장음표시 사용
421쪽
jto a Iuri mn Θ sene. m. II. nariorum, & similes . ) Ut societates iamnes finibus discemantur , quumque ex fine de mediis judicandum sit, 43 iura offici aque sociorum ex ipso foetetatis fine merito sint aestimanda. - sie vidimus supra eontractum Deietatis , euius finis erae commune luerum . s Lib. I. s. CCCLXXIX. Alius vero est sinis scies
tatis matrimonialis , alius parentum & liberorum , alius dominorum & servorum , alius, denique maxime illius societatis civilis, quam vocamus rempublicam. Quot ergo sunt fines, totidem diversas societatis , & quot societa-- tes, totidem fines esse oportet. Huc pertInet insignis loeus , quo Aristoteles auspicatur
Inia omnem communionem boni alietius catifisa eo itutam, videmus ejus enim , . quod isdetin bonum este, gratia omnes omnia agunx, perspicuum es, omnes bonum aliquod proposit sum habere.
g. XVI. Quumque sne tonsensu non intelligatur eietas: g. XIV. hic vero vel sit ultroneus,
consen- vel vi extortus, quem coactum adpellamus,' -- & ratiliabitatione convalescere posse , supra vel eoa.' ostendimus : Lib. I. g. CCCXLV. 29. ) con' sequens est , ut & societatum aliae sintvLrRONEAE, aliae coACTR , nec s has ideo statim iniustas dicendas esse , quod earum origo vitiosa fuerit, si postea ii , qui coacti
societati dederunt nomen , expresse vel tacite
422쪽
e Lib. I. g. CCCLXXXI. ro. rem ratam
Sie rata inter Romanos& Sabinas , inte que Beniaminitas & Siloitarum filios Iudis. XXI, 21. seqv. erat societas matrimonialis , quamvis initium ejusdem ob vim iniustam esset vitiosiim , quia postea ipsae raptae rein ratam habuerunt , ncque dirimi voluerunt , male licet conciliatae matrimonia . Dionys. Halicarn. Aniis R . Lib. II. p. oo ' sic &coacta plerumque inter domi aos & mancipia, bello capta, erat sotietas: & tamen aliquando dominorum humanitas Ac mansuetudo enficiebat , ut non inviti servirent , idque seri dicerent, quod apud Plautum cap. II. v. 2 I. aliquis dolose ait: OMamquam non fuit invitum molesta fer v ius et de mi seus erat, quam si estem familiaris filias. ': λ . -
S. XVII. Praeterea quum. consensus alius sit expres- Eadem sus, alius cacitus, qui ex facto colligitur , qua- consensulis est etiam patientiae s Lib. I. g. CCCXCI.
1 o. sequitur, 46 ut & societates Vel EX- ves iacia PRESSO , Vel TAcITci , consensu ineantur , & xo , vel 47 perinde sit, ac si consensissent, qui postea cum aliis in societate vivunt , ad eum- stitimandem finem consilia cogitationesque suas con-xur 'ferunt, mediis quoque itidem , ac alii , ad finem illum adsequeodiun necessariis utuntur. Quin, quum aliquando ex ipsa rei na- , iura, alterum consensisse Iudicemus Lib. I. '
423쪽
ros. Tantum enim abest, ut hi diserte eon. senserint in hane societatem , eo sempore , . quo in illam. PervenerunP, ud tum ne consentire quidem p tuerint . Et quamvis postea rei paulo . intelligentiores , consentire ponsent', si vellent e tantum tamen abest , ut omnes hunc consensum verbis factisve testentur, ut .plures dissentiant , fraenaque mor- . dere non dubitent . Nihilominus tamen ideoi non dirimitur societas ,'quia ipsa liberorum
educatio hane societatem requirit , praesu miturque , .liberos non nolle Posse eum parentibus in societate vivere , sine qua ipsi nec conservari , nee commode educari posi
