장음표시 사용
351쪽
q . Bavariae enim & Frid- bus appropinquantes , strenuῆ retu
Iandiae Duces, octavo Calendarum Octobris, Forchemo, tormentis nonnullis, vasisque quampjurimis, quae ju-bus appropinquantes , luenue rederunt. Nec segnior Tupadelieruptione bis ex arce ficta, bis hostem
suburbiis, quae jam insederat, decit: Quoad Ducis Consiliarii, &Vivicus
mentorum inopia avehi non phterant, ' Onuuarii, M . mpta illic relictis, & , loco valido praesidio ingistratus,interdicto civibus ac pro-
vincialibus armorum ulu, declitionis
apud hostem satagerent. Tunc enim hosti mox reseratae portae , insciis Re firmato,discedentes,Bambergam junctis viribus perrexerant.
Paulo ante Ciambacum de immi-riani in nentem Blassenburgi arcem procare, Cui libido eis incesserat: Misso illuc,quin- isti h'to Calendarum Octobris, tubicino , qui deditionem imperaret, de postutuat. lato, aliquoties repetito; cui alectae postremo minae. Ni imperata fierent, nullum natum hominem, imo ne embryonem quidem, necdum natum,
stragi superfore , sed universam provinciam ferro, fiammat desolatum,& ab imo as eversum iri. Verum, qui Marchionis Brandelaburgici, tum
absentis, nomine rebus hic praeerant, minis nequicquam territi , constantem Domino nio, & communi Proce- stantium causae fidem exhibuere. Quocirca miles, laxato a Ducibus freno, in pr*darum, caedium, incendi tum licentiam essus , horrendum grassari coepit': Quamplurimos insi- pnes vicos, pagos, tum arces quoq; ac molendina,circumcirca Vulcano consecrans. Baireutum, quod direptionem , numerata non modica pecuniae summa, vix ante aliquot dies redemerat, improviso oppressum & expilatum: Incolis nonnullis trucidatis; aliis aliquammultis, extorquendo aeri, in eaptivitate abductis. Nec cum Creussa, Pegnitio, caeteris in dicti Marchionis territorio sitis , oppidis mitius actum. Blassenburgi autem ad arcem Pandocunq; propius subirent, tormentorum sulminibus excepti, re insecta pedem referre cogebantur, biirpi Quarto Calendarum Octobris , u 'Exercitus Coburgi Urbi&castro admotus. Praeerat huic loco Tupadelius Tribunus, propria draconum Legione stipatus, &, hostem propius accedere sentiens, cum maxima militum Parte in castrum , quod, monti superstructum, Urbi imminet, secesserat: Uno tantummodo Centurione , cum
centum sexaginta gregariis, & provincialium delectu ad Urbi defensionem relicto. Hi primos hostium, moeni. giis . Qui receptu in arcem pene interclusi. Animis tamen ac armis id- careo neqvaqvam absectis, in cuneVm
conglobati, simul ipsi perruperunt, simul a Tribuno, qui laborantibus de
circumventis sublidio tempori aderat , hosti, circumfuso & neqvi quani frencienti, sunt erepti. Eadem adhuc luce a Duce Fris Callis vi,
landiae missus tubicen in arcem, de-Dς ditionem flagitatum . Ded cum repulsa dimi,sus. Quo reverso, inter no-ς ς φ ctis tenebras propius succedens arci miles, terram moliri exordie tur :. Vcrum nec hoc ex voto cecidit, montis asperitudine omnem laborantium Operam respuente. Totus itaq; in
sermcnto jacens Fridiandius , dira quaeq; & crucem Tupadelio interminatus, sertur: Sed hic verborum injurias secto ipso militarem in modum
compensaturus, eruptione feliciternentata, hostem, ab uno arcis latere, istatione, quam ceperat, penitus ejectum ibat. Durante obsidio, Caesa- rianorum ad quingentos, partim cae- sos, partim vulneratos, ipsoru et consessione, constitit: Nulla tamen adhucdum disposita suerant tormenta, licet suggestus constructi eminus conspicerentur. Vnis tantum artificiosus aliquoties in)ectus, & in ea
sum: Quippe qui, nec aedificiis stam-mam , nec defensoribus ullum aliis damnum intulerit. Tertio Nonarum Octobris, tribus ante solem exortum horis, soluta obsidio, & multis terrae egerendae instrumentis inter semifacta opera relictis, discessum. Urbs tamen prius, & eumprimis Ducis sedes, penitus exspoliata : Ubi, quicquid non urbanorum modo, sed & ci cu acentis provinciae Primores habuerant pretioli , ceu in receptaculum tutum, ab incautis congestum , Fortuna praedabundis velut per compendium obtulit. Quod oinde, una cum
352쪽
cum ducariothesauro, ci liis, supellectile argentea, armi sartificiosse fabrefactis, de si quid aliud possessu dignum
videretur, aula armamentariove cum pulvisculo eversis, aliquot centenis curribus impositum, secum avexere .
