장음표시 사용
131쪽
destriti simul,& vehementissimas animi tentationes incidit: Comitis Ladronii S reliquorum,quos injussus neci dede--t, casitibus, velut sphaeris ad conos projectis ludere; sibi visus. Maximi tamen illum angebat: Quod,mandati praescripti carceres transiliens, si Mag- de burgi Civitas, pulveris nitrati mili-
. tumve defectu hostium potiretur, ma- gna partem culpae hujus reus foret. QVae tentationes adeo invaluere , ut vix ullam consolationem admiserit: Cessere nihilominus circumstantium
tandem precibus, animaq; jam vasa colligens, in se rediit ; - placitum &christianum cxiii de Mortita exitum. Idem ad Ultra haec connivit Elector Saxo: in delectus, qui, Regis nomine, ad Maadeburetensium usum habebantur, clanculum & sparsim in dicioru-
bus suis,hinc inde, hospstarentur. Dis simulatione insuper tramittens, sicubi
in Caesarianos excurrerent, praedamqide illis agerent: Ea tamen cautela,ne intra finium suorum ambitum eos aggressi spoliarent, aut trucidarent. A quibus Parum autem abfuit,quin,impro-
Suba ribu vide se gerentes Regii, plaustrum per' nus Chie culerini & Electoris indignationem ii, μ' ' provocarint ; Chiesam SubTribunum, qui, ob expugnationem Urbis Mantua , mur iis coronae loco, equestre a Caesare decus, strenue navatae opera praemium, retulerat, ex ArchiEpiscopatu Magdeburgensi Viennam properantem , & in molatrina, Bohemiae cons ni is proxima, interquieScentem, opprimendo: Quanquam, mandatorum electoralium velut memores, hoc loco captum, paulo ultra limitem in Bohemiam abduxissent, ibiq; demum
mactassent. Id quod ab ipsis factum ;
ia equori pernicitate insignes, alere noverant : verebantur ergo, ne, si, luce exorta, quempiam illorum conscendere, & confinia, ex Electoris mandato, transire virum militarem
paterentur, manus eorum evaderet.
Sed non omnino Electori hac ratione sitisfactum : Qui a Caesarianis, de injuria, dc nece hominis non protectarii vindicanda interpellatus, in Regios
acriter stomachabatur, propeq; erat, ut fines suos iis interdicerct. Liter in Literae tamen apud eundem Sub-α Mib, Tribunum Clausam repertae : ibus
non modo in lentes Caesaria nonim protestin iis Burggravia tum Magde burgensenr,xe 3 ica
bitum, molitiones, sed & aculeata in Electorem ipsum, & reliquos Prote-
stantium Procerum ac ordinum dicteria continebantur. Hae Electori oblatae tranquillarunt ortos morus,& nii
ligarunt ejus iram, isthac vice Regiis
veniam dantis : I a tamen, ut cautius imposterum mercarentur. Et, in hunc qxidem modum clan- culario, sicubi occasio erat, favore μ' Magde burgensum necessitatem sub Magae levabat Elector Saxoniae : Ulterius burgens. autem ut progressus, Rubiconem bus opitu transiret, Regi Sueciae copias suas ad lari detr liberandam Urbem conjungendo, aut λα- saltem ttansitum per dicionem sitam& trans Albim concedendo,coninae ' . tuue, ac aliis rebus necessariis admi uiculando, neq; hoc tempore, ne lipostmodum, finito Lipsidia si conventu, discrimine in dies augescente, &interituCivitatis sensim magis, magis lappropinquante , licet serio a Rege flagitatus,induci potuit. Praeter Electorem Saxoniae,inter Aliorum Protestantes, qui Lipsiae convenerant, Pro stan Electores, Principes, Ordines, Guli- xv ' Riielmus, Ilassiae Landgravius, jam ante menses aliquos cum Rege PVculi rem elatatio
quorum pleriquees Saxonem, diversis tamen affectionis gradibus, converterant oculos , ad ejus nutus consilia supaptaturi: Nec a Regis tamen mente alieni Nperiebantur; si modo per lio Astium vim liceret, cum Rege, & amicitiae jura farta, tecta conservare, & Dedere quoq; jungi, paratos se professi. Interim, dum occasio ad hoc aperire- tur, arma induere, dc bello se accingere pollicebantur: Calculo in quadragies mille bellatorum,totidemq; pene provincialium, qui in subsidium arma- ri debebant, subducto, rationem militiae fatis amplam ineuntes. Quae tamen 1 Caesarianis dispuncta, & ingens
illa armatura maximam partem leviculo exitu, ut inferius pateScet,terminata fuit. De subsidiaria autem p ecunia impetranda in cassum apud Ordines laboratum : arario plerorum ii Vacuo, & tributis, extra ordinem mox impetandis, vix militiae, quam agita banti
132쪽
. barit,inst mendae ac alendae suffecturis. tem post tot prosperos suecessus, illi A privatis tamen nonnullis, Religio- curae magis aut cordi, quain obsidioqinis ac Patriae amore, summa haud berare Magde burgum; cui disperden- terrimenda, mutui titulo, subministra- e Tillius tota virium mole jam incu. ta: Quam novi Schlamme torssianae buerat: Hoc dies, noctesque auitar euere aliarum Legionum delectus partim haec consiliorum ipsius , pro tempore absumsiti e. umina, haec prora ac puppis esse.
ti bi ta I 2. Peracto Lipsienue OnV - quo jam pene fatistentes animaret, 24.
