장음표시 사용
181쪽
Is 8 Iur. me. Θ Gent. Lib. I. alii , veluti parentes , sponsi, cognati , aesaltim, quod ad hos attinet , manifesto stuprator violat axioma illud iuris naturae praeeipuum : suod isbi non vis sieri, alteri ne se eeris . Denique qui stuprum seminae persuadet, is eam corrumpit. Quum vero nos, si sapimus, corrumpi nolimus: nee feminam illam corrumpere licet. Tantum ergo abest, ut excusandi sit illa alienae pudicitiae sollicitatio, ut eam quidam legislatores gravius puniendam existimarint , quam stuprum violentum, quod eos qui vim facitini, odio haberi censue runt , ab illis, quibus vis illata est et quum qui. se insinuando persuadent, adeo ansmos per
Tertant , up aliorum uxores sibi reddant bene Tolentiores , quam marsi s , O universam domum suae faciant potesaris , liberosque reddant tacertor, maritorumne sint, an adulterorum a Lysias Orat. I.
g. CXCIII. diali. Ex his Vero, quae adhuc diximus, satis in. quis po- telligitur, sy laedi aliquem posse actionibus
,hdo'. tum internas , puta.OGITATIOruBus, ad aherius gestibus . laesionem comparatiS , tum externis , Veluti
Verbis & GEsTIBus, vallars & FACTIs. g. XVIII, 36 t-δ ε' Hine sati alet, εο) etiam odium, contem tum, invidiam , aliaque animi vitia cluri naturae adversari. ' 6i Abstinendivis'uoque esse a gestibus, ex quibus odium , Contemtus, invidia eIucent, quique alterius animum Perturbare possunt . 62 ) Multo gravissimam in foro humano esse laesione in , quae in Ve
Quia auctor iuris naturae est Deus καρδιο-
sane non minus ejus voluntatem violat , qui quid contra legis suae praescriptum
182쪽
Cop. VII. De Officiis erga alios cte. 'togitat , quam qui illam verbis lactisque trem stred tur : ae proinde iam supra jus naturae ad actiones internas non minus, quam ad externas, pertinere observavimus. g. XVIII. 36. Deinde quum juris naturae genuinum principium sit Arion, g. LXXIX, 37.ὶ is vero non primario in actione , externa , sed in adpetitione boni , cum percepta ex alterius perfectione & felicitate delcctatione eoniuncta, conlistat: g. LXXX. ) non potest non
iuri naturae repugnare etiam odium alterius , adeoque aversatio cum percepta ex alterius
infelicitate atque imperfecitione delectatione . conjuncta, quamvis: illa interna sit, & in sola regitatione consistat . Hinc Servator noster, optimus legis divinae , tum naturalis , tum positivae, interpres, & actiones internas legis adversas damnat . M.tith. H 22. 28. Et haec iis opponenda duximus , qui jus naturae S gentium tantum ad actiones externas Per tinere existi inani.
tium fuerit, de ossiciis circa SERMONEM age brutis p Ia paulo accuratius. Tanta nimirum erga nos culiarem
est providi numinis clementia ut non modo i bςx mentem nobis dederit, quae percipere, sudi- care, ratiocinari , adpetere item & adversari possit , suarumque cogitationum sibi sit conseia , sed & facultatem cum aliis communieana animi senti, ut & hi, quid cogi-'temus , Velimus , nolimus , non ignorent . Quamvix ver, & bruta animantia hinnitu , Iugitu, murmure, honu , latratu , simili re sono incondito a imi sensa & adfectus ob-
183쪽
rso Iuri Nari is Genes. 223. L. scure & confuse prodere' videamus : ' homini tamen id praeterea divinitus datum est, .ut, quid cogitet, clare & distincte eloqui
de eoque alterum certiorem reddere possit . Sie eanis otio sono iram , alio dolorem ,
alio sιλ Θρωπι , alio alios adfectus prodit rae quid speciatim cogitet , nec elare distin. acteque exprimit , nee ullo sono exprimere potest , quum tamen & canes , O pleraque animalia perfectiora iisdem paene organis loquendi, quibus homo gaudet, instructa sint.' Quin quo impersectius est animal, eo minus ullum sonum, quo animi sensa indicet, edit, 'veluti pisces, cochlear Smostreae . Unde non potuisset Pythagoras magis eordatioribus omni-hus debere ludibrium , quam dum se brutorum sermonem non modo intelligere, verum
etiam evin iisdem colloqui posse , iactavit , seque hoe ipso, vel fanatici ingenii hominem, vel insignem impostorem esse, ostendit. Vid. Iamblich. Gr. Urhag. cap. XIII.
