장음표시 사용
121쪽
hi, gi ub- scindi, & stativis his pelli Rex posset λ bergam praemisit: Cui a Baudisio cem
ijd Vm Eapropter Comitem Coloredum,cum tum dracones additi, & de Croatis, viginti quinq; equitu alis, Viadru ver- qui illic commorabantur, subito opsus, ad situm castrorum explorandum primendis, in mandatis datum. Sed miserat: Re cognita, subsecuturus praesenserant imminentem tempest tota Exercitus mole, & apertam vim tem,&dicto Proribuno cum sius per Regi intentaturus. Intellecto tamen, alteram portam irrumpente, per ad- Operibus jam consummatis adventum versam se proripiebant : Francola suum intrepide upperiri, propositum tum citato cursu contendentes. Quos mutatum sit, & revocato Coloredo, pari equorum pernicitate insequen- Caesarianisq; copiis Francofurti in tes egit, aliquammultis, trucidatis, Oras, tuendae Viadri ripae, remissis, no aucos ceperunt: Impedimentis
cum vereri suo milite ad Albim iter re- universisuntero a Tribuni pampillo, flexit , Magdeburgi Urbem toto im- quod sejuges c ,re insignes traheretu adoriri certus : Quo Regem Sue- bant, potiti. ciae,viribus& militiae ro piamparem Non longo post intervallo F - DZede- aestimatum , in apertui campum stelawalda quoq; & Zedeniccum Re-Πiς eliceret, &, ni Magde burgi, omni giis patuit : Nec ultimum hoc sine ope destituti, exitium susque deque ha- Croatarum itidem strage. E quinq;
buisse videri vellet, subeundae aciei enim turmis, quae illic haerebant, cen- . . aleae vel invito imponeret necessitate. tum quinquaginta capite luerunt: Reu, Tribu QVOd auxςm, praeter Francofuse liquis fusa elapsis, &impedimeta pe ou A .h, tum Landbberga Poqi Caesarianis ad- ind*ut superiores,hosti in praedam re- .aldi ab huc teneretur, Wartae transitu in no- linquentibus. hoste op-Vam Marchiam percommoda, Regis Quibus diversarum cladium exem- Primitur. ad Suetam castra furtivis a tergo in- plis territus Cratetius Tribunus, a
sensere excursibus &, si qui, innova Tillio hinc digresso, cum nonnulla co- Marchia hospitantes, hostium securi pia, Regis actiones speculatum retia negligentius agerent, opprimere ex ctus,traducto Ferbellini transitum mi- facili fuit. inemadmodum,vergen- lite, in aversam Provinciae partem&. te ad finem mense Martio, Arenswal- tutiora se recepit. dae, ubi Mitslaso Tribuno diribitori- Francos artum, hoc temporis sta-um a Rege assignatum erat, contigit: tu, integro aliquot millium Exercitu, Disturbatis, qui illic coire coeperant, sub Hannibalis a Schaumbum, gene- novis delectibus. Id quod ipsius Tri- ratis rei tormentariae Praefecti, impe-buni, & Ducum culpae imputatum: rio castra illic habente, defendebatur: Qui portas adversus crepitaculi seu Qvi, adventu Regis cognito, ad repel-Petardae convulsiones munire negle- lendum hostilem impetum, qua potoxerant. . rat diligentia, se praeparare non inter- R-τ miserat.
Tui bis Nec horum tamen loco- Calendis Aprilis, ominosa&ve-
iter insti rum posscssione diu laetari hostis po- teri Germanorum consuetudine ludituit. Rex etenim, cujus progressibus brii plena die, Baro Tissembacchius, Tillius discessu suo latissimum aperu- Caesaris Campiductor, eodem venit,
erat campum, Hornium Campiducto- & rerum summam suscipiens, domos, rem, eo quod discrimen citeriori Po- casas, torcularia, cum suburbiis & aedimeraniae imminens cessaret, revocans, bus iacris extramuranis, injecto igne
coadunatisq; omnibus viribus castra ad Suetam mox deserens, bipartito cis ac ultraViadrum Exercitu,recta Fran- cofurtum versiis pergebat: Tormen-
consumsit : Portis Urbis obserari jussis.
Postridu Rex Urbi propinquans, P. ς'
exstructarum nuper a Caesarianis mutis gravioribus & pontibus resolutis nitionum statum, & qua rationC.
