장음표시 사용
291쪽
Id quod a Caesarianorum parte scri- omni ι consitas ct actionibus, aperto,ptum, pro Rege certE Sueciae, ut ca- ingenuo minime fucato eandoresemper pitali eorundem hoste, aut ipso etiam hactenus um, omnia primum,a.
Elcctore Saxoniae,& aliis Imperii pro- sum a Cainre animum profiteri , haud testantibus ordinibus, quas ipsorum reformidasse: Q inimis inter principes
utilitas hic verteretur, explicari mi- numerandum venire, qui Ele IoriSaxonime gentium poterat. arithemius niae, ada Dectendam communem Pro- quoq; Campiductor in appendicula rasantium causam, sub Caesaris aestiterarum quarundam Sparriosequen- clariis potentasu laborantem, at cotibus verbis responderat. Carissime Regis Speciae aurioa imploranda, ea Domine Tribune, per BEum te obte- cor adiderint. Reliqua duriuscula sor, ne eiusmodi ad me des literar: Alio. & concoctu dissicilia frusta , quae in quo in famae, eo oris, ac visae discri- Sparrit literis maxime reperire erat, men immerisum adduces. Moderaret hac excusatione palliabat: Quod non autem oti tuo hunc in modum, ut Ele- ὰ se, sed Sparrio ortum tra re , dice-Liori osendere, quicqvid scripseris, li- ret. Sparrius autem A ubi inlum arriaceat. Quod responsum Sparrius, in- peret, non insua esse manu, dirigere icr pocula, mero resolutus, ob id eundem, aut coercere , ut scribere coge- familiarior factus, Hos hirchio legen- retur, a 'sepraeseriberet. A nudo dum praebuerat. Has ob literas, maxi- adhuedum consensum Hipraebitum, nec me inscio Electore commutatas, Co- constare: Uzrtim Arnhemiussosula: smes Solinensis Arnhemium collusio- ejus aravis erit. nis cum hoste suspectum habere: Non His excusationibus Electori sa- ambiguo tantum,&in sequiorem par- tisi actum: Qui, ut criminis omnis pu-fri tem detorqueri facili eorundem sen- ro, Literas innocentiae agnitae testessu inductus, verum hac quoq; ratione; tradidit, &, post secretiorem delibe- quod nulli militiae Duci ab hoste, de rationem cum eo habitam, in Bohe- rebus, Dominum suum concernenti- miam remisso, ad Ducem Fridiandi ebus, obsignatas accipere literas, easq; eundi, privatimq, cum eo colloquen Dominum celare, vel tunc demum, di potestatem secit quando aliorum indicio palam sunt, proferre, jure militari liceat, aut decorum lit. De hortari ergo solinen- . sis omnibus modis Electorem, ne Arn- ali; intentium ad Farem non Drri Moam ut Paci oblatae aures hn um ad mentibus mi ia bona, di nitas, ecclesia tici quoque peculii, seu note , seu Et ad hemio, sub publicae auctoritatis aut mandati praetextu ad Fridiandianta
commeanti, ulterioris communicatio-
A b hoc magnificis quantum no' sibis innotui oneratus promissis rever- da FiM-tebatur. At id niae, scilicet, Ducem undit o nis atq; arcani colloquii ipsemet ul- pHi initam Passat iensem transa Latro praeberet ansam: Et in hunc finem
Electori exhibere dictarum literarum
Amine. Elector ad istac fim Aria hemio, miti, ne praesentibus Consiliariis interioris ad- ei ico missionis, solmen si tamen , utut im-PV - pense flagitaret, non admisso, expinstulare, atq; , ut actorum redderet rationem,jubere. Hic vero communem occupati, pos rasso, libertas iterata confitentiarum di Religionis farta, tecta manerent ; d , his omnibus si inius A
Dulci huic illecebrae amaritudi- Mini nis nonnihil admiscuit, per aequa, permista iniqua ad metam suam properans, Fridiandius: Exaratis ad Electorem
Saxonita propria manu literis nicationem quidem cum hoste haud bus ab eodem responsum, Pacem in- inficias ire,& literas, partim ut auctor, ire, necne, vellet, aculeatis & acriter partim ut receptor, agnoscere: Sed E penetrantibus minis, nec tralatitia it Vestigio tamen ore tenus, &, cx intcr- portunitate flagitabat, expressis vcr- vallo post naodum, scripto, ad Electo- bis sibi reservans: Ulut amplissimam rem suspiciomina,quae impingebantur, expurgationem habere. Cardo hu- de Pare tractant potesatem habere; iad spiriones tamen evitandas cum Ex-jus scripti in eo praecipue versabatur. ercitu i i sibi progressiendum i ne tu Erga Sommum, cuis dem dederit, in men uno quidemmor interpolis.
292쪽
Qiibu, sed nondum liae vice Electoris Exercitum in superiorem Palatinarum Elector animum e statu dimovere, & flectere aboraret: sevo casia me Ior in Pils- dum poterant, auc blanditiarum dulcitv- ne eo di, rictum uerecturus iter si .