Aliae por. Aliquando contingit , ut non solum singu- h. ' si homines, sed & totae societates eumdem .iiὰ eon fidem intendant, eademque media sibi ad ad rositae. 1equendum Communem finem necessaria esie , intelligant . Quum ergo consensus io communem finem, eademque media sit societas: 3. XIV. consequens est, 49 ut non modo singuli, sed & integrae societates, in s cietatem coire possint, adeoque so) societates sint vel siMHIcgs, quas hominei singuli , . 'Vol COMPos IR quas societates simpliciores ineunt , quae tunc tamquam socii considerantur. Quin s i ex eadem ratione patet , societates etiam iam tum compositas coalescere posse in majores, & maxime compositas, atque sa ita fieri , ut societates quaedam ex multis hominum . non millibus sed myria
424쪽
Cap. I. De statu homin. nafur. Θ sec. 3 83 Illultrat haec omnia experientia . Simplissimae societates sunt conjugum', parentum. liberorum , dcminorum & servorum . Exs societatibus omnibus, inter se consocia ας, nascitur societas composita major, quamicamus FAMILIAM . Ex multis familiis coniaciatis PAGI , 'vICI , , URBEsa ex pluribus pa-s, vi eis , urbibus integrae CiviΤAΤEs vellSPUBLICAE 3 ex pluribus rebuspublicis soEΜΑΤΑ cIVITATUM uel respublicae Achaicaesistunt . Uide Cieer. de asse. I, II. Nimi-m si minores simplicioresque societates non metunt fini adsequendo , ex plurium conciationeς maiore & magis compositas nasci, cesse est . Hinc bene observat Iustinus Hist. r. inito intra suam cuique patriam regna lita esse , idemque testantur exempla Cha naeorum , Phoenicum, Graecorum, Gallo-m, Germanorum , Britannorum , quorum ovincias olim in plurima regna , pluresque vitates, scilIas suisse, ex Genes. XIV, I. Ios I, 7. Ind. I, 7. Strabone Geogr. Xm. p. II9. isque scriptoribus constat . Sed paulatimares civitates , vi oppressae , majorem cumis civitatem constituere coeperant r aliae,
minente a vicinis periculo , foedere junctae systema aliquod rerumpublicaraim . majusiluerunt . Ita Amphictyonum concordia edorum potentiam concussit , & Achaiae, alioquin satis exiguae , solo soci orum a sensu valuerunt. Vid. Io. Henr. Boeeser. eoneilso Amphiabonum . g. XIX.:nique. tquL in unum ἰ finem eademqueia consentiunt , Vel aequales sunt , velu aleS - - y 3 4. Illi .tamquam pares medi a ,:ommunem finem adsequendum necessaria ν
Aliae deonique ae quales. aliae nuaequanso.
425쪽
384 ΡΑ Nat. Θ G-r. Lib. II.ria, Gmmuni consensu inveniunt , adeoques inde nasci ur societas It o Lis In hisys y uni pluribusve id negotii datur , ut de fine mediisque , ad finem aesequendum. ce stariis, soli dilpiciant, & tunc s 6 ea societas est INAEc Lis , quam RECTORIAM
VOcant . Res ipsa autem di ingenii. humani indoles unumquemque convincet, sp major est societas, eo minus fieri polSe , ut tanta sociorum multitudo media nece 1Saraa communi consensu & suffractio inve aiat , , adeoque , s N in quo major est societas, eo magis eam else debete rectoriam ac inaequa-
Hine experientia d et, quo maiora sunt imperia, eo manus juxta illa eonsistere libet' talem, &, gliscente nimis imperio, prolatis-
que civitatis finibus, saepe ipsam necessitatem' ' subigere homines, libertatis alioquin aniantiu'simos, ut addDctius regi se patiantur. In ma-' gna enim, libera & aequali societate, quia Pars m jor meliorem vincit, non possunt non saepe prava consilia capi ; fieri etiam vix pot- est , ut non procax libertas civitatcm misceat , sociique in plures lactiones di Mahantur. Tunc vero discordant/s Farrνα plerumque non aliud remedium V , quam ux ab uno regatur , ceu de repῖblica Romana , jam ab Augusto occupata , judicabant Prudentiores apud Tacit. Anu a l. I, 9.
