장음표시 사용
371쪽
Cv. XIV. De PAEA D. . hi iam antea ex legibus humanitatis ae M. nevolentiae erant obligati.
g. CCCLXXXVI I. Nec dubitari potest , 3 3 quin pacta ser- ., 'I 2
vanda sint . Quum enim , qui aliquid prin se, pro. mittit , mentem suam de dando aliquo fa- iratur arciendove sive verbis , sive aliis signis pro- : iis dat, verbis vero ita utendum sit , ne alter 'decipiatur: g. CXCvI. 67. consequens est , ut & a paciscentibus omnem fraudem omne, ue abesse oporteat mendacium , adeoque standum sit promissis pactisque omnibus, deliberato animo initis, de hinc nihil debeat fide data esse sanctius , s ) nihil perfidia detestabilius . - ,
- Quemadmodum enim pactis quodammodo
subvenimns indigentiae nostrae , idque agimus paciscentes eum aliis, ut nobis officia hum, nitatis & beneficentiae, quae alias a plerisque frustra speraremus , praestent i iti facile P tet iis solis inter se genus humanum conti neri. Ergo tanto perfidiosus est , muciue nefarium , sidem frangere, quae continet vitam . Cic. pro uia. Roscio comaedo cap. VI. Hinc semper generosum visum est πιο α εδδε Τέμα, os verax, vel, ut rem eloquitur Euripides in Iphig. in Tauri v. IO6 .
Pulehrum est lingua, eui adesi fides. g. CCCLXXXV ID. Accedit & altera ratio , cui non minus Itemque Ponderis inesse, facile unusquisque largietur. μῆ-μι cauum enim osciorum omnium , quae alteri Hebemus, cornmunis veluti fons & scaturi
sio sit amor justitiae , c s. CLXXIII. i. ) iLP i que
372쪽
que nos subigere debeat, ut, quod nobis neri nolumus , id nec alteri faciamus, DCLXXVII. nemo denique si mortalium , qui pactis & promissis ab altero decipi velit: denuo sequitur, ut nec nos cuiquam pactionibus & promissis illudere, eumque Propter fidem nostram defraudare debeamus, a eoque paeta omnino sint servanda.
Non hie utimur argumento, quod nee so eietas civilis servari possit , nisi sancta hominibus esset religio . Quamvis enim hoe amsumento recte probetur Pactorum fideique i ter homines neeessitas , eamque Cicero de ossi c. II, II. & .inde eleganter demonstrarit ,
quod ne illi quidem, qui malefias O scelere taρμηνur, possint sine ilia particula justitiae ,
id est, sine pactis , mirare: ex hae tamen s eialitate non esse originem obligationis huius repetendam , jam supra ostendjmus . g. LXXV. Itaque binas has rationes , quas hoc & antecedente aphorismis exposuimus, ex principio nostro ΛMORia derivare maluimus.
motu Ceterum Pasta Vel μιονοπλὰ et , seu u&r-νlicia LATERAMA sunt, vel δίφ. α seu 2ILATERA- P stat LIA . Illis unus tantum alteri ; his ambo sibi mutuo aliquid promittunt, adeoque posterio- .ribus tacita inest cohditio , unum praestit rum, quod promiserit, si di alter ex sua Pa te pacto satisfactarus sit. Deinde utraque sunt Vel o BLIGATORIA, quibus nova obligatio vel alterutrius , vel utriusque partis , constituitur, vel LIBERATORIA , quibus obligatione S , tea constitutae, tolluntur, vel MI1TA , Quiab
373쪽
Cap. xIR. De Maes. ' 34Ibus & obligationes priores tolluntur, & n me pro arbitrio paci icentium constituuntur , quales in primis NovAHONEs, & TRANSACTI Nps de caussis dubiis esse , nemo non intelligit. Sed horum omnium eadem est ratio ,
puta, ut summa fide & quam religiosi sime servanda sint, ε si vel niaxime non eo consilio aliquid promiserit alteruter, ut obligati velit. ' γ' Observandum hoe est , eontra illos , qui
aliam promissionem PERFECTAM , aliam IMPERFECTAM esse statuime, & illam quidem definiunt , quando non solum promittens