Q do, aut minaciarum terrores, aut, qui- Hune in modum Liri usque cuias ad acunque tandem forent, respectus: Ut exiguo inter Eo inter se Zare ai; particularem Pacem, quo Eridian- ut in horasse conjungere, hostis molis dius colline abat, amplecteretur. Quin tionibu seu in Regm, seu in Esecrorem potitus, omnibus his insuper habitis, incumberet, cum D praevertiqueant. constanter respondit. Non ut hie - Demiim tertio Nonarum Maii, FHloturis es sed in re adeo momentosa, com- Elector regio Legato ultimum & de. iterum Urn.caru cum Rege Sisciae , nec nm cretorii ni respontii intransmisit: Fau P nisi abir, evorum .inter c, prat stantib- sta quaeq; eidem ad iter precatus. Re - erroris, , Principibuς, ordinibus, spon si autem summa erat. M Zonem, cernere emi Eu, Dederis initi secu- qua lunimiis praegnantibus de ea x, D, ct amicitiae june necessarid obstri- havdere communi arburari, omnimo-ctum. Cui responso, Sparrio ad Arn- dam, toties oblati, nec adhaedum ἀπο- hemium denuo commeante, id prio- siti, Pacis ira In ture Mam. Articuro pollicitationes iterante, Elector tam ne depae oram emandorum cau firmo velligio insistere , pro tempore time, non injuria, alium cst Ar compertiis. rienem Ur ure. Sed in men in hae r os sol mensis, utut generoso Ele- si proficere nobis ritur, g Gris resiponso applauderet, de insin- manae rarionis a meten sene rare potis cero tamen Aria hemii animo in dies sit, is r Wκ una, mores, Gentium magis, magisq; suspicionum impleri; a istant, nic rerum aut personarum nee, rem diu multumq; secum volu- atrimque con icio re pust, caetera div tans , promtius & cxpeditius malo , nae providentiae ae sol ita mi commu-' od prauagiebat , reperire reme- randa, omnem. hanc euram in DG litaribus capitis, praesentia & auctori- Tacem, velut carose donat, is, nobis tale,periculo iis quibusq; machinatio- nferre dignaetur, utique erram crimimbu sacilE occursum iri, sibi habebat iliam Clem It is maturus. Regem persuasum. Hinc, quod potis lima SVecia, ut insignem turbarum praesen-hoilium moles in Electorem inclinare rium partem, fidelis mum Prore an-
videretur, ab una parte Regem, v tium rebus dubiis ad utorem , cium , maturato adventu Electori, Exerci- amicum, ob Hione inter Pac , i ratu trutum praeoccuparet,assiduis literis mo- hau Pariampraetereundum: Se Ε - nere: Ab altera, ut ambiret conjun- ctorem, quantum in Oforet, ct ρυ--ctioncm, eandem promoveret, Secum tum in ira , d nitans ac conscientia copiis suis extra aleae jactum in tutio . respectus a uterent, omnia e res caura se recipiens, donec illa insequere- I facere t iam ut isti iactisve aer . cur, duceret bellum, ursere Electore. atque pors idibus condicionitus ae- ii, Inter isthaec diversimoda Electo- cepta, die o hoe e ut tur. α bd ad primum, ris consilia, diversimoda responsa . prorasantes IN LOraenes,hu ορν regior Cumprimis octavo Calendarum Maii cipue astaborandum . Ut, glorii sae ς Legato sequentem in tententiam oc- Ecclesiae chrisianae commodo prae oculu . bis curtium. Tuti Electori videri, habito, Romani I 8rii dignitate, si id arripere eo si mul hostis - ίπω, incolumitat Libin a, fundam n-
riseretur, ne R Gem moles opprime- tales ct aliae Imperii Leges, una eum ret , mul imminens discrimen ab G ira, tot laboribus paria, Libertate, Gom dicionibus aliquatenus amertere- fartae, rectae e se uentur 1, exces Ausiur Commodis md autem, Electoras fosu'. ublatis, ius unica opinione, i intimiri, si Rex IAE mr lance tribuis tir, ravaminibus publicis viribus plera. ve, ur fama , novorum e vestigio durus , privata ulteriori
293쪽
ctoribus, Principibus , Ordinibus sita ritorem inito,scriptis, sancito, cas , quo
eui ave maneant bona, privilegia , ura, arma invicem jungantur, desummo mi-i munitates, S uitas, eminentia , chri- litiae moderamine expressis verbis pro alia, universati, sincera, honesta, tu- virum reperiatur, huic erram atriusiva io, o subitas P x ρ ni imo reduca- fluctiso per omnia iandum πideri. iur, amni lia, praeteritorum, oblivique I sl hoc respon so Legatus regius societa, nee non debitά sPorum, qui, - hac vice ad Dominum suum ab Ele- merita si, de damno et itando laborent, chore duiussus. Nec quicquam am- ratione habita; deni ove, ut q'icquid plius de ea Legatione memoratu di- concia um utrinque Cypromulum fue- gnum occurrit: Ucut Sol mensis, noris, de eo candide ct Gennana suae ca- vasa Rege mandatis inter redeundum v atur. acccptis, Drcsdam reversus, q, adH responso, quod nec con- nonum Calendarum Iunii moram il-junctionis armorum , a qua non ab- lic adhuc traxerit. horrere Elector anteliae Ostenderat, Conjunctio autem de qua a Sol- nec ullius rei, quam belli gerendi & mensi tanta instantia actum , licet e Gavi tendae tempestatis , Jam iam in- scii caruerit , Campi uctorem ta- genti stagore a Caesare ingruenti ra- mcn Ain hemium, ob mclitiones,quas Cio flagitabat, vel verbiit' mentio sie- diximus, cum hoste, in perplexabilem rct, Sol mensis minimc acquiescens, coniecerat solicitudinc m: Ita ut d novo libello memoriali apud Electo signando, quod ad Electoris Sax rem instare , opera: pretium arbitra- nia: Exercitum sustinc bat, hoc casu ,hatur: Regis intentionem c m E AZo- munere, in mentem. venerit J, bris mente, ad ρ incipia m s missi nis, quo decebat, loco magna.
miser, alu Facta instauravd cosum, dilicentia sategisse, spemci , haud di Fulchre congyisare, asserens. Hersm sicut icr impetratum iri, ipsi datam , Regi ii simul eam sare siententiam : in constanti quorundam fide dignorum
Iunii mordi emi negotio omnes circum- relatu, nobis liquet.