. f. CXCV. mid si Quandoquidem ergo id , quod circa se ' monem prae brutis' peculiare habemus , in clara , & distincta cogitationum nostrarum communicatione cum aliis consiliit, S.CXCIII.)experientia porro docet, id nos consequi per sonos articulatos. id est per sonos, per
organa loquelae tam diversimode modificatos , ut diver1ae inde voces , quibus res OmneS, earumque modos, statum, aetiones& lpassiones denominare placuit , emergant. Quare SERMO est sonus articulatus, quo ani
a mi nostri sensa cum aliis clare & distincte
184쪽
Cap. m. De Officiis erga alias cte. Isr At ingenium humanum in eo non adquisvit , quod rebus omnibus certa ae distincta nomina imposuit, sed & alia invenit signa ,
quibus loco sermonis uteremur , si non esset eo utendi occasio . sic enim invenimus modum , & eum absentibus animi nostri sensa per figuras litterarum , ita distincte eommunicandi , ut verba nostra non audiant , sed visu percipiant . Quod sane tam stupendum est ἄτρεμ α , ut quidam id ipsi Deo tribuere non dubitent. Elt & modus veluti colloquendi per digitos, quem in Tureia ab elinguibus inventum , magnatibus ibi admodum familiarem esse , refert Rieaut tableau de P Empire Ottomansque cap. VII. p. Ia. Ut iam non dicam de ocul loquio & peditoquio , de quibus singulares exstant Molleri Aliorstensis dide
rationes. Haec omnia quamvis SERMONIS nomen non mereantur , tamen sunt loeo sermo
nis , ac proinde, quod circa sermonem, idem& ei rea hare signa jussum est. g. CXCUΙ. Ex qua definitione satis patet , 63 se Quomodamonem nobis nec Dei, nec brutorum, ε 'Q uxen sed nostri aliorumque hominum causi a d 4 tum esse, ac proinde 6s Deum velle , ut eo animi sensa , quatenus id amor , quem nobis imperavit, exigit , cum aliis communicemus , adeoque 66 ut ne sermone suidem nostro alios laedamus, sed 6 ) no- Tis aliorumque commodis etiam sermone nostro pro virili serviamus.
Recte nimirum ratiocinamur, sermonem non Dei causis nobis datum esse, quia Deus omnes cogitationes nostras, S sine ullo sermone no- . um intelligat L nee btutorum sausi, , quae
185쪽
igh Iur. Nar. Θ Gen . 1ib. I. sermonem nostrum non tamquam sermonem j d tamquam alia , quibus adsueta sunt , signa percipiunt: adeoque nihil superesse, quatri ut nos sermocinandi facul ratem nostri alioriimque hohainum caussa primario a cepisse st tuamus. Nostri eatin, non ut nobiseunt cogitationes liostras communicemus , quippe quarum iam tum nobis sumus conseii , sed ut alios reddamus certiores, quid ne bis fieri velimus,& qua in re alios richis utiles stlse velimus . Aliorum caussa, ut & his , quae scire eorum interest', & quid illis utile futurum sit, indicare polaimus. Qturin ergo alii amandi sinitaeque ac nos ipsi , & quod nobili fieri nolumus , id nee aliis faciendum sit e consequans sane est, ut neminem sermone nostro laedere, aliis vero pro virils prodesse teneamur.
g. CXCVII. verbo. Quum ergo ad animi sensa cum aliis com-rum no municanda comparatus sit sermo, g. CXCVI. Epta ut 6 F. idqtae fiat per sonos articulatos , quitendum. bu S res omnes , earumque modos , statum ,
actiones , passionesque denominare placuit pc gr CXCV. consequens est, 68 ut collo quuturi verbis non aliam, quam quae semel placuit, notionem tribuere, vel 6s si verbo insolito, aut notione minus vulgari utamtur, mentem suam accurate explicare teneantur, nec ro aegre ferre possint, si cetero-. quin verba eo sensu, qui semel inter linguae peritos obtinet , vel hoc tempore recePlus est , accipiantur , si id verborum σαυαφη, aliaeque circumstantiae ferant . .
