Ars Sophoclis emendandi

171쪽

dicendi genus, quod est in verbis οὐκ χθομαι - et in Verbis σιις an ευ oci εο παθών - κρεέσσευ τέλος, quo intellecto nihil est quod mutes. Ludit enim tecto quodam modo iuvenis severnm Philoctetam, qui in attrectatione arcus summum divinumque donum ponit. h. v. 656 sq. 660 sq. 779-81. - Quid in duobus versibus insequentibus suspectum ait Nauchio, non adsequor.

Verba χωρῶς αν εἴσοι Neoptolemi, cetera Philocteta esse, Berghio, qui contraria statuit, domonstrari potest ipsis vocabulis καὶ σε. Ib. . 776 Eis Iacobus i. o. p. 11 sq. in suspicionem vocaVit, quia cum Philoctetes arma sibi ριιοι τε aerumnosa dicat, alia sabula respiciatur a Servio ad Aen. III 402 prodita, qua Philoctetes

una ex suis sagittis venenatis vulneratus esse tradatur, ubique autem in hac sabula a serpentis morsu vulnus doctetae repetatur. Bene hae refutavit Nunderes Adv. in h. p. 13 sq. , qui docet sagittas propterea dici aerumnosas, quod qui eas gestarunt, Philoctetes et Hercules, miseriis couluctabantur, ut hoc quasi proprium huius arcus credat Philoctetes. Recte autem interpretatur verba Hermannus ne

tibi labores creet neve talis existat qualis et mihi et Horculi tuiti Ib. n. 794 sq. aut interpolatos aut graviter corruptos arbitratur Nauchius Cur Eurip. II p. 161 not.). Spurios haberi hos versus nefas duco. Ne corrupin quidem in iis quidquam ess docet M. Suffertus cla. under Adv. in Phil. p. 44 . - b. u. 87 no quis spurium iudicare in animum inducat. - Ib. n. 958 subditicium arbitratur Purgoldus. Qua ratio sit versuum 57 t 958, bene explicat M. Seyssertus. ob versu I909 nondum quis censeat locum esse, quia honestius dicatur de Neoptolemo, de quo modo dixit Philoctetes versus 26 sqq. At post v 978 ros aliter se habet atque is versus

ad animum Neoptolemi convertendum magni est momenti.

7. De auctor uario stetato intorsoritionum.

Hac quaestione profligata pauca disserenda sunt de auctoribus eorum Versuum, quos Spurio cognovimus. Multi multa dixerunt shistrionibus egregi de iis disputavit alchenarius ad M. Phoen.

1286 1282J, Boschrius gr. rgo princ cap. Memorabile imprimis est decretum Lycurgi oratoris quod exstat apud Plui. vit.

172쪽

τὸν τῆς πολεως γρανι ιατε παραναγιγνονσκειν et οῖς ποκρινο ιενοις 'ου ἐξεῖναι γαρ avr 4nοκρέγεσθαι. Interpretationes et coniecturas, quae in hunc locum, quem corruptum esse primus C. . oettigerus vidit, prolatae sunt, conlectas habes in dissertatione . ornii do publico eschyli Soph. ur sabularum exemplari Lycurgo auctore

τοις δ' ἐποκρινουενοι οὐκ in ναι παρ' αὐτάς ποκρινεσθαι Bern-hardy. . Mihi sententia clamare videtur anto αὐτάς intercidisse αυ- τους - εξεινα γαρ υτους αυτὰς υποκρένεσθαιJ. Hoc institutum tragoediarum integritato adeo non servavisso, ut etiam factas pridem mutationes confirmaverit et confirmatas bona fido grammaticis tradiderit, Boethhius . . docet. tque interpolationes actorum, quae in scholiis traduntur, eo tempore natas videri, quod fuit inter compositionem exempli publici idque Alexandriam translatum Galen. in Hippocr. Epidem. III ), quum ipsum exemplum non eum textum praeberet, qui ad poetarum autographa quam proxime accederet, sed qui ab histrionibus conformatus esset, ornius I. o. cis p. 24 de

monstrare vult.