Ceterum cuiuscumque generis sit socie- secietas ' tas , ex ipsa definitione patet , eam ad ad-ost uv- sequendum eumdem finem , eademque adhi-
426쪽
Cap. I. Deflatu homsv. natur. 9sc. 28sQuum vero consentire in eumdem finem , eademque media non possint, nisi qui idem volunt, nec idem velle possint , nisi qui fi nem bonum , mediaque fini accommodata esse , intelligunt': Lib. I. g. XXX lI. 8. consequens est , s9 ut singularum societatum Concipienda sit una voluntas , unusque Intellectus, adeoque εο) singulae veluti unam perlonam , quam ad differentiam suppositorum physicorum moralem vocamus , constituant. γ Sie Cicero de OFe. I, I7. observat , Per
Omnem amicItiam , adeoque & societatem , ea pluribus sier/ unum , idque ideo , quod
D I ait, emunctionem anter se homiatim prurimorum , νn quιbus sint regentes alii , alia deteriores, coniuncti inter se eoneordia, atqueande siues opem atque auxiatam deferent eg saisdem legibus , rems tamen osse a sua ιemperantes , unamque civitatem iisdem moribus ει tam futuram , O EADEM FELLE at DEAC NOLLE rneolarum mentes adsueverunx . eterum naturam personae moralis disces ex
Itemque ex L 3o. D. GC. - g. XXI. dii vero unaquaeque civitas vestiti unam personam constituit: g. XX. 6o. consequens
snguli, vel personae physicae, regantur , ' )adeoque εα officia omnia, quae jus naturae hominibus siugulis praescribit, a societatibus mi Iur. Nah. ct Gent. R qu
tiones sinat, ac singulorum hominum Di iii hν Co le
427쪽
3 Iur. Nari se Gens. Lib. α quoque , tum majoribus , tum minoribsts , religiose sint observanda. 63 Ut contra , quae personis singulis competunt, jura etiam societatibus competant , & socii res iuraque, quae ad societatem pertinent, communia habeant; immo 6 & adsectiones personarum & corporum non incommode tribuantur societatibus, adeoque os illa: ele
Iloe ipso eonfirmatur , quod iam supra
ostendimus , 3iis GENTIUM nihil aliud esse, quam ipsum jus naturae vitae hominis foetali, negotiisque societatum & integratum gentium adplicatum. Lib. I. g. XXI. 44. ) Et
recte jus gentium ius naturale focietatum voeat laudatus Κoehleta όίd. g. XXIV. Ex quo simul patet , quam male it - subdueant rationes , qui iocietates maiores, veluti imperia & iesp. ab obligatione juris naturalis veluti absolvunt, omniaque iusta putant imperantibus , quae illis vel reip. conducant. Unde merito exsecrandum illud Caesaris apud Ciceronem de Usic. III, 2 . Si violandum es Jus , regnandi gratia
Violandiim est, aliis rebur pistarem colas .
g. XXII Ex eodem principio merito colligimus , 6s unumquemque socium obligatum esse ad actiones suas communi societatis fini attemperandas , adeoque 66 illum injuriam
428쪽
facere sociis- , qui ex eorum incommodo fructum capit, vel 6 aliquid agit, quod fini societatis adversatur , vel 58 , reliquos ' ues' socios laedit , ac proinde nec injuriam illi fieri , si & ad resarciendum damnum &69 ad officia socii in posteruin accuratius observanda, malo quodam passionis, quod poenam voeant, adigatur, Li b. I.f. CCXI. x zo. Denique o non posse vitio verti socio, si vel socium, tam male conciliatum , a se sese greget, vel 'i ipse Excedat societate , in
qua nec finis communis , nec mediorum, ad hunc finem necessariorum , ratio habetur.