sui rias in ei ita imprimis debitae sis Fridiandius interea , quod ma-
cur Iasu vincula, nter Regem , L - chinae & artes non ex praecepta animi rem utrumI. o alios, quorum hedio hoc sententia procederent, nec ejus tech-- h ersit, ordines, trius ron rem ipsam nis pro tempore collabefieret me-ῖ' redian ur, ρλ ob centilanda, ex- ctoris Saxonix animus, haud secus acis o sena iudicis Dbari examinanda, cer- obnuncia vcmat, armis nulla intermis si 1 aliqEid communi u 'agio decernen- sa mora correptis, Pragam , qua Hois dum, συὶ paratiores ad quosvis a eo hircinus, duas, equitum unam, alte- se partia occursus in arenam hanc paci- ram pedit um, Legiones secum edu- Iaca oriae ina ratio uidescendant. δε- cens, paulo ante exierat, omnibus vi- ierim, quia hosLs armis nul tenus fe- ribus iuribundus movit, & candidum, rotur, O ne more Ii qdidem mors -- quem vocant, monti m , minori Urbi
perum eorum suspend. t, quietis Ta- proximum, quarto Nonarum M i incis cogitationibus belli quoque gerendi iidens, dispositis viginti tormentis ,
consilia ab sectore socianda. ad con- verberationem violentam instituit iunctio im armorum cum Rege ia ver- Aggres ura aulcm tentata, Electoralis tendum animum: UI, Hubsecuta, ho- miles strenuum quidem initio se prae-
i cob unato utriusque militiae robore bere, de primum in sultum sustinere: e. validius o tuo iri, o frons obver- Redi iaci grato tamen impetu, hostium ti possi . demum vis praepollere' ita ut propurillinci Oeeasione hujus memorialis li- gnatores itationibus suis dejecti, in a Electom belli declarabat Elector demum ce ac Re chino prout appellatur
ς promtum ct prope um suum ad con- quaerere cogerentur rece Drum. Un- unectionem animum. vo autem loco de , vilioribus condicionibus deditio- commodi fieret, haud certo in praesem nem pacti, depositis armis, & vigintiriarum post de ici: Namrve ad hostis duobus puditum tignis, nec non binis olum,qsi incertus, aptanda consilia. equitum vexillis hosti relictis, mox Cum, in sardor, Regem inire ae -- cxcess e.
294쪽
Quae Pragae, Urbis alias haud ad- Regiis, Regisve Foederatis per Ha
modum munitae, expugnatio, idcirco sani nec non inferiorem Saxoniam
maximi momenti visa: Quod per variὰ insultantis, haud frustranei au-
hanc,tanquam Bohemiae metropolim sus mirum quantum refocillabant, ac de cor provinciae, totius velut Resies auctum ibant. possessionem recuperatum irent Cae- Pappenhemius enim, Gulielmo parpen sariani,& in novam restaurandi status, Saxoniae Duce, & Bannerio, ut su- homun jam penξ collapsi, spem erigerentur. pra tetigimus, a Rege in Franconiam vin Samnicis, quidam antei adversus an- avocatis Hingentiq; hac moliminum, ' : q) cipitia fortunae non satis firmati re- suorum remora e medio sublata, ad 'periebantur, animi statu econtra deje- Visurgim , sub Martii mensis auspi- 'etis: Et protestantibus lota , latoq;, cium, celeri gressu repedaverat, ct quo facilius recidiva acciderat, eo tertio Nonarum Martii,Tribuni Cap majori terrore, & suturorum pericu- gii,Rosaecis suba ribuni dracones, pro-lorum metu perculsis. Nec de ni- pe Huxteram, in pago quodam Al-hilo erat, quod Caesariani arma omnis balgi huic nomena subitaria vi aggres- feneris quorum penuria maxime la- sus,disperserat. Quorum fato se iis orabanta ad quater mille milites in- manni quoq; equestris Legio, in vi- struendos nacti, ab hoste in propria cino pago divertens, involuta: Tu
velut armarentur viscera. multu etenim exorto, subsidio suis ac
Saxonicy Praga amissa Electoris saxoniae currens, eodem,quo illi, turbine pe V ς ς Exercitus, qui Litomeritii aliquam- culsa, pedem retulit. Culpa rei, si
. . '' substiterat, Fridiandicae poten- quae nuti in Rosam subTribunum de-' tiae minime par, metu, ne ab omni rivabatur: Cui Canius, regiis copiis
latere includeretur, omnem, exce- hic commorantibus cum imperio praepto munitissimo Tetschenae castro, sectus, arcem, haud procul pago, lodeserebat Bohemiam: Gradu in Mis- Hiixteram itur, sitam, praesidio firmaniam retroacto, Planae ad Albim ite- re , deq; tuto, si necessitas exigeret, rum fgens pedem. receptu hac ratione sibi cavere, ine exin- Fridiandius vero, Bohemico solo junxerat. Id quod ab eo neglechum : xora hostem hac parte pepulisse conten- Ad haec, cum de hoste, magnis viribusi h tus , Egram versus cum militari Caesa- adventante, certior fieret, aliorum ris robore iter flexit ; & illic,nec non militarium Ducum,receptum tempo- ' Falckenoae ac Ellebogae ejectis partia ri suadentium,salutares admonitionester Saxonicis, pulchre sub Anni su- insuper habitae. Ultra centum ta- perioris exitum in hostico coeptam, meni egiorum isthac hostium pre sed postmodum deteri intermissam, sione minimὰ occubuisse, constat, ac . victoriarum telam retexuit: Eo patra' quasi ducentos captos : Reliqui adimio, asilictis Ducis Bavariae rebus su gna, quae hostis faucibus erepta erant, currere deniq; , certus. animo a terrore ac fuga recollecto,