adveri flumine subvehi jussis. quam commodissime invadi possent, tae. Mi h h. Inter viam, Regis mandatu, Tri- ipsemet e vestigio speculatum ibat.be καma bunus Hallius, Pr ribunum suum, Eadem vespera hostis, erupti ii lemulctr.cum dimidia legionis piste, Monche- per portam Gubenensem facta,
122쪽
inim Regiis aliquamdiu velitatus, non ine, jactura retro demum in Urbem compulsust Sub noctem vero regius miles, insessis suburbiorum ruderibus, prope Urbem se communire coepie operas, Caesarianis jugi plumbearum glandium nimbo nequicquam interturbantibus, indefesso & nunquam intermisso labore continuans: Adeo, ut, illucescente die, humo satis superq; tectus, impetentium imis secure sper- Meret. Tertio Nonarum Aprilis, qui dies dominicus Palmarum, post preces matutinas & concionem habitam, tormenta in suggestus hinc inde exstructos collocata : Quo in opere militari Rex, vultu,voce,manu Praesens, nec labores ullos subterfugere , nec discrimine ab sterreri visus. QW0d tamen illorum vis aliquantulum ci turretur, ob Sli animosiores facti, non creberrima modo tormento in Sc longiorum tuborum procelli in Regios detonare, sed &, suspenso per.ludibrium e murorum corona ansere, con-rumeliosis verborum scommatibus in eosdem debacchari. Regii econtra, Verborum. opprobria actis hostilibusensaturi, humo magis magisci. versus ostem emoliendae acriter insistero : aenexa diligentia essectum, ut ςirciter meridiem, accessibus ad Gube neni cm p intam in no comit hortum usq; promotis, hostes munitione, Urbi praestructa, dicerentur. ζt tunc demum Rex, commodum tempus venisse ratus, vehementissimo duodecim grandiorum tormentorum impetu in portam isthanc, ruinae aperiendae, incubuit. In quo tumultu, vergente jam
ad occasum sole, & hostibus validae eruptioni bis mille peditibus, de mille
equitibus eo ipso momento se accin-
sentibus, desubito Iclopetarii nonnulli quibus Sub Centurio, Andreas Aner nomine, Pegavia Misniae oriundus, admota scala praelit, mille ob strenuum hoc facinus Joachimicis, & pedestris cohortis praesectura a Rege
donatus, impressionem magna animorum alacritate, praeter Regis, qui vim facere nondum constituerat, mandatum tentant, dumq; propugnatorum oculi & aure , sumo irasoreve circumfusi, ossicium mimis faciunt, valli levi
negotio potiuntur. Rex vero, occasione rei bene gerendae fortuito oblatum cupidE amplexus,cum subsidiurio milite suis illico suppetias accuserit: Caesariani 4;, vallo ita dejecti, in
pomoerium, quod extimam & interiorem Urbis portam interjacet, mox, invalescente Regiorum vi, hinc Poq; in ipsam Urbem cedunt. Sed&portae interioris valvae a Regiis, successum urgentibus, facile refractae, nec. hoc modo loco, sed per minus quoq; ostiolum ad Lebus ensem portam, imis circumcirca muris superatis in Urbem summis viribus facta irruptio. Sub- orto enim ad Gubenensem portam strepitu, aggressioni signum ubivis dat uni illico erat.
Inter haec militiae hostilis Duce,
ad viriliter resistendum animare suos haud destiterant quidem : Irtunissis etiam nonnullis equitum alis Regios
Urbe iterum exturbare connixi. Vana tamen hortamenta omnia, vani convius ac irriti: Bauditius namq; , cum sua legione, per patentem jam Gubenen seni portam, in equitem eques invectus, attonitum successu victoriae serox saci id impulit. Ex quo Caesariani, hosti ab omni parte irruenti jam manifesto impares, abjectis animis & armis, nil nisi fugam meditari: Regii vero a
pugna ad caedem converti. Cum enim illorum pro se quisq; versus pontem, quo Viadrus sternitur, gradum acceleraret, & impedimentorum quoq; currus magno illud numero tenderent, omnia trepida & caeca confusione misceri: Currus, inter sese impediti, fugienti militi viam angustare, tantumq; non obstruere , &, dum praevertere alter alteri nititur, tibi invicem esse obstaculo. Regi autem fugientium vestigiis serociter inhaerere, terga caedentes, &, quoscunq; offenderent, nullo habito respectit, in primo fervore mactantes: Adeo ut in vicis, ad pontem ducentibus, cadaverum,
quorum unum at teri incubuerat, acervi & tumuli reperti transitum penε inhibuerint. Plurimos quoq, intelsugiendum i ponte in Viadrum de .
trusos, dum serrum evadere sata iit, mortifera non miniis unda hausit.
123쪽
Ultra pontem , illi defendendo,
munimentum Caesariani excitaverant: ἰv9d tormentis, quae inerant, in flu-m, n prosectis, ponteq; cum vicinis xdisiciis ac horreis igne prius corru pto, pariter eodem momento, fuga dilapsi, deseruere. In medio aggressionis servor. .
pulsato bis tympano, bis deditionem obtulisse feruntur ; sed a Resiis, qui
. ad vim faciendam animis incaluerant, victoriamq; manibus pene jam tenebant, nullam impetrasse audientiam: Quin etiam misericordiam implorantibus & vitae veniam orantibus ab ne Brandenburgicae cladis memoria irri- ratis , parcitum iis iri, prout suis illi elociparcitum fuisset, responsum,&postridie faciebat certiores , eosdem gregari
adhortatus: Arriperent oblatam rica-d xiiciat:
sionem, o constia idii accommodarent. M.tos sane inter hostes de communi Prot sumtium bono ingenii aximo det berare Moos: Tergerent porro, O, F portunitate temporis Ur, ae proviri deliberaverant, intrepide in essectum conferrent. Vsum, lis ad elu nondum e d utinis malis Maiis et etiam , ne ei oserum defuturum i orum necessitati, sed, codiatis omnibus viribus, ad eundem finem Aenue ψ cooperaturum.