obligari vult , sed & simul jus in alterum
Consere , ut rem promissam veluti debitam plene a se poliere queat: hane vero , quan
do obligari quidem vult , qui promisit, uetamen alteri ius non sit ad exigendum. Quo
referunt promissionem: Ego des/mtui, hoc rAbi dare, O preo , tis mib. eredas , itemque Pollicitationes virorum potentum aut gra tiosorum , quibus alleui commendationem vel sustragium spondent . Grol. Iur. beti. pae. II, 2.2. Pusendoris Iurinae. Ogent. VI,
s. s. Sed I 3 sepe tales promissiones noni sunt pacta, sed dicta tantum , vel adsevera- ones , quas a pactis ipsi distinguMnt in tius & Pusendorssius, immo aliquando non pacta sunt, sed praeparationes ad pacta , quas vulgo tractatus adpellitant. α ὶ Res est Paene contradictoria, aliquem promittere velle , & alii tamen nolle ius ad exigendum dare . Quod nestio , an tale sit commemtum, quo omnia pacta & promissa turpiter eludi possent , exemplo Mediolanensium, qui increpati de periurio , respondebant : Iuram vimur quidem , sed juramentum astendere non
374쪽
inquit, rasponsio, ut moribus oratio eonsona-- , prave ac perfide vivere Ofacere,emsue erant , alitex, ae perside O prave , ἰο-
qui non potuissent, ut vitam flagitiosam sermo .nlatus eomitaretur. Denique 3 in si imperfectae plerumque sunt huiusmodi potentum promissiones ratione exactionis, non ideo illleo, quod ad obligationem attinet , pro imperso ita habendae sunζ ἀ
, CCCX Q. iure i- Ex quo porro miligimus, nihil turdi rura di naturali interesse inter pactuin & stipulationa. Bom , adeoque 3 in festi Franc. Connanum.
bligam Cρmment. I. 6. qui , Romanorum comine daturus ἀνομί- , etiam iure naturae ex pro missis , quamdiu stent intra terminoς simplicis conventionis, & in σμαλλαγμια non transeant , jus perfectum oriri negat . : Quemadmodum enim eius argumenta iani satis profligarunt Grol. de iure belli is pacia IL 2. I.. ω Ρufendia Iur. nata ct gent. HL s. 9. itanos addim'S, Comanum minus. magnifice de naturali pactorum obligatione sentire, quar ipsos Romanos , quippe qui pactis nudix vim perfecte obligandi numquam detraxerunt, quamvis actionem ex iis , ob singulares rationes, denegarent. γ
Ex Romanorum sententiae obligabatur , etiam qui nudo pacto aliquid promiserat, eumque , qui fiden, sesellerae , illi non minus
L Perfidum putabant, quam aliae gentesia Quin rinci impersectam esse existimabane hane obli- Εationem, quae ex Paetis nudis oriebatur
375쪽
Cap. MIR De Pasiis. . 3 3' sed persectam , siquidem ratione illius loeus
erat compensationi, l. 6. D. de eo Mis constituto, l. I. g. pen. de pecvn. eonsi. novatio
ni , t. r. D. D. de novat. fideiultaribus & pia ignoribus, i. s. D. de pign. exceptioni, ι. r. 6. s. ι. 4I . D. de pact. l. IO. t. a. r. l. 28. c. eod. Unde & , quod a promittente per errorem fuerat solutum, conditione indebiti repeti non Poterat l. I9. D. de cond. Ad. Quorum pleraque ita, sunt comparata , ut in obligationem imperfectam vix cadant . solam negabant ACTIONEM, quia ei vilem invenerant modum, quo paeiseentes uti iusserant, pura stipularionem. Eam qui negligebant , perlusorie egisse videbantur . Quemadmodum ergo multis lo- eis leges ex oppignoratione rerum immobi-
suin non dant aclionem , nisi pignus apua actas i conisutum , nee tamen ideo pignori obligationem persectam detrahunt quippe quae aliis modis sese exserit ita nee de Romanis statuendum est, eos pacta nolui de perfectam obligationem producere , quia act&inde oriri noluerint.
