장음표시 사용
71쪽
48 Nat. Θ Gens. III. I. in primis Ddfert. I. quaest. II. f. n. s. q. ubis. XXXIV. p. 3I. seq. etiam yeterum , idem
sentientium , testimonia quamplurima accu- murat, quorum maxime notabilia sunt Xenophontis, Sophoelis & Ciceronis , quae, quum dissertationes illae doctissimae omnium mani bus terantur , hie non repetimus. g. LXIII.
o i br Neque dubitari potest , 3 quin haec nor
ma est re- ma RECTA sit , quum nihil velle possit ens Ia, cer- infinite bonum ac sapiens , nisi quod vere ait, 'ti bonum est : quin eadem sit CERTIssIMA ,
obligato. quum omnibus per rationem innotescat: s xi , quin sit CousTANs , quia non magis mutari
potest voluntas Dei, quam ipse Deus , AI ,. per quam illam promulgavit , recta ratio . Denique 6 quin sit OBLIGATORIA, quum &Deo jussissimae caussae sint, obsequium a nobis exigendi, & nullae sint hominibus ratio- nes, cur se illius imperio subtrahere vel ve
lint, vel pcssint. g. X. Ex quo simul pa
tet , 7 non omnem Dei voluntatem , sed obligatoriam tantum , pro norma actionum humat arum esse habendam.
Quam late pateat DEI voLUNTAs, accura tius ab iis , qui theologiam naturalem tradunt, explicatur, inprimis a Ruardo Andala Theol. nar. Part. II. cap. VIII. g. VI. seq.& eeleb. Molmo Theol. nai. Part. I. tox. cap. III. Sat,e quum voluntatis divinae objectum lit primum ipse Deus, dum perfectiones suas amat, adprobat , ia iis adquiescit, deinde universus mundus, quem vult esse, certis legibus moveri , conservati , tum omnia reliqua contingentia , praeterita & sutura r
72쪽
Cap. m. De Norma Action. Hum. θc. sca a LI3ones rerum ereatarum intelligentiam , vel edendas , vel omittendas , eamque vocamus OBLIGATORIAM .
f. LXIV. Quum Vero voLUNTAs DEI OBLIGATORIA , , di quam unicam actionum humanarum normam dici po esse ostendimus, sit voluntas Dei circa actio- test ra-nes rerum creatarum intelligentium, vel ede
das vel omittendas : g. LXIII. ' ' consequens est, 8 ut ea contemplatione hominis
recte etiam vocetur LEX DIvINA, quippe quae nihil aliud est , quam voluntas entis supremi, sub comminatione poetiae, vel proposito praemio, certas actiones vel praecipientis, vel
aliae leges divinae, per revelationem hominibus promulgatae, dentur, quas PosITIVAS Vincant , hae , quia natura homini innotescunt , merito NATURALEs adpellentur , & prout aliquid praecipiunt, vel prohibent, vel permittunt, in ADFIRMAT IvAs , NEGATIvAs & PERMIs-sIvAs recte dispescantur.
s. LXV. Quumque haec divina voluntas , seu Iex Ax vi, divina naturalis , omnis iustitiae sit fons & tuntate principium: g. LXIII, α sequitur ro ut
omnis aetio, non modo humana, sed & di- viva iu- vina , hute voluntati divinae attemperata ImsTA sit, ac proinde O male huic doctrinae test Ezopponatur, nullam fore Dei justitiam, si non plicari. aliud statuatur iuris naturae principium, quam
73쪽
'so Iur. Nat. Θ Gent. Lib. I. COCCEIIs, non dubitavit auctor Observationum Hanoveranarum Obs. VIII. Per cui se etiam alix ex his dogmatibus consequuntur,. qualia a qiiibiisdam minus eircumspecte jamdlidum
sunt jactara , veluti nullam esse .psius Dei ju- sitiam. 'riam si ius est nihil aliud quam Fufisum creatoris, vel ejus, qMi potentιasua cogere potest: manissum est, in ipso Deo justitiae Fationes cesare , quum cogi nequeat, O posse
eum iure damnare snnocentem , beare scelerarum . uri bus admissis, in jussitae consideratisne restabit timor Dei, amor cessabit. Enimvero quum Deus nihil velit, nisi quod aequum S justum est : quidni ex voluntate Dei exinplicari posset etiam divina iustitia ρ Cessat quidem circa Deum ratio julsus,& coactio. nis , adeoque obligatio externa : sed eadem & in su minis imperantibus cessat, quod attinet ad leges suas. Qiuamvis enim illis obstrue eius non sit princeps , cui αγυπί Asse est imperium: tamen eum dicimus 1UsTUM, si suum cuique secundum leges suas tribuit . Quidni ergo S Deum ideo dicamus JUsTUM, quod
3 hominibus ius suum secundum VOLUNTATEM, seu LEGEM sUAM tribuat Z Homo ergo dieitur JUSTUs , qui VOLUNTATI DEI , Per modum legis promulgatae, obsequium praestat . Deus vero 7 UsTUs est , quia secundum VOLUNTATEM SUAM sine coactione & lege suum cuique tribuit. Nec periculum est, ne Deus damnet innocentem , sceleratiun beet . Ita enim non ageret secundum voluntatem suam, qua nihil
vult, nisi quod justum, aequum, & persectione sua dignum est.