Separatim autem Rex Electori Separa Saxoniae, qui clavum Lipsiensis con- fim ta ventus dirigebat, scripsit; ossieti illum ci ori Si sui admonens: Ne Patriae, corporum animarums pressuris regio ae occiquicquid .obviam primo impetu venit, ponem praterlabi pateretur; sed, quam neci datum. Vandem octingenti ta- δε viribus eriens praepolieret Prot men circiter capti: E quibus insigniores, Tribuni, Spanius, Morvallius, &Bullarius junior. Numerum inter m- torum, quorum Magistratus Urbis ultra mille septingentos, Regis iussu, terrae mandari fecit, Hedonius Tribunus auxit, cum aliis nonnullis haud in. finae notae Ducibus. Regii trecentorum militum jacturam pasti: Quasi
centum autem,& nominatim Tribuni, Teiiiselius brachium, DargitZius latus, santibus, potentiam hanc Dam Patriae commodaret, pulcherrimuma Religi nosmul ac Citae libertaris assertae tit Lm opportuis capesseret. De se vero Electorem securum esse jussit: Noncmbitione, atir frium propagandorum cupidines mulantibus, sed gloria Dei, propria securita , o tot m Eium c Asianorum salute exirente, ama induisisse. me animi hactenas fui se propo tum. In Mo, quantum ad e, se quoui;
vulnerati. Tormentorum hostilium inmms Numini conatus Aunsecuridare viginti unum, interq; haec duo gran- libitum foret, constanter se ser erare
diora, Caesari, Rudolphi nomen &ii signia praeserentia, tum nonpenti pul- Vcris nitrati, mille ducenti plumbi. septingenti iuniculorum centenarii, aliati, belli instrumenta, cum vi ratiquatuor signis, & opima praeda in Regis ac regii militis manus devenero. Caesarianorum septem pedestres Le-siones, una equitum, Hedonii Tribuni, hic affictae, & tantum non excidium passae: Quicquid vero copiarum
trans pontem reliquum erat, una cum
Campiductore , BProne Tiemenbacchio, Glogoviam Silesiae majorem, septendecim milliarium trami, grandibus gradibus, & nullo ordine se recipiens, illic demum, recollecto animo ac viribus, stitit fugam, pedemq; denuo fixit. Victoriae hujus, divinitus sibi concessae, Rex Sueciae protestantes Imperii Electores, Principes, Ordines ,
Lipsae tune temporis Congregat , ejusdemve Numinis favo e Upiriante, M optatum rem exitum deducere, re in cis.
Non minus quoq; Administrato- rioriri & Civitati Magdebursensit, quorum obsessiis
res sensim in archum redigebantur, in- j in Mag- signem armorum suorum successiimdςbing
significandum duxit, simulq; deI and berga vi invadenda conceptum iam animo consilium: zvo hos aut situ tuo his ori. om xivo descere , aut a Magd burgi ob dio ab rahere intenderet. Eosdem obsecrans: Ne ae . fer
reu,aut msequiorem acciperent partem pauxiatali temporis moram; quam expe-
Dum interponi necessum foret. In re enim hae magni momenti er danti tu aleae, unde totius bestisumma, erom λ reum intest, saltu dependeat, maxima circa peritione merito xtendam: primis, quia uni iae, quibus
ad hosem aperta vi ob dis Urbu depen
124쪽
dum opis, nondum in unum con norint. Interim a nimis ne laber fur,
ira defensionis suae at agerent: αυδ
ipse bime u a ue temporis conceder iur dilatio. Spe enim cena tuti: Viriabus omnibus intra hunc te num com
gregatis, Mova, qui hactenus mirabiliter, praeter hyminum opinionem ovota Ago huic moderatus si, auspice, data promisso dese exsoluturum.
obari, suscepta adversus Francosurtum ex levandae, peditione admonitus, cum potissima veniens, copiarum parte,suis suppetiatum, Remmodit is intentionem sumaminatum, ab Aubi statim movebat. Jamq; CratZius Tribunus,vigint equestribus alis, quas inter decem Croatarnm , una drac nun numeratae, nec non denis Lich-tenstentanorum peditum cohorti spraemissus, septimo Iduum Aprilis Saarmundae, postridie Mittenvialdaefuerat hospitatus; Jam ipse Tillius, qui militari gradu cum reliquo Exercitus robore sequebatur, Guterbocum attigerat, equitum ad sexcentos Fur-sten aida usq; excurrentibus: inando Regem, expugnato F ancosurto, Landsbergae occupandae intentum, ad vim, seu excipiendam, seu eludendam interim, abunde se praeparasso, intellexit. Is enim, de adventu Tillii inaudiens, nec parum solicitus, ne, dum ipsemet Laiadsberga oppugnanda detinetur, hic aut Francolarium denuo tentaret, aut, Viadro tramisso, suorum, ad Lancibersam trans W artam
haerentium, tergo incumberet, utro-Φivis providerat. Francofurti enim munitiones, quantum festinatio permitteret , magna diligentia reparatae: Vallo tigna, qualia in hostem propius subeuntem devolvi solent, ubi vis imposita : Cippi, solo defossi, terra altiuscule aggesu,ac cespitibus praestructis, in loricae formam redacti; prote-iendis, qui pone stabant, selopetariis:
t, quia Bannerium Rex inde avocarat, opera ejus ad Landvbergam usurus, Teutatius vero, accepto nuper vulnere tardior, ingruenti necessitati superesse non poterat, cura ruendae Urbis Lestaeo commissa. Porro ria
tum defluit, cymbis id aliis transmittendi fluvii instrumentis nudatae, eaq; cuncta Francosut tum abducta : ino hostilis Exercitus omni fluminis transeundi commoditate intercluderetur. . Tillius ergo exiguam admodum prosperorum successuum spem, contra Regem Regiosve , in hoc statu ipsum operientes, superare cernens, mutato consillio ad Albim, qui vesterat, pedem retulit: Magdeburgum vivido impetu aggressurus, Regemit, sSile sia, ac reliquis haereditariis, ut vincant, Cae saris dicionibus hac via alior
