장음표시 사용
91쪽
. s. LXXX UII. Amo,i, , Ex quibus definitionibus colligimus, 4s
devoti, non posse nos aliquid amore devotionis vel
zbi: ' obedientiae prosequi , nisi cujus de maioretta itido. perfectione & superioritate convicti simus ries. so Nee amorem hunc locum habiturum , nisi ens, quo illo amplectimur , ita compaiaratum sit, ut amari a nobis velit. yr Eum
amorem semper cum ea Veneratione atque
obedientia, quae ente illo eiusque perfectionibus digna sit, conjunctum esse debere. θ Est enim vEMERATio vel HONOR iusta persectionum , quae alteri insunt, aestimatio, o BEDIENTIA , proclivitas mentis ad ea omnia , quae alter tamquam superior a nobis Jure exigere potest , facienda, & quae fieri vetat, omittenda. Quum ergo & perfectionum & superioritatis gradus quamplurimi sint 3 etiam venerationis atque obedientiae totidem gradus esse, &, quo major est entis persectio ae s ' blimitas, eo maiorem ei venexationem ac obedientiam exhiberi oportere, facile patet.
Itemoue Praeterea inde patet, sχ amorem amiciamielua tiae ex Muilitate nasci . AEqualitas, est vel' NATURR , Vel PERFECTIONUM. Hinc, illa quidem posita , aequalia etiam amoris o Lficia debentur: ac proinde s inter omnes natura aequales obtinere debent regulae incomparabiles , Euod tibi non vis fieri , alte=ine feceris di nec non s s Quod vis tibi ab alio fori, id aliis feceris . Matth. VII, I 2. Luc. VI, 3 ι. Tob. IV, is quorum prior amoris justi-
92쪽
Cap. III. De Norma AAion. Hum. 9c. otiae, posterior humanitatis ac beneficentiae veri rum ac genuinum fundamentum est. Quia tamen , si vel maxime aequalis subjecti amantis & amati natura sit , alterum tamen vel
Perfectius, vel imperfectius esse solet : 16 3fieri potest , ut hominem , tamquam nobis
natura aequalem, amore amisiιia, silmilque , tamquam perfectiorem imperfectioremve , ain more, vel devotionis is obedientia , vel benevolentia prosequi teneamur. sie quamvis princeps, tamquam superior venerationem atque obedientiam a nobis iure exigat: id tamen non prohibet , quo alnus nobis ossicia , quae ex aequalitate ira Iurae PrG- manant , debeat , ex. gr. ut ne quem nostrum injuria occidat, nee illi damnum det injuria , nee contumelia nihil tale meri Dinadficiat, denique ut id praestet, quod in Traiano laudat Plin. Paneg. Cap. II. ur non minus hominem se, quam homini straee e , me
Denique quum amoν benevolentiae entis Impersectioris felicitatem , quanta in illud benevo. cadit, servare atque amplificare studeat : lemiae.
f. LXXXVI.) conisquens est, s 7 ut necens inserius, illumve , cui in illud jus est , laedere, aut jus ei denegare debeamus: 18 Ut illi benefacere teneamur , sed adhibita prudentia: adeoque sy profusio , & quidquid potius, quam liberalitas&beneficentia,
existimanda sit, cui ratio non constat. s. XC. Iam si entia, quae nos circumstant , Om- Quot sint sta paulo accuratius consideremus: non nisi hMIuε
93쪽
o Iur. Nat. Θ Gene. LI. I. tria reperimus , quibus amoris quaedam officia praestare possimus , DEUM , rerum Onnium conditorem , Nos U-sos , qui nobis sane sumus proximi , ac denique ALIOS HOMINES , quos nobis natura aequales esse , animadvertimus. Quod enim ad spiritus , veluti angelos , attinet , eorum naturam rati
sola non ita perspectam habet , ut iis certa a nobis officia deberi, intelligat. Brutis v ro cum hominibus nulla est iuris commim
mo, adeoque ipsis nihil officii; sed Deo
tantum, eorum conditori, id debemus , ne rebus ab eo creatis perverse utamur . Pu-fend. δε λιγε nati ci gent. IV, 3. 6. - . Illata enim iuris eommunionem , ceu insta. eatebit , ex Pacto eise oporteret. At obligationis ex pacto tum activae , tum passivae , bruta prorius incapacia sunt . Nee suffagari Pollamus Pythagoreis & Porphyrio in libris πψι , qui non solum sensum & m moriam , sed & mentem ratione praeditam
4, 1. brutiS tribuebant . Quatenus tamen hosni- avo r nes adfectum quemdam in brutis animadvec-- unt, eatenus illis amorem quemdam benevolentiae reddunt , ut nee facultate sua in a,illis oecidendis abutanetur , & commodiore eorum' vita delectentur , ceu eXemplo eatei-lorum domesticorum deprehendimus. Eleganter Plutarch. in Catone mas. p. a Q. Κωτοι
94쪽
Cap. III. De Norma Asrion. Hum. oc. 7r' quam justitiae, latiorem patere eampum. Lege enim O iustitia uti erga solos homines valemus et beneficentiam ct merita porrissmus nonis numquam se ad bruta animantia , quippe emanante , Telut ex largo fonte , mansuetudine. Pertinent namque , equorum labore confectorum alιmenta canum non incunabula modo ,
sed ct sene inutis cura ad mitem hominem. g. X C I.