Cancellarius quoq; Ducis, de septem, qua Regiminis, tua iudicii seu Scabina.
tus Consiliarii, nec non Senatorii principes nonnulli ac primariae sceminae, junitim septendecim capitum numerum complentes, captivi abducti: Ut
ingenti, triginta quinq; militum Joacti in corum, lytro depenso, redimerent liberrarem .
Bemhar- Dum Urbis Coburgensis direp tio. di, F ne& arcis obsidio implicatur hosti S, g ' Bern hardus Saxoniae,Dux,cum milite,
tu, im a Rege 1 Pli attributo, circa Swin furtu prosio. haeserat, nec, quotidianis excursionibus eundem vexare, & infestare, prae termiserat Inter alia, nullis munitionibus tectum, sed passim tendentemper insidias tentaturus, improvidoq; cladem forsan aliquam illaturus, valida
ipsemet equitum manu, Coburgu versus, excurrit. Conspecto tamen, Croatas eadem nocte, ex transverso itinere
facto, transiisse, quam inii stebat viam, recentia horum vestigia secutus, albescente coelo, in luco quodam substitit: Exploraturus, quorsum divertissent. Nec mora: Duobus pagis, non ultra horae iter, a loco, ubi gradum fixerat, dissitis hospitari, mox illi cognitum. Hos ergo opprimere certus, citatum agmen secum rapiebat :Jam 4; vix stadii me ia sura, ab hospiti iis de adventu ejus nil praesentientiu aberat, quando exiguus vicenum equitum manipulus, in proximo pago palans δc praedabundus, partim illic ferro cocisus, partim eqUO-rum pernicitate se subtrahenς caedi, rei
indicium fecit; subitoq; inter hostes ad
arma Sc equos conclamatum est. Neq;
grandibus adeo gradibus approperare poterant Regii, quin ossenderent in rapidis limam fugam ei liasos : Quorum nonnulli equos instratos consilientes, saluti suae consulebant. inadraginta tamen, & quod excedit, moratores obtruncati : Reliqui, pars Moenum
nando transmiserunt, pars Zellam ver. sus se recepere. Regius eqves, ut ut
calcibus eorum strenue insistens, quod tamen toto sparsim campo fugerent, haud condignum satis operae pretium tulit. Pauci tantummodo tardior sin iuga adhuc trucidati : Ut & post-
modiim, senescente die, viginti circiter, qui in silvarum latebras se abdiderant, inde eruti, vita luerunt. Hostem, soluto Coburgensis arcis obsidio, movisse castra, ante diximus. Hic itaq; sub discessum vires. bipartitus, Davariae quidem Dux, cum suis at m non nullus caecareis copiis, per dioecei in Rambergensem & superiorem Palatinatum, Ratisbonam, in is propria remeabat: Fiidlandio, per V intiandiam, Misniam de Saxoniam
superiorum versus contendentias.
praecedens Gallas itus, Wonii dela dc Sisonite Riabnicio igne absumtis, octavo Ca- snes iselendarum Octobris, filotium V cet umpit. landiae attigerat : Aliquot militum millibus, & Octo tormentis, mortariis isq; nonnullis, quorum unum quod haud inimis duodecim & pars sedecim Jumentis trahebantur, HUlchio se sun-
Calendarum Octobris, Zviccaviam perrexerat: Valida, quae vicinx loca in potestatem redigeret, manu Q er. dam inter vias missa Id quod in proclivi fuit ; unaci; cum aliis, Alten bur gum, Ducum Saxoniae, Altenburgensis stirpis, sedem, infelix sors tetigi r. Huc enim, . tertio Calendarum Octobris, a Caesarianis perventum ; Nec militaria modo hospitia, sed de decies milleJoachimicorum summa, direptionis redimendae, magna importunitate flagitata. De hospitiis assentiri, omnino necessum erat, de pecuniae postulato aliquanti im remitere, resq; lici tando ad seMoachimicorum millia reducta : Quorum dimidium in praesenti aere e vestigio numeratum, de residuo, data syngrapha, sponsio interpolita Intra octiduum numeratum iri. Nec id tamen a vexatione de injuriis milita immunes penitus reddere potuit inc las, Biduo enim illic commorati ingruti hi hospites, dum, eo elapso, Chem-nicium aGal lassio avoca litur, sub urb iadiripuere ; in nonnullas aedes intra Urbis viscera eadem licentia grassati .