Rex, ut attigimus, occupato Fran- Lanti colario, fortuni, quae coeptis ejus mi. bς g 0p'rifice applaudebat , utens , contra pVgηδ 'Landuebersam arma verterat: Ux trans' risiisse
itu hoc Variae hosti erepto, ulterio ni . rem Pomeraniam se novam Marchiam hostilium incursionum metu exsolve ret, si biq; magis ac magis redderet obnoxiam. Into,sa autem erat Lands-berga tribus peditum Legionibus , rubra , nimirilin , Saxonica, Donaviani& wallenstentana , nec non undecimalis, te quatuor abiectorum equitum
turmis : Quibus omnibus Praefectus, Cratrius junioris Tribunus, dum intempestive eruptionem tentat, interemtus, loci deditionem non parum maturum iit. Oirinium prunum ultra Wartam, qui in Sternberpensem agrii itur, ad castellum, a vaccis cognomen habens, accessus promoveri coeptus i&, tumulo congesto, duobus semim ratibus tormentis instituta verberatio. Exinde ab altera fluminis parte, prae, eunte de viam monstrante fabro quo-
d m, cive Landsberpensi, Caesa an rum injuria Urbe pulso, de hinc ad hostem profugo , caeteroquin palustris hujus orae callidissimo, Warta, commodo loco, po*te e ratibus compacto stratus: Quem cum ducentis stlope-tariis, & totidem Pinnonicis equitio tramittens Rex, vitaq; hunc monstratorem per uvida te, Caesarianorum opinione, inaccessa loca secutus, in ter dictum castellum ac Urbem me dium se stitit, ut eiq; se interponens, Mistud ab hac sejungens. Dum autem in eo est, hostes ex urbe acriter quidem erupire: Sed, utut equitatus, Ob paludum uliginem, de status angustiam
125쪽
ad pugnam fere esset inhabilis, acrius adhuc a Rege, cum dimidia sci ope tanorum parte obviam se serente, exceptus, cum Hade in Ubem rejecti. Re siqui interim sciopetarii, Regisjussu, Tupadelio Dibuno Duce, in castello accino servantibus, a tergo se osten tantes, tantum intulerant terroris: , armis abjectis, ad trecentos, decimo leptimo Calendarum Maji, Re-viorum arbitrio se dederent. decinu post Urbis quoq; praesidium , Rege deditionem imperante , ad pacti nem aequis condicionibus ineundam se obtulit , & obtinuit: Ut postridie ,
hora octava antemeridiana, quatuor campestres machinas secum trahens,
dimitteretur; ad quintum a G logo viam ori milliare justa militum manu, ih de porro id ipsam usq; Urbem dii rum militiae Ductorum comitatu recta deducendum. Relicti tamen apx Regem bini, E Ducum haud infimae notae numero: Qvj & securitatis deducentium , & rei titutionis curruum, impedimentis avehendi, A Rege praebitorum, de damni injuriarumve ab incolis in itinere abstinendorum praedes existerent. Fidem insuper eqeuntes dedere : Intra octo mensium Datium arma a regus Regem haud laturos. Obsidium hoc & deditionem in- seni vit: Quod obsessorum in Urbe longe plures fuerinx, quam ipsorum , suos Rex ex omni Exercitu delectos non adeo magno numero, & vix ultrahis mille secum habebat,obsidcii; ium. Una, dum exspectatione celerius ad pactionem deice n litur, non minima Resis cura fuit: Ovomodo praesentes copiolas disponeret, & Paratione expanderet frontem; ita, ut ne Caesarianis discedentibus ordinum ratitudo, & militum paucitas proderetur
Quanquam paulo ante hostis exces sum, dum reculis suis convasandis moram trahit, diversarum Legionum, raptim accersitarum, adventus hac eum sollic tudine exoneraverit.
. tu, Caesari, Edictum praei a te obsti- .io. Haud dudum Lipsiensis nanti, nec ullis humanioribus mediis
conventus mentionem fecimus: Cui aut remediis locum relinquenti, striis quia stib hoc tempus, dum Regi circa pio intimatum ierat. Masorum exem-Viadrum ad vota res fluunt , prote- ρί ibi Mum animo; in reliquuprot stantes Imperii Hectores, Principes, sunt Hectoribus, Principibiu, Ordines colophonem imposuere, ne-. Hui ceris atque commodo loco con-
cessitas exigit, ut,quid consi lii illic e sum , paucis & summatim perstringamiis.. in in modum dicti Electores, Principes, Ordines praefravibus, mi- vi litum hospitiis, enormibus exactionibus, & ecleuibus non ferendis a Caesaris ac Pontificiae Ligae, ut vocatur, Exercitu pressi hucusq; & tantum non ad incitas redacti suerint , quomodo tandem bis omnibus ultima pestis , & velut malorum coronis, quatanditus exscinderentur, Edictum, nimirum, Anno millesimo, sexcentesimo , unde tricesimo promulgatum, ejusq; severa, nec ullis mediis sui flami. nanda, executio successerit, tum quae insignis, ad desperationem pene veris gens, dissidentia in hominum animis inde suborta iiii, jam superius tetigimus, nec in re toti Imperio mani sella multiloquio opus. Dis fidentia haec non parum incrementi ceperat, postquam in conventu. Electorum, Ratisbonae Anno millesimo, sexcentesimo, tricesimo habito, illis suerat perspectum: Caesarem intentioni suae tenaciter inhaerere, nec ab Edicti ricore ullatentis posse dive ti. Econtra adversiis Caesaris & Pontificiae Ligae, molitiones ne ve bul. mutire quidem, nedum arma UpPOnere ausis,redibat appulsu Regis in Germaniam animus, & spes a malis praeteritis respirandi, emergendive ex incumbentibus difficultatibus. Unde primorum protestantium Electorum, Principum, ordinum uegati jam iiiiii, capitibus inter se collatis, amicὰ compositionis ,. quae in omnium ore veriabatur, cum Pontificiis ineundae praeteratu, de Proteilan tium aliqua congregatione, arctioreq;,
tum animorum, tum armorum conjunctione, clam consultare coeperant.
