장음표시 사용
141쪽
impetrasset, milite haud suppetente, Iugnatorum paucitassecus initio sua
juventutem urbanam,& si qui alii mili- deret,hostium tamen arrogantiae,quae, tiae munia non abnuerent, certo ac- rebus in primo limine prospere succe-cepto menstruo stipendio,in eventum dentibus, valde extumuerat, aliquate- nominasia sponte dare, quorum se- ntis retundendae, eruptionis aleam cunilaria opera, data occasione, ad- tentare visum: Id quod, non ita diu .versus hostem uteretur : Id tamen a post Neostadium insessum, uno co-
malevolis & publici boni osoribus demedie terna vice accidit.
mox quoq; fuerat retractatum. Primus Amsterodius, adulta me- Oct o Calendarum Maii, illu- ridie, inter undecimam & duodeci-cescente die, Pappenhemius Neosta- mam,cum quadraginta quasi militibus, dium, ambustum, non penitus exustu, in Neostadium repente se effudit: Sevi ingressus, obsessis, quorum ad du- decim hostium in accessibus,quos mo- centos in platea, stantes in procinctu, liebantur, trucidans, corbes aliquot offendebat, intra moenia compulsi , vimineos, rutrati;& bipalia illis exto nulla interpossita mora,quatuor diver- quens, & duos secum captivos in Ursis locis accessus Urbem versus moliri bem pertrahens; qui uno postmo-ccepit ' dum ore confessi. Siquidem tres unos stationes Hae eadem die, quod hostis, us- passus progredi in mentem' venisset, in urbe quequaq; ingruens, violentam obsidi- Ρappen hemium, post maceriam deli--δη onem jam intendere manifesto videre- tescentem, suisse deprehensuros. tur, Administrator & Falckenbergius, Hoc vix peracto, Trostius Sub- potioribus belli Ducibus in Csriam Tribunus, cum aliquot centuriis in in- convocatis, stationes in Urbe ac vallo, sulam trans pontem eκcurrens,lhostes, va quisque parte imposteriim servaret, primo impetu confusos, in praecipis dispertiebantur. Et Administrator tem agebat fugam: Quorum centum quidem, ima cum subTribuno Lon- circiter quinquaginta humum momor-pio, Gebhardum ut vocant) & no- dEre. Quod vero integra mox Legiovam munitionem pone basilicam, Fal- laborantibus suis veniret subsidio, re-cken bergius Helaeccum, qui Suden- trocedere,absq; notabilli tamen clade, burgo obiacet, vallumq; et contigu- & in suam sibi stationem recipere soum, ad Crockensem usq; portam, sibi cogebatur tuenda sumser . Generali vigilia- Tertia vice supra memoratus Amtium Praefecto Amsterodio totus con- sterodius eodem, quo antea loco, forti a Neostadium tractus, a Crockensii tunam tentavit: Ubi Caesariani ite- porta ad ripam usq; piscatoriam,con- rum quadraginta militum jicturam
ereditus. Ripa autem haec, ubi nihil passi ; Magdeburgensibus praedam
aut parum periculi, ab ipsis piscatori- modicam, ut argentatos enses, bipen-bus, & nonnullis Civium custodieba- nes affabre factas, & id genus alia, retur. Trostius tandem subTribunus, ferentibus. Vespera, quae eruptiones antecessit, Tillius, periculum adhuc semel facturus, num excitae hoc loco turbae leniori remedio sedati, & sedatis, Ex
ercitus, quem occupatum tenebant,
aliovorsum ad inhibendos Regis Sueciae conatus, majori cum emolumento
verti posset, esterhusio tubicinem,
cum ternis literis 1n Urbem miserat:
transversario limiti, in insula, Urbi op posita, sito, nec non ponti, quo Albis
sternitur, ac aquaticae portae defendendis destinatus: Summo imilitiae imperio penes Administratorem & Fal-ckenbersium remanente. Civibus insuperiori vallo assignatus locus; &noctu universae Civitatis
regiones, octodecim autem numerabantur interdiu dimidia pars excubias agere jus- Quarum priores Administratori, alte- . sa: Militum vero quicquid erat, per rae Civitati, tertiae Falckenbergio in- loricam inferiorem seu horizontalem, scriptae. M antemuralia, propius hostem,maxi- Administratorem quidem cohormam partem distributum. tabatur: iis, dum te auferret, Mag-e pM' Post deserta, ut audivimus, exte- deburgensium factioni nuncium remit-Α riora inunimenta & suburbia, licet pro- tens, animis ac armis hostili bis ab sectis,
142쪽
omis niuium eukitrare de eret, Bosilitate omni eo usa cessant , o Abstdq in o Cisitatem induceret, ad exuem pro Legatis, eo ablegandis, com eruus dum pertiniaciam, o Caesarem debitae , concederetur. Orare isa e Tutium, Iubmissionis ines prosequendam Ma- ut, huic intentioni sisae δε ragatu ,
xime, ia ab extraneis, suorum auxilio utrumque grati caretur. fretus tantuim mussuccostas et, inanibus Hauci dispar ab hoc Civitatis rem Necrammodo terris se experiretur luctatum: sponsum. Quae rebellionis ac inobe. Civiratis, Rebin m acie no cuia jam constitu- lentiae erga Caelarem, qVamn arguem, nusta amplius liberationis aut ab A batur , expurgatione, tum summariadiorum spes aufulgere . malorum, qua bus pressa fuerat, ena Magd ' Mivitati aci animum revocabat ratione praemissa, omnem rem in Hes
praesenti simini, quod proxime immi. rum Mecurum is Cisitatum Han eat L
Elisse, ut de ipsis ipsorum efamilia, o tentiae ex bono is aeqυ fare,paratam se. fortunarum reliquiis, pro arbitrioDo, ostendit: Pariter &ipsa profuis, quos Iam iam actu orat- Ne ergo clementiae eo missura erat, fidem publicam, o cessores, adhuedum vertas, penitis fri sationem interim ab amis operis milia . praeclud rem, sed, animi ob matione δε- raribus postulans . . posita, Cae aristobmittendo. gratiam Breviter quoq; & tribus verbis Si Falcinrocipi mererent, nec extremum exitium Falchen bergius respondebat: Admi-sbi s accelerareno Celea praecipue Ae nistratoris ac Civitatis sensum pr3 suo causa: αCod res ipsa testaretur; gri asnoscens. De caetero,sic in omnibus tutelam Creitatu suscepisse prae se fer se gesturum testatus Ut ne conmentiaerant, non tam conser tionem is inco- , ae is famae teneritudo laederetur. lumitatem Elim, quam desolationem D. Tillio, ut haud obesae naris Duci, Tillimar.