Principio quum sint qui omnia et maxima varia histrionibus imputent, velut Munderus Em in Trach. p. 16 sqq. mihi genera quaedam illorum operae ex veterum criticorum commentariis definienda sunt. Ac primum genus hoc cognoscitur, cum illi conformationem verborum parum intellegerent cla schol ad Eur Med. 85 τέ ir υχὶ θνζιωπι υτ υς ἀναγνc0σrέον τl δ' Dχὶ σνζzωνμ, καὶ στικτεον

γραπτεο - οἱ δε ποκριταὶ τουτο ἀγνο σαντες et et rς ἀντιδιαστολῆς ιετατέθεασιν εἰς το ἡτές δ' υχὶ νζrων aer γιγνωσκεισαφως eis ad ib. 148 et 228). Ex eiusmodi mutationibus actorum scenicorum etiam aliquot speciosas varias lectiones repeti posse ut Trach. 7 τλον 12 κυιε βουπρφρος effici potest ex adnot. schol. ad ib. 910 ἰδέως ου ειρηκε ποσει ἀντὶ του ποσιος - δἐ ποκρι-

173쪽

ταὶ ἀγνον σανιες γουνοι σιν ri et oi ni σε ε ιου, εἰπεo v sui et ad Eur. hoen. v. 264 ου ιε Τοπινιο i ιεν γοατο σιν Uκ ἐφροσιν εκ Iiκυσιν). οἱ οὐν ποκοιται δι et δε ἡκgπον ιεrαπλόtroiis etr Hςιρο fr. Bicliter de oschyli Soph. Eur interpr. Gr. p. 27. Alterum genus eat, cum illo perspicuitatem senteutiae aut copiam rem plane cognoscendi desiderare sibi viderentur, cla acliol. ad i. 84 DaUλμένια πώς σα νειαν τῶν λεγο/ιενων cis supra p. 133 . Itaque in hoc genere pleraque eorum ponenda sunt, quae Supra ex secunda et tertia causa interpolationis duximus sub , is schol ad Ant. 45 supra p. 28, et sub ). Etiam Trach. v. 684 et O. C. v. 162 histrionibus tribui possunt. Tertium genus est, cum simili sententia aut alia causa histriones adducerentur, ut versum aut eiusdem aut alius sabulae, quem Inemoria tenebant, repeterent vel inferrent cla schol ad Eur Med. 739

Phoen. v. 128 repetitum ex . 97 adnotat haeo: Suspicor versum histrionibus deberi, quibus dum superius recitata forte reo orda bantur, insciis exciderit. Illud quidem mihi parum perspicuum est, quomodo ii versus ex oro histrionum in libros poetarum immigraverint. Sed res habetur et cogitari quidem ratio potes Id autem cum satis saepe in Euripidis fabulis accidisso videmus, in Sophoclis sabulis certo quod ad eas, nas nos habemus, sabulas adtinet, semeΙ evenit post O. C. 69 enim libri habent repetitum v. 438, quem delevit athenarius ad ur. Hippol. 1029 Musgravius, ceteri D. III verba Dyις δ ερυιιος απορος ut inlata x v. 1735 delevit Reifigius, Lachmannus, indorfius Nauchius sola verba ερρυιος πορος eicit idque bene facit, nisi quod etiam δ' iciendum

videtur, ut Iiδας 1689 et Dyto 1716 etiam propter similem

sonum eundem locum obliueant. Vox αυθις autem quae unice in hunc locum convenit, ansam dedit illa supplendi. Itaquo cum in v. 1690 delenda sint verba πατρὶ ξυνθανειν γεραιφ, in V. q. γλιιελλε ιν haec relinquuntur optime concinentia: Diqiligo by Ooste

174쪽

v. 1705 conficta putat indorfius. Sed unum vocabulum ιν salsum ess vidit quidque rei sit explicavit optimo Nauchius. Non autem delendum ιν , sed G ιν corruptum ex μοι scis. i. 900 901 ιωιιοι pro 3ιοι ut saepissime; ιο in ιι vel depravatum vel causa perspicua correctum est):1686 θαν r. πονet ιον κλυδον ἀλάριεναι βίοι δνσοιστον ISNιεν ρονά

ερηιιος θανες δε μοι. Denique qui . . . I303 a Dindorfio deletum interpolavit, verba ex . 1308 sumpsit, qui l. 7 vocabulum δυσιηνος ab eodem expunctum addidit, versum 80 respexit. Sed hae posterioribus interpolatoribus, non histrionibus deberi probabilo est.

