장음표시 사용
201쪽
3 8 Iur. Nae. O Geor. Lib. I. dieris merito, qui alterum, quum possit, ope & consilio non iuvat, vel eius res non servat pro virili , s errantem non revocat In viam, 6 sitienti aquam profluentem, algenti ignem, aestu languenti umbram , n gat, vel 3 aliquid ab altero cum ejus incommodo exigit , quod facilius & sine suci alteriusque detrimento consequi posset. Quins o adeo levis ac tralatitia est haec benignitas, ut saepe per leges vel consuetudines officia haec imperfecta in perlaeta transire videamus. ' sie legibus mutum fuerat apud Athenietqses , ut diris devoveretur, quisquis erranei non monil rasset viam . Hine sententia Diphi-
ορδίυδ ιδον 3 An nese s , quod in e secνarionibus quoque Fr, si quis rectam vιam non senderis E sic legibus quoque Romani . caverant , ut quis alterum actione compellere posset ad rem exhibendam, qui sbi nee ex pacto ullo , nee ex delicto, esset obligatus .Rd consuetudinem vero provocat Latona apud O id. Metamorph. n. v. 369. aeuia preb.beris aquas E Uueommunis aquam
manum non porrigere is commune hoc ius gen
ris humani f. Commune ius, jd est , eo suetudo , communi omnium gentium consensu
f. CCXVII. ω Ejusdem prope innoxiae utilitatis est io praestatio rerum, quarum tanta nobis adfluentia est, ut eas sne notabili aliquo detrimen
202쪽
Cap. VIII. De Ossiais erga ullas impers. I sto cum aliis poisimus communicare , itemque ar γ earum rerum , quae alioquin apud nos essent periturae , in aliorum utilitatem dispensatio: ut adeo ix & illi valde inhi mani sint , qui res tales corrumpunt , fiammis absumunt, in mare projiciunt, in terra clam defodiunt, tantum ut nemo aliorum m-
de aliquid capiat utilii tis. Est & haee satis tralatilia humanitas, &vel'ti alter eius gradus . Quemadmodum vero , qui euiquam hare ossicia denegant , valde inhumani sunt: ita iniqui actionum suarum aestimatores videntur , qui ideo maximas sibi gratias deberi existimaut . Terent. Andr. II, I. v. 3I. Heutiquam incium liberi esse hominii puto, quum is nihil promerear, postulare , ingratiae adponi sibi . Quis vero magnam rem praestitisse hospiti dixerit Calabrum , de qui o. Horat. Epist. I, 7. v. I .su ο mora tiris vescἰ ealaber iubet hospes.. Tu m. scisti loeuplexem. Vescere sodes.
Iam seris est . iati tu quantumvis solle. Be nigne .Hyn juvisa ferea pueris munuscula parvis. Tam teneor dono , quam si dimissor onustus. ι liber r hae porcia hodie eomedenda re lin=ues o Prodagus O stultus donat, quae spernit OOdit. Perquam inhumanus est , qui ealia aliis indigeatibus negat e non multo plus quam inhumanus , qui dum ea osteri , tam beneficus
sibi videtur , ut ideo alaerum sibi perpetuo obstrictum habere debeat. g. CCXVIII. At quum talia aliis praestare teneamur ex fossi H ώ amo-
203쪽
r 8o Iuri me. θ Genti Lἰb. I. amore , quo nos alios prosequi jubet Deus O M. g. CCXV. nemo vero alterum 1e
ipso magis amare te atum in XCIII. μ'