f. LXVI. In eo tamen Ia maximum discrimen in- r DIVINAM & HUMANAu intercedit justitiam,
74쪽
quod quum in illa legis & coactionis ratio omnis cesset, g. LXV. haec involvat rationem legis & coactionis, g. LXIV. 8. ac proinde a 3 voluntas divina , quatenus
hominibus pro actionum norma est , conjuneta sit cum commiuatione poenae , seu malicu)usdam, iis a Deo repraesentandi, qui, VO-luntati suae non praestent obsequium . Quam
is 1 ea poena etiam positiva ') non, ut in legibus humanis , certa & definita , sed Plerumque indefinita sit , Deusque eam suae 1apientiae ac iustitiae reservatit. Qui omne malum passionis , quod malaia
sequitur actionem , ct eum hac connectitur, POENAM adpellitant , hi illam recte dividunein NATURALEM & posiTIvAM . Claris . Koeliter. Exercit. fur. natur. 5. CCCLXII. seq. Sed si per poenam intelligas malum passionis, quod ipsa lex divina peccantibus comminatur r Poena positiva tantum poenae nomine κυρtas veniet oliaturalem & athei agnoscunt: positivam non nisi ii, qui & exsistere Deum , & rerum ii manarum curam gerere, statuunt. Iam quamvis poena positiva definita non sit: vel ipsa tamen recta ratio satis non convincit Deum non posse non hominibus & poenas, & prae mia rependere , prout actiones voluntati ejus vel non attemperent , ,vet,attemperent si Id. . enim α Aram: ex idea iustitiae divinae fluit , de admissum est ab omnibus,, qui in dubium
non vocarunt divinam providentiam . Xeno phon Memorab. Socr. I, 4. 16. οἴει '
opinionem indituros Dife , quod O beneficiis
75쪽
nihil umsuam sensisset f. LXVII.
I Ut non At quum dubitari vix possit, quin normamam tb actionum humanarum non alia esse possit, adplire uam Voluntas, vel lex Dei : g. LXIII. γmus, o- jam porro merito quaeritur, quo pacto illam Pu est quam facillime cognoscamus λ Et sane dum vi 2 με eam per rectam rationem universo humano emum generi promulgatam esse , omnes fatentur, cf. XI, 16. recta vero ratio nobis est facub. Id. tas ratiocinandi , veritatesque alias ex aliis per necessariam concludendi rationem elicien
di: g. XU. facile patet, is) dari aliquam
veritatem vel propositionem, ex qua per necessariam concludendi rationem, quid voluminti Dei consentaneum, adeoque iustum sit, elici possit, adeoque I 6 esse oportere com mune aliquod ac generale jus natura: COGNO
Id quomodo ab ipsa norma disserat , Iam supra g. LX. ostendimus . Quum vero principii vocabulum latius aeoperit illustristi
muS SAM. DE COCLEIIa r in ahit,
quidquid ei obvertit elarissimus Iae. Fridr. Ludoviei. Quomodo enim illa voluntri Dei nobis innotestat, ipse vir illustrissimus Dus I. q. i. III. ostendere conatus est , adeoque manifesto distinxit volungarem Dei, tamquam normam & principium essendi, quod voeant , juris naturae, a medias Atelligendi Opria n-ri volunaatem Dei , adeoque a prineipio e gnoscisci. v s. Lxv III.