Circulus tu, inferioris Saxoniae Proceres ac or dissimulavit: Datis ad eos literis, meo Lipsiense dines Mud longo intervallo post, se- se totum ostendens, ut viribus qί - VM Oenti, nimirum, mense Majo , vepa- Uam Labore continuo attritae inserino mPl o, atim coiere in unum, nec obstantibus sapothis quiete opus habere viderentur Tillii, qui a prqpolito eos divertere in unum, nuta interposita monia. cmὶρ - satis anxie laborabat,monitis,Lip sien- estis, spe auxiliorum, a Saxoniae Z lectosis conventus acta & decretum , tan- re impetrandorum, ad ipsos liber an umquam Imperii Recessui, Anno mille recta properaret. Sustentarent isagetei simo, quingentesimo, quinquage fimo adhuc per tres saltem hebdomadas i nec, quinto, placito, consona , calculo suo praecipiti deditionis consilio; λ:entionis
per omnia comprobarunt; sancientes: Istae praeverterent maturitati, isti bimet Ut, secundum circularium Legum teno- paenitentia ad ciscerent comitem. Enim rem, is executionis, quam vocant, om vero certam fovere Muciam , modo alii
dinationem, miles ab is, ad q I cim quoque inicium frum facerent, omnia citer mi D capitum, conscriberetur. ' prospere is ex Coto successis mitrii, E contrisio Pontificii, quos Re- Ea de causa cum Saxone etiam & RU ς ς Dionis necessitudo in foedus jampri- Brandenburgico, Electoribus, summa j ' 30' dem coegerat, ipsi quoq; , conatibus industri tractare utroqi institerat ; & .. . .estat Protestantium insethgendis,Dunckel- cum hoc imprimis, de munitionum, primis:
spulam, ad eundem mensem Ma)um, qVae Viatium ac Havelam Velut com- eum Ele- diem conventui edixerant: Decre- pedibus illigant, Custrin, scilicet, &eiore Bratumque inter istos. Har, quam Prote- Spandoae,traditione : Quod iter a P denburgis stantθs in literas, Lipsid ad Gestores deburgum versus, ut periculosae ple-ςQ xr Pontificios datis, innuerant, in entione num aleae, iiisi tuta omnia a tergo re- ω neuti am in tractatus usios cum iis δε- linquerentur, & de receptu sibi esset scendendum; nec novam Religioniis Pa- cautum, minime gentium tentandum rem quorsum Protestantium postula- videretur. Haec ergo, aut in potesta-
ta trahebant serendum, aut plus, tem suam omnino redigi, Rex allabo-qυam Fassaviensis compositio ' ipso- rabat, aut certe militem aliquem a so
rum scilicet opinione) in ore ferre , intro admitti: Qui junctim, una cum
Protestantibus indulgendum i ta in po- Electoris praesidio, loca tueretur , ' bius belu gerendo acriser intendendum uterq;, tam regius, quam electoralis, animos, vires ia Caesir de alte- utrim, & Regi & Electori, sacrame .riorumsubsidiu praestandis scripto eos to addicendus.co Agarat, reliquo Exercitui, qti jam Flector quidem per Delegatos r in procinctu bat, tres adhuc peditum suos, Sigismundum Golgium, Canccl-
Legiones, equites s bis mi , novo aecto larium,&Conradum Bertramum Phu-d ectu, aliciendum. lium, sexto Calendarum M i, quoad. Et tantum de conventu Lip siae, Custrinum , sententiam suam Regia protestantibus Imperii Electoribus, aperuerat; ab ejus desideriis non adeo Principibus, ordinibus habito, quaeque abhorrentem, & in eum fere sensum,
indidem dependent. quo deinceps conventum : De Spat cloa vero in impedito res adhuc erat.
is. Jam ad R egis expeditiones Noluit ergo Rex diutius tempus inu-
regrediamur: Qui, Landsberga in po- tiliter terere ed Francolario Sc Cros- testatem redacta , e vestigio Franco - .na, quae Francofurtum, proceliri. surtum se retro contulerat. Nihil a rum instar, eminusprMinuesctat,pret
133쪽
sdio smatis, pine q; copiarum, Radro ac Pomeraniae tutandis, ad navalem pontem Schaum ursi relicita,ve ius Spream cum potiore.Exersitus ro hore iter arripuit : inter viam Sc in proximo expedituis cum Elector
peniccam simul ut ventum, is Quod Calendis Mni accidit, Campi ductorem Hornium,& Sten aergium, a secretioribus consiliis aulicis , iteramee pere ad Electorem justit: Σ
-nimorum, armorumve conjunctione
cum illa assuros Qua in re neue viarent, foederis, cam Gulielmo, Hassi Laud-gra is, in rati bitionis retentum non ira pridem contracti,frmura qPam velut cynosuram ct normam seq erentur,
tu praescripta: Addito, ut, se in cotid, cionibus faederis libranis longiorem, ac Magd urgensis Urbiin necessitas ferret,
moram fieri anima errerent, a It Ium de tradendis seupra memorat munitionibus omnium primo urrerent, maiurarent , ad ulteropem tractatum pro n- ros, paratos bese osset en es. Ut autem
Elector postulato facilius aqsentiretur, securum essejuberent: Diata loca, te discrimine , sine te gizersarior eresitutum, mi us tum qui quam muta ut se se uamsibi eget Iora- . on dignitatem, eminentiam , satura, Iole temour dictionem, intacta a L M ac ithbasa reiectum Di.