dii specimina,inter prima suscepti de- ralis vigiliarum Praefectus, Ustarius, Re i, tinuo imperii rudimenta edita, animos cum Hassacis copiis haerebat, nee H sede in aula Caesaris, tot adversitatum im- non cum Regiis nonnullis memora iςritur
pulsu infractos & vacillantes, insigni- tus Caggius: Quarum, quas diximus,tE stabilierunt,spes 4; jam deposita ac cladis aliquid repentini hostium rimoribunda reviviscere coepit: Non passae fuerant. Papi enhemius vero
Protestantium modo armis posse ob- prima pugna edita, haud quiescensisti, progressusve eorum sumamina- dum sibi ratus, illis pro virili nequieri ; sed tarsan , respiciente fortuna, quam se opponentibus, partem equi pristina rerum laciem induci. Quom tum, peditumve Visurgim transmitte, spem Campiductoris Pappen hemii, re institit: Regios &Hassiaeos Huic ad Visurgim & Albim strenue graessan- terae ubi & annonae,& pulveris nitratis , raptatoq; hinc inde magna cele- ti, bellicorumve instrumentorum,autritate expedito ac volatico Exercitu,
nihil, aut parum suppetebat circum-
295쪽
landere , viisq; ob omni parte receptui interclusis, ad ancipitem aperti martis aleam subeundam compellere, animo destinans. Hi econtra viribus hosti manifesto impares, Huxteram deserendam, & de receptu, Embe-
cum versus mature cogitandum, consultius judicabant. Nec diu dilata
res, sed, tormentis, quae avehi non
poterant, in Visurgim projectis, sexto Iduum Martii, mota castra,&postridie Embecum perventum. Unde Camius, acceptis ei de remandatis, in dioecesin Magdeburgensem se contulit : Hassiaci autem Gottingam de Hassiae fines petierunt; ulteriori Pappen hemii irruptioni illic pro viribus se objecturi. rvp Pappenhemius vestigia eorum ex intervallo secutus, & undecimo Ca- .i odisti, 'lendarum Aprilis, circa primam p gnato, meridianam Embeco propinquans , potitia quatuor illico peditum Legionibus , e proxima silva, proprius Urbi succedere jussis, accessus eadem adhuc vespera ad fossam Urbis usq; promovit: Dispositisque in tumulo, inquagenos aut sexagenos circiter passus a sossat dissito, tribus dimidiatis machinis,
Nec non mortariis aliquot, violenta verberatione muros quatere, & arti
sciosos ignes crebro in Urbem Haculari, instituit; haud intermisso intermo humas tenebras, sed usq; ad nOnam ante meridianam diei sequentis, uno protelo continuato si ore. Nec amen a sphaeras his, contagiosa flamma scetis, quae magno numero arcu atim promittebantur in Urbem, ullum excitatum incendium. Interim molaris te fontana omni aqua ab Urbe aversa, & restinguendi, si quis subortus suisset, ignis media obsessis pe- nitus ademta: Quare incolae pariter ει accolae ruricolaeve, qui eo cons serant , vicini, animis abjectis, de honesti, ic tolerabilibus deditionis legibus agere , magna contentione coeperunt : Pappenhemio eorum obsecrationibus bis dante repulsam, nec, nisi arbitrio suo & voluntati se permitterent,vitae gratiam faciente, Alioquin, quicquid virilis sexus, interemtum iri.
His in angustii Gron et dii Comitis de Bonnighusii Tribuni suggestu, obsessi pux quinque vir nes, genere ac ven
state primores, una cum Consuae ex Urbe delegatas, tertia vice de Pace supplicarunt, intervent ut ejusdemGron, set dii & Bonni usi, res eo deducta; ut certo pacto transigeretur. Quo Civitati generalis omnium commissorum venia concessa; liberum mReligionis exercitium, nec non privilegia sarta, testi relicta, direptionis autem avertendae, triginta octo militum Joachimicorum mulcta impinsita : Et huic conventioni personae quoq; atq; bona extranea , quae receptum illic habuerant, nisi apertae cr-ga Caesarem hostilitatis vitio labor rent, inclusa. Ita rebus transactis, Pappen hemio porta ad orientem dvestigio recludebatur: Per quam cum plerisq; insignioris notae Ducibus, αbinis peditum Legionibus, nec non totidem Croatarum turmis, ingressus, Gol nitetium Tribunum Urbi imposterum pubernandae praefecit. Eo autem peracto retro mox se
re gradum , inq; dioecesin Bremensem interre, Papi enhemio visum: Cujus potissimam partem Archipraesul, Regiorum , qui sub imperio Achatii Tottii, Campiductoris, tramisso Albi,sul sidio venerant, ope subnixus, sibi iterum vindicarat.
Regius Tribunus Mainius his oris, Ureida aulae episcopalis sedem, Vcerdam me vi quis diocri excursorum manu, militibus uinin Re hinc inde obequitantibus numero g paucis, decimo tertio Calendarum rTLMartii, praesidiariorum animos irritans, cum reliquis in subsessa haud pro- .cul latens, interceetii ierat. Erum pentibus enim ad ducentos in palantes , δc longius temeritate nimia provectis, E latibulo surgens, adeo iubito&arcia circumfundebatur: Ut, re- ditu in arcem intercluso, ad quadraginta morti occumberent, &, reliquis captis, arx , defensoribus vidua, simul in potestatem veniret. Oiter,bergam Archi Prαsul pro-Et Buri, prius viribus recuperaverat. Buxte- hue liudam vero adortus Tottius, vim non offenderat modo, sed, bidui verber tione violentissima instituta, intulerat.