Elector quoq; Saxoniae , quem admodii in supra diximus, ad spartam hane suscipiendam induci se passus, durante adhuc Ratisbonensi conven-
126쪽
exura , ct deducere in disquisitionem is : maenam via, obroso hoc rerum tu, Tmnia, conscientia, fuma ct honore saL- s, capessenda foret , ut nec in DEI Opt. Max. culsum, aut Ecclesiae orthodoxae faborantis commodum, ,sub ecuturaeposteritatis memorio impingeretur, nec in caesaream Majestatemp Ad haec, quia Caesar nuperis literis subsim dia adversiis Regem Sueciae postularat, recensita prius Sc Caesari velut exprobota militis petulantia, qua Ge
maniam hucusq; afflixerat, tum Veco dia, qua Regi irrumpenti aditum reseraverat, quicquam pecuniae, commeam rus, aut rei tormentaria, qt hactenus
ab El Ioribus, Frincipibus, ordinibus
exacta erant, modo, ad bestam conferre, aut m s dicionibus Caesaris militi Maspitia concedere, expressis & satis aculeatis ac penetrantibus verbis, renuebat; paulo contumacius, quam ut deprecari videretur: A iterationem affectus, quam corde fovebat, non premens jam amplius, & diversa a priorubus consilia volutare, haud obscura
Nec minus, regiis armis, quo longius, eo magis magisq; i alescentibus, in apertum quod hactenus nondum ausa a proruperat Electoris Branden-
burgici, ob caesarianorum militum insolentiam & excessus concepta animo, indignatio: Minime ulterius illis connivendum censentis, sed, quicum perpetrarent, persequi, manu m,inci
comprehendere, imo res,lentes interimere, adeos vim intam vi contraria re Lore, Subditis, aifixo publico diplomate, injungentis. Color tamen & praetextus Protestantium conventui ab amicabili, qui cum Pontificiis prae foribus erat, tractatu & transactione de bonis ecclesiasticis ineunda, unicὰ quaesitus. Ne cessarium, nempe , videri, ut Erat sanies prias inter se, tractatui maturands, coirent, amira de instanti negotio Eocuturi, is consilia inruicem codiaturi: erem tantam istosis, a d unt,maniabus, ct i arati, aut dissona intentione postmodum aggrederentur. . Sub hoc ergo praetextu, & hac causa literis solummodo expressa, ab Electore Saxoniae, universis & sngulis protestantibus Imperii Romani Electoribus, Principibus, ordinibus, ad ultimum Idus Februarii, Lipsiam
dies, qua convenirent, dicha: Nec quos reformatae Religionis vocamu ., utut Saxoni cum illis parum hactentis convenerat, oblivione tramissi ; sed ut communis necessitatis & negotii, universos concernentis, onus humeris Mipsi suis succollarent, similiter invitati. Qui etiam ad terminum prae xum,pars ipsimet,pars per Legatos, sine mora, insigni numero comparuere. Ut autem paucula , & proposito solum nostro inservientia, de communibus conventus hujus actis delibemus, totius consultationis cardo in duobus maxime articulis versabatur. Primo deliberatum de dissidiorum , quae inter Protestantes & Pontificios suppullularant, seminibus, varusq; ex Edicto Caesaris, Anno millesimo, sese centesimo, undetricesimo promulgato,in Protestantes restagirantibus gravaminibus ac incommossis. Tum secundo , de inauditis antehac, nec serendis diutius pressuris, tributis, exactionibus, hospitiis militaribus, vago& inordinato militum transitu, aliisve belli ac militaris licentiae fructibus, sat acerbis: QWae contra Legis regiae seu
caesareae capitulationis tenorem, Imperii Constitutiones atq; Recessus, ordinum immunitates & privilegia , avitam Libertatem,servariq; olim svetum ordinem tot annorum protelu , sine ulla intermissione a Caesarianis
Utrobiq; amicam viam armis praeserre, & in primo quidem articulo, ad tractatum, qui cum Ponti ciis hac de re instabat, rapere, des temporis ac I
ri, quibus conventus partium indicer tur, designatione eorundem arbitris praesolari, visum. Ut ne Protestantium tamen commodum interim haberetur insuper, sed, molestissima caesarei Edicti executione sublata , ad
pristinum onania statum reducerentur, ac ita dicto tractatui eo commodior sterneretur via, unanimiter inter protestantes Electores,Principes, Ordines conventum : Tam Caesarem ,
quam pontificios Imperii Electorestiteris comiter compellandum , petendumq;. Sustinerent manum a d cernendis , vimemorari Edicti, ulterio
127쪽
oribus commissionibus is executionibus ; imperialium, Legati de sciscendo mi periiaeu.