f. CXCVIII. Qinimque Deus velit, ut sermone animi
186쪽
Cap. VII. De osciti erga alios cte. sensa, quatenus id amor exigit , cum aliis communicemus,' f. CXCVI, 6s. amor vero hic non patiatur, ut alterum sermone noli olae damus ib. 66. den1que laedere sit, aliquid porsectionis felicitatisve alteri detrahe
re : g. LXXXII. sequitur sane , 7a ut
nihil, cuius notitiam jute per tecto imperfectove ) a nobis exigere alter potest , tacerer α nihil , quod fallum est , eo casu eloqui , neque 73 3 quemquam sermone in
errorem inducere, vel ei ullum detrimentum adferre debeamuS. Ius perfectum est e Melatum obligationis perfectae , impersectum imperfectae . Prius exigit , ut neminem laedamus , suumque cuisistribuamus t g. CLXXIV. 9 adeoque toties
a nobis veritatem jure perfecto a nobis exigere quis potest , quoties, illa dissimulata, vesconversa in mendacium, vel adulterata saltiin, a nobis laederetur: vel quoties ex 'acto, ipsiusve negotii , quod nobis cum illo intereedit natura id illi debemus, ut veritatem elo quamur . Quumque posterius nos ex virtute obliget ad alterius perfectionem ae felicitatem, aeque, ae nostram, pro virili amplificandam: facile patet , toties nos teneri ad veritatem aperte & sine dissimulatione eloquendam , quoties alterius perfectionem felicitatemque sermone nostro amplificare licet . Ius e go alterius perfectum laedit, qui sciens, alte
ri insidias a percussore strui , id dissi inulat ,
vel illi plane persuadet , percussorem , tam quam amicum , salutandi cauisa accellarum , itemque, qui suscepta rerum alienarum custodia , fures adesse sciens dissimulat , vel sos tamquam viatorcs apud se divertere , mentietur . Ius imperfectum alteri intervertie , qui
187쪽
- Iur. Nan Gent. Lib. I. errante altero, negat, sibi rectam viam notam esse, vel ei plane viam aliam monstrat.
alterum persecto Ves imperfecto ab eo exigere potest, dissimu- is DissiusLAT . Qui eo casu eloquitur ali- .ndia fluid, quod falsum est , ut alteri detrimeniacit , d tum inferat, is MENTITUR. Qui denique ait 6 PVuae . rum, cui mali quid facere cupit, in errorem inducit, eum DECIPERE alterum dicimus. Ex quibus definitionibus, cum superiore paragrapho comparatis, liquido patet, tum dissimulationem, qualem descripsimus, tum 7s mendacium omne, tum 76 deceptionem iuri naturae ac gentium repugnare.
Quando Attamen quum ita comparatus sit, quem, aliis debemus, amor, ut hOS non majore., D lsum quam nos ipsos, sed pari amore prosequi dicere , teneamur: S. XCIV, consequens est,su. ιqui 77 ut tacere liceat, si sermo noster alteri liceat non profuturus , nobis vero aliisve detrimentum aliquod adlaturus sit . 78 Ut &
falsi quid dicere, & 79 sermone ambiguo uti non sit nefas , 8o si alteri nullum jus
sit, veritatem a nobis exigendi, g. CXCVIIIJ8i vel nos sermone aperto ei , cui honeste non possumus non respondere, nihil commodi, nobis vero aliisve multum detrimenti essemus adlaturi, vel si denique 81 huiusmodi sermone ad alterum non modo nia
188쪽
Cap. VII. Da osciis erga aliis oc. 1 6 s
hil detrimenti , sed & haud parum utilita
tis, sit redundaturum . si e sane nemo vitio verterit mercatori, si a
curioso interrogatus, quam dives sit, taceat , vel alio sermonem inflectat , Per num. I. Nec magis reprehensione videbitur dignus imperator , qui hostem vel sparso falso rumore , vel fama ambigua , decepit , quia hosti nullum neque persectum , neque imperfectum jus est, veritatem ab hoste, tamquam hoste , exigendi , per num. 68. 79. 8o. Porro Athanasi potius prudentiam laudaveri S , quam acincuses dolum ., quod se fugientem pei sequentes ambiguo sermone ita detinuit, ut cum Athanasio se colloqui non intelligerent. Theodor. Histor. Eccl. 8. Sine periculo enim tacere non poterat , & sermo apertus persequentibus ni hil utilitatis 3 Athanasio multum detrimenti'. attulisset . per hium. 8 i. Denique nemo dubitat , non agere contra ossicium , qui , si id, vel docentis eonaitio , vel captus auditoris exigere videatur, fabulis, fictionibus, parabolis , symbolis S amigmatibus alios meliores reddere & veritatem sub hoe vehiculo aliis ingerere student , quum his prosint , nemini vero eo ipso noceant per n. 82.