76쪽
Cap. III. De Norma Amon. Hum. M. s 3 φ. LX VIII. Quumque omne cognoscendi principium Idquε
ita comparatum elis oporteat, ut sit vararia, V mms EVIDENs atque ADAE JATUM , con equens eli, 'a
a ut & iuris naturae principium debeat tum esse esse usRuM , ne si illud vel fal1hm sit, vel .Por . 4n nuda fictione consistat, tales etiam Comclusiones ex illo eliciantur. 18 Ut idem 3vIDENs esse oporteat, &3 9 ita quidem, ut 'non modo a docto aliquo , sed & a quolitet plebeio, quippe qui aeque, ae ille, ad obsequium iuri naturali praestandum obtrictus est, perspici atque intelligi possit. Denique ιμ) ut esse debeat ADAEQIATUM, Omnia que officia tum hominum, tum civium, non
modo Christianorum , sed & a Christiana pietate alienorum, inde prono alveo fluant . Quemadmodum ergo suspectae sunt iusto
subtiliores exsistentiae DEI demonstrationes , quia illa veritas ita eomparata esse dieitur, ut & plebejus quisque ad eam animo concipiendam obstrictus sit , ae proinde Apost rus eum palpando inveniri possse docet, quip
pe ου - ο eras εκ ου ἐμων ὐπαρχρνω smon longe absentem ab unoquoque nostrum r
Aet. XVII, L . ita vix suspicione earet subtile nimis iuris naturalis principium , quum aure λη γητοι sint omnes , etiam indocti , &subtiliori philosophiae non adsueti , si eontra ius naturae peccaverint.. s. LXIX. Itaque io iuris naturalis prineipium quaerere non possumus in convenientia actionum hoe priuis
nostrarum cum sanctitate Dei e quia , si vel C a in '
77쪽
Mahitate Dei quae rendum. Nee in
σε Iur. Nar. ct Genn L b. I. maxime largiamur, veram es e hane propositionem , ea tamen nec evidens est , nee ita comparata , ut omnia officia vel hominum ,
vel civium, inde elici probarique possint. )' Quam obseura enim sit sanctitatis divinae idea , sive eam in sensu theologico , sive injuri dico, aeeipias, jam ostenderunt Sam. Pu- findor E. Specim. controv. Iri 4. ΤhOnaas. Fundam. jur. nai. O gent. I, 6. II. seq. Et quam multa sunt officia , quorum Μαε-αν in Deo non reperimus e. g. gratus animus erga b nefactores, reverentia erga superiores, reddimtio crediti, similia a . .
g. LXX. Nec magis Σi sufficit propositio , id , quod sua natura justum est, este faciendum, quod sua natura injustum, fugiendum. Quamvis en rin jam supra a nobis concessiim sit , actiones quasdam an se suaque natura bonas, vel malas, & ad illas amplecitendas, has fugiendas, hominem intrinsecus obligari: g. VIII. falsum tamen est, actionem ullam intrinsecus & antecedenter ad lege iustam esse . g. VII. Ut iam non dicamus , nec evidens esse hoc cognoscendi principium, nec omnia hominis ac civis officia inde posse
derivari.' Ad actiones enim 3usa As obligatione externa impellimur. g. VII. Obligatio externa consistit in entis, cujus imperium agnoscimuS, quodque actiones quasdam sub comminatione poenae prohibeat praecipiatque , voluntate. g. IX, Io. in auum vero talis voluntas sit 1 Ex: g. IX. ii.) nulla actio iii sta
78쪽
Cap. III. De Norma Asilam Hum. 9si s yinjustaque ella potest sine lege , adeoque non datur.actio , intrinsecus & antecedenter ad legem justa, sed , quia legi convenit, ideo justa habetur, quemadmodum ideo iniusta est actio, quod legi refragatur , & hinc omne Peccatum αν Ῥία , seu legis transireso, vocatur I. us. Joann. III, 6.