ruinam intentae P. satis constabat, quorsiim mora, quae morti in
cxu, Nec minus Falckenbernio, addu- obsidio interponi postulabatur, & aQ- Wςi-'0 ctis extremitatibus,in quibus Urbs ver- morum cessatio tenderet, & quam β' si saretur, deditionem persuadere cona- proposito suo noxia foret: Qiupper' ' ' φ tus est : Non decorum im, nec excusabi, hac & obsessis ulterius muniendi selefore,argutuitus,s Lot innocentes urba- spatium, & Regi forsan Sueciae libenas animissimul in miseriarum bara- randae Urbis praebitum iri occasionem. . thrum praecipitaret, mul regium milia De commeatu itaq; haud dissiculterteisin laniena velut mariandum pro' assensus, quinimo, majoris securitatis . . . duceret. Non enim sub diorum spem, gratia, Legatis, quo ire destinaverant, non ulta alia conservationis mediasve tubicinem adjungere pollicitus, de ar- esse: Imo, e uosensu, neci .m Sueciae mis suspendendis omnino renuit: In Regem, hoc rerum statu, aut aliter j - continuatione hostilitatum inde si1-cturum, aut, ut fleret,praecepisse. Inter nenter perrecturum, aperte professus. alia quoq; visum Tillio, movere illi Mox de tubicine quoq; detrectabat iscrupulum de obligatione: Uva, ut ' Quod res ad id rediisset extremitatum, perii Romani nigenam ct jubditum, ut longam eiusmodi moram non ser- surri obstringi, opinabatur. ret. 'Quapropter legationes etiam ad . Adminia Ad has literas Administrator res Septemviros&Civitates Hanseaticas, stratoris posuit. Sibi, ut antea semper uertur, utut certae jam personae ad eas essent responsu ita adbticdum DEI gloriam,dicini, uni-, destinatae, effectum nullum sortitae,
ce' otis, verbi conser aliovem ac Mo- intcreiderunt.
pagationem, religios,i ct profanae Put Interim nihilominus, utrum 1 Tillii siteris instaurationem, curae ac cordi i in θ Eiectorem literis hac in causa coni is praecipuum consiliorem suorum actio- pellare, Tillio operae pretium vi ἔφης n vescopum . Nec tamen, quo inscru- sum , eo maxime consilio : Ut ne ' ς' posia hac Cia eo minus iueingeret, defu- in Regis Sueciae postulata consenti- 'sere Electorum Saxonu is Branderarent , quem, liberationem Magde-
burgiri, autoritatem. Modo conveniens burgi animo volventem , de armo- . rem ad eos deserena temporis Datium, rum conjunctione, aut certe transitu albis
143쪽
Albis sibi permittendo, & commeatu, mimuralibustormentis horrentes To allisi, necessariis subministrandi soli- tidem in Neostadio excitati, quati citareque res inaudierat. Cui sint bant octo ejusdem magnitudinis m R egem, regiumq; Exercitum sib iam chinis, altae portae superstructam tu mine exteri irincipis, is exoticarum rim: Quo tormentum evexe ani Magnationum,' on,m de dominatu com- debursenses ; continuo .exinde in ii parando, is proprii, commodis labor 'stem, insigni cum ejus jactura, det
rent, traducere animum induxit: Ad- nantes. Unus ultra hi bini in antem dita minitabiliada praemonitione. Si ratia novae munitionis ad Neostadium,
Rui Suectae per Magis urgenses.tum totidem dimidiatis, quos vocamVS, C bas ad in Andinis Albu ripam Cia eri nonibus, obliqvo ictu subinde fulminereturὐ etiam a Caesaris parte non mi- mabat. Oct avus ante vectigalis muni- Nur, μὴ plus extranearum gentium in mentum, ab obsessis vcsertum,exstr
imperis viscera introductum, omniasin chus, quinq; levioribus seu capapestri-
confuHum chaos redactum dri. bus bona bardis tra n versarium in insi Obse,s Spe induciarum penitus.evane- la infensabat limitem. libe eru-scente, & Tillianis accessibus sensim Furorem autem hunc hostis non .runt 'magis magisq; Urbi proximantibus, Parum instruxerant, R intenderant
tertio Calendarum M i, periculum ipsumet Magdeburgi sociae Civit eruptionis denuo ab obsessis factum, tes. Cumprimis, sub finem obsidii,
idq leliciter satis: Quasi centum enim mercator Hambursensis, nomin Ber- hostium obtruncati, generalis qui- tramus Pape illio ingentem tormen dam optio, cum aliis nonnullis haud tarii pulveris vim transmittere,& pul- infimae notae, captivus in Urbem ab- vis hic ab ipsius Civitatis milite D ductus. UitZam usq; deduci visus: Quo naeni- Tillivsa Hoz. tamen non obstante, Caesa- am demum Magde burgo de isertunam si in uani,semirutorum murorum umbone, rum reliquiis cecinit Tillius. Unde, huic ς .&ccecis subterranearum cellarum la- post Urbis excidium, dictus Pape, obtibulis tecti, brevi temporis spatio, periculum, non ab exule modo Mag- eousq; promovebant operas suas: in Geburgensium turba, sed Hamburgen- oram fossae, aqua destitutae, attinge- sum quoq; nonnullis imminens, are rent, & a Magdeburgensium tormen- am, mercatorum congressui quotidiatis parum amplius incommodarentur. DO destinatam, .vitare ad tempus, ὀοῦ -- Ipsis Calendis Maji, inter noctis omnino ex Urbe in agros secedereri, uriam tenebras in Neostadio suggestus ere- coactus. iv-ut . ctus, & postera luce creberrimis inde Jam omnia ad violentam aggre fulminibus in Urbem detonatum. Sed sonem parata erant :.Sedeturris,qVam Vergente ad vesperam die cedere it diximus, altae porrae, & rotundum verum cogebantur hoc suggestu Caesaria- teris structurae, elapide coctili fabrica- Mi: Qm obsessi contrariis ictibus unu tum, pugnaculum propd portam, dum
