장음표시 사용
331쪽
RE... sum Haud longo intervallo post,Rex, Regis jussu, inchoata re, sed neutruma in tu ante Decani cujusdam tugurium prae- bi consummata, ad Regem Monachi- si iam datitium pecus conspicatus, homi- um Bavariae demum se contulerat. ZUoω- nem , capillo arreptum , insigni Zelo Et conventum sane illic de plerisq;, ur accensus , ipsemetJustitiae militaris sa- nec obscura de indecisis, promissatelliti ad poenam transdidit , his verbis. utrinq; moderatione, spes apparebat: Heni, mi fili: Satius in, ut ego Conclusione foederis eapropter haud Ondeno saevis tuis supplicio plectam ue dilatum iri. Resumta igitur ad N . qvim ui -- non a te modo , sed a me ribergam tela: Sed a Britannico Le- quoque, o omni Exercitu meo, set, gato condiciones propositae omninoriorum tuorum poenam exigat novae, & faciem rei mutantes, adjectis ' Rei de si. Dum ad Furiam Rex sedet,Conra- nonnullorum articulorum appendia Iesaea ex dus Borgstorssus, Electoris Branden- culis E quibus, nil serio agi, nec sce- peditione burgictaribunus,&adRegem,ut regi- deris quaeri perfectionem, Rex suspi mentςm .arum ac Brandenburgicarum copiaru cabatur. Marchioni ergo Hamilto-suῆ -ρο cum Electoris Saxoniae milite conjun- nio, delectuum habendorum in m sendarum, maturandaeq; in Sile sim gnam Britanniam , ut diximus, eunti, expeditionis satageret, Legatus, ter- latentes hujus processus causas inda- .lio Nonarum Septembris, cimitteba- gare, Regem magnae Britanniae, tur: Accepto sequentem in sormam iis arbitris, de eo edocere, Hiorum responso. Regem inconjunctio jam in non proba em, ilia utar turiare, una in essectum deducta foret, no e retracta- mandatis datum. re rem actam: Interim ejusdem Tribu- . . '
ni curae is fisi committere; si copiae 38. Sed patiemur capitales
regiae , m diuribuendis hospitiis ae an- hos duos hostes, castris collatis invi-nrel , pami cum aliis jure habeantur. cem limis contuentes,l laboribus pe- res adhue m inremo, riversa u- riculisve, rae exantiarunt, paulisperre sententiam: Nec enim de scopo con- interquiescere: Conversa interim adjtinctionis exacte liquere, o copias has illa mentis acie, quae ,dub hoc tem- idoneo Duce, qui m Silesiam aeducat, pus, alibi locorum contigpse, com-ώmmota eum imperio praesit, desitu- pertum habemus. δή. Nolge ergo i S moveri,sed in pria In Isseidio agro Pappenhemius
sinis hospitiis sub Drausa ad suum, Dudei stadii Urbem & alia nonnulla aut Reg. Cancelgaris a ruentum: tavi, loca , sub discessum suum, praesidiis se os Rex ne eat, certo venturus, is qui firmarat: QVae, confluente eo rusticO- agro rectis id , pro re nata , facto opus fueris, rum colluvie, conterminam oram, pruat
imperaturus t. tavod si, Electorem milite pend viduam, crebris factis e Suxoriae intra fines suos ab hoste oppu- cursibus, ferro flammaq; in stabant. gnari , o adfui inuorumve defensionem, Post Pappenhemium autemRhenum,
foetorum implorare auxilium continge- Molamq; versus longius digressum, 'ret, minime gentium sinoendum jub Georgius,Dux Luneburgensis & Bauctistro, sed laboranti Myrus suppetias disius, commoda occasione aliquid eundum . tentandi oblata, nihil habuere antia M., hi, E castris Furtenstriis Marchio quius; quam intemperiei huic mede-nem Ha- quoq, Hamiltonius in . magnam Bris hi, malique ab Isset lia progerminantis milioni-tanniam a Rege ablegatus: Ut, co- radicem excidere funditus. Hac in-umi dx' piis plerisque, quas anno adduxerat, tentione, quarto Iduum Julii, simuI 'Rμ m morborum ac belli intemperie absum- ac Pappenhemius Visurgim tramise- μ' S- tis, novos aliarot millium haberet de- rat, castris Hildeso motis, Baudisius lectus, simia, ut magnae Britanniae cum equitatu, per Aleseldam,in Lei- Regem de tractatu, livi, ejus nomi- nae ripa , adverso flumine iter habuit: ne, cum Henrico Venio , foederis in- Qvem Dux Georgius & Lohusius cumeundi, hactenus intercesserat, refer- peditatu, ad sinistram Bochelhemum rei. Venius enim primum cumCam- versus flexo itinere, subsequebantur. piductoret Hornio Herbipoli, mox Inde, junctis iterum viribus in Duca. cum Regni Cancellario Moguntiae , tum Grubenhagensem, & Isset dium i Porro
332쪽
porro agrum itum, nec mora interposta, cinctum obsidio Duderstadium. Urbs haec valido peditum, maximam partem abiectorum , centum supra mille, nec non quadringentorum equitum praesidio insessa eratia: Quibus magnus agricolarum numerus accesserat. Nec munitio loci adeo parvi momenti, aut vilipendeta: Exteriora quippe vallo superato, spatiosis pratis & hortis interjacentibus, aliud sessatum, eoq; tramisso , interior, quamvis minoris molis, agger, & murus firmae structurae expugnandus restabat. Ad quorum omnium defensionem si militari modo Caesariani obstinarent animos, obsesso magni laboris, diuturnaeque operae sore videbatur. Et rem quidem impigri aggressus regius miles, dies noctes it; Eumum, nul-Ia intermissa quiete, moliendo, sexta luce suborta , ad exterioris fossae labrum accessus jam promoverat: Sed fortuna tamen evidenter potiores sibi partes vindicatum iit ; obsessis spem, mediaq; defensionis abjicientibus, &, nono Calendarum Augusti, deditionem, obsides emittendo, ultro osserentibus. Dum ergo Regii audiunt condiciones, dum reddere parant,ecce seditio, inter gregarios repentE exaestitans. Ducum hostilium animis te rorem ac confusionem tantam injicit: Ut, eadem adhuc vespera, Regiis adhuc consultantibus, Magistrum equitum, protectionem ac tutelam adversus proprium militem, exuta imperii