g. CCCXCI. Quum vero pactum sit duorum pluriumVe In Pacta emidem placitum consensus, g. CCC XXVI. , preM NCONSENsm vero duarum pluriumve volunta ' 'tum in eamdem rem easdesiaque circumsti, n-tias conspiratio: consequens est, s ) ut ille consensus tamquam internus exderno aliquo
signo declarandus sit - Qualia sibna , quum
sint verba, sive ore prolata, sive litteris consignatae, Ee facta, . & illa consensus expressi ;haec tactus,aebeant argumentum : g. Co XXIV. facile patet , Io perinde esse, sive expresso , sive tacito consensu , aliqui P Paci
376쪽
possint p3- yur Nat. θ Gent. LI. I. paciscantur , dum tale sit factum , ex quo εonsensus in eam rem , de communi humani generis vel gentis cujusdam , sententia colligi soleat . Iinmo ar ) aliquando consensuin recte colligi ex ipsa negotii natura ,11 illud tale sit, ut non possit non iudicari , alterum non di isentire. f. CCLXXXIV. I ine δι nutum sussieere, recte statuum Ju
tiam , immo & silentium, t. fr. pr. D. Iosam s. , ι. II. g. q. 7. D. de is rer. is iure fae.. N alibi passim . Quod admittimus omnino, nisi alia suetit probabilis ratio, eur quis, dissentiens licet, taeere, quam dissenium verbis lactisve testari, malu rit, ex. gr. si filius familias, truculentiam patris veritus, interrogatus, an Maeviam, a qua maxime abhorret s. dueere velit taceat: non illico eonsensisse videbitur. Quid si enim, patre dicentea Abἰ domum , O suspenda re , prae stupore tacuisset filius 3 an ideo consensisse diceretur ρ
Quumque corrsensus sit duarum voIuntaintum in eamdem rem easdemque circumstantias conspiratio , s 6. CCCXCI. st voluntas vero nihil possit vel adpetere,' vel aversari, nisi ab intellectu excitata: cf. LXX. sequitur , ΙΣ) ut pacisci valide neque3nt, qui- Cumque rectae rationis usu destituuntur , adeoque nullius momenti sint pacta furiosorum, nisi dilucido intervallo diuingi. α furor , nec non a 3 infantum & eorum omnium , quos ob lubricum aetatis rem nta intellige
377쪽
Cap. XIV. De Passis. re, probabile est, 14 praeterea aegrotorum, quorum animos morbi vehementia perturb1t,
immo is & maxime ebriorum , licet voluntaria fuerit promattentium ebrietas , nec I 6 eorum , qui iocantes aliquid promiserunt, sibive sunt ab altero stipulati. Quamvis enim alias tune demum agenti
non imputetur actio , ex ebrietate perpetr ea , si per eum non steterit , quo minus huiniusmodi quid eontingeret , g. C I. 3 a. a
Per eum autem , qui ultra suavem illam i saniam sibi attraxit, omnino steterit, ne Pa cisteretur , quum actio ex ebrietate prosecta
involuntaria quidem sit in se , sed non in sua eauta: s s. L. hie tamen aliud statuendum , & gradus ebrietatis distinguenda sunt. Aut enim modi ea fuit, aut sumina is minis aliquid promittentis ebrietas . Si m diea et non ita caliginem illa offudit intellectui, ut ne seiret , cui vel quidnam promiti ret, adeoque huiusmodi promissio omnino obligat. Si a latium: non potuit non ill incurrere in sensus, ae proinde alter , qui cum illo pactus est , vel in manifesto dolo suit , vel sibi saltim imputare debet , quod cum homine vino lepulto at semisomni rein seriam suscipere & pacisti non dubit rit. Itaque nulla est ratio , eur ei jus esse debeat, promisisiam, di seu D alterius erapula, exigendi.
Ex eodem porro axiomate colligimus, i An uiale inutile Esse pactum, ex ignorantia vel erro si ξδα. re initum , si vitium hoc intellectius sit cul- hiur pabile , vincibile, ac voluntarium: g. CUIL vel emissa. non, a 8 3 si ita comparata sit res, P s &Fu .
378쪽
Jur. Nat. Θ Gsne. Lib. I. Peinde , quia contractus commercii caussa 'inventi sunt, g. CCCXXUII. θ contrahendum quoque ueste de rebus , quae honeste , & permittentibus legibus , in commercio
esse possunt : ac proinde Σ28 nullum valere contractum de rebus turpibus, impossibilibus , rebus per leges commercio exem-tis, quamvis 2 28 quum res pleraeque non natura, sed legibus positivis commercio eximantur , eae etiam contractus permittere
possit super rebus , super quibus aliarum gentium legibus & moribus contrahere non liceret.