Qua hostis ad pactionem . adactus, quarto Nonaru Martii, salvis impediis mentis & armis, signis expansis, fomitibus accensis, di globulis oti insertui
296쪽
tis, Urbis possessione decessit. Le laeus, generalis vigiliarum Praefectus,l edem dextrum graviter hoc obsidio
aesus, . dii Acili curatione reConvalescere potuit: Non modicum tempus, retardante ipsum vulnere , Martis opere abstinere coactus. Diso Eadem ipsa nocte,quam dies,Bux- miles Distelluda Domino suo reddens, praeces-
- bunus, mandatu ejusdem, milite nonnullo assumto, Danos, qui ad ducentos quinquaginta,pridie Iduu Februarii, Albim trajecerant, Friburgi oppressum iit: Oeeido Bremensis dice. cesens, a Caesarianis ipsis tradito. Tris ginta horum primo servore caesi, reliqui capti: Qx atuor exceptis, qui seminudi, & vix indusii vestiti, scapha raptim conscensa, irruentiu manus evaserant. Drengen bergeri Centurio, faucius, in eorum potestate remansit.
Occupationem Friburgensis oppidi, a Danis factam Regii dc ipsi haud
aqvis fatis animis acceperant: Quippe non Rege modo Sueciae , belli, quod a Protestantibus gerebatur, Moderatore summo, & Archi Praesulis ac Dioeces eos Brementis Protectore, sed& Archil piscopo ipso, clientelae ju-- re Regi innexo, cum quo Regi Daniae non benὰ conveniebat, inscio factam; praevio solum clanculario tractatu cum utriusq; ex professo hostibus.
Color quidem huic rei quaeri a Friderici Ducis, regiae sobolis, persona: Cujus juri contervando, quicquid factum, factum fuisse, obtendi. Econ. tri Regiis venire in mentem : Fri lcrico Duci nihil plan8 adhucdum, vitai nondum defuncto Archaeraesule, juris in ArchiEpiscopatum competere ide suturae autem successionis certitu-
dine alia sibi potuisse prospicere via, siquidem Regi Sueciae, dc Protestantium partibus se associare, animum in- , duxisset. Rex etenim Sueciae, generali Commissario, Salvio , potestatem jam olim fecerat: Simultates, inter Daniae Regem & ArchiPraesulem gliscentes, auctoritate regia componcndi,&DaniaeRege de futura filii successione regia fide cavendi Quod Salvius aliquoties Gubernatori Pensso, Po-dewelsio, & Friderico Guntero insinuarat: Ostensis etiam postremo huic
Regis sui, quibus id continebatur, literis. Hinc Regii, ob priburgum aDanis insessum, validἡ quidem coni. moveri , nec minus , ac ArchiPraesui cum suis, sequiorum cogitationum iamspicionum impleri. Nihil tamen hostilitatis inferre Danis ausi ; antequanires ad summam potestatem, cujus in tali casu Pacis ac belli arbitrium , re scrretur. Effecit autem Zelus Sc dolor ArchiPraesuli , qui Danum Caesarcmve aeqvὰ limis oculis in dioeces sua aspiciebat, ne insititius ab ulteriori
Albis ripa tradux altiores ageret radices. Unde tamen eo minus turbarum exortum quia occupatio Fribu,
et injussu Regis Daniae accidi pe hibetur: Prout Rex, iusso ad Toettium Legato ipsemet excusatum iit. Buxtelitida dedita regius Exer- tati δε- citus, gradu promoto, Sta bsi odione cinxit SCingae ostio, ne quias 'subsidiorum aqua, servanti sus illic , ' 'Caesarianis adveniret, navibria &celocibus armati; clauso . Ultimo Idria Martii, delectorum militum ilianus hostilem ad SNingam munitionem v lenta aggressura tentatum missa. Nec frustraneus conatus exstitit : Nam te . munitio Regiis cessit, & hostium non pauci violentae expugnationise intem perie vita mulctati. Peccatum tamen in eo: in id, cum ab obsessiς, numeroso ter mille quingentorum vetera,
norum praesidio instructis, valida irruptio non injuria extimescenda so-ret, istis, qui dictam munitionem occuparant, tempori suppetias mini inditum est. Arripuit chim, paucitaruRegiorum animadversi, oblatam occasionem ambabus manibus hostis, S: postera luce, sesquimille abiectorum numero Urbe estus is , tantia impctu munitionem deperditam iterum invasit: Ut Regios,quos dirimus, pleros iλ, inter vi hos stibTribunum BuzhWH-
dum obtruncaverit, uno centurione Msubcenturione captivis in Urbem abductis. Nec id Tottium tamen ab terruit , aut impedimento fuit: Quo minus lento quide, sed indies arctiori iobsidio Urbem incingeret. Pappenhemiu Caesarianis, in dice-ce si Brementi, lassiorantibus suppetia- tum in viam se dedisse Alteram versus, jam ante diximus. Hic ergo Rethea 'mo ac Verda occupatis , reditu securioris causi praesidio firmatis , N a Ar hi-
297쪽
Archipraesulis equitibus, in quos ad Alteram inciderat, primi coitione su- sis , a Finnonibus, praecursores ejus intrepide excipientibus, vicissim ,
amisso subTribuno, & tribus equitum Magistris, repulsus, mox toto Exercitu ingruens, nostris paucioribus,quam ut Allerae transitu eum arcerent, vi perruperat, & citatum agmen sta-dam rapiebat.