Quum vero DEUM optimum maximum ali- Axiomater concipere non po1simus , quam tamquam mimum ens perrecti stimum , a quo omnis noltra pen-ergidet &iexillantia & conservatio, curasque de Deum. persectione & 1uperioritate , imo & cie voluntate, ut a nobi S ametur, convicti sumis r
qui quum dignus ente perrectissimo esse debeat, 6i primum se nobis stari sponte of
fert axioma, DEUS , TAM MIAM ENS PERFECTIS SIMUM, ET A QUO TOTI PENDEMUS , OMNI B ANIMI vIRIBUS COLENDUS , EI NE . PREFECTIsSIMUM AC INTERNUM QIoQME OBsEMITUM PRAESTANDUM EST.' ) inum enim venerationem, qua ens superius prosequimur, dignam illo esse oporteat rc g. LXXXVII. ) non possumus non colligere , enti perfectissimo deberi venerationem
summam . Quumque Deus non modo actiones externas, sed & ipsum animum nostium, perspectissimum habeat et ei nos non externa atantum venerationis ligna , verum etiam ani- ramum venerabundum , praestare debere, fatis ipatet. Et hic quidem est cultus ille vel amor, quem sacrae litterae exigunt , ω τολη ς παρδία. μων ν υ - ολη τη ψνχη , O ci ἱ'λη τοῦ
95쪽
ἐμῶν , rat toro corde nostra, ex tota an .ma nostra , O ex tota mente nostra, Matth.
XXIL 37. vel , quod Lue. X, 17. additur s. ξ δεώ δ lovos ἐμῶν, ex omnibus viribus nos. XCH. 'π NOSTRUM IPSORUM amor non potest aliter de amo te esse comparatus , quam ut persectione ac fe- erga nos licitate nostra delectemur. g. LXXX. I inc PR . ergo 61 ad perfectionem felicitatemque consequendam , & pro virili conservandam amplificandamque , obligamur , At quum quo ens est perseeitus , eo majorem illi h norem atque obedientiam debeamus : g. LXXXVII. ' 63 cavendum est , ne noSipsos iaragis, quam Deum, amemus , atque ita in φιλαοίαν pravam degeneret amor iste nostri immodicus. Ex quo O alterum fluit
axioma: HOMO NIHIL EORUM , QIAE AD PERFECTIONEM FELICITATEM IE ADSER UENDAM , CON- ERvANDAM , AMPLIFICANDAMMIE PERTINENT , I RAETERMITTERE TENET R , DUM ID siNE AMORIS DIvINI VIOLATIONE FIERI POSSIT .