353쪽
m. om te Octobris per deditionem cessit: Cujus statu in opposita ripa ceperat, tormendo eives,armis depositis, defensionem de
Mῖς-ς' trectantes, loco remunerationis,ab ho
ste obtinebant; ut iisdem, quibus Zvic. carienses pepigerant, condicionibus timerentur. Mulcha,quam pependere, undecies mille Ioachimicorum fuit: Cujus dimidium statim exsolutum, dereliquo intra quatuordecim dierum spatium exsolvendo cautio praestita. Miles electoralis illic repertus,eodem pacto, quo,qui Praga excesserat, armis nempe exutus, hac illisq; in eorum i cum substitutis, dimissus. Friburtu, Chemnicio dedito, Gai lassius &Holchio Holerius vires suas haud procul Fri- VJctu i burgo conjunxere. Fribus , sine mo- 00ςra,tota Exercitus mole aggressi. Praeerat Urbi LOserus Tribunus, valido bis mille peditum, & ducentorum equitupraesidio stipatus: Qui strenue ab mitiorem gerere visus, non paucis hostiucontinua plumbeorum missilium e muris de pluentium grandine prostratis,
Sustentare tamen diu non potuit.T -rium enim & murorum pinnis, unde obsessores maxime infestabantur,qui imio quartoq; Nonarum Octobris, tormentorum violentia decussis, & cuniculis aliquot, ad ima fundametriorum
sit brucda, jam praeparatis, deditionem Gallassius simul benignis verbis offerre, limul adjicere minas: Si quidem porro obstinarent, ne gravidarum quidem ventri parcitum, sed omnia Diis Manibus serro sacrificatum iri. Quibus minis succumbens propugnatorum alacritas ad deditionem animum appulit. Mox ergo, impedimentis quidem salvis, sed armis tamen superioribus, signis que ac vexillis hosti relictis, tertio Calendarum Octobris, intra nonam &decimam antemeridianam, Urbe e cessum : Octoginta insuper e provincialium equitum numero,eqvirde
trusi , pedites abire jussi. Ab Urbe
postmodum centies,& ab ipsometElectore, ni Majorum monimenta dirui ac pessum dari vellet, octogies nulleJoabimici postulati. Hoc peracto,Albi, transeundi fi minis animo, appropinquabant Caesariani: Misniae Urbe, ut militari ti praesiis
dio destituta, nullo negotio in eorum potestatem cocedente. Quia vero electoralis miles, ponte hic interrupto,
tis de longioribus tubis indesinenter Caesarianos trans flumen infestans, c5silium isthie locoru transeundi ad irritum cecidit. Quapropter ripam Albis porro legentes quinto Iduu octobris, Osthaigium attigere : insit, una cum aliis circumjectis vicis ac pagis, penitus direptu ; insuper horu nonnulli, Lum-mitichiu praec ipuὰ, igne injecto, excidium passi. Quarto Iduum Odtobris, Wurigam itum: Quae octodecim solis equitibus ad omnem petulantia patuit; nonnullis e Senatorii numero, pecuniae extorquendae, captivis abductis.