denunciato, W alsrodae universas c ias in unum contrahere decreverat:
ed propositum Pappenhemius,diem
lustrationi dictam in ligni celeritat praevertens, interturbatum iit. Con--silio ergo mutato, Tottius in eam de
scendit sententiam: Ut milite, qui ad manus erat, & ter quasi mille quingentorum peditum integrae valitudinis, equitum octingentorum numerum explebat, in duas partes diviso, Lestaei quidem Monroji, ac Brunne- manni Legiones in Redingensvata provincia, reliquos in Palta agaea, seu veteri regione subitariis operibus se
munire, nostiumq; impetum, termianos defensionis haud transiliendo, opperiri juberet. Interim Pappen- hemius, ultimo Calendariun M i, quadraginta tribus equitum vexillis,& quinq; legionibus peditum, qVae,
exploratorum relatu, bis mille eqvites, & quater mille sexcentos pedistes conficiebant, sex machinas secum trahens, Stadae proximare, castris buni eo milliari ab Urbe locatis, ipsemet eadem adhuc vespera illam ingressus, pernoctatum ibidem ire. Retio, Ut ut vero Tottius, suis praeme- in Redin tuens, de aggerum repagulis, quibus gradium Oceanus, itato fluxu exaestuans, lim
- & aqua toto agmine admittenda, in Palaemaea consilium caperet, qVo, depressioribus locis stagnatis, disticiblior redderetur aditus; idemque ii Redingensum provincia fieri, tribus , quae illo coniecerat, Legionibus scripto denunciaret: Adversa tamen , vehemens', tempestas, omnis velificationis obliqvor impatiens, obstaculo fuit; quo minus nuncium,
quod aqua illuc perferendum erat, tempori adveniret, di praeceptio ejus E ctum sortiretur. Hine, dum hostis, decimo septimo Calendarum, M i, totis viribus ingruit, ic uliginosa loca jaculabilium pontium pr 4ectu tramittit, factum: Ut Regiorum ad quadringentos, una cum nonnullis lignis ac militiae Ductoribus, quos inter duo sub buni, Brunnemannus & Weisinferus, numerati, hOstium potirentur. Caeteri, interit; eos nonnullae e Monroji Legione cohortes, cum signis suis, & vel dimidia reliquarum Legionum pars , praevalenti hostium furori se subtrahentes, in provincia Hadelensi, ac conte mino terrarum tracte , tutum habuerunt receptum. Unde , sub sinuaria incolarum ope adjuti, hostium, primae victoriae vestigia persequentium, vim feliciter desensum iverunt. Dum ita hostes aliquot dierum mora illic distinentur, interim Lobi stana Legio, de residuus Ducum Megapolentium equitatus E Megapoli, ab alia parte Georgii, Ducis Lunα- burgentis, nonnullus miles , dc a Trancisco Carolo, Saxoniae inferioris Di
ce conscriptus noviter eques , Pedes , , tum Catali dent i, Tribuni .
copiae appulerant. Q iacto, Totatius peditatum univerium in Palaeo-gaeam, certis & commodioribus locis cistribuit ; Ipsorummet , nec non provinciae simul securitati ac tutelae eo impen Cils con sulturus. Pars enim peditatus jam antea illic occupabatur: Ut equitatui ad validum Exercitum consciendum, & hosti aequo loco occurrendum, jungi non posset. sub haec Pappenhemius, deci-Iapala mo quarto Calendarum Maii, tota a virium mole universas Resiorum sta- tW φη tiones,suribundus invadere, de transilui H nburgensi incumbere potissimum , sexque semimuralibus in chinis in eundem magna detonare, vehementia. Sed regius miles, di
ctu Lohusii, generalis vigiliarum Praesecti, sortem & intrepidam adeo hienavare operam : Ut hostis etiam in occupando Lunulae dimadiatae munimento, ad transitus ingressum raptim excitato, frustra esset. Aliorsum emo se vertens , & in prato, oppidulo adiacenti, vorasinosa Paedam loca, virgultorum laicibus, quae in aggresurae usum comparaverat expleta,
298쪽
pleta, quadringentis initio siclopeia- lumq; E contiguo terrarum trama, aut ςgς υ riis aliquot equitum centuriis supe- aliunde sussiciens sup petebat huic ' dς
raris, Tottium, qui cum regio equita- malo remedium: Nec obsidio Urbs li- tu ex adverso pransus, paratus stabat, berata videri poterat, Mam alimen- h. vi quoq; tormentorum illuc vera , torum penuria usq; premeret ; vel so- ita adoriri. His vero cum clade a regio la hac de causa, etiam si nulla vis ad equitatu rejectis, interim vero pedi- mota foret, in Regiorum potestateni. ie, post flammam aedificiis,quae Horn- brevi transituram. Et Pappen hemius burgi erant, injectam, in locum, & sane invidere pinguem Musmodi by positu & arte munitiorem,integris or- tum Suecis, faucibusq; eorum eripere Minibus se recipiente, oleum, aut san- conari Regi Daniae loci hujus,& dioe- ine potius, operamve se hic perde- ces eos Memensis , quantulumcunus re,perspicuε animadvertens,tormen- Caesari inde supererat, possession enitorum toros & quicquid in humo illic offerendo: Hac ratione in colluuium fierat molitus, iterum demoliri: Re- protractum , & cum Rege Sueciae - , lato inde pede , & Exercitu Stadam commissum iri, spe certa ductus. Un reducto. de, fimul ac Stadam venerat , ad Da Navis Pappenhemio moram hic loci niae Regem , conventum provincia- ' Ἀ- ' trahente, accidit , regiam navim, pro- lium ordinum Rendriburgi hoc rem Swingae caput una cum aliis excu- pore habentem, ea de re dederat lite-hos Q bantem, in Albi deorsum orsus, Ke- ras: Vicissimq; a Rege Daniae ad Paphi ii is dingeniis provinciae ripam, ad Ostae penhemium, per Pelassium Guberna