. A d haec Regis postulata Elector, per Cancellarium, Sisi,mundum Gomum , Consiliariosque , Levinum a
Cnes ebelce,& Conradum Uertramum Thulium , quantum ad hunc articulum , respondit. Haud quidem repugnare, quo minas reliqua, ad trans .u,
fluminum situ loca, C Dino er Spanisa
exceptis , Rex praesidio suo munire ,: Duo vero ζ haec mammenta bi omninor ervare, proprio milite tuenda Spam Gae nihilominus Urbem Regi traditur i, insever eleectoralis descripto δε-ta, imo uramento conceptis verbu praesito, ob necturum: Ne dicta quidem mmmmenta Regi in urit resum princi a , se , exigente necessitat ose viribus inferior ab sese urgeretur, aut prae
suco beret, ad receptum, eum exiguuvel agnis coptu, Mecundum 'lacitum 1 daperta fore. V ce versa Rex Eleriori irepromitteret u ectionem et iactionemve ubivis futuram Aberam, O,
Antro beata, ac discrimine ces iante,' sectorii, aut evus Successori Dca haec pom-re, absq ulta onerae, in manus it in mcon gnatum iri.
Non contentus Electoris remon. Rex erat: Ad colloquium ergo inter duos hos Magnates postridie de- Ventum. Rex et enim quinq; eqvi- ' tum alis, mille fclopetariis, & quatuor legion iis machinis comitatus , Co- pcnieca Berotinum versus moin: Cui Elector ad q adrantem milliaris extra Urbem obviam iactus , & in sylvula quadam propter viam a i quamdiu amice inter eos de omni re aisceptatum Taiidem Elector, paululum absistens, negotium cum Consiliariis suisu ueriori doli, cratione discutiendum sibi sumsit : Rege interim ad Gyne caum, quod & ipsum ejus salutanci in campum prodierat , deficerente , recum Palatina maxime vidua , quan provecta senectus venerabilem reddo bat, familiarem sermonem miscente. . Regresso autem, post deliberationem terminatam, ad Regem Electore,cum inter eos hac vice conventum iri haud . videretur, Rex in hospitium quidem suum retro se conferre instituerat, sed . Gynecaeum electorale precibus eum flexit: Ut in Urbem secum ac vicinam Arcem, mille, quot diximus,sclopei riis stipatus, pernoctatum iret. Q arum deli uerio Regi, ne tractatus tela, interrupta digressu suo, dissicilius iterum coliti, eo pronatias ac lubentius iindulgere visum. Q arto Nonarpin Maii, qui Mer RV pim curii erat dies, resumta tractatio: in et 'magna tamen cum difficultate procu si aries debat, & Elector, ad morem gesten burgi dum Regi de Spandoae castro, aegeret de castrori md induci poterat. Tandem ni lo-Spandoaemin iis, tota penὰ die hoc negotio ab- u iacti sumta, Regis postulatum praepotuit; Electore consensum, de arce Regi ad tempus tradenga, praebente : Cui
subsequentes tamen annexae condiciones. Traditio Electoris aegnitati, juribusi neuti am derogaret Minisi ,
us in castro remanerent, nec quis ami s. En mum tuu exe cenius, tuli e tur imperimenti. Vet in etiam s LMD-ri avum, aut omnino , aut ex parte M
transferre m mentem veniret, in ipsus, id
134쪽
id aret arbitris , dummodo tamen ut in isdem Campiductor, Gust viis Npr. flaude regii re ii seret, nec huic nius, & generalis peditum id tempo-
inde crearetur periculum. Rerum uam ris Praefectus )ohannes Baianerius,rum expetendarum quisque ostens manu ac sigillo suo firmarunt. . prius Meritoris iapumale, ne mora in- Negotio sic transacto, tertio No- Castrum tromittereetur, hac tamen cautela, o- narum M i, regius. Exercitus Spao- spandoaegitimo es soluo a Mae t tempore, mi dbam ster habuit , ibidem in campo ,- Rygς ni me ςlausi spatis: Electori Cero, um ultra Spream arci subjectu, castra me-ge te necessitate , etiam norita patere A tatus . . Electoris quoq; praesidium ' μ 'receptas ct introituή. Commeatum, admissis sub Tribuno Axatio Lillioqui in arcem ac Urbem Abisectam eon- Regiis, arce egressum, paci co'yen- vectus reperiebatur, neqvuqvam attre ta eodem temporis momento conium-e Iaret, absqίe Eleector con emo: matum ibat. .ectori autem, nonnihil ejus exportare, δε- PridiE Nonarum M i castrM. Caesaria-berumforetuim tamen, ut cerrum PotZdamum promota Quo comper ni loca criterminatum penus, ad si ientandos, m- to, adverse partis praesiuia , quibu, gruente ob dio , prosiarios milius, i. Vetus Brandelaburgum, Ratenoa, alia Ne relin eretur. Pulseris , simi, cis Albina loca tςnebadiar, ut& Crat-lium , rei tormentiariae ab Hectore , Zius Tribunus, qui cum parte equit
praepositus ,. regio praesidio porrigeret, tus hostilis non exigua Servulae hacte quantum ad deferasonem loci sat esset, nus procubuerat, stationibui suis reli' praeter id, nil icquam a Regmis., nisi Hiis, ad Exercitum, Magde burgo sit