tormentorum vehiculo comminuto pertinaciter & opinione longius inexcusserant, tormentarium quendam cussorum globorum ictibus resistunt, brachio mutilarant, & praeter illum hostis impetum aliquantisper remora- complures alios sauciaverant. Post in fuero. Binae ramen militum decu- Primum autem hunc conatum tormen- riae, satellite ductore, per occulta celta per aliquot dies interquievere qui- lae irrepentes sossam, ip sis valli pene-
dem,accessus tamen eo majore ardore trabivis fodiendo insinuare contende-
Promoti, ita ut ubivis oram fossae li- rant et Verum hi quoq; eruptione fabarent: Diversis quoq; locis exstrudi cta, rejecti, &, duobus captis, unus, suggestus, & acti cuniculi glange plumbea trajectus,pro reliquis
Nonis Maji, ad duo praecipue im temeritatis poenam vita luit. ca, Sudenburgum, nempe, MNeostx- Q inadmodum autem Caesarianidium, violentissima exocto suggesti- ad oppugnandam Urbem ingenti a bus instituta verberatio. Tres sugge- dore se praeparabant: Ita econtra instus ante Sudenburgum constructi in Civitate, vicqvid arma serre posset, Heideccum collimabante Decem se- impressionis hostilis,jamiam imminere vis
144쪽
visae, metu, pari alacritate ad hostem repellendum concurrerat. Quod Tillium attinet, diem is hunc cum aliis primoribus militiae Ductoribus , apud Pappenhemium in Neostadio exegit;
sua ad Neostadium milites nonnullo nux Ma in fossam descendere , & incidere val- , tum jussit. Magde burgentium autem
ad quadraginta fortiter erumpentes, eos repulere : amisso tamen 'V ustende deditione Cives acturos, autumans: hofio, Centurione non instrenuo.
Quanquam , hac quidem vice, nil minus cogitarent, sed magnis potius animis ad defensionem accingerentur. Noctem insequentem artificiosis
ignibus, in Urbem subinde injectis, illustrem hostis reddidit: Verum , civi bus ad restinguendum indefessam operam navantibus, irrito conatu.
o Et Falckenbergius quidem, ni- so hil, quod sui muneris foret, omittere denuo e nec ullis laboribus fatigari, nec ullis P ψ ς deterreri periculis: Inter alia , prope' stationem suam , violenta denuo cruptione facta, Caesarianorum ad sexaginta, interq; hos Centurione ac Sub- Centurionem trucidare. Hostium tamen furor, robore & multitudine militum suffultus, enervi ipsius atq; viribus destitutae strenuitati validὰ ubivis
praepollere . Hi enim, eruptione isthae minime attenta, ad opus suum, mox reverti, tantoq; id fervore urgere: Ut ad Heideccum muro, qui exterius fossae labrum praecingit, perforato,quatuor in eum locum demitterent
machinas, iisq; antemuralia dicti propugnaculi assare inciperent. Ultimo Iduum M i, tubicen iterum in Urbem cum literis ad Administratorem , Civitatem & Falckenber-gium, a Tillio missus: Quibus post extremitates , in quas obsessi redacti, quaeq; ulteriorem moram sine summo discrimine haud paterentur, in mediuadductas, postulabat; ut, re brmiter pensata, caesareae M sati cottas mitterens, deitionem deni e amplexi. Sin aliter fieret : Coram DEO tiniser orbe excusatum, tu con cientia qzo esua tutum fore; nihil ipsi imputari posse,
sed idos ipsos propria pertinacia extremam bi accersietrasse periniciem, omni uis sub eqsentium malorum rationes summo Judui redituros. Quem tubicinem in Urbe ad tertium usq; diem detinuerunt Magde- burgenses: ino, nisi Civitatis satum,
subito ingruens, praevertisset, cum responso remittere constituerant.
Violen- fadem, qua tubicen Urbem ini obsinlii gressus, die Pappenhemius e statione
Redibant nihilominus illi non diu post, & aliquot doliis secum illatis,
terraq; oppletis, quod quaesierant, demit assequebantur; in ipso vallo nidul ti: Obsessis nequicquam contra niten tibus; quippe quos commoditas infestandi a lateribus hostis, ob prominei
tes quasq; munitionum partes tormentis dilaceratas jam destituerat. Transversaria tamen lorica in vallo excitari,&, cuniculorum hostiliu metu, contrariis cuniculis manus admoveri coepta.