reverentia tumultuantem , nominesu ribuni Heisteri, Praefecti Urbis,
ec aliorum Ductorum, imploratum, denuo ablegarent. Avidis autem manibus occasio haec arrepta, missisq; postridie summo mane duabus in Urbem Legionibus, cum praesidiariis, ut arma deponerent, transactum: Qui hac lege, ut regiae militiae nomen clarent, omnes liberijussi; Ductores vero, inter quos octo equitum Magistri, de decem peditum Centuriones, uta jure gentium captivi, Magdeburgum sub custodia amandati. Duobus eqvitum Magistris exceptis: Quorum alter, Georgio Duci antehac stipendia merens, & ad hostem transfuga, intercluso ad furcam spiritu pendulus, levitatis poenas dedit, alter, qui pariter
Landgravio Hassae militans, Dominum absque justa missione mutarat, asservatus est, Landgravio, edendi similis exempli, tradendus. Duo tantum. modo militaria signa, alterum pedestre, alterum equestre, sed ultra hae eduodecim tormenta, & insignis commeatus copia hic reperta. Nec, Duderstadio capto, vicina circum loca, quae Pappen hemii miles tenebat, sustentarunt diu, sed continuo imperata fecerunt : Inter quae agricolarum , in armis repertorum , complures trucidati, complures pagi exusti Se in cineres redacti ; brevi 4; pruritus, qui eos titillaverat, finitimoqinvadendi, in dolorem versus, evanuit. Vallum & munimenta Duder- stadii, quod mirae amplitudinis essent, nec exiguo praesidio defendi apta, militem autem particulatim hinc inde dispergi, consultum haud videretur, Georgius, Dux Lune burgens , habito ea de re prius militari senatu, dirui ac solo aequari jussit: Ne , ut Iractenus fuerant, ita imposterium denuo fierent praedonum nidus & recept culum In Brunsviicensi Ducatu, Caesa svelphet. ris, qui Guelpherbytum mordicus ad- bitum ob. hue retinebat, miles ad mille pedites, sidetur centum viginti equites, te quinquaginta aut sexaginta dracones, Bruns igae Urbi aliquammultorum capitum armentum abi pens, civibus occasionem dederat pagi, medio Brunsviigam in .
ter& Guelpherbytum loco siti, 'unigen vocant subitaria munitione
circumvallandi , militeq; nonnullo muniendi: Quo huic malo in futurum praecaverent, de excursiones hostium in subjectos Urbi campos refrenarent. Nec diu post, currente menseJiilio, Dux Brunsmicensis copias quasdam, hinc inde raptim collegas, Guelpher-byto admoverat propius: Explorato enim ipsi erat cognitum, hostili praesidio vix duorum mensum suppetere vimim. Messis ergojam maturescentis proterendae,& commeatus, viis ciriscumcirca insessis, intercludendi, eaque ratione deditionis omni alimonia deafectis extorquendae inierat consilium. Id quod sane, quantum militum paucitas de exiguitas virium admitteret, effectum datum, te hac occasione levibus
333쪽
bus lapicin cum hoste velitationi- dio mox, generali itidem cassiariam.
bus certatum, nec omnino iacruem rum partium Commissario , permu-Occumbentibus hinc inde non. tando actum. Verum Electoris Sa
nullis. Facto autem hunc in modum Xoniae captivus hic erate Ut lenta& Guelpheristi circumsidendi initio , tenaci custodia a Lipsiae vim deditio- Georgius, Dux Luneburgentis, cum ne hactenus detentus, ita, dum Regii . Lollusio & parte Exercitus, post Du- permutationis satagunt, subito, data derstadium in potestatem redactum, tamen reversionis fide, ab eodem ad ineunte mense Augusto,eodem venit: suos remissus. Quae res dicti Eriei Diuturni & taedion obsidii telam per- Andrex liberationem distulit: Do 'texurus. nec hostilibus vinculis audaci pariter Cordatiores, Protestantium par- ac ingenioso facinore se extricandi on tibus addicti, quamplurimi magni no- ferretur occasio. Id quod suo loco ac nimis Viri, jam tum censebant : Satius tempori reservamus. Captivo autem longE, & ad rei summam expeditius Rex, simul ac de casu hoc illi comperfore , si, vel pherbyto provincialium tum est,Melchiorem Falckenbergium armettorum turba, & nonnullo milite substituit: Demandata eidem in Saxo- eminus clauso, universum regii Exer- niae inferioris tractu , & ad hunc E citus robur, Visurgi tramisso , Nest- ercitum, generalis Commissarii fuimphaliae infunderetur, &, fixo illic pe- ctione. de, simul delectus hostiu, qui, Gronse Interim Baudisius, cum parte co- nauta feldio urgente calebant ut quam ma- piarum ipsi relicta, quibus Hassiacae: V' ςum xime, disturbaret, simul, tanquam in nonnullae iunctae, in Westphaliam ης η in hostico, semet non refocillaret mo- penetraverat. Quo Dimelae flumini UI'' do, sed novis quoque roboraret sup- appropinquante, Pleriqi civiuVOlck-li λα plementis. Venim particularis re- mariensium, perfidiae, in Hassos olimV. spectus in Bruns icensem Ducatum exercitae, mala sibi conscii, & ob id , praepotuit, Exercitus l. b artiti exempla in se editum iri, haud injuria Baudisio, Westphaliam versus eunti, metuentes, una cum praesidio, laribus altera tantum pars relicta, Guelpheo desertis, gladio vindici cervicem sub- byto altera admota: Spe certa felicis traxere. Missa autem illuc a Baudiso Hassorum,d venatoribus conflata, cohors: Quae Urbem, nullo resistente, ingressa, direptam prius, & portis