MaesentientsEleectore, eveheretur: dentem, se recepere. In propugna ctori vera in proprios usus aliquid ιο- culo quoq; Dc: faviens res ita ordinamin inde extrahere liceret. Repara- tae ; ut ,' si Regii id oppugn3tum venitio munitimum conscio Electore ejus- rciat, munitio momento destrui ac ad
dems ct pro Unciae impens is erat, mili- terram depo i posset. : Id quod ipso raris risciplina ricte in castra servire- Magde burgensis excidii die , ab his,
tur, Me mi es prae diarius populabun- millic servabant, quanquam tragoe- ου excurrere in agrum: Econtra Ele- drae hujus ignarisa postmodum quoque cur militi us totas singulis decendiis ex- factum. solveret pensiones. Discordias, inter militem ac Ursis incolas ob oriento , 3 . Electoris Saxoniae non R x imregius Gube nator, sesummus meritoris minus, ac Brandenburgici animum, Praefectus,sociata opera ,sedarent tem datis ad eum, nono Calendarum M i, rotat
minarentve. Rebus eo a besii injuria, priusquam Francosurto adhuc amove- Maode--tatis tutum, Agatis rapaces manus in- ret, literis, Rex, do Magdeburgo jun- burgi li-jicere ausas, c ite lueret,nec qvulvam, ctis viribus obsidione liberando , pes ratio'
Electoris 4 oma praserens , quia periclitatus fuerat: Belli origine, ad 0ςn quiς suum, inde iterum exportare prohibere- justitiam causae suae astruendam, pau- r. mamprimitim Magdeburgum ob- lo altius repetita. Pontificiorum, ni-'s dio solutum, Albis hac ratione ιυο -- mirum, persecutionem, dum Protestan- clusus, Re eparta foretsecuritas, ita lium asi 'tre uant; alii temporalis ut receptu in hunc locum non amplius commodi resectu trans r m abrepti haberet opus, ea strum cum omni cauisa, hossum intentioni velificantur, o dii- regis praesidio educto, Electori abas ulta Adia, inter Mainates orta, omne conon Are restitueretur. es quod humamia trariorum armorum 6 ur enervant , ti s quid contingeret Reii, hoc ca θ ρω- in eam, seu solentiam adolevisse, seu fidium in Ueriurem, jusveposteros un, impotentiam : Ut etiam Regi, ingentio aleret respectam , is Duces, aut et terrarum tracta dissilio, hostiles
nunc, atiin operum castrostraeficiendi, manus cnec-opinantem adorta in apae is his rauυentu sistaturos, morem--cerit , classemve non m socrem in
segesturos, jurefurando sancirent. In ipsius armarit perniciem. His ergo ad hos articulos Rex Electori dedit syn- induendum arma, summiss, in te stre, grapham: Quam, majoris in posterio- viribus, ancipiti, quod immineret, per -
135쪽
Orm, rebus praeter opinionem , ct ultrai ne v rasuriuibus, illoras, quas ve-Figio nunc premat, haud d)ficiatres xetrassee. via vero Iusti, mae causae inferti cum ectoru salvete ac secur Iace co exast, at ericis mαἰ,
ne inama 'tur Meritor in communica a
armisfungere ama, ct animi iri sens ex omete a via Iropositum Mag-d burii literandis opum quam dex e rim. ias et arum iri, consis et 8 Haec
postulatorum regiorum summa: Scri pio aliquoties, nil iis per Theocioricum a Tauben , nobilem aulae ministrum, Tribunum Bochium, alios literis, repetita. Cumq; his parum pro-sςeretur idem per Arithemium Gampiductorem, &supremum electoralis stabuli Praesectum, alterum Theodo-Yicem a Tauben qui rem summa in- industria procurandam susceperant
Constium Regi erat, versus me 'sciense munimentum recta progredi cum Exercitu; ubi Melctor in opposita Albu ripa ad Amidae pontem deberet occurrore: Hinc deviris, secunda sumine . une tis animis, armis Mylam, ad Magdeburgum haerentem,adorturos.
Quod vero Rexa penu , quem instru- , Xeraz, primaq; belli sede jam aliquantuliam esset digressus, &, conii hu hoe et fiuctu daturus, longius adhuc digredi compelleretur , nec, relicta fluminum opportunitate quae hactei rus, ad tormenta & rem tormentariam deportandam, magno fuerat usui)jumenta, illis devehendis, affatim haberet ad mamim ; idcirco petiit ab Electore, Exercitum inveberga ut aliundae μ te
meatus cienti mi ui, dea his mature provideri . Ne tamen Electori oneri cederint, praesentem pecuniam Ham- .huri se Ampelodami pro omni aestis ex . ere, paratum e professu.
Verumenimvero surdo narrabatur sabulo, nec quicquam aequire- spori si ab Electore Saxoniae impetra-πi poterat. Et quoad conjunctionem id uid armorum rotundo ore repulsam dediti Tum fidei a tu vim tum, Caesari obfris geretur, obtendensi tum in sicinam, Brundoburgicum si ecto.
rnu, rem omnem reiiciens , si e carus praecis consenseu qui 3---dccersere
m potestate sua haud foret. Irati rumqvoq r, est ars, fes nato radu Germa.
niae ingruentium , advenium coicitus.