Multas autem earum sententiarum communium et causarum quas

spurias iudicavimus sub M tribuendas esse memoriae histrionum, supra p. 121 ad i. 1173 monuimus. Itaque eorum, quae adhuc subditicia cognovimus, maximam partem ab histrionibus prosectam esse probabilo est, ut posterioribus grammaticis additamenta, qualia sunt l. 5544, rach. 585 sqq. est supra p. 4 et sortasso Trach. 684. O. C. 162 relinquantur.

Quartum denique interpolationis genus, nam quod narratur apud lut de sort. lex. r. II p. 321 ed. Reish κωμ δοὶ δ' ἰσανοὶ περι ικιον τον καρτέα et Dorip. 1 εις τινα κυνιι υνδέαν ἐμβαλ α σείχον αἰtr τικόν γελάσας dii κε δέκα et αλαν et a singulare est neque quidquam huc adtinet postremum igitur genus, quocum nova nobis quaestio de retractatione sabularum coniuncta est, ostenditur argumento Rhesi sabulae in quo sunt haec: π λποι δε διττοὶ Diqitia i Corale

175쪽

πανυ καὶ οὐ πρέπεον Dριπέδη καὶ τα αν τινες ευν ποκριτιῶν διεσκεν κοrες la auro ἔχει δὲ Drως κε cla etiam schol ad Eur Orest. 136 τουτους τους os σιέχους οὐκ ἄν τις σεγχυλον - σειεν ιριπέδου εἶ, αι ἀλλὰ ι ἄλλον et υν ποκριτων. Sed hoc loco non modo de histrionibus dicamus sed etiam illud inquiramus oportet, num ex retractatione sabularum iterum producendarum ab ipsis poetis consecta quaedam reliqua sint cla Boechh. l. p. 15 L cap. Ι . Antigonam sabulam a Sophocle ipso correctam et expolitam

versibus I93 sq. ε σοι τροτησας εἰ ur. ο ιανθύνεινγ δισιον κτεoonlato loco thenaei X p. 453 Ε, in quo elisio vocaIis in finaversus ab tragoedia grammatica Callia repetitur, ne primus Euripidis in sidea Ol. 87, 1), deinde Sophocles in Oedipo imitatus esse narratur, ut ex G. Hermanni praecepto opusc. I 137. 143 ea elisio ab omnibus tragicorum sabulis abiudicari debeat, quas ante Sophoclis Oedipum editae sunt. Res est maxime dubia cis. elcher disp.

in Mus. h. I 1833 p. 137 sqq. et si vera sit oechhii suspicio

cla Lachmann do chor syst. p. IT), illud ex ea ipsa re intellegitur, non molesta adparere vestigia alterius editionis. Nam ut illi Versus prope necessario requiruntur ad concludendam orationem et adaequabilitatem orationis perficiendam, quam supra p. 125 monstravimus, ita in tota fabula nihil usquam ita repetitum invenitur, ut ex correctione Versuum ortum ess videatur. In Trachiniis suspicionem duplicis recensionis faciunt Her- manno aliquot variae lectiones v. 7 κro libri, ελον schol. v. 12

ἀνδρεlq τυπον βουκρανος libri, ἀνθοει κυι ει βουπρφρος Strabo p. 458. 787 ἐκτυπουν libri, εσrενον Diog. L. X 137 , Versus nunc incommodi 84 prioris, 5 alterius ed.), 88 89 pr. 89. 90 alterius , 526 - 528 quorum in locum in ed. sec. v. 52, 525 substituti

176쪽

prioris videri loco v. 293 294 et v. 1117 quum omittant membranae et cod. Hari. si etiam, praecedentem omitterent, vestigium diversae recensionis hoc putari posse putat. Dobraeus Adv. II 39 sq. sabulam a διασκευασrῆ fuisse intempolatam suspicatur offensus v. 76. 7, qui do Euboea non loquutum sit oraculum pro χωρας exspectari ιεέοας, doli, αγιυνος ,