murisq; nudatam, Vulcano demum consecravit. Hoc vicinorum infortunio territum Warburgum, & aliae, alia, decimo octiso Calendarum Se- hoc tractu sitae, Urbes, tempori ob-ptembris, dum largissimi , de coelo Viam missis, qui, imperata ficturas , ruentis, imbris nube velut tectus, Ur- declararent , Baudisium placatumbe effunditur, Regiorum stationem , ibant. Hic vero porro movens, Pa- qua Lohusius tendebat, valida manu derbornam vi adoriebatur: W estpha- invadere tentans, solitum suum fortu- lo Tribuno, qui binis millibus pedina lusi ludum, & Erigo Andreae, ge- tum, quatuor equitum alis, & sesqui-nerali Regis Commissario , illusi . . mille armatis provincialibus nixus, il-Quamvis enim hoste fortiter r ecto, lic curabat,locum conunis sum strenue clades Regiorum intra unius grega- Propugnante. rii mortem steterit, Commissarius t Ubi nos vires nequicquam alte men hic in tumultus turbine, ad pa- rentem relinquimus: Transitu in Sistum Linden, medios in hostes dela- lesiam facto, quid rerum actum ibi su psus vix demum sensit : Qui undiq; rit, contemplaturi.
circumvento injecere manus,raptimi oti
intra praesidii septa secum abduxere. 39. Quarto Iduum sulii ,βψ
Sedulo quidem de liberando, & pri- Arnhemius, Electoris Saxoniae Cain mum cum Grammio Tribuno , eoq; Piductor, Sittoae proximarat quidem; - ted series mille militum praesidio, sub 'Scham eventus, dc deditionis , alimentorum inopia brevi subsecuturae. Ubi te. Dum sic ad Guelpherbytum de .giusCom- sidetur, parum accidit notatu dignuse: missarius Nisi quod crebris eruptionibus obse hostium fores ab hoste inquietarentur. Inter
Parum procedente, cum Walmero-
334쪽
schaumburgio,caesareo Campiductore, aliisve summatibus Ducibus, de- sensam, adeoq; secundi successus spe vix tentandam. Nec hostis, utut ignibus artificiosis Arnhemii jussu injectis,& tormentis crebro in Urbem fulminantibus, protrudi inde adapertum certamen poterat: Quapropter ab Arnhemio Lubenam mox, & Hojers-werdam porro retrocessum. Amhe- H er erda, post dies aliquotmtu Glo quieti insumtos , motus iterata vice WV m Exercitus, & flexo in Silesiam itinere, Pre' ' Saganoq; a tergo relicto, Glogovi Vmaiori admotus. Ubi, penultimo Calendarum Augusti, portae , securibus pars, pars crepitaculis refractae , latum Saxonicis, vi irrumpentibus, praebuere aditum. Capti nonnulli milites, cum ordinum Ductore: Qui, ut primum hostium impetum evitarent,in arcem refugi, dei aeviente paululum ira, victoris arbitrio se tradiderunt. GotZius autem Tribunus, cum sex equitum alis, & denis peditum signis hie servans, in Basilicam transpontem, praevalente hoste, se receperat: MOX, Saxonicis, ponte in potestatem redacto, vim intentantibus,&, violentissima verberatione d tribus
Dggestibus instituta , ad serum usq;
noctis sine missione continuantibus, eo fiecessitatis redactus, ut deditionem offerret. Nec, repulsam aliqvoties passus, destitit, sed , instantior semper, quod volebat, impetratum tandem iit; iisdem tamen legibus,quas Fridiandius Pragae Saxonici ndulserat: Ut, nimirum, depositis armis, &vexillis signisq; relictis, miles abiret. Ita, in jacturae Pragensis solatium, potiti Saxonici denis pec una signis, sex equestribus vexillis, d septem , unde vexilla direpta, hastilibus: Quae, in puteo abstrusa, latibulo suo militum eruit sagacitas. Rei quoq; tormentariae, & commeatus copia non temnenda , una cum octo machinis minorum gentium , binisq; mortariis in
Et Lube, Glogovia expugnata , Lubenaeriam, Si quoq; Stenoaeq; oppida, nec non adnoamq; Viadri transiitum isthic exstructa mu- cum mu nitio, ab Arn hemio subacta. nimento haee prima suere expeditionis Silesiacae rudimenta: Quae utut sati
prospera viderentur, cordatiores tamen, & communi causae addictiores id
maxime pupugit; quod Protestantes durius penὲ ipsis tractarentur Pontibficiis. Horum etenim bona ac sun. di, maximε Ducis Fridiandiae, in pro tectionem ab Aria hemio recepti, &capitalis furcae rotaeve poena violentis eorum depraedatoribus praestituta. Caesariani interim Balthasari de inae C. Maradas, Schaum burgii, Maiisset dii, tariam re Schai oti hii & Iloiductu, ingruenti cupς Mim malo, ne latius serperet, se opposituri,Lembergi undiqueversum coierant: Quo inaudito Glogoviam Arithemius retrogressus est; lixo illic pede, Regis Sueciae & Electoris Brandenburgici copias, quae in itinere jam erant, opperiturus. Culus abscessu Stenoae oppidum munimentum ponti praetvisum, levi negotio, vix triginta tormentorum ictus exspectans, in Caesarianorum manus reciderunt.