Exemplo esse possunt eadavera. Ea oppignorare apud nos procul dubio & inutile esset ,& pro eontractu turpissimo haberetur. Conintra apud AEgyptios lex Permittebat cadavera parentum condita oppignorare, & ei, qui, illis neglectis , non expunxerat nomen , honesta sepultura negabatur . Diodor. Sicul. Bibl. I, 93. Contra natura inhonesta est oppignoratio uxorum, liberorumque , quod mregno Begu permittimur , quia illa non potest non plena esse tristi stimi eventus. Unde &creditorem relegatione dignum judicabant Romani , qui sciens filiumfamilias pignori a patre acceperat. l. s. D. quae res pun.
379쪽
Eg. CCCLXXXV. Uamvis inter vΑcTA & CONTRACTUS iure Quaesit naturae nihil sit di scrimi nis, dum utrum- pactorum
'que negotium utriusque consensu capit α ς Ππν1ubitantiam: dici tamen poteli , CONTRACI Us differen-
ex vetere loquendi consuetudine ad rerum perarumve commercium 3 g. CCCXXVIL 'ε. pacta ad alias res, factave, quae in commercio esse non solent, pertinere. ) Sic eragia quamvis homines ingenui utriusque sexus non sint in commercio: inter eos tamen, convenire solet de nuptiis, Vel in suburum , vel in praesenti, celebrandis, isque consensus tum sponsalitius, tum nuptialis PACTOR O nomine recte venit. 'o Agnovit id discrimen etiam Pusendoissuade jure nat. O gent. z. q. Et quamvis seriptores Romani, quia alio sensu accipiunt voeabula, aliudque diserimen pactorum &eontractuum statuunt , non semper verbo contrahere utantur de rebus , quae in t mereto a passei de rebus factisque , extra commereium positis , veluti dum di eunt em-ιrabere nuptias , ι. 22. D. de ritu nupri paci- si ab aliquo nummos et Vat. Max. II, q. 2. nomen tamen CONTRACTus vix aliter accipiunt, quam de conventione super rebus , quae in eommercio sunt. Quod adeo verum . est , ut ideo iureconsulti contra Donet . comm. iur. XIII, 18. negent , nuptias esse
contractum , qui ineatur de personis de imHein. deIur. Vat. O Gent. P di-
380쪽
338 aur. N r. θ Gent. Tub. I. Ii vidua vitae consuetudine , quae non sint in commercio. Nihil ergo obstat, quo minus nos hoc pactorum S contractuum discrimen
g. CCCLXXXVI. Nimirum quum homines suaviter & commode vivere non possint , nisi sibi invicem praestent ossicia , quae supra HUMANixATIS &BENEFICENTIAE diximus, g. CCXIV. a. &ita tamen inter homines jam pridem refrixerit amor, ut de eorum humanitate & beneficentia confidere non possimus, g. CCCXXVI. denique illa offcia sint imperfecta , & invitis extorqueri nequeant: g. CXXII. J consequens est, I ut non alia sit ea certo consequendi ratio , quam consensus alterius . Qui consensuy duonim pluriumve in idem placitum de dando aliquo vel faciendo, quod alias vel plane non, vel tantum ex lege humanitatis & beneficentiae debetur, quum V Cetur PACTUM: 2 3 ea, quae nobis ab aliis dari fieri ve iure perfecto cupimus, nobis PACI- sti debemus. Exemplo esse poterunt Abrahamus & Abiu
melechus . Ipsa sana lex humanitatis & beneficentiae utrumque iubebat benigne adversus se invicem agete , S maxime Abrahamum , . virum virtutis studiossiimum , plurimisque ab Abimelecho beneficiis ornatum, ipsa recta ratio ad grati animi memoriam obliga- bat et & tamen uterque sibi ab altero amicitiam & benignitatem pactum esse , legimus Gen. XXI, 23. seq. Ita saepe veteres alios pactis obligabatit ad praestandum id , ad quod