Holchio autem &Gallassio in Mis. δ'
nia atq; Saxonia superiore pro bibitu li
debacchantibus, ipsemet Fridiandix nium in. Dux, post solutam Coburgensis arcis gredituti obsidionem, eo quoq; properabati cujus praecursores Plaviam,sexto Iduum Octobris, venientes, Weida inde perrexere : Ubi universum Fridiandici
Exercitus robur in unum conveniens,
acie instructa, lustratum. IV eida motis castris, Altenburgum ibatur: Quo loci Holchius & Gallassius cum suis eidem se junxere . Multiplicato hac ratione hoste, multiplicata incolam miseria,sparsoq; late bello,omnia cis Albim, qua excursionibus provincia patebat, direptionibus, caedibus,incendiis foedata. Tertio IduumOctobris,Croatae Neostadium ad Ortam usq; excurrente hunc cuvicinis quibusq; locu ,omnino expilatui vere. Similem Cala subiit sortem: Atribus turmis, quae eo diverterant, direpta. Eodem die,quingentorsi ,e Gemmanis & Croatis conata, manus Salsel. dam, quam Rossius, regius Tribunus, tutabatur,adorta, Rossio inpratu pulveruleti fumi odorem flammis de lethbferis missilibus mixtum propinante,re infecta, nonnullis suorum desideratis, retro abiit: Suburbia tamen, rabie hostium huc versa, igne injecto, arserunt. a
Planities quoq; camporii, longe lateqζ;,iberandum in moduferro ac flammis misdeformata: Militibus in obvia quaeq; nullo no libidinis ac licentiae militaris
genere grassantibus. Hinc ubi vis trepidatio, metus, terror, nec, nisi in fugae celeritate,spes reliqua miseris incolis: Qui pretiosa sua, quantum poterat quia q, ac valebat, Erfordia, Dresdam, Wite-
354쪽
itebergam, ut tuta in receptacula, aggrediendi hostem,spatium dare. Ita, convehentes, ipsimet quoq; magnam versi fortuna hostis, nec sine clade, in partem, laribus relictis & hostium in- fuga conjectus ; & duo, quae Hassa-juriae expositis, eo commigrabant. cis adVolcmarsiam eripuerat,tormen-Fridiandiae Dux inter haec Lipsiar ta, totidemque vexilla fugienti extorta. cum Exercitu paulatim proximabat ue Pappennemius autem cum univer-pi V V , Quo in tractu Pappenhemius Capidu- Exercitu,undena peditum γα du a sὶ i, ui.
ctor occurrens,valid1 accessione ejus- denas equitum Legiones, secundum Eria, adem vires auxit: Hostiu armis undiq; in caetivoru relatum, comple o,in recipit. Misniam confluentibus, velut satalem disium, ob suorum paucitatem, campumartialium horum ludoru palaestram. defugientem,recta movebat. Decreverat hic, ut diximus,ab initio, Huxterae
ripp Π o. Pappenhemius etenim, hostis vim praestolari, eumq; in finem Υπυ Traiecti ad Mosa obsidio liberandi spe munitionibus nonnullis, & subitario
Mota is excussus, relicta infausta ac infesta hac Vallo se induerat. Verum ubi I'appen vertitur, sibi ora, tertio Nonarum Septembris, hemium,Gronsset dio cu nonnullis coiscum Exercitu Rhenum iterum transa piis ad Pollam, iturgim transire jusso, miserat: In westphalia circa Susatum ab utraq; numinis ripa impetu minita- primo divertens,recipiq; in Urbem cu ri,tormentis i in castra summa vi cleto suis minitabundus imperans. Demum natibus,certamini jam proludere, simul cum hac,more modove,quo,secundum quoq; propinquam famem una cu ho- . Poetam, hominesque Deim placari so- ste, exigua farinae copia superante, ae
lent, & ipse mitigatus, transegerat: rivis, quibus molendina Impelluntur,
Non nisi duas equitum Legiones in aliorsum aversis,imminere Vidit,conli Susatensium agrum Boerdam vocant lium mutare coactus, Pappen hemio a hospitatum distribui, provincialium continuo tormentoru displosis paulu- impendio sustentandas, assensus. tum remittente, ad receptum omnia Pade bor. Hinc post contermina quoq; oram, ordinabat: Re tormentaria ac impedi nae subsi&circvjectas Urbes aere emunctas,Pa- mentis praemissis, Exercitu i in camindio accur derbomam iter flexerat. Cujus adven- pum educto,&m aciem dis pq 'ito. rix tu cognito, Baudisius,uiribus ad confli- Interim Pappen hemius in altiuscu- Eendum cum eo haudqvaqvam par,de- lum, ad Regioru castra tormentisinte serta obsidioneHuxteram adVisurgim standa summe opportunis,locum, ma- recedebat: Firmaturus