consequens est, 13 ut si his ossiciis nobis ipsis, vel amicis , non obsuturos eiue , prae videamus, ea iure aliis denegemuS . . Quod Quum vel maxime contingere possit in statu naturali, ubi, nullus nos tutos praestat magiitratus, si hostibus manifestis prodesse hoc modo non dubitemus : facile reddi potest ra- ratio I cur in statu naturali hostI , qu tenus hostili erga nos animo est , etiam innoxiae utilitatis ossicia jure denegemus, Is contra in statu civili eo obtenta nemo tem re sine reprehensione u Mur . . . Sie in bello hostes iure prohibemus aquaincione, iure item corrumpimuS commeatum , ne illis , nos invasuris, utilitatem praestet . Sed haec omnia eatenus jure fiunt, quatenus' hostili in nos sunt animo. Alloquin enam, II nobis obesse non possunt, omnino humanitatis insignem serunt laudem, quI &hOltes, eX. gr. captivos, vel morbo decumbentes, line insigni' detrimento suo jugant.. Quumque in statu civili non temere nobis nocere possit holtas , Quem saltim magistratus auctoritas In ordis nem eogere potest et inhumanus omnino est ,
N qui hosti, immo & scelarato homini, has innoxiae utilitatis res subtrahit , quum hie
ves, sed huminem , vel si non hominem, ac D ἱ-tim cinanisarem , uti recte vidit Aristoteles
Apud Disseu. Oert. V12 L. Quλre vin exm- fanda est inhumanitas Atheniensium, qui boc atis accusator eo ita advertati sunt , ut nec agnem
204쪽
Cap. VIII. De Officiis erνa alios Ures et grignem iis accenderent, nec interrogantibus rh. . - sponderent , neque in balneo aqua uterentur
eademia donee illi odii impatientia sese suspe , derent. Plutarch. de invid. O Od. p. s38. f. CCXIX. Immo potius , quum amor , ex quo haec . Hum 'ossicia proficiscuntur , non ob alterius me. α; itrita, sed ob aequalitatem naturae, dabeatur : debetur.
f. LXXXVIII. facile patet, 16 & ini
cis, non denegandas e sis res, quibus abundamus , & quae sine detrimento nostro pra
stari possunt, quin i tanto splendidiorem fore hanc humanitatem , quanto minus illa cum spe aliqua insignem gratiam ab hostibus ineundi conjuncta est. ' ) Novimus haec Christianis ineuleati Matth.
V, 43 . Luc. VI, 3 s. iisdemque ob oculos p ri exemplum ipsius Patris coelestis, qui solem suum oriri facit super bonos O malos pluit supeν Jαι flos O inlumi . At ejusdem veritatis
. ipsam rectam rationem , considerata humanae naturae aequalitate , non esse ignaram, vel inde patet , quod Socrates ex instituto profligavit vulgarem sententiam , amicis bene faetendum, male inimicis , teste Themistio Orat. ad Valent. de bello victis . Et quid excellest, eius ab homine, experte iaciarum litterarum, scribi potuit , quam illud Hieroclis in aur.
de Iix eriam , ut recte dicatur , νιrram bo
205쪽
r 8a Iur. Nan is Gens. Lἰb. I. num odisse neminem , solumque bonum O amia
cum exsisere. suum enim Bonum diluit , non 'eum qui malus purat Asmieum . Sin aurem vίrtute praeditum quaerit ad societatem , ex omnίbus eum deligis, qui probus sit , arque ἰn amicitiae ἰσίbns Deum ipsum Misatur ,
qui nullum quidem solet odifle, sed eum potisssimum , qui bonus est, amplecti diligere. - g. CCXX. . At quum tamen amor ille humanitatis, ex quo haec officia , tamquam ex fonte limpidissimo , promanant, directricem veluti habeat sapientiam, f. LXXXIII. s.) sapientia vero sit facultas , ea quae ad nostram aliorumque felicitatem pertinent, discemendi r g. eod. inde colligimus , a 8 non solum personarum , sed di necessitatis, qua alterpremitur, habendam esse rationem, adeoque is in pari cauisa , si omnibus non possit satiSfieri, plus humanitatis deberi viro bono, quam scelerato, ar plus amico, quam inimico, et I plus cognato & necessario, 'uam extraneo; ' Σα) elus denique ei, qui in os , quam qui minus opis nostrae indiget .
Et eatenus recte illustris La1EN1rius , justitiam mmorem sapientis esse, statuit.' Ηine & Pythagoras eertos amoris hujus gradus distinxit in aureo eam. v. q. seq.