quia ista non conhaereant cum 4 sq. 73 97-102, quia denique 79-80 ne in Euripido quidem nedum in Sophocle ferri possint. Berghius vestigia duplicis recensionis deprehendit in v. 52730 1114. 1115, ubi Hermannum quoque idem cogitasse antea dixi, 801. 802. 875 sqq. 1144. 5 Maxime horum Iocorum memorabiles sunt duo 52, 30 et 875 sqq. In v. 523 30 emannum multo prudentius secisse Beroto, quod V. 526 coniunxit cum versibus sequentibus, sponte adparet Vana igitur sunt, quae Berghius de lacuna post V. 526 dicit Hermanno ausam . 29. 30 continuanti versui 25 obloquitur underus m. in Trach. p. 182, qui βέβακεν cum imperfecto ἐστο coniungi posse negati Quamobrem Funderes, quem praesens uti ενει, quod propter βέβοκεν non possit pro praesente historio accipi, pronomen ἐγώ 525 , sententia ipsa, nam Hermannus velit in v. 525 inesso summa tantum rerum capita dico*, prorsus inutilis offendit, omnes v. 26 40 ab histrione profectos putat. h. supra p. 19 sq. quidem quoties hoc carmen ego, summa eius dulcedine insigniquo festivitate ita capior, ut paene irascar criticis qui partem de eo detrahunt. At nihil interest inter 523 sqq. et 26 sqq. et altera sententia inutilis est. Concedo, al

certamina procorum vivide descripsit, simpliciter addit adsidabat puella exspectans coniugem. Tum quasi ipso se corrigens dicit se

quidem istor post eventum τεριιαω Ια sacile dicere posse exspectans coniugem*, quia de uno Hercule victor quum ea dicat cogitet, puellae autem, de ii certabatur quaeque destituta, sola non minus cheloum metuebat quam Herculem sperabat coniugem, Diqiligo by Ooste

177쪽

suspensam Et cum summa sollicitudine coniunctam suisso exspectationem

ἐλεινον ιιιιενει . Ita enim ἐλεινον ιιιιένει dictum, ut sit οωιιιιένειν λεινον aretῆ ἐστιν καπο - βέβωκεν autem moro poetico positum pro βε κνιας Iam nihil obscuri superest et vides, poetam cum consilio hae correctione an esse, ut magis depingeret sollicitum Deianira inter certamen animi motum cla quae supra p. 126 a v. 24 sq. diximus . Ibid. 875 sqq. similia saepius repetuntur, ut o dr. ποθς ως θανοὐσα - τεθνζκεν άλαινα τένι τροπου θανεῖν σφε φῆς - εἰπε ιδ ιόnφ ξ et ρεχει; orγῆν διωσιοισε - σιονοενro ἐν rosια σιδάοου - aDιν πως λῆς χειροποιε ita etiaδε. Berghius aeo

existimat vestigia alterius recensionis esse, nobis videtur poeta cnmnatura et summam perturbationem famulae qua se ex consternatione recipere nequit, et summum terrorem chori qui quae audit, ut credat animum non inducit, adumbrasse. Iam verba βεβηκε - ἐξ ἀκινν Ουποδος monstrant poetam sectatum esse propriam rei veritatem naturamque. Cum 876 sqq. in quibus consilium poetae non potest non agnosci,

apte comparant Anti 1172sqq. Quum ad interrogationem chori 878 mulier atrocitate rei adhuc plena nihil aliud quam σχετλιωrατα ποος ποαξιν respondeat, iterum quaerit illo et tandem aliquid accipit avrὴν διζίστωσε, sed ad proximam interrogationem et I tyi Q ξ εiti uc - ἐυῆσaeto visu mulier etiamtum perculsa id respondet, quod non agitavit chorus, ut hic temperare sibi non possit, quin illam ιι arata dicat ἐπειδες, arata . V. 890 urget chorus, ut singula audiat qua iam 882 - 86 quaesiverat τές neque cum Erlatatio ad βοι neque τις ἐν cum Wundero in riς ἐνεν mutandum, sed interrogatio est communis cum chorus cupide inquirat . Haec autem interrogatio post αἰ et ἐν ιζέστωσε simillima est interrogationi in Antig 1176 orεδεα παro να uno οἰκεla χερός post vitati νολωλεν avioχει ν αιμάσσεται inlatae cis supra p. 147 . Dein ubi chorus totam rei veritatem et atrocitatem a famula iam magis ad tranquillitatem rodacta comperit, admirationem, quod Deinaria sua ipsa manu se enecuerit eis. 998), exprimit verbis τι post εῖς quae magis exclamatio est, quam interrogatio, qua comprobata, ut Ant. l. l. io ιιόνrι Ουno tu ιι ὀρθὰν γ υσας, ita hoc loco additur