Jamq; hostilis Exercitus, ad quin- .Regio indecies mille praesentia capita aestima. & Branius, Glogoviam porgebat; spei bonae gi plenus, & ad ersarios tota iterum Si. rVm fa
tae tuitioni cum summo imperio Re- gis nomine hactenus praefuerat, Saxonicis sejungentes, spem eorum & iter, animo praecepta interpellarunt. Nec enim opus erat hostem quaerere, qui, pugnae avidus, grandibus gradibus in occursum properabat. De conjunctione la expeditione Elector hae Elector Brandelaburgicus , jam frandς ante sex menses, apud Saxonem serio burgiςus laboraverat, autumans: Copiis nonnullis in silesiam transeuntibus, et ii 'emaia iam si ultra Saganum, Sprottam , dctatῆam. Glogoviam penetrare, pedem , fige- biliare haud daretur, vires tamen Protestantium novis supplementis mirum in modum augescere, & in validi Exercitus robur excrescere posse. Dicionibus insuper suis non modo securitatem hac ratione partum , sed adversae quoq; partis molitionibus occursum , diribitoria disturbatum , intentionem, novis, qui maxime tune servebant, delectibus impeditis, in-.terruptum iri. Noluerat id tempo-
ollegae desideriis assentiri Saxo:
335쪽
Nec, pro statu militiae suae, qui tunc Non adhucdum de Regis mente, Cestram erat, ingruente praesentissimo ab ho- id temporis, constabat; quam exquisi-denburgi ste in diesque magis ac magis invalescen- tum Sigismundus Marchio Conradum mi U Borgstornium in superiorem Gernin- 'μ'niam miserat: Nec ob id tamen Arn- hemio de con; unctione penitus repulsam dare visum. Nullus enim dubitare Marchio; Electorem Saxoniae, si, expeditione suis viribus unicἡ scepta, propitia fortuna uteretur, occupata loca sibi soli asserturum, nec admis rum alios in communionem lucri, quod sui Glius impendio & peri-culo peperisset: Id vero si fieret, Re- .e postmodum & Electori Branden-urgico, inuauendi ab hac parte ho- . .llis occasionem praereptum, acii tum ibin hosticum interclusum iri. Sin Saxo, viribus aut fortuna impar, succumberet,cladem quoque in Marchiam non . posse non redundare; tot uimi; hostilium armorum robur,felici rerum successii ferox, in eandem non minus, ac
in Lutatiam incubiturum. Victoriae itaque fructum Saxoni, si lus in hac
expeditione relinqueretur, peculiarem, cladis Vero camnum commune
fore. Junctis e diverta copiis, nec victoriae parte Regem & Electore Brandenburgicum defraudari , neci cladem ita iacile, extimescendam x Quippe tutius unitis viribus hostem nunc invadi, quam , profligato Saxo- me, separatim a Regiis & Brandenburgicis postmodum repelli. His de causis Leuchimarus, in- rterioris admissionis Consiliarius , a Marchione ad Duxvalium misius: Ut, de regio. milite nonnullo cogendo, MElectoris Brandenbursici copiis in hanc expeditionem associando, sermonem consequi.
Duvialius tegotii adeo ardui ase Et Regilbitrandi licentiam sibi haud usurpare demum, ausus, ad Stenonem Biel ken, Baro- sedcci tonem, ordinarium Regis in Pomerania P a. . ulteriori Legatum, Sedinum se contulit: Ubi, re in consilium deducta, decretum communi sumagio tactum,& Custrinum Leuchimaro tran Smissem , sequentis tenoris. Mi quidem hac de re a Rege habere in mandatur avropter certi decerni vix quicquam
te discrimine, Exercitum partiri,consultum duxerat. Quapropter Bran-denburgicus Elector, militem suum Saxonico jungere, ac procul territorio amandare, non minus abs re suerat arbitratus: Quippe qui hac ratio- ne confinia propria verssis Silesiam
omni militum praesidio nudari, hostiumq; imuriis exponi providere . Non ob id quoq; proposito Branden- burgicus abstiterat; sed, a Saxone ad Regem & Regios verius, de milite nonnullo suis copiis adjunpendo, &expeditione in Silesiam lascipienda,
Nec improbari illa Regi Sc Regitis; ob varia tamen intervenientia obstacula longiuscule disseisi: Brandet burgicis flagrantioribus, quam v moram eiusmodi ferrent. Solis enim, Duce Tribuno Borpstorssio, rem ten-
are visum: Qui, iub M i ingressem, nonnullis copiis Francolario Cros- nam primo movit; Ubi, quid animi civibus & praesidio foret, experiri avido, hostem simulare, libido incessit. Sed magno haec penE constiterat, & capite ipso: Cujus tegumento aifixa pluma rapido tormenti ictu decussi. rosna Griinebergam , quam hostis deseruerat, & hinc Frei stadium ibatur: Unde,a Croatarum manu, de improviso ingruente, perculsi, Bran-denburgi cito gradu Crosnam retro tulere pedem. Volo autem & intentione sua hac ratione frustratis tamdiu opperiri necessum fuit: Quoad Saxo quoq;& Arnhemius animum huic expeditioni adjicerent, plenisti; , ut di. αimus, velis in Silesam inveherentur Arelim Tunc nimq; Aria hemius, simul mius tan aeologovia armis ejuscederet, Sigi dem ipse mundo a Kockerit Z, subTribuno, ad ς me/gi Sigismundum , Marchionem Bran- deriburgensem, cui Et ector, in Borussam proficiscens ,reru in Marchia clavum commiserat, ablegato, simul victoriae& secundi successus, qui bri in ipso expeditionis exordio fortuna onatui ejus arriserat, facere participem: Simul, ut conjunctio , tanto ambitu post. Ne tamen um interim pro com hactenus quaesita, in effectum confer-mum bono, fructuos exitu συId tentan retur, postu lare. - ir uriabaIur occaso, Ied utriusque
336쪽