tri is proprias Diones defensonis tui
la renu ausi. Nec tantum , conjungere te Regi, sed vel transilii in ta temprabere, aut commearu & re tot mentaria ullatenus adminiculari,aperte renuit. Transitu etenim e tesse,
ous si is , cum Indubia , ubditorum ternicie De tar. 'De comme tu autem se aliis bessi necessariis Caesarem nupseipsum interpeliantem, reput in pas- Λα- Haud igitur decorum. Regi ceu
tra Caesarem i aec gratificaretur. Dum res hac ratione in longum extrahitur, Ma eburgenses, hoste summis viribus incumbente, ad incitas jam redacti erant: QSd ubi Rex comperit, missis adhue semel per Taubi um, nobilem aulae ministrum, literis satis prolixis, Electorem compellans, nullum non lapidem movit, ut a praefracto animi sensu hominem diverteret tute refutatis, quibus occurrerat, objectiunculis. Ninnirium se onere rore ore praetens dei re ectam ; qua Elector, at Melctor se in sinu W1tic tam , Imperatori obligatum se ferat: Aurici potitis opponere ' quo subiris, a DEO ies cono editis, inter praesentia
partu ad eryae mosemina ob fringatur vinculum a. Interim non satis capere: is . cirriri in men em veniat, nunc δε- mum aemnes suas, num,stitiae is aeqv tati re pondeant, examinare ad sense Aentis obrussam ; pons am Caesari, no- ω- timuerso Orbi protestationem, μὰ eam aliis Restionu conseretibus, mi π re ausus, ingens er m i a prae ratia acri morsu peistrans vulnus is Merit . um ejus magis esse sententiis , O mhoc articulo secum conspira e cord nores quos e . Generosum 4cinc an, morum impetum, ut Quitati an Us
136쪽
ibetur debitos tardiorfuerit, ita , nisi furis vi armorum aberrendis, decem pari promtituine is strenuitate sue L re fuerint ausi, idiis, dummodo pari an
elatur, ad accelerandum iis interitum, morum alacritate ct concordi , cum graematurum acpraecoce ore. Id o ibi inter se conspirarent, tum amico iam loco relinqUere quod Elector Sm corum sub iis, ultro oblatis, verem . aconiae Braudenburgici intuitu assensum tur, praesentissimosio au D ct ben si pendat: Habiturum autem fui ei, dictione caelitus ut*rus sit; non ad Ita- quod Olictu Magdeburgensibus, nec non licas modo copias unius alterius vos iis commEnim rotesantium flaui gratiam bus sed universam hostilispotentiae m retur; i Saxo niae Elector tantundem δε- lem Germani. universa peliamdum, ora Gallem ac misericordiae, ob Cisitam eamve in quietem, dems, nitorem pritis miserias, ct am in imminens excia pinum restituendnm. His rationibus ', re ipsa d monstrare in animum motum arma hucusque transtulu Z:
induxisset, quantum Brandenburgicus, Electori Saxoviae is sociis , si idem minum clauistra reserando, ad libe- gratum id ita foret, pro virili parte
randam patim ostenderit ardoris. Me cooperari certum. V d vero Hector Italitarum copiarum adventum Mazo Saxoniae oblatis suis aures omnino ob- causae videri, quo Elector a proposito ruret, nec aut armis arma jungere , , hoc ab errerisepatiatum, In eo namque aut transitum Gltem Magdeburgi I satu minime reperiri ut Vfae ac ordi- berationem tentanti praebere, a iam nutae debita ratione militiae , ab Assis Gubministrare adinimcula vetit, non tam magnopere metuendum : Avin potius, conqueri, quam infelicis ac miserae Ge modo vitaria host lis potentiae ad Ma: Mariae fatum deplorare: Interim, vel deburgum contunderentur, pari facili- mature contrastis , merito j uti de eo, late infractum iri; Ais hostis male co- nec longius pro D in alium. Nini haerentem Protesantium armaturam, priusquamsupplementa Exercitus, quae
tit scopas dissolutas, sis a tantum G ini praesoletur, adveniami, qzem, pernixa grassaruti se objiciat, oppressurus totam hiemem continuo laborum pro-
t ae pessium daturus. Quod si fort/ telo fract-i, viribusve exhaustum ,
unum, alterumve protestantium Ord, cum trahat, militem hosti Ciribus δε- num damno hae occasione inci contin- rorieνti, ad conserendum aperio Mamgat sed tamen emolumento in publica te mamus, obiicere, nuPatenus Uderi omnium rem, o communem causam em consultum : Multo miss/s rationem heia inde redundaturo, abunde compensatum is admittere , tit inter duos male fidos iri: Et jucturam hanc saaesis magno δε- amicos medius insinuet, aut, a sum latio fore; quod omnia innoxii, nec ul- num opportunitate longius recedendo, litu. criminu comperti , pro Patria , in non mediocres iatro si conjiciat comariss ac Iocis fustinuusent. DEUM meatus o rei tormentariae angustias. O . Max. in care testem : memat ob subvecti num difficultatem certo
modum hactenus, nee Electorem se nec certius immmentes. tavo tamen promasium quenquam, conscientia vulnera- titutdinem suam, etiam Cisae discrimineta aut Hisper habita, besio non nece is per habito, coni stetur, decreti,
Mario Eglare, sed disini solummodo No- mum sibi; Havelae se fluentis doctomminis gloriam, is commune bonum ρυ- sequi, trahisve non tentare , ct extra overe, unice intenderit, ita ne nunc mum facere periculum: Num foria, qtidem expetitorem ejus rei nos inta, quo sque Magdeburgo ultime exitio
viam am si, anis Ma eburgi libe- conflictanti, aliquid aeerre possin i rami arrepta, manibus elabi minimo seminis8 Certa quo Ce in DEUM eret exoptatis hanc haerentis Assio duria fretum: Eundem Spiritu segra. hostis profligandi occasionem. Nec tia , M summam constantiae gloriam
bigere: missummus inachinae mun- feliciter a serendam conanti inore , vini Moderator, qui nuper Lusiae eum tavo divinaeprovidentiae , alijso, ob animi magnitudinem inseverit 'Pror peccata nostra, infortunio nos mactare, flantibus, ut de istolerabiliservitutis placeret, ne. huic quidem impatianter
137쪽
sisper actes: M eo erectiore animo ; via optima intentione, se ad hanc rem delatu-, nee quicqvam , quod malo inverruncando faceret, .sua parte prae-τermissum, silentia te te, nosse . Protestari autem sole iter coram Deo t. Max., neu non hominum condatio--ribus ibalis, ct amoliri isse α - 'nis effundenssi , atris infortina, du- e sectituri .culpam , tisve se vere, . avi reepia hac causa eo tu uos pr/ure spem destituerint: Meliora m&D- .animus adhuc de Minone Saxomae omi- mari ; Letam ut faedam contractae hinsus labis memonium de persona se a m futuram serere viasse cre et posteritatem. Si ita e Elector, nuda interpo- ta mora, ut m rva fimmum pericuum, militem, rumsub signis habeat , rexto Jungere , O rva atione Magd ιurgo quam commodis me subvenio pos et, colures cum Rege ipso ac com--unicare se get, con siliariorum enim, tam tamen pauci Regi ad manum , tiones ac reditioren temporis angustiam haud pati tantis id ei fore gratius; rvano majorm is Meriure, ejusdemce A -ilia , o vel maxime altero, Eiciorum, cujus in conservatione ArchiDisco metus Magd urgensis plurimum intersit, hoe merent occasionem, praestito o wio Gn proletario, esset habiturin.
