem esse laedendum: quin&ostendisse,
in quo constat alterius laesio. Iam ergo proximum esset , ut quomodo suum cuique tribuendum sit, eadem industria explicaremus, s. CLXXV. nisi haec ossicia RYI OTHETICA ita essent comparata, ut sine imperis clorum natura & indole intelligi nequeant. g. CLXXVI. Quare consultissimum fuerit , tradiati nem hanc praemittere, attamen id iterum ite
rumque monere, ne /πότερον υτερον, i. e. crI-
men, arvi nostri Rhadamantis capitale, scientes dolo malo perpetrasse Videamur. Og cto. g. CCXIV. 'm im Fons horum ossiciorum omnium est A MORriirn ka- ΠUMANiΤATIs vel BENEFICENTIAE , f. LXXXIV. d 'ς0 ouo , quem amamus , & id libenter tri- divisio buimus , quod ei non debemus jure stacto ,
200쪽
Cap. VIII. De Olfiens erga alios impeg. I r '& quod tamen ad ejus felicitatem pertinere
animadvertimus. Quurn VCrO HUMANITAs nos sine detrimento; BENEFICENTIA & cum detrumento aliis prodesse jubeat: g. LXXXIII. '
1 OFFICIA etiam IMPERFECTA duorum generum esse, & in officia HUMANITATIS, Vel IM-NoXIT UTILITATIS , & BENEFICENTIAE , recte
dispesci, patet . Utraque a) ob multarum rerum necessariarum iudi gentiam, tam sunt ne cessaria , ut homines sine iis vitam suaviter& commode traducere non possint. g. CCXV. Quum ergo & horum officiorum non alia De iis esse possit norma, quam nora ipsius amor , adeoque alios amaIe teneamur, tamquam nos
ipsos: f. XCIII. 66. consequens est, 3 ut quod nobis fieri ab aliis volumus, id &aliis facere teneamur. g. LXXXVIII. ss. Unde & supra, dum certum principium ad quod omnia , quae aliis hominibus praestanda lint, officia referri possint , praemisimus , im
venimus regulam : HOMO HOMINEM NON HINUS, QUAM SE IPSUM , TENETUR AMARE , NEC A
TERI , QMOD SIBI NON VULT , FAC RE , uiade officia perfecta deduximus , in CONTRA ILLA
FACERE OMNIA , QME SIBI AB ALTERO FIERI CU
PIT . g. XCIII. 68. Unde ossicia omnia imperfecta, tum humaui ratis, tum beneficentia Prono alveo fluere, res ipsa docebit. g. C C X V I. . obligais Primo itaque nemo sibi vult ea denegari, Mi quae alter sine detrimento suo praestare pot- Psino est. Ergo & alteri quisque talia liberaliter detrimD praestare tenetur . Inhumanissimum ergo di-H s , xeris