reiiciis fluentum usq; exploratum mitti: Num torem, nec non regium Consiliarium i , suta forte hostis, aqua quippiam attenta- a Wartenslebeii tractatus & serm9m situsire , animum induceret ὶ Haec Dani- Stadam commeaverat. sed caruere
cani classem haud procul Tychopoli exitu consilia. Nam Penssius conve-Praetervecta, dum contracto dolone, nire quidem generalem Regis Com- duabusque, Suecico more , machinis missarium , Salvium , expascaturus displosis, Praetoriam salutat, &, lim Num absq; Regis Succiae Oisensa, &clamante nescio quo, cujas esset pro- bona ejus cum gratia id seri posset y istetur,imminentis discriminis minaci- Hic vero respondere. Ansebae a Reter admonita est: Respondente, qui ροβο habuisse hi mandatu de per Minclamaverat. Abi, abi modo: V modo reverti liceat, usa videris. Nec diu post,Tychopolin ipsam transiens,
e ligneo, quod Albi incumbit, propugnaculo, tribus infestis semimuralium Daniae cum hoste, rerum statum hauὰ tormentorum ictibus petebatur . Quo- paulo immutatum , eos loci jam redarum unus proximὰ aquae superficiem Erim; ut ad Regem is Archis, is is perforatum ipsam iit , ita ut, aqua per referre, eorums placitum praesolari. hiatum admissa, haud longulὰ inde in cogatur. Saulis interim videri: Ne arenaceo quodam tumulo ad laudum Camerina, cujus faetorem Iam es subsideret. Factum tamen hoc, Re- Pens us , denuo moratur; prius amgis de eo conquerentibus, a Pelassio horum veniant responsa. V d si ubernatore excusatum , quod dice- Pens ius miseericordia inductus , hosti, ret. Sicubi alioruo Magnarum binicae Urbe ac diaeres semensi abs 8 ult/n es tramseuntes m Damae Regis ho- riori ruina decedere, alia ratione pernorem tormenta disploderent, trib- Ivadere posset, id haud impeditam iri, ictibus, ut Manisi Regmtessera, respon- nec Regiis molesum fore
dere, Osalutantes resalutare, tormen- Odorabantur ex hoc responsolariis in mandatu datum: me, Agorum Dani non obesae naris; tractationeni
incuriaforsan globum involas natam, cum Pappenhemio siquidem proce-
am praeter are debuerat. deret, Regi svectae & sociis haud Pappem Stadae Urbs annonae angustia admodum gratam , nec ad eoruntihς ψ ςV non mediocriter conflictabatur, nub palatum futuram : Tandem itaq; N ii a Paciis rindo Ar APraesule, ne Regi Damae,
futur lusu es uniis satagenti, se ορ-
poneret, aut obstaculo esset. Actu υ
ris Friburgens, o tractatione Regii
299쪽
Pappen hemio responsum. Milite F u Sisciae o Archi Praestitis diaeresin emensi evacuare, o Are Praesuli is redituil administi aliora ali via inferre
me, quae utraque condicio tra.d ioni a Caesarianis annectebatur qua am in Sariae Regis flare arbitro : Nee ipsi eossibilum, Arct DV - patus possessionem ac irendo, di cultatibuι, rvae imminere videantur, se i Jlicaret, ruin trita potius Obsita haeis
h. em iis Ita spe sua excussus Pappenhe- - - mius, perinde ac non ita pridem Ma
'I . de burgum , educto milite, deserue-des m. ' rat, nunc, haud disparibus usis imp ulsu ad deserendam Stadam animum adjecit. Clavibus ergo portarum senatui urbano redditis, & gratia aliquot militum Joachimicorum , quae a Civitate pro discessu innoxio
paulo ante exegerat, civibus facta, reformatae Religionis acerbitatem, Pontificiis, dum rerum potirentur, usitatam, quantum rei iniquitas permitteret, excusationum malagmate emolliens , dc aegrorum quorum aliqvot . centuriae remanebant )curam iis commendans, dent i, reditum suum post menstruum tempus , seu pollicitus, seu interminatus , tertio Nonarum Maji, cum omni milite Urbe excessit, Verdamq; & Rotenburgum iter habuit: Pauculis Urbis machinis secum abductis; reliquis, foramine, quo ignis
cietur obturato, corruptis; Sc his, quae in munimento reperiebantur, in aqua projectis. Inter vias Bremensium cerdam violento, sed frustraneo, conatu tentare institit: Cum strage militum non mediocri inde rejectus. Regii autem munimentum primo ad Swingam, mox Sta am ipsam, defensoribus vacuam ingressi, praesidio trecentorum Suecorum, & totidem Germanorum, e Tribuni Cricli boniti, qui Urbi simul praesectus, Legione, firmarunt.
Baudis. Resignarat Tottius Campidu'ctor, circa hoc. tempus, ob amictam
succedit. corporis valetudinem, imperium militare , quo Exercitui hic locorum praefuerat hactenus : Conserendi se in Germaniam superiorem, & thermarii remedio utendi proposito. Q Dd,
ipsi, Maji Calendis, Baudis ius, gene-
ralis equitatus Legatus, a Rege dei
tum, susceperat: Lestaeo, cui destinatum alias erat, ob acceptum pridem vulnus adhuc invalido, nec obeundis militaribus muniis apto.