-o earium, quae invia jam erant cum litum delectu, quicquam in mandatis D. tum suu minarent potius , ct omnis in tibi datum negant, nec nisi ad res mnq amfaciem,cumprimisautem pro- rendum, quod agebatur, suscipiunt repantes Cruitatis Aut fariae incolas in ipse, minime cunctabundus, in hane Irisinam Aeligionis rem uerent luem prorumpit sententiam : Ut, copi, ratem. Hi vas contrahere, o, ad uncto pro- Quoad alterum articulum , , simi- vincialium delectu, quem, neres state liter, querelas sitas in Caesaris sinurria exigente , augere munimo haberet deponere, & ad caesareae protectionis a tuos, contra injustam vim, qFantum aram confugere, decretum. tu ipsi oret, defendere, animo sibi coninae literae,maximae illae ad Cae- stitutum clararet. Alim G sm sarem, licet, quantum ad consueta so- perioris Saxoniae membras, inseditarim. lennia, humaniter & debita reveren- cur, munerissibi, ut uomo Circuli tia conceptae viderentur, acerbis ta- ri,incumbentis ratione,haud defore pol-men ac dentatis verborum sermulis, licitus: Hac tamen lege, ut, pro visium quae teneras aures tacite laederentis, Darum modulo, defensioni aeque is a Fraeterea resertae reperiebantur. In- cingerent. Quini Bimu φυo e Cimeter alia Caesari oggestum: Azitam Gem cutis, dummodo,sho quisqet loco, arma uni Liber tem impense ac ne intem pariter induti, mutua repromitterent ' Missione pressum, caetu tamve i vestri a ilia, obsidiorum , quatenus circula-da religio profanaes Faeu fulcras: ub- suspiacitu, ct executionis quam v
fidisse impul , ct otium secuse; Impe cantu orae natione ad ea praestanda obi
et ii constitutiones, Circulorum placita, garetur,certarn spem faciens: Demum,
alias Oraenationes, Leges , obnubilata, squis doctrinam, ρυ- Majores anis spreta, plastissime a Recessuum, quae culum Autus initicoram confessi is
vocantur, praescripto, reces m. Hae professifuerant, exsirpare conaretur,eo similes formulae animi dolorem atq; oppressos minime daeserturum, sed aegritudinem, ulteriori mentis involu- quicqviddi in loriae asserendae, se ae ' cro alae repostam, luculenter proui- vino verbo consertando faceret, summis derunt. viribus operam dasurum, sum s in eo Non mimis Decretum , quo inter Ierseveraeturium constantia , disereri r se pacti De milite, secundum circula- flatuΥ. . . trium Legum tenorem, conscribenao, nec Qv9d tamen crebri tot ordinum non Aetlium vasal rumservitiis e e- conventus, & lento gradu procedant, ibus se provincialium delectu innu- & ingentes absumant impenses,& conmerato habendis 1, de belgi aerumnu . O sultationes, in quibus mora saepe no- molestiis, a s hactenus devoraserant, civa, in longum extrahant, ideo, ad Baud amplius tolerandis in s miles cin expeditiorem armaturae rationem
Mareus vim intentaret, subdisu, quorum ineundam, certos ex omni orianum nu- curam iuvimus rerum arbiter unicuique mero eligi, decretum i, a rei vis
demandas fit; adsertis hanc, utpote Le- si cienti mandaro infructi Wandocungi regiae, Imperii constitutionibus,o - gye opus foret,interse coirent; occurren-ri publicae contrariam, pro virili parte Dum rerum momen Ia ponderaturi. Hi tuendus, denique de mutuis Dppetiis ,' ad qzicquid e re omnium arbitrarentur ,
praecedentem unius aus alterius, ab ho omnes rarisaberent: Communibus com
se laborantis,instantiam,serendis. Quae filiis ac viribus ad ejuι execationem sine omnia in literis ad Caesarem adeo non fraude is effugis ut Patu. dissimulatione tramissa, ut potius e. Toti autem actui selentinissima' pressissimam eorum mentionem se- protestatio, Conment- ct armatura cerint. . Prore tantium in Cae arem , ut supre- Electori Saxoniae vero Elector in consul. mum ordinum I perii caput, nil hossis ξ φη, tationibus his singulari ardore ac zelo machinari, annexa et Hunc enim debitas ρος 3 Φ ferri visus Dum enun nonnulli ' protestantes Hectores, Principes, Ordi-bialia instantium ordinum plane non com- nes reverentia colere, nec ab odius obii uumru Parent, aliorum, maxime Civitatum quis uniari md cessuros.