178쪽

v. 892 σαφηνῆ interrogativa dictum choro continuat, ut eiectis versibus 893 4 αγαν γε ad σαφ η reseratur neve subiectum νυιιφα, δρασε mutetur et ut suspecta locutio τέκτειν Ἐρινυν amoveatur, quae non est quod omma inania demonstrem una recitarισας in eo ordine non habere quo pertineati C. 898 sq. cum Hermanno sine iusta causa mihi videntur deloro Dindoreus, Nauchius, nam hoc ipsum, quod alienum putat chorus ab animo muliebri sibi ipsum consciscere mortem ch. 892), excitat famulam ad narrandam totam rem, ut fidem faciat choro ιῶσιε ιι αρτυρεῖν ἐφιoili Pronomen τις sane, quod omisit Triclinius, falsum est et additum v explendi caussa, Verum non ab interpolatore versus, sed ab aliquo metrico, ut non mutandum sit cum Schneidamino inae leo Gott. 1842 p. 255 in δὴ vel cum Nundero in τοὶ, sin eiciendum se supra p. 80. Etiam in s. III sq. Berghius vestigia alterius recensionis deprehendit Hermannus in versibus proximis. Repetitum παρεσχες- παρασχων nonnullos offendit Wunderum qui Em in Trach. p. 156 εἴπερπα στιν, Hetasoethium qui ἐπεὶ παρις scribi vult C. cr. I p. 154). Prorsus eadem ratione Ai. 29 - εἰς τοσουτον λθον, ἔστε καὶ χερῶν τε repetitur στε, nam prius παρεσχες est concessisti alterum σιγῆν recina II in silentio facto , ut aliquid discriminis intem cedat. Verba σιγὴν παρασχών autem cum verbis επεὶ παρεσχες α 'Il ktu νr ali non cum κλῶθι o construenda esse adparet hoc enim vult filius, qui adhuc omnes diras in matrem innocentem passus est, quasi purgandi sui causa dicere, se continua patris oratione impeditum esse quominus contradiceret. Jam quid in ceteris verbis aliquam suspicionem movero possit, non adsequor minus etiam adsequor, cur s. MI 802 Berghio alterius videantur esse recensionis etiam coniecturam ιη αὐτου melius comprimebat ille aut . IIM II 45, quibus egregie post Verba εσσος Κένταυρος κr adfectus exprimitur eius, qui subito universa sua conditione satali inlustrata ad desperationem omnium rerum adducitur. Da reliqnis versibus 84 88 89 295 iam supra p. 135. 149. 151 dictum est varias lectiones autem, quas in hano rem adfert He mannua aliis auctoribus deberi iam constat. sua autem obraeus

179쪽

profert, ex iis nihil aliud verum est quam Vocem χωρας s. Dialsum esse, id quod nemo non concesserit Corruptum videtur recordatione v 74 υβωδα χωοαν. Dronhius proposuit Γρας, obraeus et Meinehius πε&ας, ego conicio P ιῆς. Quae onm ita sint, nulla mihi retractionis sabularum ab ipso posta consocias vestigia exstare videntur. Deinceps quaeritur, ut filii et nepotes Sophoclis, Iophon filius, Sophocles minor, cum sabulas patris docerent, easdem immutaverint. Ac primum quidem occurrit nobis locus lamosus Int. n. 900 28. Longum est omnia enarrare nae indo ab Aug. Iacobo usque ad Η. ratetium do hoc loco vel dicta vel scripta sunt, ut summa hic mihi carpere liceat. Memorabile est, quum primus A. Iacobus in quaest Sophocl. p. 363-368 anno 1821 oditis Antigonas orationis versus 905 - 913 suppositicio iudicasset, Goetheum paucis annis post ignorata Iacobi disputatione illum locum sibi maculam videri dixisse Serm Echem III 128). Plurimi secuti sunt Iacobi sententiam in praes edit Berol. 1849 p. 17 - 23 repetitam et expositam; quum ille v. 905-913 eiecisset, Schneideminus iisdem vorsibus eiectis in v. 14 scribi voluit ιόrq Κρέοντι vel Κρεονει ι ει χοι, Nauchius primo post χοας εδ ὐκ 902 continuaverat αυτ dor ιι αρτανειν