Tormentorum e Tillianis eastris in Urbem boatu , ipsis Nonis , tum octavo & septimo Iduum M i, magno furore & penὰ sine intermissu continuatum : Usq; ad ultimi hujus meridiem; qua aliquamdiu feriatum. Quanquam vero multa ictuum millia numerarentur, non adeo multum tumen iis
prosectum fuerat. Nam vetus Hei-decci structura ejus tenacitatis & lentoris reperiebatur: Ut globus impactus non latius foramen, ac ipse erat,
faceret, & saepe alteri globo incussus
haereret, nec uIla inde ruina alit hi tus muri sequeretur. Altae autem tae turris,dicto octavo Iduum Maji,innumeris ictibus quassata, conciderat
quidem: Verum haud, prout Tillio in
votis, antrorsum in fossam proruens,
sed ad latus vallo incumbens, & vetus orbiculare propugnaculu, prope situ, easu suo ruderum implens. Ante muralia novi munimenti versiis Neost diu lacera sane & aliquam multis locis perforata comt, sed ipsa valli structura densior vix quicquam senserat damni.
Sphaerae artificialem igne evomentes,&ollae aereae, seu mala punica, ut v
cantur , granis lethalibus gravida, magno numero in Urbe conjecta, effectu
pene caruerant. Nec tot tormentoruictibus, quibus Urbs triduo hoc impetita, militum& civili,in vallo excubantium, ultra octo aut novem desiderati. Septimo Iduum M i, inclinante In Sena. in vesperam die, Tillitis, quid agen- tu militaridum, militari' Senatui convocato de- vis tr liberandum proposuit: Anceps nanim m. d eo animi erat, num aggressionis alea sub
145쪽
'eunda; &, iustam fore , verebatur. sensorum Vis in vallo congregabatur
Nonnemine tamen primorum Ducum Cum igitur, septimo Iduum Maii, exemplum Trajecti ad Mosam in me tubicinem, quem diximus, postridij, dium adducente, quod, civibus pri- dato literario responso, dimittere, demulo diluculo domum digressis, & re- cretum esset, universi interim cives liqvis excubiisdomno sepultis, impe- noctem in vallo insomnem duxerant:
tu captum fuerat, tandem decretum: Hostem in armis praestolantes. Incre-Postero mane, summa vi, ubivis loco- bescente aute luce, quod, nocturnarurum, oppugnationis faciundum pςG- etenebrarii commoditate usus,nil quic- Culum. Conventumq; inter Duces : quam tentasset,iam periculo se deί ' Pappetiliemius cum iGronstat dicata, , ctos arbitrabantur, maxime, quia pri-Wangeleriana, & Savellica, Legioni- did grandiora quaedam tormenta ebus, ad disiciam de amplam contra , suggestibus abduci viderant : Unde Neostadium munitionem , impressio- metu appropin antis Regii Exercinem facereti; Adolphus , Hol satiae tus, sub stidium laturi, de quo alias et-
Dux, opus cornutum, Crockensi por- jam certiores erant redditi receptum . tae praejacens, impeteret; Woli an- Caesarianos meditari, conjectabant. gus, Maias idiae comes Heideccum , Hinc pars, pro more, hostilis impetus .
& tres caesarea Legiones cum nonnul- securi, circa quintam matutinam , do- .
Io foederatorum pontificiorum ordi- mos rLq; suas repetere, &, insomnianum milite munimentum quod trans fessi , quieti corpora dare: Falcken- Pontem obsessi adhuc obtinebant, bergio, absolvendi una cum Urbis Se- consilirent, signoq; grandioribus tor- natu dictum tubicinem, in curiam si mentis dato, quisq; , quod sibi inj-- conferente. ctum, strenud exsequeretur. Sed dum, qui domum ierant, al- urbs t-Prae aliis autem Mappenhemio tum stertunt, reliqui, quotquot in vala pug xv locus as vim faciendam commodus to remanserant , somniculos & tor- obtigerata RUtpotE fossii siccanea,val- pentes,nihil minus,quam hostilem in lo declivi, adeoq; ascensu facili, es pressionem erentur, Falckenbergius eminentibus insuper propugnaculis, vero cum Senatu de tubicine ablegan-
vae latus invadentium infestarent , do deliberat: Ecce vis hostium in Ci-estituto. .Nec ipse sibi deesse, ad vitatis perniciem desubito erumpit; Scaggressuram magna industria perpe- Pappenhemius, post se timam, ut di-rtem noctem se comparans: Vallo in- ximus, matutinam,tessera, JESUs MA-snuando, gradus in eo ad projectos OA ,militi data, A signo, quo invicem usq; cippos exscindendo , & smilia, noscerentur , alba fascia brachio cir-
quae crastinae oppugnationi unservire cum vincienda, praescripto, novum , poterant, abundeprovidendo. Neostadio objacens, munimentu sum-Quanquam ergo pridie, impres- mo impetu aggreditur. Milites quidesonem summo mane, vixdum exorta propugnatorcs, qvoru in inferiori lo- adhuc luce tentandam, conventum rica, ad pedem valli, non nisi quinde- fuerat : Quod tamen Tillius adeo de cim reperiebantur, exinde levi nego- felici luocessu ambigeret ,ut, illuce- rio in luperius vallum propellens, eos-scente diei, idenuo rem deduceret in dem l: rapidE secutus , & superioris deliberationem,ad septimam usq; ma- quoq; loricae ac Vallijam pene potens: nitinam, magno cum civitatis malo, Ni adventu Falckenbergit, qui, audi- id dilatum. to tumulti e Curia illico cum subsidio Placitum enim intus fuerat. No- ptim collecto, accurrerat, integratis ctu totam civium universitatem, ima defensorum animis, viribusq;, hic loci cum milite ,in vallψ excubare : Dece- iterum, nec sine clade,iuisset rejectus.