I his minoris pii, heroici , ae lauda- dens. Siquidem conjundito Arnhe
biles conatus, pro viniis, ab ipsorumistave parse promoveantur ; Duc a. promtam ad ea omnia exsequendaci paratum fore , quae communi caus abigi dis, o infringendis hosium viribus facere videamur. Leuchimarumtamen, prouto feceris, de Hectoris Brund nburgori copiis regio militi non consuetendis modo, operam daIurum, sed uniis ejusdems etiam imperii vincu-
mio cordi foret, ante omnia regium
litem, pari cum suis numero, intra Glogoviae majoris admitteret munimenta , dataq; simul fide promitteret, cib Omnia loca, quae imposteriimoccuparentur, Se regio, & utriusq; Electoris milite firmatum, a Regios & Branden burgicos aequo cum axonicis jure, quoad sustentationem is arct usa ingendis 1, deblia, honoris & alimenta habitum , deniq; 3 re- ac repectus praerogat a Iummo Regio. giis copiis debitam, ob Domini dignarum Duri relin exis: p. malu ct tionem , praerogativam ubivis reli- incommodis, exaequato purium impe- mam iri. Haec inter postulata Arn-ris oriri rivis, occurratur. Branden- Cui conditioni a Branden burgi burg corum latere promt8, & sine ulla chse ficultate assensum est. ' Duwalius ergo certis , qVorum cynosuram, dum Regi aliud visum so .ret, sequeretur, mandatis a dicto regio Legato instructus, Augusti Calendis Zullichoam movebat : Trahens secum propriam veteranorum peditum Legionem, octo cohortibus constantem , tum Comitis Crassertii duodecim pedestria,& tria draconum, dequis adhuc carentium, signa; Erici porro Iohannis Ullspurii Tribum bi- hemius primum penitus rejecit; quod Glogoviam a Saxonicis solis, absq; sociorum adjumento, expugnatrim diceret: Inter reliqua tria , duobus prioribus facile assensus est , nec tertio admodum repugnare visus. Du alio autem in priori sententia persi stente, nec alia ratione vel transver sum pedem processurum , rotundo ore asseverante, Arnhemius, penultimo Iduum Augusti, sub noctem, ipsemet ad eundem se contulit: Nullum non lapidem movens, ut ani: mi destinatis hominem emoveret .
Sed surdo narrari fabula , Du a nas draconum alas, quas ipse DuNa- lio dictitante: Non ilicere sibi, gratius, Regis auspicio, nuper conscri- du ulterius promoto , concreditumpserat. Zullichoae Brandenburgicus miles, quindena peditum signa, &novem vexilla equestria praeferens, duini Kotteritrii Tribuni, pridid Nonarum Augusti, Duruatiojunctus, imperio que ejusdem , prout convenerat, obsequi jussus: Mox,nulla mora intemposita, Glogoviam majorem toto agmine properatum. ,- Ultimo Iduum Augusti, quando mora ejam Cultelam majorem, pygum unico ' μ' tantum milliari Glogovia distantem, '' perventum erat, Caspar Κlit Zingius, feneralis apud Saxones vigiliarum 'raesectus, Du alium convenit: Abnrnhemio, quod ab hoste jam propin-rvo discrimen haud leve immineroiceretur, ad accelerandum iter &conjunctionem maturandam missus. Verumenimvero Durualius illotis quod unt) manibus rem tantam
avedi nolebat, Clitzingio respon-
militem Micipiti bellorum aleae objicere , ni de receptu prius iris utramq; aurem tutus foret. Conistra disseri quidem , Electoris Saxoniae , . ut amicitiae necessitudine devincti Principis , copiis Glo viam obtinentibus, eandem Regiis Caestari securitatem : Non tamen uwalio deesse, quod regereret , nimirum, nec e ratione belli, nec e Resis existimatione ac dignitate videri, ut in alieno, quamvis foederato Sc amico, milite, receptus sui fiduciam ac fundamentum collocaret. Jarmi; , conjunctione seposita& insuper habita, infra Glogoviam ad Viadrum , qua Carlatae arx ripae imminet, locatis castris, pedem figerre , cum animo suo constituerata :Quoad novis 1 Rege & Electore Brandenburgico mandatis instrue
337쪽
Cuyn ' Arnhemius ergo Duvialium sen- Saxonicorum peditatus restrictior, vi- 'μ tentiae praeceptae immobilem, tacul- ginti septem modo cohortibus con- bhἡ tale aut persuasionibus ullis labefacta- hans: Equitatus vero, sub quinquaginii, i his iapo se desperans, ipse de rigore suo . ta vexillis , toto campo se diffuderat. te, dactili. aliqvantulum decessit; tandemq; post Hoc militum, ad sedecies mille capita longam disceptationem conventum: astimato, robore recta & intrepido Urbem Glumiae, regias o utriussEle- animo in hostem itum: Qui de con-ctoris copiari aeqvojure obtentu ae,m- junctione jam ante certior factus, resilicam tamen, ex adversos tum, Saxon, lato gradu, Stenoam properabat; fici olis relictu iri. Hac de re Arn- xurus illic pedem. Ita ut Foederato- hemius syngrapham concipi jussit, a rum Exercitus, ingruentibus tenebris DuWalio subscribendam , qua conti- ibi pernoctaret, ubi hostis praeterita . nebatur. Receptionem regis o Bram nocte stativa habuerat. denburgici militu non, ni praesentis ex- Inter viam postridiὰ statim aemu- Pringin peditionis cause, feri: Harperam, o latio inter Regios & Saxonicos exse-teri Uio AEnhemio cofunctionem Exercituum rere se coepit: Exorta de praerogativa *β' λ' haud diutius necessariam judicante, primae aciei contentione. Dii alius Dum alium, ad suos Gogo via iterum enim ob Regis sui dignitatem semperia. bhi. educendos ob ictum fore; siqvidemtam & ubivis hanc sibi vindicare: Arnhe-iijum.