ri Saxonia tanta ferocia grassante, ad periore Rheni quoq; tractum, & in Alsatia, iacui Caesar Gulielmum, Marchionem or i. Badensem, ex Edowardi lii e summo cum imperio praefecerat, ab armis neutiquam cessatum. Hedelberga, sub exitum Februarii, septem equitum alae Cgressae, tra- .jecto ad Philippoburgum Rheno ,
Hagonoam incolumes pcrveneranx:
Oppressis & dissipatis Lauterburgi,
civium, cum iis conspirantium, adminiculo, aliquot equitum, pcditumve giorum , noviter conscriptorum , turmis ac cohortibus . QV9d ipsum, accedentibus interceptis Lauterbu genitium literis , proditionis eos a guentibus, causae fuit: Cur primores loci conjicerentur in vincula, R ipsi
met Consuli ad Landaviae Urbis moenia laqueo gula frangeretur. Idem hostilis eques Bellunt quoq; regiorum
militum cohortem assii gerat. Parumque intercessit morae; cum summus caesarianarum partium Commissarius Ossa, ter mille peditibus,& duabus eqvitum alis per Alsatiam descendens, illis jungeretur: Weissenburgum, quod a corona nomen fert, adortus. Quam Urbem, ad resistendum imparem, sa-cili negotio in potestatem redactam,
crudeliter satis habuit: Nonnullis Esenatorio Ordine secum abductis, in Alsatiam, nulla alia re memorabili gesta, regressus. --
Hic vero novis auctus subsidiis, tramisso Rheno, in Badensem Mamchionatum, quem medium vocant, ir- rumpebat : Duriaco vespera , quae Paschatos sestum praecedit, occupato , & seniore Marchione, illic commorante , militem suum noviter conscriptum, quem secum habebat, in Caesaris militiam transcribere adacto. Cui necessitati equos tamen, in diversam partem abeundo praeverterat. Propositum ipsus erat, Repiorum delectus & diribitoria, quae nocterrarum tractu initituerant, intertu bare:
300쪽
bare: Cui siti tertia rem provincialem militem ex anterioribus Domus Austriacae dicionibus, evocarat. Nec frustrane' omnino conatus hic exstitit. si insa Post Duriacum enim Stolhosio , amicis primum deditionis invitamentis tentato, mox, ubi Str burgerias, equitum Ductor, qui modico praesidio m. id tuebatur, militariter responderet, vis admota. Quam is aliquantisper,
duplici aggressura repulsa, sustinuit
uvidc m: instante tamen hoste,& subsiliis iiii quam comparentibus, cedere tandem, deditione facta coictus. Et Lich. Post Stolliosum in Lichtenavi una u . oppidum versus impetus : Ubi loci Hornbergerias centurio, cum modica
militum manu, curabat. Qui spe sui filiorum deditionem cuiusq; distulit,& in longum extraxit; dum nullae, ni ii ex praescripto hostis, ejus conse- enuae leges superessent. Q arto enim Iduum Aprilis, ad id anguiliarum redigebatur, ut se ii, militemq; suum arbitrio hostis in captivi -
. talem traderet: Qua occasione oppidum primo direptum, mox, immisia famina, in cineres redactum.
sila Hispani, Comitis Embdani ductu.
,sa n mense Aprili, ex inseriori Germania, vas turbas Exercitu ter equitum, δc decies milletati peditum, ut calculum ipsim et inierant) novem instrucri machinis, quarum sex unaquaeq; novenis equis, Quae
septenis singulae , & unica quaternistrahebantur, a Mosella impetum de-dEre: Vindicandarum per Regis absentiam, quas ab eo passi fuerint, cladium occasionem patcre rati. His Rirchberga primo in Hunnorum recessu post aliquot tormentorum ictus, mox Simmeriae quoq; Urbs, Bodobris D, & superior Vesalia; inde Nava tramisso, Alt Zhemum quom, nullo resistente, deditum.
Dischen Conterraneorum suorum adven-
Mix P tu recreati, qui Franckendatae servabanx, ipsi quoq; munitionum claustra egressi, Neostadium ad Ratiricum ne uites mus adoriebanturi Deditione primum ne uex imperata, & vi ostentata; mox illata. ruri Diti Nec civibus, & ruricolis, qui illo con- sugerant, quicquam proluit, quod, initio defensionem meditati, nonnullos hostium selopeiorum ictibus e muro prosternerent: Quin potitis devictorum eo durior condicio exstitit;
oppidi i, Hispanus potitus, abacto in genti pecorum agmine, alia , varii generis praeda reperta, laetior longE, ac
Huic irruptioni Hispanorum oc- Hispano cursuria. Regni Sueciae Cancellarius, rum equi veni Rex, iub discessum suum, rerum unaniae ad Rhenum praefecerat, re S 'i
copias, hie circumcirca commo rantes, citatis nunciis Moguntonia
convocarat: Retracto etiam Christia. no Comite Palatino, qui cum milite nonnullo, ad silendum O,l ae trans Rhenum progressus , in itinere jam erat. Et phditatus quidem intra mu- .nitiones, quibus Moguntia cincta, satis spatio as castra metari , equitatus
vero, ejusdem Comitii Palatini di ctu, pridie Iduum Aprilis, Rhenum
Moguntiae transiens, ad exploranda hostium consilia de intentionem, propius accedere illos jussus. E quibus Rhingravius cum Legione propria, de Cancellarii cohorte draconum, nec non mille delectis scio retariis, inseriorem Ulmam, vicum ad sesqui milliare Mosuntia AltZhemum .verius, di situm, insedit; reliquus eques cum
Palatino sensim insecutus, dimidior Rhingravit statione , adeoq; integro 1 Moguntia milliari sub dio tetendit: sociis, qui procubabant, si hostis infenso animo in eos quid moliretur, subsidio suturus, de in omnes rerum occasiones pervigili cura intentus. Credibile enim erat: Hispanos, Regiis adeo vicinis, suarum pariter ὀc hostilium virium facturos periculum. Hac conjectura ductus Rhingravius draconibus se selopetariis in vico, muris circumdato, relictis, cum equitibus aliquo post intervallo, qua Palatinum
versus via & receptus erat, statum cepit , noctemq; insomnem illic egit in procinctia. Interim apud Hispanos, ex hospitio, quo Comitis Isenburgici Legio
diverterat, panico tumultu exorto, ad
arma suisito conclamari. ' casu
dum universus equitatus,raptim equos insiliens, conglobatur, errore licet
postmodum agnito, generalis Exerciutus Hispanici Commissarius, Lucas