dentibus vero tenebris dimidiam par- Inter isthaec alii, impetu ad altam tem domum digredi, privatae rei, & portam dato, quia visit iae satis negli- corporum curandorum; sub meridiem genter habebantur, facilὰ superiores tamen reverti, & alteri quoq; dimidiae exstitere. Excubitor enim in sinu abeundi dare locum. Qua,circa vespe- quaerebat hostem, qui levi dente perra demumredeunte, solida iterum de , stringebat cutem; mortiferos hostes
146쪽
assilientes, haud pend prius, quam Post Falckenbe ii necem, cives
errum reciperet, advertens : Unde pariter ac milites, praeeuntibus de an1-
reliqui etiam stationarii nyn magno mantibis, Amsterodio, Wodrichio , labore profligati, & hostis, vallo supe- Trostio, aliis militiae Ductoribus ablato, rerum usq; ad interiorem po omni enim parte huc mox fuerat con- λ iam potitus. cursumo intra Urbem se iterum con- i.
ut autem ad arma in Urbe mox globare, de hostem ad Neostadiume conclamatum , & campanis signum pomoerio in vallum repellere ccep concurrendi datum, nec instrenue ab rant: Sed his quoq; , pars graviter san Obsessis pugnatum fuerit, nam ωvi- ciis, pars illico occumbentibus, δc ho-ctores alicubi doluere, dc, inter alios, ste, quo longius, eo magori numero Q latius de Pops , Savellicae Legi atq; ferocia irruente,quin etiam ignemni, proTribunus, qui, Regis vitae an- vicinis aedificiis injiciente,tormentisquetehac insidiatus , ad hostem transfu- nonnulliis, quae inverterat, e vallo in verat' occubuit ipso tamen Falcken- Urbem fulminante,omnis ulterior de-oergio, dum hosti ingruenti intrepi- fensio frustranea exstitit. Pleriq; er- dum pectus objicit, fatali glande ad go civium , de Urbis conservatione mortem prostrato, confusio & terror , desperantes, de privatis vero fortunis cum milites , tum cives in vasit: Ita ut, soliciti, domus suas recessere: Trucia vallo portis , deseitis, intra Urbis po- datis, qui In armis deprehenderentur. moeria se reciperent: Quidam, nimis diu in vallo restitanteri Dum hic Pappenhemius pro se aegre admodum, nec a quovis milite, sortiter rem gerit, Adolphus quoque, ut vita donarentur,impetrare poterat Hollatiae Dux, ad opus cornutum, Tres Consulum cladi fuere si langliri quod Crochensem portam protege- perstites: Quartus, una cum nonnuLςRI' Dixistibat . periculum aggre sionis fecerat lis Senatorum, vita mulctatus. L Mi ης 'sed, defensoribus masculum in mo- gium quoq; ac Trostium, subTribit dum resistentibus, tamdiu illic susten- nos, Cressium dc W6drichium, sir tatum , quoad Pappen hemiani, Valii premos excubiarum sub pedestribus ad hanc usq; portam jam compotes, a legionibus Praefectos, Hedemannum
tergo eircumventos, obruerent: Qui equitum Magistrum: & alios nonnul hac ratione superati, maxima pars in los militiae Duces, de gregariis ut taceamus , victorum ira Diis manibus sa-
frusta conci si . Mansset dius impressionem in Hei-deccum eousq; distulit, dum Pappen-
grassarentur : Quando tamen ad Euca propugnatoribus sic exceptus est, ut bis cedere coheretur. Tandem, cum
civicorum animi pedituri oncidissent,& victoribus herbam porrigerent, per
apertam portam,cum suis,intromissus. Nee in insula trans pontem Caesarianos fortuna,quanquam serius eam tentantes, magis respexerat: Milite,
qui illic servabat quod alibi de Urbissclute jam 'actum esse perspiceret
spontaneo domu motu eos admittente
criscatum iit.' Falchen bergii exani me corpus, quod, post lethae vulnus receptum , E conflictu in proximam domum familiares extulerant, invale scente flamma, in cineres cum Urbi redactum. Administratori, sinistruimpedem glande plumbea saucio, in lata cui vocabatur platea miles furi bundus manus injiciens , bipenni in capite vulneratum , sciopetis probε contusum , vestimentisq; penissimE spoliatum de Teminudum equo impotuit, pedes enim, ob vulnus acce pium , progredi non valebat ac perexiguam semitam, quam in acclivitate Infortunium ergo exitiumq; tuum valli, mira celeritate, ut equitem ad Pappenhemio, ejusve militi, Massile- mitteret,straverat,in Pappenhemianaburgum debet: Qui, primus ad Neo- primum castra abduxit: Unde postea stadium victor Urbem irrupit. Hac Wolmerstadium, dehinc porro Guel- quippe statione si defensa vis hostium . pherbytum, in custodiam translatus. foret, aut defendi potuisset, operam Anastero lius ovoq., generalis vigili isthac quidem vice luserant, oc reli- ru Praefectus, lethali plaga, qua postri- quis tribus loci repulsa passi fuerant. die decessit,affectus, Ustarius de Bojus,
147쪽
'SubTribuni, tum Schi annus, eque- quae in Vallum concessere, exceptis)stribus excubiis Praepotitus,& universi Urbe excedere coactus fuerit. E quaequites, qui ad Basilicam in novo foro tamen, uni cum equis & pecore, ali-qyammultas secu sceminas, virginesque, vi mares etiam, in castra sua ac stativacibduxit. Et taminarum quidem pudori miserrime illusum : Adeo, ut inter eas nonnullae, praesertim puellulae de m aut duodecim annorum, quarum tunellae aetatulae haudqvaqvam parc itum, stupratorum libidini immin
Intra duodecisi horarum spatium, a decima antemeridiana ad deci' mam vespertin.im, universa Ur ,sc in ea insignia sex templa parcecialia, quorum pars lapide cyaneo, pars plumbo, ici ad D.Johannis aurem cu- Pro intectum erat) cum turribus superbi eminentibus, nee non reliqua aedificia sacra, in igne consederunt: Exceptis centum traginta novem, e vialiorum genere, domunculis, ad piscatoriam ripam fere sitis, ta vim ignium elapsis. Paucula etiam aedificia cuca Basilicam,& Divae Virginis monasteriisum, una cum his duobus templis, dicto monasterio a flaminae in uria illiba- congregati stabant, vivi in potestatem.