Nor Saxoniae in communione praesidii mitis vulgato Exercitus, iter facientis, aemula- perseverare nolget. Dumalius vero syn- mori inhaerere, &aequum censere i uctio. grapham, qVod secus, ac conventum . permutatis vicibus, qui pridiὰ princi- fuerat, conceptam diceret, subscribo- pia obtinuerant , postremam hodiere, & ita fidem suam obligare, quo aciem clauderent. Acerrima verbi Amhemius intendebat, modo renuit. velitatio haec fuit: Saxonicae militiae Nihilo tamen minus quatuor pedi- Ductoribus in aculeata dicta erum-
tum Bomii, totidemq; e Craclitii Le- pentibus, &,se Woque Domino suo mi- gione signa, regius ac Brandenburgi- litum, non vidioris turia, aut talium, cus miles, intra Glogoviae moenia re- os epraefatione honoris nominarecepta, & conjunctio e vestigio in effe- vix licet, nomine censeri, praeferenti- etiam deducta. Adjectae autem com bus; Duruallo econtra, Regis fui emi-junctioni sequentes condiciones. Vm nentium hae in re unice ob oculos sibi bes is loca, qt impose tam, cum S , propositam, asserente. Pervicit quoq; occupare se hosti extor ere daretur, Durualius : Sed Saxonici interim, ad in utilitatem omnium trium Magnatam, exiguum ponticulum & cavae viae angvorum viribus ct impendios erat, δε- gustias praeterita nocte propius Regiis nec ipsis de eo aliter conveniret puerium, divertentes, gradum acceleranao ,& ad praecavendam aemulationem , ponti lum hunc viamq; transgressi, Arithemium inter Dumatiumq; forsan iter praeceperant, interque altercatio- suborituram, intentiones atque consilia nes istas adeo longe processerant , infideliter invicem communicatum ; nec Regiis, licet militari gradu secutis, non sqvid communi nil agis isterne- sequi festinantes vix daretur. Donec, retur da Duci alio Regiorum ae Bram hosti viciniores, gradum stiterunt, Adenburgicori , ab Arnhemis SaxonD Duvialius superiorem , Regis digna-corum Vera exsecutioni mandatum iri. tioni debitum, in acie locum denuo
Ita sexto Iduum Augusti, lustratione prope Glogoviani instituta, a Regiorum parte viginti septem peditum signa, draconum undena, & quatuor equitum vexilla in campo fulse-
nactus est. Quinto Iduum Augusti, circa me- Foederiridiem, Stenoae Exercitus appropin-toru Si quabat. Ubi ad transitum, inter are- noam aa narum tumulos , hostis venientibus ν --runt: Elector Branclen burgicus quin- initio se objicere visus; sed mox le- decim, ut diximus peditum cohortes, vi inde negotio depulsus, & in castra& novem equitum alas adjunxerat, rejectus. Foederati autem, tormen- universumq: Dii alii agmen sexasin- tis collocatis, creberrime detonata sex cohortium de alarum recensum. bant in hostem, insigni cum ejusdem
338쪽
Brage : singulis enim saepius ictr-bus denos ac duodenos discerptos, mutilatosve, captivorum relatu post- . ... modum Paruit. Perculso igitur &infracto animis hoste, vetus Dum
lii, meris veteranis & horrido Mam. tis operi insuetis constans Legio , Mauritio Duwalio praeeunte , St - noete oppidum , insultu facto , tentare jussa: Dextro adeo eventu; ut hostile praesdium ad internecionem Pene. caesum, nec pauci in Viadrum Praecipites acti fuerint. Inter quem
tamen Violentae expugnationis tum
hinem igne fori ortuna CXOrto , . oppidum voracibus flammis abis
Diversici Sub felix hoc expeὸitionis sus de hostς ceptae exordium , primo quider iinvRden' Arnhemius & Duvialius concorditeri, alii & ςonspirare, & pariter eo ferri: Pro
. grediendum sine mora , utendum iopinio. Victoria , & hostem, cujus vires , in mci. Unum contractas , uno hoc ictu debellandas summum Numen manifesto iis exposuisse apparebat, ipsis in castris oppugnandum 3 priusquam
reciperet animos. Videre etenim eminus erat, in hostium castiis omnia et erroris completa , & impedimenta , calonumve ac lixarum turbam, - nullo ordine servato , Wratista
iam emis a fuga petere. Simul ut vero tympanotriba ab hoste missus literas, nescio quas , ad Arnhe- inium detulit, in diversam hic statim abscessit sententiam, perhibens Lyci certi angustias , qvo Exercitusmon nisi flatim , tribus eqsu simul euntibus traduci posset, adbue resare superandas , solem autem jam ad occallum vergere 3 adest , confu-ionis evitandae , ulterius progredi , aut in hostem quippiam moliri, haud consultum, Hinc. DuWalius , qui
cum suis, ut primam aciem obtinentibus , castris hostilibus proxime successerat , aggredi eadem promtus , & per Baronem Sadowsky , equitum Magistrum , Arnhemium , ut cum hoste implicato , ubi opus succurreret , semel iterumque flagitans , toties, non sine admiratione omnium , etiam qui Arithemii
imperio suberant , militiae Ductorum repulsam ab eo tulit : assultum idcirco ad posteram usque luce rei
δifferre coactus. Hostis autem , re
sumtis hac mora animis, perpetem noctem insomnem ducens , de iam si orique suae invigilans, 'lispulsa no- .cte , in tantum se firmade, & in eo stare reperiebatur statu : Ut aggressurae alea tentanda haud amplius