s. CCL Ex quo colligimus merito, 83. Iniustam
intelligimus reticentiam ejus , ad quod aperiendum alteri , nec persecte, nec imperfecte
189쪽
1εε Iur. Nari se Gent. IV. I. Injustam esse DEcEPTIONEM alterius 6. CXCIX. 76 non autem SERMONEM ACUTUM& FICTUM. g. CC, 79. seqv. adeoque 86ὸ haec omnia, nisi . iudicio nostro decipi velimus, accurate essse distinguenta 'γ
. Apud Graeeos quodammodo ambiguum est vocabulum ψευδ ορ, quod & mendaeium & μι-iloquium significare potast ... Pro mendacio enim aeeepie Demosthenes , dicere solitus ,
, nullam esse rem , gravius quis laedera post, quam dicendίs mendaci/s . . Pro salsiloquio Chariclaa , inius sertur amphthema: ειναι - ψεν s
-αs. Bonum esse aliquando falsiloquium , quum
dientes non laedat . . Heliod. AEthiop. Lib. L cap. III. p. y2. 'At non ita ε'. ii t μεσων elivocabulum mendacium M quod , quum Iem-c per turpe atque dere stabile vitium notet , a
falsiloquio merito distinguitur . Quod re dereliquis, quae hic coniunximus, vocabulis eit' observandum . . - .
s. CC ΙΙ. Quid .e. Idem observandum de vERITATE & VERA- itas & c1TATE . Quum enim is vER x d.catur , qui v -- εὶ veritatem sine dissimulatione eloquirim, quo-- ' ties alteri eam ex nobis intelligendi perie Elum imperfectumve jus est: consequens est, 8 ) ut vERACITAs semper in laude ponenda sit ; contra 88ὶ indifferens videatur, & mala non minus, ac bona esse possit vERITAS , quip-' pe quae in convenientia verborum 1Ignorumque euernorum cum cogitationibus mentis
190쪽
p. VII. De Osciis erga alios cte. I 6 rconsistit, Elem. phil. ration. g. XCIV. siquiisdem 89 is non se imper facit officium , qui omnes cogitationes suas aperit. 3 Notum illud syracidis, sapient; οι ἰn eomni e , sutra eor n ore esse . Ucra ergo dicit dives, qui theseliros suos furi Prodit , nee ta- imen ideo eius virtutem & veracitatem quisquam laudaverit e qtrum contra illi menda- 'cium exprobrari non possit , si expiscante s re, tacuerit , aut sermonem alio inflexerit .
πολλα vis, num am se paenituisse silentii, sermonis sepenumero . Nee non hoc Thaletis r
non multa verba prudentis animἱ indicium esse. Et quae sunt his similia. f. CC III.
Sermo, quo nos Veritatem eloqui, vel falsi Qiiid danihil dicere, serio eonfirmamus, dicitur AD-s Ver 'SEvERATIO. Adseverationem, quae fit invoca- l Iti to Deo tanquam vindice , I JURANDUM VO- dum, bercamus . Denique sermo , quo alteri fausta νquaevis a Deo precamur , BENEDIC Go , quo*ia dira quaevis adprecamur , MALEDICTIO, quo secratio quis, exaestuante ira, capiti luo dira impreca ur, EXSECRATIO solet adpellari.
g. CCIV. Quum ergo, qui aliquid adseverat , serio arando confirmet, se verum eloqui , nec falsum di. uta liceat cere, g. CCIII. id vero nemo sanus fa libuibus ciat , nisi qui uispicatur , pellucere mendacium , qualis suspicio conscientiae malae indicium eli: g. XXXV. 'o nemo prudens adleverationibus temere & praeter necessita'