128쪽
vi ropter quoq; Saxoniae Elector, Magistratus aucto ita e, doctrinae A-
nae addi ri, 'vos commune discrimen propendens maximum rebus poterae Vςς inpulς hi ynxς hς adjicere momen;um, ad percutiendumologos quo M amicum colloquium in arctius cum Rege foedus animaturos. ei res armati deiaere, Regiorum postulatorum tresfuere . D, s , - ...' μ ν '' ς' η gradu s.Quorum supremus omnium in Passiae I. andgra n Theologi ac COu- aperta ac omnimoda cothunctiona
Lipsiensi Thuolmiae Professores, D. seu Gr/bm accedere usparatum.O -- Pol γ carpum Leitcrum, dc D Meiari u tremam foriunarum vitae e aleam pro Hos Gerum, ad placidam controver- aru, focuq i oria Abiebam. Leo. Diiorum articulorui' disquisitionem in- autem hoc u : Ut in scriptam redi vitantes: Nec hi, Electoris tamen Sa- retur, hac coniunmone certo iti ini
V Iacomentior, tam ut ore tes bitatiuo Mamiratui, alit aliis,quoru intere- ωoru' remis arma I sferri, rat, Theologis,multo min' sori utrinq; dem beEigore, ei, e re o Lm is Ecclauae aliquod crearetur praeiu&- maxim. aut ris ur ρ Q. oci 1 hi: si; verum ut patesceret saltem dia,& scrupillum aliquem haberent Proteo avatenus utraq; in viginti octo articu' stantes, alter gradus priori inferior sexonsessiona Aygustanae conveni- erat : Ut, socrutate cum Rege proponi λ Et numinerandum foretὶ Acce- iam. idem haud mus, artam os in te aliorumTheologorum suffragio, citis induerot; eousic isto, Li acuamprimi autem iani & supum tum , re tu. Regis mIerran cona
129쪽
tus, certa qCotmensibisspensitata pecu. ejus animum, jam vacillare visum, sennia stigma, clamyu fulcirent: Eosdem tentiaeq; incertum , ni regias par ss non Ialam approb. nte certe nec - impellendo, ac genuinam imprimis probantes; Sed, tum tibero transitu, tum Regis intentionem, quam armis sui, commeatu ct sabulo, quin etiam, a ne- collimasset hactentis , & adhucdum res stas exigerata v in Urbes o mu- collimaret ob oculos eidem poncndo. nimenta tua/raebitis, omni voris gene- Regem, nimir , non alio ne induisse reposecutit. II em econtra, nec tria arma : Qtam ut ligatas Multimoris abut posertim coliato,nec diribitoriis, C fare injurias ct hostititares erro vi hos istis, transitu concesso, ut te Vo-' dice rse Peretur,medrisve impost rumete. gr. Sin nec id as eorundent cu- nocendi praecisis, que formiduloso ooc et i-min' sit speciales tractatus cum uno- ciuo longius binoto, utas, Regni M. quoq; Ordinum seorsim descendere, ruriones in iuro cia caret tum deuit ar rasa amicitiae cum Rege ineundi, summa mi itate oppressis consau Lais Iecuniam . dii, clanculum rinia neu ali tabilem erret 'em. . . petrandi, Delegati satagere. iussi. Et Nee ade. An udo sis a scopo pri taeqvia certa magnae dignationis persona uti talis abes evideri eumae proprii receperat, persuasuram Electore fi Sa- riasu, nacta aliorum auxitio accitinti Nomae, ad mutuo dandum ingentenis attingere certua qui sto in praesentarii argenti summam belli lem Germaniae oram fimo jam vesistis hujus, in quo omnium salus & ipsius preMat, Opronarias quaslve Urbes, verae Religion s cardo vectebatur,usi- locace, maxime Via r in mare se ex bus impendendam : Ideo iisdem m- nerantisca utarimis amplexus, commo-junctum, coPato cum dicta perseo sese duale in ver maris batiici potiatur. mone de mutuatitio hoc argento, cujus Per hoc enim e Regno ct dicionuus, a summa mel ad milNes LED Joachimico- tergo centibus, militem, commeatum, .ram si impetratu possibilis, extendenda pecuniam, aliave besii, seu flati enen f ret, certis legibus consenire , concepto di, seu dueeudi instrumentΦ brevi μή contraZIas in Irumento; quodRex Π- nunquam non δε cctam . O sic a mmodi m,r ad ipsum delata, hasio tha- morum hanc reum aliquammultosinan-ιaurus. Non minus Rex suis, de Mag. nos haud imi ter continuarium iri :de burgensium Urbe, quam Tillius, Donec adversa ra,raedio MEi,aeqvaeae quo diutius, eo validius premebat, tutae Paci praeberet aures. Id HBegi cum Electore Saxoniae, ut vicino de solum esse oraestio , νω moles MED
sammae proximo, speciatim tractare, ruuincommodorum in neminom magis,
in mandatis dederat: Ur, delerita mili- am Pro tantes se amicos Ixos r tam hulendo. ct commeatu, pumere ni- et: V racm proinciae partim senato, aliis, ad defensionem necessariis, dem O dumici Bum belgo praebeant pari Atroducendis Q subveniretur. His continuis exactionibus, tributis, di, Quantum jam ad Electorem Sa- ribitoriis, militum ιransitu, hospitius xoniae; quem in partes traduci Regis hibernaculis, milibus, ab hoste emarao maxime intererat, is sane tractatum tur, magnove cum praejud eis rei Pro- hunc, iriter ipsum& Sueciae Regis mi. testantium publuae, tantum non pessum nistros vario motu agitatum, adeo se . eant. Hinc ob causae similituinem iscreto haberi voluit , ut neminem na- continentiam, metuet e periculi, fia , tum hominem, ω ne interioris quidem pori oppressos Imperii Oranes , Osu admissionis Consiliarios cipsus Ele- absolutu dominatu uium tedactos, victoris opinione, Caesari uicta modum einu quos Regibus, Principi M, Rebu obnoxios P ejus participes seri patere- publicis imi ineat, idem, ata occasione, tur: Theodorico a Tauben, supremo gratissimumso Siarm - , mPon
stabuli Magistro,excepto; in quo tan- tis ru terreas transluta, commodo ρ tum fiduciae reposuerat, ut admitteret tiasProtestansiriac oneri cederret. Emae ad arcanorum haec adyta. aut m nultam expetitore reprem Garari Nec, qui pro Rege apud Electo. Ava Protestantibus, O A maxime S rem desudabant, Oricio suo deerant: xoniae Eleectore, communi operi unania artis ac validis ratio tuiti momentia mi consensu pariter manu admoentibu
130쪽
- , Nec tamm Regem, de Imperii flatu al- vero pecunia quod attinet oleu&ope
orando, aut maliud Rerum publicaro ra omnis frustrii im pedebatur ; nec ex- genus triau ormando, quicqdam agita- pectationi ulla parte respodebat et'.