Post factum itaq; virium & aniaritamifimorum periculum , dimidio supra caiisa ad Stenoam milliari , Viadrum ponte Steno minsternere, habito con filio , deere dvirundetum : Quo Caesarianorum in sativis suis ab utraq; fluminis ripa infestandorum esset Occasio. Jamq; pontis construendi opus per aliquod dies strenue processerat , quando hostium gelecti ad bis mille scio- petarii illo contenderent: Milite , qui ulterioris 'ripae defensioni , exi- guo propugnaculo raptim excitato, insistebat, inde dejecto , Pontis structuram praepedituri. His vero repulsis , hostis recipere se , & sensim deserere castra. Equitatus
enim, tramissio mox Viadro, ad munimentum ultratum ordines statuere 3 quem peditatus maximam pamtem e vestigio seqvi : Quingentis
tantummodo stlopetariis relictis , i, castrorum vallo aliquamdiu defenso , Exercitui pontem transeunti, tutum praestarent receptum. Conspicatus id Du alius, dra-QU E Ducones suos curriculo castra invo- lius illare , & equites, terga invadentium Metin'suffulturos, admissis equis , raptim ας
subsequi jussit. Nec hostium reliquiae , quotquot In castris superabant , aut terre irruentium audaciam, aut exspectare saltem ; sed de Uabendi 3 quam pugnandi ratione magis soliciti , ad ponte
pro se quisque propcrare : Non sine multorum caede , Regiis fugientium vestigia acriter prementibus. Nec pauci , quibus , ponte praecepto , viam Regii intercluserant , in Viactum praecipitantes , dum ferrum fugiunt , undis hausti perie
339쪽
Munime. x Spem hinc, belli ratione sup- Caesaris Exercitum annona, ae rebusto quoq; pdlata, Du alius certam conde pe- ad belum necessariis instruere; tum trans fi u- rati etiam trans flumen, si instare- eidem , prae lente hoste , is necessitatetur, in hostium munitionem, nullo exigente , receptum in Urbem, autob periculo, & insigni fructu aliquid te a- Urbu maenia O tormentorum protemtatum iri: Arithemium itaq; , demi- onem, aut denique liberum per Urbem lite nonnullo navibus in oppositam transitum praebere vel nip Ad quae ripam huic fini trajiciendo , admonu- civitas, re in consilium deducta, re-it. Eo vero moras nectente , ipse, spondit A Caesaris partibus flare , morae omnis impatiens, Culem annum debitae obsequelae vinculo ob inor,in sub Centurionem , & sexaginta scio- si de Caesaru victuros parirer, ac mor petarios, dictam munitionem oppu- turos. Annonae se reliquis , quae sagi gnatum misci: Cujus praesidiarii, ar- tarentur, Exercitui cae Oreo, quiantismis illico abjectis, vitae solum grati- opus foret, suppeditandis , haudqva- .m il agitabant ό eaq; impetrat , ter am pares esse: Si tamen, pede con
centum, nonaginta sex numero, pedi- santer, o, hostis impetum opperiri a tes regia: miliatae nomina sua dedere. sit, minime gentium eo, quod horum. Arithemii Advcrste partis Exercitus inte- superesse populosissimae civium commu- in petiς' rim , ordinibus minimξ servatis, cur- moni reperiretur, Hi de Iuros. Re-qV 40 sim Wratis laviam petere, & Du a- liqva postulata excusando eludebant: ei clii blius Arn hemitu in Ubsecrare, resecra- Benignis quidem verbis usi, sed ne- μ' 're; ne hostem, cujus proterendi oc- gantibus re ipsit propiores. Respon-caso, divinitus iterum oblata, liqvi- sum autem hoc,quod non satis ex Cae-do se proderet, cladi subducere cer- sarianorum voto obtigerat, eo magis vicem pateretur: Viadrum enim vado ab equitatu transiri nullo negotio posse. Et sane assentiri Arnlicinius consilio, quod tam cffectu facit , quam utilitatis summae , nec infician
dae erat attamen cunctabundus, ali
ud nescio quid agendo , duarum sere
horarum spacium insumere neqvic
quam, hostiis elabendi tempus &spatium largiri: Demum vero cleperationitos perculit, quo minus PraeV1- sum erat: Carolus enim Hannibal, Baro a Dona , spem indubiam iis se. cisse scribitur, dimidiam, ad minimum Exercitus partem, opera & inter'en- tu suo, intra Urbis moenia admissum
iri ; quo facto, de residuo rem in proclivi futuram.
Dum Caesariani, ut diximus, in 'xderauloco satis munitio , quo Olivia Via-
sc quendo iterum instantibus, respon- dro infunditur, castra metantur, F - 'dere. Satis victoriae hoc die partum, deratorum quoque Exercitus, decimo icto jam 4 Voqis advesperascere: Hostem sexto Calendarum Septembris, Wra- autem multum antecepisse itineris, ut, tisi aviae, a Wadri, quae Germaniam deinis sis manibus fgientem, inseris/- respicit, ripa, appropinquans, impe dimentis in suburbio Wratisi aviae reis lims , hostilibus castris, una cum rotormentaria successit: inantum flumina interflua, atq; intersectae paludes admitterent. Et dracones quidε
antecursores hostem magno statim impetu trans Olaviam reiicere: Mox to mentis tanta violentia in Caesariano. rum castra detonari , ut globorum cirrum Ait; quiri e , a sequi, impos bile.