, '. ais, Postquam, portis reseratis, e L. Oudesua, et tui, &anaxime Croatis, toto agmine irrumpere datum, tum demum Urbs Iapinarum,caedium, stuprorum usquequaq; repleri, & tam crudeliter, ba barE, detestandumq; in modum miles victor se gerere: Ut calamus, nefanda facinora abhorrens, scribendi penEmunus detrectet. Ad Catharinae quinquaginta tres homines, maximam Pa tem imbecillioris sexus, in ipsa aede s cra capite truncatos; ad Divi Johannis condionatorum unum ante altare
caesum ferunt. In Urbe nec gravidis, nec parturientibus taminis, quarum Nonnullae mactatae, parcitum. Infantem a matre sorte projemim, duos milites, pedibus in diversa raptis, in duas partes discerpsisse, non sine horrore legimus. Foeminas & virgines, post Vim pudicitiae eorum publice in aedii bus aut plateis illatam, in ignem prae cipites actat, scribitur: Unde nobilis quaedam virgo in puteum semet coniecerit, siae flammam ultro insidierint; Patriae busto pudicitiam simul & vitam DEo immolaturae. Liberi impubereε, quorum aetati miles, alicubi mitior, pepercerat, trucidatis & sangui-iae suo turpatis Parentibus assidere - .si, Patris matrisve nomen flebili voce Mequicquam inclamantes , alii, insantes adhuc, a caesarum matrum uberi
bus penduli reperti: Qvm pariter i consumtor ignis paulo post
in manserunt: in quam monasterium non in exiguo fuerat discrimino ;ni miles, a monachis inductus, incendium, proxima quaeq; jam depascens,
De incendio hoc ponti scius Autorjudicium suum interponit: ob cru-d uatem, scilicet, quam Caesariani o expugnatione Urbis exercuerisi, OMM- polentem, utarium facinoribus Medum, Fremi isse; ut Uroso cineres redigere
inoismi, in Arum potestatem ventu ramen contunator igni S
u bis dς' Pappen hemio etenim, praesidis erant om debito modo uti Io ii mii iii civiumque suis, Urbem ir- sent: Et certe, qui SqVis verum amat,
rumpentibus, opinione acrius resi- Tillium commeatus, aliorumq; neces stentium animos, Vulcano adjutore
infringere visum silerat , flamma in Proximas quasq; aedes injecta: Prout
relatu eorum nobis constat, qui deflagrationis, autore Pappenhemio, instrumenta, sub Regiis stipendia postmodum meruerunt. Hinc enatum
primo incendium,dum subito inter ea fatalis ventus-turbo suboritur, adeo mox invaluit: Ut miles, ulterius praedari impeditus, ob ignis, omnia perva-Motis , aestum caliqvot Legionibus,
sariorum, quae postea contra Regem magno illi fuissent uiui, jacturam in- sentem hae Urbis deflagratione iacisse, haud ibit inscias. Vostridie sumantia adhuc aedium Direptio
rudera, & cellarum subterranearum post ince- latibula scrutari miles coepit, vel liuque, diu cimiliorum argenti facti, limilium opimam praedam inde eruere : Cives ete- nim, artificiosorum ignium metu, pleraq; pretiosiora mobilia, ac utensilia eo abstruserant. Cibatus quoq; , ut lar
148쪽
di, butyri, de id genus,larga copia, nec
non cerevisae aliquoties mille cupis inventis, toto inde triduo strenue helluari, de lurcari, nymphaeq; Magde- burgensis nuptias, prout Tillius ipsemet indigitabat. celebrare institit.
Ad Basili a mille circiter capita, maxima pars mulieres, virgines, Scimpuberis aetatis, pauci Cives, pauciores adhuc milites, tanquam ad asylum confugerant, integrumq; trid sit . , omni cibo, potuve destituti, vita tolerarant. His Tillius, quarto Iduum
M i, per binos tympanotribas vitae gratiam ipsis factam, annunciari, deinruidi aliquid panis, ad refocillandum vires porrigi jussit. Mox mares cives in Episcopalem aulam inde abducti,do, quotquot integrarum virium,repu-snandae a sordibus Basilicae destinati: Milites autem captivos Tillius ipse-- met, aedem ingressus,lustravit; nec sine convitio Sc exprobratione negligentiae, qua debita munia obierant, inter Legiones suas distributos, Caestri
sacramento militari transcripsit. Numerui Numerum eorum, ovi hac stragenuo- perierunt, certum haud facile inieris: ni . Quod flamma de aedium ruina si non plures, certe non pauciores, ac serrum, hauserit. A nonnullis sane, quia interemtorum cadavera , Tillii jussu in Albim projecta fuere, 'observatum scribitur, corporum, quae unda sepolienda suscepit, sexies mille , quadrin- ' senta, quadraginta, de quod excedit, numerata : Sed cum tantum, qui in soli superficie, non qui inter aedifici rum rudera, de subterraneis locis cumulatim jacuerunt ne de igne omnino absumtis dicamuso in hane Libitinae aquaticae censum venerint, inde quam lubricus de ambiguus hic calculus, in promtu videre est. Nummis. Conjectura Sc fama, ad quadrinci vixi su gentos quasi cives, cladi superstites
p β fuisse, arguunt. inae populosae Civitatis reliquiae a milite in castra atque captivitatem abductae, injuriosia habitae, dc quanquam omnium fortunarum jam ante cum pulvisculo jacturam fecissent, ingens ab egentibus lytrum , redimendae vitae ac Libertati, postula. tum: Magna tamen pars, suborto per noctem Fermeslebit in Tillianis statio
is, pridid Iduum M i, incendio, b
'iles manus evasere. Inter quos lian nem Staimantiu , qui in ectis compedibus arcte asservabatur , fortuna quoq; respexit: Ut, custodibus in hoc tumultu alibi occupatis, praesenti sc . exitio subduceret.