perdebat Rex. Interea, dum litera- ria hore serra reciprocatur in cassum, ac tempus inutiliter teritur, Magde-buro Civitas pedum iit: Cujus excidium , atq; praeviam obsidionem describere, orcinis&
ere. Ab obedientia Caesari ae Danain
suam gentium recessisse , nec intentio stris hae, ut recederent unquam rumenimver, tam i os ac Ozitarem
ctos: sesae ad omnium iam sontinuata uno protelo gra cum AD, qvod nunc demam accedat, Religionunegotio, ad Caesiarem non rapiarim δε- tulerint, is re ponsum indes ex piarent De Tissio pure e sibi pol ceri: Nucta usos interim mola Ha assecturum, sed, re ad Caesarem pariter rejectu reseo sum us praesula
avia autem Magdeburgenses hae excusatione parum , aut ni nil .profectum iri, verebantur, eapropter datis
ad Protestantes , qui Lipuae sub id , iuri
tempus convenerant, literis, in sinum
temporis ratio jam postulat. . t Tillii li. Tillius, cuni Administratorem, terae ad tum Magdeburgi Civitatem de sum- Admini' mo militiae imperio , a Caesare ipsi
si . Q conato, satis mature certiores sece-
rionibus desisterent, arma fusicepta deponerent, Caesariis cesta submisi
rent, utrosque adhortatus. Sm --s : Sibi igitur fieri necessitudinem , aliis, ad ens in gyrum obedientiae reducendos, utendi mediis; quae forsan, re plura essent in penitus a m iEorum
C iram Ahagde burgenses ad ista repos
eorundem, velut asylum , suppliciter coniugerunt; & misso fide digno literarunt, quas ad Caesarem compinsuerant, exemplo, e quibus de calamitoso Civitatis istatu constare his pote rat, ruanti 'od acerseris machinare tur, momenti foret , quantis omnium Protestantium, Urbem hane, transitu. H. peroppo tunam, in i Porum manus non incidera interesset, ad animum revocarunt: Itertam, iterumq; obsecrantes. Inter consilia, D in m scebantur, i sortim os, tanquam eis dem Religionis eo ortium , membrorumve verae ebristianae Ecelsae meminissent, nec in extrema necessitate ρ ros desererent, sed eo cogitationum fuserum ac consultationum intenirent nemvos : Ut non ipsi modo ct ipso um Cit Lias, sed integer adhaecEpiseopatus Ma
deburgensis , nec non aliae conterminae diciones ac provinciae, ab omnibus premiuris i munes, fida ae tuta Pace aci-iso nis laetari posse t Administrator porro ad Tillii li- Admittiteras respondebat. Haud eisdem Vsi id re sive majori adhuc impens
i'sinvidere si Amajori adhuc imperio PO aueforitare eum cumularet Caesar inimo eae rei nominis, qui obtena
138쪽
icquam , in conscientia Magdeburgi praeerat, in simians, inte- riam n tra easdem frae, tum agnatae Abi principalis dignitatis, eminentiae ,jurium, aut aliorum, maximepotesantium, Orinum Imperii praejudicitim , Mi largiatur, minime induci posse. THii in Saxonicas Circulis susceptas expelliones helgicas nou gibus ae juribus Imperii consormes, sed e diametro potius aduersus ex fere, protestantibus Imperii ordo bus i reparabile damnum in erre. igitur subesse causae, cur Atius d orta ioves, ct annexas minacias vel hili faceret: Az mo non posse non admonere TU.Lum; ut tandem abstineret et regentibus mPatriae pei niciem , sed o c. 3, fimo meu, caesarei nomini. au Druiatis colore infucatis, actionibus Cy motim=; . Admini fratorem, nulnus Demonis cat rei, qυae crimeu incurrat, sibi conscium ; seed, quamdiu nec uas ierepta , nec via iuris ad ea recuperandum praeclusi fuerit, eo sella ct a L nes suas eo unice direxti se . Ut, siquid Romano Imperio detrimento um forte emergeret, omnibus modu averteretur. Sed quia Protestantes in Imperio vi obtriti penitus obruti, i se interprim's, non Lotus, non auditus, neprae diis caus cognitione aut sotin is, aerioribus suis exutus, o, utut Caesari humil ter δε plicaret, nihil non tentaret, omnis ejuris ae evolutussit, nec quicquam,
nisi tu DEI Opt Max. potentia, ct RGrs Setrectae auxilio superfuεrit praesidii
huc confugisse et elut ad rerum anchoram. Sibi animo decretum: Ante omniuvereri ct colere, qua par, animi ιτο- tioneDEum; tum Caecari, q ar, o intra Impe=es legitimos cance of st contineat, debuam exhibere obediensium edis dem Interim ejusdem Regis era, contra conscientiarum se provi claram tortores, ut DEI Opt. Max. ct Patriae hoseo, extrema quaeque experriri ses O uos, alias desperiatae Dialis, subditos ab ingentibus, nec antehac auditis pressiuris, ac seda animarum atque corporum femi tute tiberare , certum: Nec illa Vera , is id ea de causia immineat incommodorum , aut discrim,