Inde parentis honor sequitur: tum sanguinis
206쪽
Cap. VIII. De Osciis erra Misi λpers 1 33 Quam Pythagorae sententiam praeclare , ut solet, interpretatur Hierocles p. 49. seq. g. CCXXI. Sublimior est amoris gradus , quein supra oblig/uEMEFIcENTIAE Vocavimus , f. CCXIV.) quia uefieei amor ille ita comparatus est, ut nos & cum tiam.
aliquo detrimento aliis pro virili prodesse imbeat . Quum enim , quae nobis fieri cupimus , ea , & alii S facere teneamur , g. LXXXVIII. 1 f. ) & saepenumero incidant casus, ut infelicissimi nobis videremur , nisi alii nobis, quae desunt, liberaliter elargirem
tur , tunc vero nemo temere sit, quin illa
sibi praestari cupiat: consequens est, et 3 ut his casibus aliis & cum detrimento ea, quae illis deesse animadvertimus , liberaliter elargiamur .
sia RQ Ra vero dicimur, non quod comm damus , vel pro eerta mercede coneedimus , sed quod alteri sine spe vel restitutionis , vel retributionis, damus . Itaque si rem do, ut recipiam , vel, ut saltim mercedem seram tactus hie ineidit in contractuim . sin do sine spe restitutionis ve, retributionisi vera haee beneficentia vel largitas est . Seneca de B nef. VI, M. Illos ex tota praeteribo quorum mercenarium beneficium est , quod qui das , non computaι, cui, sed quanri da uxus sit , quod undique in se conversum es . Cendis mihi aliquίs frumentum , vivere nori possum snisi emero r sed non debeo vitam , quia emi ωHec quam nocessariam fueris , aestimo , sine quo victurus non fui et sed ' sam gνatui um squod non habis em , nisi emi em , in quo mer
mi esser mihi , sed quantum lucram sibi ,
207쪽
I 84 Iur. Nast. ΘGent. Lἰb. I. suod emi, non debes. Quamvis vero hamata non esse oporteat beneficia r nemo tamen benefacit alteri, quin hune sibi ad amorem mutuum devincere velit. Ac proinde alter, qui ben ficia accipit, eo ipso se tacite ad mutuum amorem omnino obstringit.
Iaza teri pro uiura, quam ei sine spe restitutionis
ossiciosi. aut retributionis praestamus . Studium vero Ni/ alteri talia praestandi BENEFICENTIAM , voca
mus: quemadmodum studium & promptitudinem, alteri ea cum obligatione restitutionis vel compensationis praestandi , quae ipsi prosunt, OFFICIOSITArEM adpellavit. Sidon. Apol- IID. Carm. XXIV. υ. 478. QuamviS vero ea , quae ita praestantur , beneficι oram nomine non veniant: magni tamen fieri omnino debent , & grato animo accipienda sunt , s vel ma- roris fiat, quam ut mercedem admittant, ,
vel ab eo, quem ad id praestandum non obligat ossicii ratio, praestentur. ) Vidit ' & hoe Seneca tibia. cap. XV. Ista
modo , inquit, ne med eo quidquam debere te , nisi meνeedulam, die era nee praecenori , quia aliquid numeraverἰs . Atquἰ omnium horum apAd nos magna chavisas , magna reverentia est. Adversus hoc respondetur , quaedam pluris
stimabilcm , visam ae valetud uem bonam et a sonarum artium praeeptore studia Iiberalia , O animi eultum . Itaque his non rei pretium , sed opara, solvitura quod deserviant, q-οd a rebus suis a voeati nobis vaeant . Mercedeme Non meriti, sed occupationis suae ferunt. Postra
208쪽
cap. VIII. De insulis erga alios ἰ-em. Issea tamen & aliam rationem, cur & iis, qui talia praulant , gratum animum debeamus, reddit, dum cap. XUL ista subjungit. suid ergo Θ quare medico se praeceptori plus qui
dam debeo , nec adversus altos meraede defun- gor . strua ex medies O praeceptore is amisumrranseunt , O nos non arte, quam vendunt ,
.bligant, sed binigna O familiari voluntate. f. CCXXIII. Quum ergo benefieentia sit studium ea ,
quae alteri profutura animadvertimus , praestandi g. CCXXIL nemo non videt, a )Mus virtutis laudem sibi frustra adrogare eos, qui, ut ille servulus Terentianus, HeUM V, 4. v. 39. plus saepe boni ignorantes imprudentesque faciunt, quam scientes antea limquam .
c s. XLVIII. vel is qui consilio nocendi
alteri benefaciunt, vel 16 non alia ratione ad benefaciendum excitantur, quam quod id beneficium sibi magis, quam aliis , profuturum existiment. Ex quo porro patet, et 7 in dijudicandis beneficiis animum magis &consilium benefactoris , quam ipsum actum atque effetium, esse aestimandum .