Eadem ipsa die Tillius praedandi licentiae finem imponebat, do, milistaris disciplinae eo exactius servandae,
tribus Legionibus, quae in novo dc veteri foro hucusq; tetenderant, suam
cuiq; in vallo stationem a signatu ibat. Idibus autem Maji primores quiq; Exercitus Duces, ad Missam, ut v cant) qua pontificiae doctrinae templum denuo manciparetur , in Basilisca audiendam invitati: Eaq, peracta, de cantato Divi Ambrosi hymno, tormenta circum Urbem , in victoriae ac laetitiae inde exundantis lignum, ter displosa. Et haec quidem est vetustae ac ce- Praesa alebris Urbis , Magde burgi obsidio , i iunicamque subiequens expugnatio : inae u
ruinam ejus de penitistimum excidium cum traxit , jam ante annos aliquam- multos fatidico quodam instinctu a Petro Lotichio defletum. Dirum autem id malum insolita dc horrenda tempestas sexto Calendarum Septembris superioris anni, inter tertiam de quartam vespertinam repente exorta, sine dubio praesigni sic verat. Haec enim nonnullas Dcrarum aedium turres, e fundamento subversas, in caput ac fastigium stitit, murim
partem non contemnendam dejecit.
dentes virgines ex Evangelio rei cre- nt,lampadas suas, Sc novo testamento, prout ibidem eis alum erat, calicem manibus excussisse fertur Fal-cken bergium vero turbo hic, sub dio equo vehi deprehensum, ter equo e
cussit: Quod mortis ei praesagium fi
isse, exitus arguit. Hamburgi porro a curiosis obsedi vabatur; eo ipso temporis momento, quo Magde burgum iturus erat Administrator, equum ascendenti bis ingenti tonitru,quanquam sudo de nullis nubibus obducto aere, admugire coelum:
Q 0d pro nota habitum seu felicissimi ali cujus, seu infortunati admodum
149쪽
Paulo ante obsidionem immapis invigilabat, periculum satis aeri risub
figurae monstrum natum perhibetur.
In Neostadii enim suburbio Decanitu, circa hoc tempus, jam fecerant Ulut prudenti ejusdem Brossi rui di positione, & expromta non regiorum modo militum, sed ipsorum quoq; c 'uin, ad Patriae incem propugnanda
accurrentium, operinum damno re militum uxor, per aliquot dies partu- . riens, & cum partus doloribus nequic- . qVam colluctata, quando onere suo te ruari non poterat, eidem staccubuit, & Ilanam am emavit: Ante obitum tamen .jecti, tulissent repulsim. maritum & circumstantes rogitans; His de causis Rex, PotZdamo didissecto utero causam necis suae con- gressu , Spandoam Exercitio redi templarentur. Repertus infans mirae xit: sub Arcis, quae a suis tenebatur, magnitudinis, trimulum puerum sta- tutela castra iterum metatus,& moram tiara pene exaequans; caput velut cas- tamdiu ibidem tracturus, dum adverside tectus, corpus armis, pedes Ocreis teret. Quorsum Tillius postexpuena-andutus minia ex tenui sima cute, tum Mago eburgum veriurus esset imita ut commode detrahi possent. De petum ὶ Et quid protestantibus Ger κollo pedula visebatur quasi militaris, maniae Principibus acor initius, m- id genus, quibus sculpetorum onera primis duobus vicini, Septemviris, recondi solent, e carne constans bul - post hebilem Urbis, tum viciniae, tum ga; introrsum Pilosa, adinstar ovilli, Religionis nexu conjunctae, ruinam,
aut vaccini ventriculi: Cui exiguae cam aut animi, aut consilii foret'. nis massae accroverant; magnitudine Facile autem augurari Rex pote- Tu dedi forma glandium, quales longioribus rat: De mnesto & memorabili hoe ea- M de- . stlopeiorum tubis emittuntur. Hoc sit, quod obsessa Urbs, non tempori monitrum, ut nul li non admirationem fatis, prout decuerat, liberata videre- 'concivit, ita Magde burgensibus imm tur, inter varios, affecti uni praeiudicio P 'nens exitium praedixi sic, & ad locum, occupatos, varia quoq; iudieia excita . unde praecipue ingrueret, Neostadii tum iri. Quocirca culpam amissae, nate' 'si ilicet suburbium, quas digitum in- servatae Urbis publieo seripto a se tendi sic, eventu postea compertu est. amolitus est: Errore Magdeburgen 2u, Rex eum i AI o a. 'ips turbarum limine, ad bis
viridis; mur, qui, nulla dissicultatum hinc inde mam minime' anticipando, impegerant, toro se demergentium ratione habita, in eo im sub initium perstricto, luculenter de-κonserti tus erat, ut Magde burgum hostis filii- inde,& ad Oculum demonstrans obm- cibus quoquo modo eriperet: Quem mis quidem viribus ad luccurrendum in finem Spandoa Pot/damium move- Met eburgo conten isse, nec quia mi rat; Havelat ripae insistendo. Albi in in refec reservi: Sed ineluctabilia ob- pis, m*gisque propinquans, & Tillium, Iliacula ob era, quae conatus nos remo seu vi oblidio depeliendi, seu diversa rata uerint; nec, nisin praesens exit impressione retrahendi occasionem umici,stiora praecipitare voluerit, pri- quaerens. Postquam vero rumor ex- Τ am, hoste Miadri ct I iartae ripis ad pugnatae Urbis aures ejusdem saucia- Aranc furtum Lanis Gamzed pumo, vit, intentione liberandae lapsus, nisi quin a tergo erant, m tuto coissociaret, iterruto penitus tergo, altius penetrare, maturare potuisse . Nihilomini s,urut ' nec necessarium amplius, nec consul- f II Franco stirianam Harim adriam arbitrabatur: Imprimis,quia Cae. Gisgoviam rara for em se recol gerit, lis