ρα pen- Dum hae literae invicem missculantur , caelareus Campiductor, Pap- N peti hemius, Falckenbergio, qui Re
os Sueciae nomine rerum summaegritatem Uus corrumpere, & in. Cin cilia Hu: saris partes traducere hominem tei laverat: Per tubicinem renunciando. Personam ejus multis ipsi nominibus commendatam : Id vero maximop rd dolere , quod contra Caesarcin, summum christiani Orbis Ionarcliam, bello hoc stet cum ejusdem auspiciis longe opimiori condicione mili tare possit. His verbis adjecta, cum honorum, tum opum illecebra: Nam& de Comitis dignitate adipiscenda spem faciebat, &dureos, seu argenteos pene offerebat montes; nimirum
ad quadringenta millia Ioachimi
Major vero paleken bergio fidei sed is
obstinatio; quam ut hoc machin .imeto neroto ocimpulsa vacillaret. Tubicinem enim, Rc si ii in ne aut ipse, aut Dominus eju , qvodio escisse actum, callide sors an inficiarentur , 'coram tabellione ac testibus examinari fecit : inciriam in praesentia omnem tutelae hujus seriem exponere coactus, generosum inde de acre satis, quod pappenti emio reserret, responsum tulit. Siquid m nequam, suboffae fidei hominem prodiatoremve Pan hemius quaereret, in se regrederetur: Istae, edim a proprio prius reperturum, qzam apud Laic eu- bergum , qui ejus monetae nec fuerit unquam , nec futurausit. Adci ita praemonitio : VS u is de foeda onmodis dei nundisatione usum denuo intermpeilatum et viret. ei laqueum, ro aurestor me, praemii loco paratum ore Cum ergo nulla verba, aut versutiarum technae quicquam proficerent, ad rim aperta conversus Tillius, Urbi obsidendae , ac summis viribus oppugnandae, animum adjecit. Regii, qui Magdeburgi agitabant, Munim sub Martii mensis ingressum,duocirci Iu Creut ter milliaria supra Urbem ad Albim , ' Sehonbeccam versiis, muniment tu e X- icitarant; ea intentione: Ut, aditu ad rui, LElectoris Saxoniae diciones rctento , siluitur. exinde hac via de com tu prospicere sibi possent. Et sane aliquamdiu magno id illis commodo cessit: Dum per silvam,munimento confinem, non Gomera modo copiosam annonam nacti sunt; sed&, irruptione cu aliquot mili- tu centuriis in Barbyae Urbe facta, ut travi n-
139쪽
quinquaginta frumenti omnis generis corcis, quod nonnulli caesareae militiae Ductores,& contermini ruris incolae , inibi locorum asservandum , in publicis aedibus congesserant, inde auferentes, Magde burgo intulere. Caesariani quidem, simul atq; , humum moliri Magdeburgenses coepisse , inaudierant , postridie cum sexcentis peditibus, & nonnullis equitum alis aderant; operas interturbaturi, munitioneq; nodum consummata Urbicos ejecturi: Verum hi indelassa sedulitate ad defensionem jam adeo se comparaverant, quatuor machinis commodo loco dispositis , ut isti, praesertim cum subsidium ex Urbe ad manum esset, re insecta retrocedere , nec sine jactura, cogerentur. Magde burgens umqvoqidccem,interq; hosVult us,insit Eois experientiae centurio, desiderati. Remansit autem ab hoc tempore munimentum cum aliis, quae Magdeburgenses , hinc inde, sparsim exstruxerant, inteprum penu mensem postea. intactum : Donec ipsemet Tillius, tertio Calendarum Aprilis, id adortus,adobsidionem violentam Magdeburgi signum quasi tolleret. r Tillio Namq; is silvam, quae Presteren-
terjacet, insidens, illis, qui in posteriori hoc praesidium agitabant, transitum omnem ad Urbem interclusit: Mox aliquot grandiores machinas in utraq; Albis ripa collocari jussit,in inmunimentum dirigi. Quibus vixdum visis, Centurio loci Praefectus, Bosus
nomine, una cum defensoribus, quorum ad octoginta numerabantur, ejusdem se permisit arbitrio. QDnquam
autem, hunc Bosium defendendae munitioni adversus hostem, tantis viribus subnixum, imparem, nemo iret inficias; quippe quod vallum arenaceum,
quies ingruentes, toties, caesis illorum ad nonaginta, strenue repulit : Donec multitudine hostium obrutus , brachium globo , id genus, quod ductili aere compactum inter
ictum latius se expandit, graviter vulneratus , superaretur. Et commilites quidem, tanquam hostilis irae victi ma, cecidere ferro ad unum omnes: Ipse vero a Tillio, virtutem vel in hoste suspiciente, vita donatus, Magde- burgum remissus est. Postridie Presterensi munimen-Pi Alerento, quod ab aliquot militum centuriis si Magd.