Denique ex Eodem principio p tet , 7 Ruilona
societatem quidem NEMINEM LRDERE , & 73 ὶ aliorum. SUUM c UIDIE YRIE VERE J non tamen 7 alterius privati , vel alterius societatis , utilitatem suae anteponere debere . Quum enim quaelibet societas imam personam moralem
constituat , g. XX. 6o. eique idem jus , Diod singulis perionis physicis competat , g. XXI. 63.) nulla autem persona physica alteram magis , quam seipsam amare, Lib. I. g. XCIv. 6ς. , vel ei ossicia humanitatis , quae sibi, vel amicis, noxia futura sint, praestar teneatur : Lib. I. g. CCXVIII. i I.')etiam societas alteri hujusmodi officia cum detrimento suo praestare , vel utilitatem alienam propriae anteponere, non tςnetur. Ita inhumanos non dixeris unius Aete-tatis mercatoriae eontribules , si alteri socie tali , vel privato , monopolium eoncedere nolint . Id enim eum manifesto totius societatis suae detrimento esset conjunctum a
429쪽
388 Iur. Nar. Θ Gene. L b. II. Nee quisquam iustum piumque bellum geDsisse dixerit Cimbros , Teutones, Helvetios, qui novas quaesituri sedes, quasi jure quodam suo postulabant, ut Romani illis loco cederent, certosque terrae tractus , quos ipsi occuparent , adsignarent . Id enim sine maximo propriae reip. detrimento illis concedere non poterant Romani . suas enim terras d
rex populus, agrariis legibus intra se d in eaturus p inquit Florus III, 3. Et Tencteris a que Usipetibus , similia petentibus , recte respondit Caesar : Nullos in Gallia Imaeare raros , qui dari tantae praesertim multisndia.
sine injuria possin3. Caesar de bello Gall. IV, 8. g. XXIV. . Ratione Similiter demonstrari potest, 7s 2 incom-ium in positis societatibus minorum utilitatem maj
jorum . rum fini non repugnare, immo eamdem cedere debere utilitati maiorum . Quia enim minores societates tunc considerantur tam
quam singuli 1ocii, g. XVII. so. socii ve
ro finguli in unum eumdemque finem communem eademque media consentire , g. xiV. nec propriam utilitatem fini commuis ni societatig anteponere tenentur: g. XXII. 66. etiam' minores societates , quae in maiorem, magisque compositam societatem coaluerunt, nihil, quod majori illi societati manifesto refragetur, agere, salva iustitia, pos
sie familiae non parum prodesset immu
nitas a tributis & muneribus quibustumque personalibus . At quia hare utilitas societa- . tis simplicioris eum detrimento majoris , Puta reipublicae , esset conjuncta et nemo h - jus
430쪽
Cap. I. De statu homin. naturict se. 3 89 Ius rectores dixerit iniuriam faeere familiae ,
si immunitatem flaghanti repulsam detr quum contra reprehensionem prudentum promi d bio Ineurrant prineipes & magistratus , uulliangulis hominibus familiisve consulturi, nervos reip. incidere non dubitant . Iline quum Nero dubitaret, an euncta vectigalia omitti Iuberet , idque pulcherrimum donum generi mortalium daret: ἰmpetum ejus attiauere senatores, DISsoLUTIONEM IMPERII diereri , structus , quibus respublica sustineretur, dem merentur. Tacit. Annat. XIII, I
g. XXV. Postremo quum in socIetatibus seclarum Demum ossicia ex ipso cuiusque societatis si ςii
aesti manda sint, c=. XV. M. suis patet, 22 2.
esse hane veluti omnium legum , qui- generavε
i locIetates continentur , summam : AD IIA EA AGENDA OBSTRICTOS EssE SOCIOS , S QUIBUS FINIS, MIEM SOCIETAS INTENDIT, INERI NEMEAT : Contra 77 EA OMNIA , E FIMI SOCIETATIS AD vERSENTUR, OMITTEN
EME: adeoque 78 recte dici, societatisasque salutem supremam sociorum legem
eiis socieraris coniugalis observandis .f. XXVI. Elle Deum , ut genus humanum propa. Conia. getur , eorumque numerus , qui quo. ' ς' R ridie licita