sariani, quos non ita pridem Franco- Urbis salutem ipsi coria, quam furti fuderat, haud contemnendis no- pericula, quae ab hoste, vires integranteirorum delectuum supplementis aucti, inminerent,cur G, e, aut isticitudini: in silesia iterum coierant; ab hac par- Ideos Caesarianos, quos profligatos te, si Rex progrederetur, novas dubio persequi ratio beati H Iitabat, ad ρ procul turbas daturi. Prout in Cros- sens omissis, versus Hari sim o Albinuma, cujus custodiae Bro sardus, sum- Isina, liberandin Urbi tran Iulisse. M .mus excubiarum sub Tu padelii Lesio. autem propositum hoc effectu earn rit. ne Praefectus, cum modico praescio G uro vic nos unice in causa. Luin
150쪽
cmπ cuse' vel ma me interfuerit nae ipsorum munus aut at menta prae L Urbem seriari incolumem,non modo a
m regiis armis iungere, sed O transi:
tum, commeatum, tormenta, rem rommentaria Iagitanti praebere detrectarit. Manderiburgicusver), nec commeatum, na es, Mollia, ad tentandam rei adeo momento . Meam necessearia, g
alibi reperire non erat, satis mature δε--isburis aut submmiserare potuerit, nec idoneam cautiinem, qua risu Rex visertas progrederetur, praestiterit tem- Iori; partim quoque druό,quorum Rex certus ei volebat,a regum uum eouta, dum Saxo mentem suam explicaret, suspenderit. Summatim, uterque ita se tesserint Ut Rex, hoditiise an areiso myeessent anim',non tu nosset, necqvic-
piariceri. gis de , Rim igitur Rex ad Spandoam
ineundo bunc in modum stativa habet, tracta-i tus de scinderations , cum Laiadgravio
Hassiae ineunda, recaluit. in ad enim,
lielmi,. pr*ccdenti anno, in eventum modo, Maeoniae ad Lanagravit rati habitionem , fuisset Duce. ct contracta, hic, successu temporis, Hosae Gulielmum, Saxoniae Ducem, stirpi nuta, Vinarien lix in Regias traduxisset partes, ideo uterque Legatos suos, silpr nominatum Hermannum Colmum, & Sigismundum Heusnerum, ad Re seni miserant : Qui, Momine suorum rincipum, vi mandatiarum, utriusq; sigillo ac manu firmatorum, in easdem pene leges, de quibus praeterito pro xime Novembri convenerar, & sequenti tandem Augusto cum Lan ra-viu plenissime transactum est, cum Rege sunt pacti. Excepto. , quod Aeae 'Ducem Saxoniae, ut mititiae anulussa ictum, belta Imperatorem Agis in oris
consiluit, facta potestate: Ad consc-bendum Exenci tum necessaria pecuniae summam, certis pensitoribus resolven-
ω, sub moderato inter uris, faenori sumerent; tum Ductoribus, qui sumtus ad mi item Iegendum de suo in antecesium erogare Uelgent,de refundendo,quo impenderetur, caveret. Regem enim
rati biturum , is indemnem praestitutum, pseriori in libertatem eos as ι tum, nec sumIibus. nee labore in hoc in parcitum iri, saxLIe repromisit.
citia arctior inter Regem ae hos Im-ς mi
perii Principes sensim coibat: Econ :. 'tra necessitudinis cum Electore Bran ' -'ψς' denburgico vinculum penit0s, circa hoc tempus, diruptum iri videbatur. spinosin, Spandoae enim arx, ut supra diximus, ta distica Regi ab Electore tradita luerat. : Ce t tum
tis tamen legibus , donec, scilicet, pl*η- Magdeburgum oblidio liberatum so-ret. Deperdita autem, antequam rei
periculum seri potuerat, Urbe, de restitutione hilus arcis controversia sub- orta, Regis progressus integrum penEmensem stitit,& sulflaminatum iit. Rex Sueciae, nisi certum ad Ha- velam receptum haberet, ulterius Albim versus cum Exercitu progredi, haud tutum arbitrabatur: Multo mi nus consultum, longius a Viadro recedere; antequam certus foret, hosti adc ustrinum haud concessum iri transitum. Hinc e re sua audicabat. Electorem B mn dei burgicum,aut ut, scedere icto, in partes suas palam , atqUe omnino trasgrederetur, aut utCustrini, Spandoae 4; saltem munimenta in potestate sua relinqueret, quoquo modo inducere. Ediverso in electorali ai la,quanquam Comes suartaburgensis, Regiae intentionis adversarius sc re. mora, ante adventum Regis discessum maturasset, supererant tamen forsan nonnulli, qui partes&consilia ejus elandestino foverent. Reliquorum, hoc veneno non inscctorum, animos
expugnatio & excidium Urbi,Magde- burgensis non perfunctoriae, nee levi ictu perculerat: Ita ut de bello finibus suis exonerando, de particularis status indemnitate per Neutralitatem
qualitercunq; conservanda cogitarent potius, quam communis omnium Protestantium causae essent memores.
QVscirca ad astipulandum Regis voto& postulatis,nullis se persuaderi argu- m. V ds, occasios faedem cum mentis patiebantur. Rete miti, Principes aut dicionibu is Rex itaq; simulare animum indu- ab hostepsi, aut in e privitatem redigi xerat, quasi retro cum Exercitu abire,ontingeret, Rex, pri=ri u ut millis 6c Marchiam, praesidio viduatam, ho-- Regno reces um, O condignum pres 'stium petulantiae ac praeda exponere, secum