Nam Deus hominem obligat ad boni stul-l tionem: s. LXXIX. adeoque ad felicit
tem adipiscendam, conservandam, amplifieanis damque. Quum vero aliquando plura ei bo
na repraesententur, quorum unum altero prae
stantius est , Elem. phil. mor. g. CXLIX. seq.)bonumque minus , quod nos fruitione maj ris boni privat , pro malo habendum sit ri Ibia. s. cLm i a. nemo non videt , Deum nos obligasse ad id , quod ex bonis pluribus sit optimum, eligendum.
g. XCIII. perium. Qu 'doquidem porro hominus omnes no
96쪽
Cap. III. De Norma Action. Hum. cte. 7 3bis natura aequales sunt , illa vero naturae more aequalitas aequalia etiam amoris ossicia exi- I ε' μ'
ut alterius felicitate non minus quidem , at non magis, quam nostra, delectari, adeoque 66) eum perinde , ac nos ipsos; 6 nos ipsos vero non minus , quam proximum, amare teneamur. Unde 68) tertium axiomarHOMO HOMINEM NON MINUS , MIAM SEU SUM TEMETUR AMARE, NEC ALTERI, QUOD SIBI FIERI NON VULT , FACERE , CONTRA ILLI FACERE OMNIA , MIA SIBI AB ALTERO FIERI CUPIT.
g. XCIV. Ceterum genuinum hoc esse iuris natura-h,ζ' k. 'lis principium, comparatis, quae supra prae- rum, evi
milimus , principii cognoscendi requisitis , facile praestabimus . Nihil enim illo potest rust .st
esse verius , quum ex ipse voluntatis divinae , naturaeque humanae indole fluat , & , quo ego magnopere delector , in ipsis sacris litteris praesidium reperiat . Nihil eυ dentius , quum omnes, quae illud ingredium tur, notiones ita sint comparatae , ut ex sola recta ratione etiam ab homine litterarum rudi , immo & a pagano, cognosci facillime possint. Nihil denique magis adaqua-νum , quum reipsa nos paulo poli demo straturos putemus, nullum esse vel hominis ,
vel civis, ossicium , quod non ex his pri cipiis , tamquam ex uberrimo limpidi Imωque forte, promanet. min. ἐeIur. Nas ct in A D CA-
97쪽
eoque per ratiocina. tionem ενδ Iur. Nat. O Gent. Lib. I.
De Adplicatione huius norma ad actiones , emergente inde harum di erentia,
g. XCV. V Isa iam actionum humanarum liberarum indole, vise itidem norma, ad quam illae exigendae sint: proximum est , ut de an-
nas & liberas quaedam adjiciamus . Adplicatio legis ad factum dicitur IMpuTATIO, ac proinde de imputatione potissimum hoc capite erit disserendum. g. XCVLQuum ergo IMruTATio sit adplicatio legis ad factum, cf. LXXXV. θ ea vero non aliter
fieri possit, quam lege & facto, id est, duabus propositionibus, per syllogismum , inter
se & cum tertia comparatis: consequens est, i ) υτ 1Μpura Tio sit syllogismus vel ratiocinatio , cujus majorem propositionem LEx Iminorem ACTIO, conclusionem SENTENTIA a
iupuTARE proprie est aliquid in alterius ra tiones , vel expensi tabulas referre . Senee. arist. VIII. me non imputo .n solutum de tuo tibi . Quemadmodum ergo hoc fit , comparatis inter se aeceptis, & in rem alleuius ex pensis r ita postea commodissimum visum est hoe vocabulum ad exprimendam illam legis ad facta adplieationem , quae itidem sit insti- tuta gauiusmodi comparatione . Sic quum apud Livium I, 26. sororem Oeeidisset Horatius, & quaestio oriretur , an lex de perduel
lione, M ejua rei culmis matbus velato.
98쪽
Cap. m. De Adpiau. hujus Norma ctc. 7 sque capite vel intra romoerium vel extra pomoerium verberati, ex arbore infeliei suspe derentur, ad a metus illud seroeis juvenis factum sit adplieanda Duumviri judican aeperduellioni a Tullio Hostilio rege constituti, legem illam ad factum Horatii pertinere judicabant. Unde alter ex his et P. Horati, inquit, ribi perduellionem iudico , I lictor, eoia
liga manus. Provoeante vero Horatio, eiusque patroeinium ipso patre suscipiente , populus reum absolvit . Duumviri itaque ita ratiocinabantur et qui hominem seiens dolo malo obtruncas, is, ramquam perduellis, eollisatis
manibus, velatoque capite verberandus se eae
arbore infelice suspandendus est . En LEGEM lP. Horatius , sororem gladio transfigens, hom nem sciens , colo malo , obtruncaviε . En FA
CTuMi Est ergo tamquam perduellis , esuigatis
manibus, velato capite verberandiss , O ex ar-
δονε infelice suspendendus . En sENTENTsAM At aliter rationes subducebat populus . Is enim, quum sororem illam , Curiatii sponsi caedem flebiliter lugentem, hostilem animum erga patriam ostendisse existimareti absolvens Horatius ita ratiocinabatur et, seni hostem p eria occidis ab eo , tamquam a peνduelle , Inon est sumendum supplicium. En LEGEul P. fmratius sororem Oceldens, bostem patriae dis . En FACTUM l Ab eo ergo , tam is a glerduelle supplietum non est sumendum . EasENTENTIAM . & eam quidem absolutoriam tDvamviri ergo factum illud imputaban3 P. Ho-
. ratio 3 Populus non impuιabat.