g. LXXI. Nemo porro et a temere suffiagabitur vI- Nee inris doctis, a quibus gentium vel omnium eo'sensu vel humaniorum, contentus pro principio Iu gentium. ris naturalis habitus est . Nam nec verum
est id , in quo gentibus inter se convenit , etiam voluntati di vince convenire : ) nec
omnibus eυidens est ille gentium consensus, quippe ex multis veterum & recentiorum scriptorum testimoniis colligendus, nec tam adaquata haec videri potest propositio, ut Oinnia hominum civiumque officia inde prono alveo fluant.' ) Ita ius gentium voluntarium , quod voear, probandum jam olim censuit Cie. Tusc. Disp. LI3. Omni m re consensio omnium gentium lex
naturae putanda est. Eidem principio postea permultum tribuit Grol. de iure belli O pae. protegom. g. XL. ubi de modo probandi ius naturae & gentium ex instituto disserens: Usus sum, inquit, ad iuris hujus probationem te simoniis philosophorum , hiporicorum , poeta rum , postremo ct ονatorum , non quod illis Adiscrete credendum sit , s solent enim sectae argumento cause servire et ) sed quod , ubi multi , diversis temporibus O treis , dem
pro certo adsirmant , .d ad eatissam universalem referri debeat a quae in nostris quaestion ius alia es e non potest , quam aut recta εἰἱα-
79쪽
A , ex naturae princ0iis procedens , aut cominmunis aliquis eo ensus . Illa ius naturae india ear: hie jus gentium. Enimvero in multis mirum gentium paene omnium consensum deprehendimus , quae nemo juris naturae vel gentium esse dixerit, veluti in πολυθεο et κτι, idololatria, sacrificiis, latrociniis, extra cujusque rempublicam licitis. x. Q. λ. Deinde di . fiet ii ime hie gentium consensus ostenditur , ipso fatente Grotio G I. ly. Latius autem parens o ius gentium, idest, quod gentium omnium,
aut multarum, voluntate vim obligandi ace
pit. Multarum addidi , quia vix ullum jus reperitur, extra jus naturale , quod ipsum quoque gentium dici solet omnίbus gentibus commune . Immo sepe in una parte orbis terravum est jus gentium, quod alibί non est, ut de captivitate ae postliminio suo loco dicemus. Q aan multa ergo sunt ossicia , quae ex consensu gentium demonstrari a nemine possunt φg. LXXII. Quemadmodum vero, qui jus naturae vel gentium ex illa gentium consensione derivandum existim ant , non modo principium
minus verum, inevidens acinadaequatu in adsumunt, sed & suuii μεταβασιν εἰς ἴλλο Φυος committunt, dum jus naturae non ex ipsa natura, sed ex gentium traditione, derivare conantur : ita a 3 ) iisdem vitiis laborare ius natu ae & gentium Hebraeolum , quod ex praeceptis Noachi vel promanare , vel plobari poste exutimam, jam iii pra , quantum s lis est, ostendimus. g. XVI.
6 LXXIII. - Quid porro a dicamus de tota illa Tho. Hobbesii philosophia, quam tum in libello
80쪽
Cap. III. De Norma AIlion. 6'mis de cive, tum in LeviathaΠe , quem Vocat s omnia, proposuit 3 Dum enim vir ille doctus in sta- vel liuis tu naturali jus esse omnium in omnes e 1se dio Pacis docuit, nec veram posuit propositionem, nec
evidentem nec adaquatam, quum officia emga Deum & seipsum inde deduci nullo in do possint. Immo hoc ipso, dum se ius na- turae hoc modo explicaturum promittit, iulud plane sustulit evertitque , ceu ostendit celeb. Henr. Coccei. Di . de iur. omn. in omnes . Ex quo simul patet, as quid statuendum sit de altero principio, quaerendam esse pacem externam, si haberi possit, sin id minus fieri possit, belli circumspicienda esse auxilia. Nam & hic, veluti sub sipario, latitare Hobhesium, nemo non intelligit . ' γ' )In primis vel maxime inevidens est hoe primcipium . Quid enim sibi vult illa limitatior si haberi possit λ Quam facile ea, quocumque
modo explicata, abutentur homines litigiosi, seque pace , invito altero , frui non potuisse conquerentur 3 exemplo lupi, qui sibi turbaram ab agno aquam , caussabatur is Phaedi. Fab. I, I. Vere nescio qui cecinit:
Sic noeet Anscuo noctius , eaussamque nocent; Invenis. Heu regnant qualuet arte lupi.
observavit hoe illius prin ipii vitiun iam
celeberrimus Τhomas. Funiam iur. nas. O. senti I, 6. I 8 .f. LXXIV. Magna verioris pieta isque specie blandu me tatur a 6 principium VAL. AIBERTI , theologi statu i di philosophi Lipsiensis de statu integritatis: quamvis ne id quidem iorum Use, jam alii ''