tenebatur, admotus Exercitus,&gran- burge ς
dioribus tormentis id quati cin tum .ipon
levidentie, nec tormentorum impetum sustinere aptum foret: Vi tamen exspectata, Tillium aliquantisper re morari, eandemq; adhuc vitae gratiam consequi potuisse, credebatur. Longe fortius , hujus comparatione , SubCenturio quidam Magde- burgensis, haud procul inde, in munita statione cum quatuor selopetariorum contuberniis procubans, se gessisse fertur. Tillianos enim, quin-Quia vero Magde burgensibus nil certius exspectantium erat, quam hos Urbe pariter, facto circuitu, & parte militum circumducta, exclusum iri, ideo loco deserto in propugnaculum,quod litum erat, ubi vectigal penditur, sorecipere, potius visum. Nec feriatus Tillius ad Cracoen- Cmmae sem turrim, exiguo vallo circumda- turri
tam, es quindenis tantum militibus iii pincustoditam, vim faciebat. Qui, utut strenue initio se gerentes, violenta ta- men verberatione a primo mane ad adultam usq; meridiem quinq; machinis sine intermissu continuata, cum infestam globorum vim in superiori turris, ad frequentiam ictuum jam fatiscentis, parte non amplius ferrent, adeoq; in inseriora & subjectum vallum descenderent,lassitudine tandem& numero hostium confecti, victas
Dum haec inibi Tillio ex voto ce- Et Buco dunt, Comes Maiis idius ultra Al-vrana bim, adversus Budovianam muniti nem, ubi Magdeburgenses castella aliqvot , i seu.Reductus excitaverant, septuaginta tantummodo militum praesidio defensa, sortianam non sequiori successii tentarat : Nam dc haec, pulvere nitrato, aliisve belli necessariis deficientibus, hosti sine mora
Decimo septimo Calendarum a Vectio M i in vectigalis propugnaculum Vistis propia. Versa , & aggressio toto impetu facta: gi Muia
Sed Magde burgensibus sortiter se , imi ho objicientibus, repulsi Caesariani, cum n
ducentorum militum jactura. Nec mitior sors obvenerat his, quorum ad
140쪽
trecentos aqva ssultum tentare jussit. Neostadium dicta, Magdeburgenses,
hosti remorando, ad tempus, praesidiis suis insessa, quam lubentissumὶ retin i issent: Sed verebantur, ut militum, qui supererant, paucitas diffusae & in longum porrectae, nec satis ilimae munitioni, adversus hostilem vim defen- Lebi enim, quibus vehebantur, partim
vado obhaerentes, aut coecis veterum
palorum sub aqua latentium reliquiis impacti, rimas egere, pictiqi una cum onere suo submersi. Magde- Tillius igitur diversum a priori- - ν δ gς buq hic ludi ludum, nec propugnaculo dendae, sussiceret. Deserere itaci: de
omne militum robur in Urbem contrahere, communi consilio decretum, Quo horum ac Civium unita virtute conatus: hostium eo sortius elude
Hinc Sudenburgum, undecimo Calendarum M i, quia hostis molare
munimentum, prope assitum, nocte antecedent e adortus, occuparat, flammis absumtum, & postridie murorum,
qui ignis injuriae haud subjecti fuerant,
rudera, quantum per festinationem liceret, complanata.
Nono Calendarum Maii, Pappen .emius Campiductor, navalem pontem, quem Tillius paulo ante ad Sehon beccam construi fecerat, cum quinq; peditum Legionibus tramittens, ad Neolladium castra metab tur : Quapropter Magde burgenses,
hac quoq; statione deserta, quicquid mu qua reliquis, facilitateve poti-eomu des turum, consipicatuS, diversa via & teli si tu , ciori sane successu, rem aggrediebatur : Munitionem insulae,quae a rubro cornu nomen sortitur, quinq; tormentorum impetu adortus, non intermis-
per integrum diem, noctemve verberatione. Quod enim munitio, non ita pridem excitata, necdum subsidente in se terra satis solidata, tum non pingvi & tenaci humo, sed arena constans, ictuum violentiam haud satis sustineret, ingens statim ruina edita apparuit : Unde Magde burgenses mature, haud exspectata impressionis alea, una cum machinis, quas ad sui defensionem secum illic habuerant, excepta una minuscula) in Urbem se subduxere. Patuit autem Tillio hae ratione ad circumveniendum vectigalis propugnaculum aditus. Qui postridiὰ sum ino mane, milite nonnullo navibus Al- illic aedificiorum erat, ne hosti prote-bim trajecto, munitionem jam de seta gendo inserviret, Vulcano consecra iam nullo negotio occupans, integraepeditum Legioni, ac aliquot equitum alis in insula stationem mox assignἹ-bat: Inde ad transversarium limitem,& munitionem, prope lateritiam sitam,accessus magna sedulitate promovendo, id unice agebat; ut Urbi atq; vectigalis propugnaculo medium se
interponeret, qui in hoc servabant,receptu ad illam, omniq; auxilio interclusurus.
t vecti- Odorati hanc ejus intentionem talis insu- Magde burgenses, militem e dicto prini p pugnaculo, pote tamen prius rescisso, pugnacu in Urbem retraxere. Ita id
quoq; Tillio cessit: Insidias nihilominus hic, & suppositos certis cuniculis ignes , quibus ex intervallo munitio dii iceretur, metuens, Occupare, licet Vacuum, ad seram usq; vesperam distulit. Quando demum, omnia tuta animadvertens, miles ingressus: Qui, ponte penitus destructo, versus Urbem omni diligentia se muniret.
subulbia Suburbia bina, Sudenburgum ia
Hunc in modum Magdeburgensibus, quicquid munimentorum extra Urbem, non sine labore & sumtu exstruxerant, brevi tempore, nulloq; pcne negotio,ab hoste extortum : Ita ut, praeter traversum limitem, quem in insula, Albi circumflua, excitarant, Musq; ad Urbis expugnationem ab hoste asseruerant, e viginti tot enim fuisse seruntur ne unum quidem reliquum iis fuerit.
Id quod militum defectui unice Militum
imputandum venit. Initio quippe Administrator novos delectus, qui ia-- te
iis uberes & copiosi confluebant, dum iiii, tui iminuta in Archi Episcopatu oppida,
hinc inde singula, occupat & munit, magnam partem prodegerat: Adeo ut sub obsidii initium, praeter Cives, ne duo quidem peditum millia,& ducenti quinquaginta circiter equites, ad Martis opus idonei, in Urbe reperti. Ulut vero Falchenbergius antehac a Magistratu civico certis condicionibus