Iahn annal vol. 654 243), postea auctore K. Lehrsio ch. ib. vol. 85 p. 298 v. 904-920 damnavit atqns etiam V. 22 sq. ut suspectos notavit, . ralgius progr. Gymn. tutig 1866 904-924 expulit, Dindoctus denique totam declamationem v 900-928 paucioribus quibusdam quos Sophocles posuisset versibus ab vetero interpolatore substitutam ess censuit sivo is Iophon Sophoelis filius fuerit ius unus ex eo genere poetarum, quos Aristophanes inprimis in ania v. 90 descripserit. - Defendit hunc locum ut integrum et prudentissimo consilio compositum . oechhius in ed. huius fabula Berotini a. 1843 p. 167 sq. p. 260-266 et novissime M. Seyssertus. Schoen-bores dissertationem ueber dis aechthei de vorso 895 406 i. a. 904 9 15 in de Antigona Bresian 1822 non novi). Causas si qui damnant v 905 - 913 - nam in his versibus quaestionis cardo

180쪽

hae causa Goetheum quoquo movit , ex oratione ab elegantia Sophoclis et perspicuitate prorsus aliena, ex imitation Herodoti III 119 satis absurda ii qui defendunt, περιπίτειαν effingere dicunt poetam in persona Antigonae sensumque antiquitatis diversum esso admonent a nostro ch etiam quae L. Spengelius in Urlielisit Annal. Wrceb. I p. 182 contendit , orationem minus persectam accommodasse poetam censent animo Antigonae vehementissime commoto, auctorem deniquo adserunt Aristotelem qui in rhet. III 16 hae didit:

αν ν ἄπιστον ῆ, τοτε γῆν lata ἐπιλεγειν σπερ Σοφοκλῆς ποιεῖ παραδειγ/ια et ἐκ τῆς Ἀντιγόνης, τι φιαλλον του ἀδελφου κηδετον ἀνδρος ζ τεκνων ' τὰ ιιεν γαρ α γενέσθαι Πολοιιενα, μητρος

δ' εν ' do καὶ πατρος βεβοκorio ου εσι ἀδελ ος οστις αν βλαστοι ποτε - sunt hi versus 11 sq. nisi quod in libris legitur κεκευθοτοιν, cuius loco illi νψ κοτων, Clem Alex. Strom. 6 p. 747

τετευχοτ υν substitutum est memoriae lapsu . In tanta summorum virorum dissensione si mihi licet quid sentiam dicere, non dubium mihi videtur, quin aliena manus in hunc locum grassata sit. Non demisso animo aut, ut ait M. Seyssertus,hrestincto paulisper animi ardore ad sanitatem humanitatis pleniorem revocata loquitur Antigona, sed omissa omnium quae adhuc tenaeissimo defendit et usque ad extremum spiritum defendit memoria, ut iam so ipsa condemnare videatur; neque vero ab amore fraterno causam acti repetit, quum ipsa dicat nisi parentes iam mortui essent, non futurum fuisse, ut invitis civibus debita fratri mortuo praestaret.

Imitatio autem Herodoti et manisosta et inepta est. Nam apud Herodotum Intaphernis uxor sana ratione dicit: πατρος δε καὶ ιη ρος Ου ετ με ζωονειον ἀδελφεος ὁ ἄλλος ουδενὶ Ponto γενοιτο, optione data, vivum quem consorvaret, maritum an liberos an fratrem. At o loco quid vita parentium ad mortuum fratrem speliendum adtinet 7 At inquit Seyssertas, hoc vult Antigona , fratrem si insepultam reliquisset, ita sibi perpetuo delaturum fuisse, ut insamore, quoniam in vivis iam non esset, ne apud mortuos quidem frui videretur. Quid agis Antigona Apud mortuos quidem tu etiam alterum fratrem habes, ni amisso alterius amore hoe consoleris et procreatione quidem novi fratris non indigeas. in tu tam