Ut exemplis illustremus has eonelusiones rnemo dixerit , benefieio adsei alterum , cui rei ignari litteras , boni quid nunciantes ,
tradidimus: nee quem quis commendat stantum ut alio loco se , ipseque vacua dominetur in aula r nec qui arbores suae voluptatis caussa plantavit , si umbra earum &vicinuS , praeter eius animi sententiam seu sur . Huc pertinet elegans fabella Phaedrimnesi. centia proficisci debet
ex volu tate aliis utilit tem adq
209쪽
quae , quum instantem AEugere eupiens necem, rogaret, ut sibi partaretur , quum molestis mutibus purget domum , triste hoe tulerit responsum. Faeeres , si ca Τμ me . . Gratum esset, O dedissem men am supplici et Nune quia tabονas, ut uaris reliqui/ι, suae risuri, ipsus devores, 2 uti imputare vanum beneficium inibἰ me enim, ipso interpretante Phaedro , se debent ἰlli Unoscere , qMorum privata ferxis ut istas sib , edi meritum mane jaeIanx imprudentibus.
- . . Quumque ex amore haec benefisia profici-
ζζζ- dici debeant, isque sem. er conjunctus sit cum Pien:ex sapientia: g. LXXXIII. 4s. facile patet, 18 profusionem, & quidvis potius , quam
liberalitatem , esse , cui ratio non constat :nec as beneficiorum vocabulo digna videri , quaecumque ex ambitione magis & j, ctantia , quam ex amore , vel 3o non indigis, sed opulentioribus, immo 3I) indignis potius , quam viris bonis , vel quae denique, 31 tuibato illo necessitudinum ordine , de quo supra quaedam monuimus, g. CCXX. praestantur.
Praeterquam enim quod haec beneficia praeripiuntur indigis et plerumque etiam sunt hamata ac captatoria , ac Proinde eo quoque nomine merito indigna sunt beneficiorum vocabulo . Matth. V, 47. LMe. 63 3 . seq.γ Praeterea apud opulentiores , quidquid iis bene feti praestiteris, nec gratum est , nec beneficii rationem habet . Hine risisse Alexandruin
210쪽
Cap. VIII. De Oseias erga alios ἰmpers et 8 drum M. novimus beneficium , quum illo ius. civitatis osterrent Corinthii, quamvis se id ,
-- praeter Plereulem & moxandrum , nemini dedisse gloriarentur . seneca de Benef. I, II. Fieri tamen potest , ut hujusmodi beneseia excusent ossicium, benestiorum ab Hiquo antea Perceptorum memoria, immo & civitatis, in Aua versamur , Morqs , ac proinde Romae ,: nemo vitio elienti vςrtere potuisset hujusmodi liberalitatem , quia jus illud patronatus , a Romulo institutum , exigebat etiam, ut pa tronis benefacerem clientes . Dionys. Halle. Lib. II. p. 8 . Plutarch. Romul. p. 24. Polyb. Hi . o. p. Nec magis Persae Regi tuo osterentes dona de munera, ullius reprehensionem jure incurrebant 4 quum lex exstaret ,
ut omnes Persae , singuli pro - suis facultatibus , .munera sterrens . AEliam
l. CCXXV, Praeterea ex eo , quod plodesse a heri de. Et aIliabeant beneficia, g. CCXXII. non abs re res colligere nobis videmur , 33 beneficia at- & eondi temperanda esse cujusvis conditioni & neces.tioni at-
statibus : adeoque 3 non esse beneficia ,:
quae alteri nullam aes ruat utilitatem 3s ) 'θ' multoque minus id nomen mereri , quae cuin minifesto alterius detrimento , vel saltiiq36 cum maximo incommodo, conjuu i sunt.
Hine beneficus non est , qui famelim gem-
mam, sitienti vestem pretiosam , aegroto epu- Ium ostere , per n. 33. Nec minus id nomen meretur Bessus, qui catenas aureaa Dario injecit . Curi. Lib. V. cap. XII. per n. 36, με