re nec cum Imperii Orinibus, nisi ut QMoad Mygdebui gens s nihilo- Elector,' amicis, qvicquam ei negotii: Er nihil pimis consen serat Elector: Ut, quit Magdeinqziore animo passurum quam us,pria quid in eorum usum nitrati pulveri burgoςβ si a administrati tisforma sarta, tecta comparabatur, sub nominis sui umbra manente, secund/m fundamentalium in praefecturam Gomeria4Magde burgo Legum, Capitulationis caesareae, o Con- proximam, deveheretur: Unde post' Mee filiis
tuti num imperialisi, cuprinus reditio- modum, data comm da Dccation , suo, inseoi leoprofanae Pacis regula idguberne- unico celeri tractu, priusquam hostis, di, patitur. turimposter, Mn.Multo minius dii cribe- aut res circi,aut se interponeret in Ur-
, re, aut imaginari Religionis , verbi due bena inferri poterat. Quis imo , clan- mini armis propagandi facultate Herum culario ipsi is permissu, frumenti nan hoc unice aerere : ma ratione vici- mediocris copia, Barbyae reposita, stit,ejusdem Religionis coortes,bonisfor- Magde burgi praesidiariis, munitionestums yis relicti, fida deinceps quiete se suas egressis, Urbi inapore ta.
Iecuruat fruatur , religio a ac pro na Inter quae res,not tu non indigna, QD orca Pace, velutββδου hujus curitati uu- contigit. Ducenti selopeia ii 3c toti- ἡψης mentis,minime convul so incocussis. dein pulveris centenarii Magde burguElectoris Ad hanc Rcgiorum Legatorum destinaxi erant: Jamq; pulvis in prae-
Saxoniae p=positionem, dc rationum adducta- sectura Gomeria paraxus stabat, a dicta oppetasu, rum pondera Elector Saxoniae gene- militum manu ,raptim illac transeunte
ratim quidem amore & benevolentia deducendus i consilii executione cuium mediocri Regem se complecti gelio cuidam, Noribergensi, Falchen . ostendebat: Pium & laudabile ejus bergit Praefecto rei familiaris,uni cum
propositi in summis in coelum laudi- aliis militiae. Ductoribus, demandata. bus esterens , simul, ut devotum, Pa- Gugelius autem hic io ter vias, Comi- triaeq; amantem Principem checet, Re-item Lauronium,adversae factionisTri-ligioni verse ac incorruptae, tum avitae bunum, in Witebergensi suburbio ho- . Libertati conservandis, tuendisve, nec spitantem, cffendens: explorato ejus non stabili Paci atq; pristinae securita- itinere, quod, paucis comitatus,ad cati reducendae,sdelit Moperaturum, stra Caesarianorum,quibus Magdebur- largiter pollicitus. Condocunq; ve- gum clauserant, navicula,secundo Al-ro regii Ministri, aliquanto instantio- bis flumine, tenderet, rem, curae suae Kes, ad rem ipsam propius descende- cominissam, insuper habuit, es Comitirent, & specialem declarationem ur- struxit insidias. Lembum enim nactus,
gerent, semper hae litare deprehende- ac viam cu nonnullis,quot visum,sclo-.Katur, nec quicquam certi aut constan- petariis,anticipans aliquantulum,protis reiponsis ab ipso elici platerat: In pe Dessariense munimentu an conspe- quo, velut stabili solo, firmum rerum chii pene excubitorum, imparatum, &suarum fundamentum Rex colloca- nihil minus,quam vim hostilem jam am-.ret. Et quanquam, intervenientibus plius timente, occupavit, cuinq; omni crebris Caesarianorum offensiunculis, comitatu occidione occidit: Opimam injuriisve, saepicule, effervescente bi- praedam,&quia Monachio Savarorum te, dira dc cxtrema qVaeq; iis minitare- veniebat Padronius, aliquid secretio-
etur: Detumente tamen mox ira, refri- rum forsan literarum Te inventurumgescebat hic quoq; impetus. Sum- ratus. Sed quoad literas animo omninoematim ut dicamus, de quod res est, le- fallebatur , dc ne praeda quidem speicior Saxoniae consilia sua eo dirigere praeceptae per omnia par erat '. Interim visus: Ut de amicum retineret Regem occasio comoda, militis de pulveris ni-Sueciae, auxiliorumve ab eo spem, si- trati Magde burgo inferendorum praecubi opus forsan iis foret, sibi minimE terlapsa,calvitium ei ostenderat. Nec praecidereti nec Caesarem tamen o diu post, Lipsiam redux,&acriter ea de tenderet, aut, nisi extrema necessita- re increpitus, pestilentisq; febris, qua te actus, haberet hostem.Mutu titia animam efflavit,contagio correptus,in