g. XCVII. Quandoquidem vero idem supra de com Quom SCIENTIA hominis observavimus, s. XXXIV. β' nec tamen haec eadem cum IMPUTATIONE 2ienua
99쪽
76 Iur. Nar. is Gent. Lib. I. est: a merito notamus discrimen , quod
inter CONSCIENTIAM & IΜΡuTATIONEM intercindit. Quemadmodum enim illa est ratiocin tio de justitia vel injustitia actionum propria rum: ita haec de alienis ratiocinatur, legeim
que cum illis contendit. Priore casu 3 ipse sibi quisque judex est , posteriore alius de actionibus nostris judicat , easque cum lege
Quum vero nee omnibus id ossietum ineunt. hat, ut de aliorum actionibus judirent, &ea tamen sit naturae humanae labes , ut plerique sibi faeide ignoscant, nee de exploranda propria conscientia admodum laborent , de aliorum vero naevis etiam levissimis illico urnam moveant et non mirum est , istud tamquam iniquum & improbum reprehendi non modo a Servatore, Matth. Vm I. Lue. VI, 37. eiusque Apostolo , II, I. XIV, 4. I. cor. IV, y. verum etiam ab ipsis scriptoribus Profanis, qui . solam rectam rationem dueem
sequuntur. Hine lepida illa fabula de duabust tri , quarum altera, propriis repleta vitiis, omini post tergum; altera, alienis gravis sanie pectus suspensa sit, cui hane interpretationem subjunxit Phaedrus Fab. IV, '. v. Hae re videri nostra mala non possumus et Alii simul delinquunt , censores fumuro similia veterum loea quamplurima Isaae Casaub. ad Pres pag. 3 o. & viri docti ad Phaedri illam fabellam collegerunt , quorum strinia expilare nolumuS.
f. XCVIII. ii, i Quemadmodum Vero quaelibet legis ad fa---alienum adplicatio IMPOTATasNIs nomi
100쪽
Cap. IV. De Adplis. huius Narma, cte. 7 7 ne venit: g. XCVII. ita perinde est, sexo vel
sive actio nostra cum lege divina, sive cum im humana comparetur , itemque sive i pie mano . Deus o sive homines , quorum ad ossicium pertinet , legem facto adplicent. Priorem imputationem vocabulo, moralistis recepto ,
ter utramque vero 6 ) permagnum illud dis. Crimen intercedit , quod quum in hoc cogitationis poenam nemo patiatur , l. 18. D. dspon. Deus tamquam ens omni scium, &quod obsequium etiam internum iure suo exigit ,
c g. XCI. & cogitationes legi adversas homini iure imputet. Viderunt. hoe & veteres philosophi , qui
Deum non modo saeta omnia hominum , sed& eujusvis cogitationes perspicere docebant, veluti Thales Milesius, S rates, Platonici, Pythagorari , & quieumque paulo sublimius de Deo phuosophabantur. Eorum testimonia collegit Huet. in stuas. Alneran. II, 2. I 6. p. o t. seq. Hine facile patet, quam ipsi rectae rationi consentanea sit interpretatio legis Mosaieae, quam dedit servator noster Matth.
g. XCITQuum porro lex , quae fassis hominum adplicatur , vel sub comminatione poenae, Et tunc vel proposito praemio , aliquid praecipiat Vel 2, h, . prohibeat: f. LXIV. inde merito colligi-mh mmus , 7 J IMPUrARE idem esse , ac declarare Σάῶ η' essectum , quem lex actioni adsignat, huic ' νω.
actioni competere . Effectus vero ille voca- nam meatur MERITUM , & Dorua quidem , si effectus Vulsi .