Osariam Decimo septimo Calendarum ad ra- Scptembris, fugitivus Caesaris Exertistaviam citus, quarta tamen pene sui parte dyyn diminutus, Wratis laviam venit , it,
sy' nere ad pontem, qui teli jactu ab Urbe distat, direno, & castris illic
Viadri inter o aviaeq- fluenta locatis: Commodissimo sane positus quo undis, paludibus, & silvarum aspredine cuni volitantiu tempestate statu,quem ab omni parte cinctos adoriri, magnae ceperant, depulsi , tutiora qVaerereres diis cultatis erat . cogerentur. Quae trepida status mu- . Eorum η Mox V ratistaviensium animos, latio gregarios in tantam conjecit sor-Cya qud inclinarent, scrutari visum : Pro- midine mi Ut a Ducibus vix stricto 's. . Positi sequentibus articulis. Numa ferro contineri potuerint , quo mi, ikbh ' Dris pur Utassare, necne, animum mis, soluta ordinum compage, effusa
sum inducer τὶ Porro in spocte: Num fugerent. Sustentatum tamen ab his ad
340쪽
ad provectam usq; noctem: Quando, augescerent, ne tum quidem transi divire, Olaviae fluento haud satis contis,castra moverunt, & Viadrum tramit- tentes, in ultrata ripa consederunt; POnte, quo flumeo Jungitur, flammis absumto. Neathu- Eodem die tumultus V ratistaviae tu viae hac occasione cxortus. Baro a multu Ο Dona, uno cum Henrico V ence re ausus Arnhemius : Priusquamla castrisce Caesarianos castra ad V ratisi aviam dunt.
deseruisse , Foederatosq; rerum illic omnino potitos, comperit. Tunc etenim Caesarianorum , qui transitu Viadri adolaviae Urbem hactenus ipsum abercue iant, jam paris Cr se 1 . recipientium tergo incubuit: Illata
i. Eh. lao, Duce Bernstadens , & Senato- iis clade haud modica , captoq., in turiu in Ao,rum nonnullis, vallum Urbis inscen- alios, ipso Ec stadio Tribuno. Cae disploxu derat , Utrumq; EXercitum , &' - sarei Exercitus reliquiae , quae a cladema armis minantia conismi laturus. utrinq; supererant, a signis haud de Ubi, nescio quae, lubido seu Zelus lapsae, oppetium & Coselani se re- intempestivior ei incessit, disploden- ceperunt.
di in Foederatorum agmen tormenti. . a vi
Quod propria industria eo direxerat . qArridente in Sileria
Ici simul ac comportum vulgo, indi- Foederatorum coeptis sortuna, Frid-diam in gnatione illico efferbuit, &, armis tu- landius, Henricum Holchium, Cam- vadens, multuariu correptis, ad dicti Ducis piductorem , attributis sex militum crudeliter aedes , quo a vallo Baro una secesse- millibus ,&aliquot tormentis cum in-gra siIur rat, Concurrens, musteuin hunc ja- strumento, Electoris Saxoniae confi-Culatorem, seu tormentarium ut per nia, dc Misniam versus amandaverat lludibrium indigitabanto sibi tradi po- Illato ab hac parte bello , reversionis stulavit. Magna importunitate, acer- necessitatem Saxonicis impositurus, bisq; conviciis res acta,& vix, repres- & ad sui de sensionem, omisso hosti so primo ardore, insanienti plebi ho- co, in propria eos re tracti us. Flic, mo eroptus: Qui, satistente post ali- simul ac Vcellandiam attigit, crude-qVanimum motu , duobus Senato- liter admodum grassari exorsus est rum securitatis ergo , comitantibus, 1 Aliquam multa oppida, vici, pagi, igne Urbe excessit. subjecto , exusta: Quam plurimi in-Aenhemi- Aria hemius, qui Caesarianos de- colarum misere trucidati : Et ne foe-υς Glaviae sensionem ultratae Viadri ripae obsti- minis quidem, imbecilliori sexui, par Viadrum naturos suspicabatur, fluminis transi- citum , quae, ubi pudicitiae illarum tum, hoste ex adverso' cum Exercitu ad satietatem usq; illusum fuerat, in universo con si stente , perdissicilem ignem praecipites actae, aut alio necis hic ac periculosae plenum aleae ratus, genere , post pudorem, Vita qVOq, aliam Viadri superandi rationem cir- exutae.
cum spicere coepit. Certior enim
factus,ad Olaviae Urbem ponte qVoqi jungi, Danium , SubΤribunum , primmo, cum nonnullis equitum ac draconum turmis, ejus in potestatem
1nitio statim Adorifum, Hosum,& Annaberga certo pacto in ejus potestateni venere : Sed , eo susq; deq; habito, Adorisum & Hofium, quorum posterius tamen direptionem alia redigendi, illo ablegavit: Mox, quot Ioachimicorum millibus redeme cum potiore Exercitus parte, eodem rat, maximidia partem militari licen-- ipsemet subsecutus. Intersciderat tia direpta: Abhinc Olfniciam cum tamennii per hunc quoq; pontem Ro- valida naanu properatum : Cujus cistochius Tribunus: Itaq; , reparari, ves, ut ut quadraginta tantum pro- necessum erat. Id quod feliciter vincialium militum praesidio niteren- . processit: Ulut Tribunus Ec stadius tur, aliquantulum repugnare ausi,ole- n opposita ripa, cum validis copiis, um ignr addidere. Hostis enim, au- conatius ejus se oppositum iret, nul- dacia praevalens, porta refracta, &lumq; non , ad structurain pontis in- aditu patefacto, Urbis potitus, dire terpellandam , lapidem moveret. ptam mox, plerisque civium trucida- metaria 'Perfecto autem ponte , quod hostis iis, incendit, ac in cineres redegit. ni secun in opposita ripa servantis vires indies Oisnicue infortunio Plavia, ad quani