illic pedem ; chinas traducens,circa decima vesper- donec,pluribus copiis suppetias venie. tinam, in munitiones, trans Viturgim tibus, ipse quoq; viribus auctior, aper- exstructas, instituta decussatim verbeto marte congredi cum hoste auderet. ratione, fulminare iterum coepit: Sca Restioru Haud longo post intervallo Co- animadverso, cotrariis ictibus haud re&Pappen mes Gronsfeldius,equitatus partem,& sponderi,id quod reserat Bauditium, hemiano, sesuvimille pedites secu trahens, Bra- nempedam in receptu totu) odoratus, Vm R4 helam. ubi sexcenti a Bai disio draco- equitatu terga se recipientium caedered ' Hym nes divertebant iis undiq; insessis cir- j ussit. Qui Ducis imperia exsequi Pro -
' 'R eumdedit in ut hostium faucibus et, tus, in escoviauam eqVitu Legionemnerentur, Iacobum Mercierium,quem tanta feroci1 invectus est ; ut cu supre- parvum vocitavimus, Demitatumq; oc mo excubiarum Praefecto,& uno equi Plestium Tribunos,cu sua emm Le- tum Magistro,ipsum Tribunu inporegione eo mitti placuit. His ingruetibus statem redegerit: Mox tamen a Plesii- callido consilio cedere hostis, ad usq; ana,W etbergiana,& Finnonica Legi locum, quem sciopetariorum aliquam- Ombus, in praeliti succedentibus, cumultis occulte insederat. In quos fugae ct ade non modica
hostilis sed simulatae,illecebra illectus Jactura repulsus. Militum desiderati parvus illeJacobus,& praeter gregario , v x 'g'h '. i: ν duobus equitum Magistris,tribusq; ve- . Baudisio Visurgi ripa deJecto, iudes , xillis mulctatus,retroagi, & campo jam rodius Comes,Viginti duabus eqVer ia,
pelli: Sed dracones,eruptione ex op- bus turmi , quas inter duN draconu R N Migbsa Dido facta, subsidio tempore accurren- recesae,universim septingentOtu eqI 1' diotes, recolligendi se, & iterato impetu tu numeru haud tamen excedentibus, fatii.
355쪽
G vel pherbytum repente missus,sepimmo Calendarum Octobris, circa septimam matutinam, eo ipso tempori,
quo Georgius Dux Luneburgensis,castris, acta Brunsmigae praeterita nocte, valetudinis curandae aberat, e vicina
silva, qua Hildesium itur, subito eru- Pit , nemineq; impedire auso Guel-Pherbytum infressus, mox praesidiariorum subsidiis auctior rediit: Binas hinorum Tribunorum,tangit atq; Mit- schevalii, stationes, Lindem & Halch-tern, undique circumdatas, magno impetu oppugnans, demu qi expugnans.
Caesi Regiorum centum viginti : Ad octingentos, inter quos ipse Κingius, vulnere,licet haud mortifero, saucius, capti, & Guelpherbytum, una cum duobus machinis, duodecim pondo vomentibus, & sex militaribus signis, in triumphum traducti. Priusquam opprimeretur obsidi natis hic miles , Dux Luneburgensis Baudisium subsidiis nonnullis firmare, animum induxerat: ino Pappenhemium,ad Visurgim occupatum arceretu Guelpherbyto obsidione liberando. Missae etiam huic rei, Lohusii ductu, copiae, castra ad Guelpherbytum, per se milite haud satis valida, magis adhuc nudaverant. Verum Lollusius, ubi Selam attigit, per diversos exploratores inopinatis adeo & minimὰ praevisis nunciis perculsus est : Ut vela statim legere,nec cursum modo itineris inhibere, sed Herciniae quoq; silvae montana, eorum qi aspredine, velut tuto latibulo tectus, Gostariam petere co
de Exercitus receptu, si opus foret, sub Vrbis moenia praebendo,& suppeditando commeatu, perJacobum Sten-
bergium, regium Legatum, fuerat actum. Quae de isthoc, vi foederis cum Rege initi, promte assensa, ne de commeatu quidem pro virium modulo dis-
ficilem se praebuit: Nihilo restabat,
quam ut, perspecto camporum ingenio, castris locus deligeretur, & de eo muniendo susciperetur cogitatio. Verumenimvero, dum mora luc nectitur,& dies ducitur ex die, hostis celeritas consilii praeverterat maturitatem, &receptus, ex parte serior, ut diximus, aliquanto suerat.
Nec mediocrem sanὰ cladem Ge. orgius, Dux Luneburmensis hac ratione perpetiebatur. Francisco tamen Carolo, inferioris Saxoniae Duce,cum noviter conscripto, Regis auspiciis, milite, & aliis copiis ad eum statim se , conglobantibus, damnum hoc facit E res arctum: Ita ut, dum hostis in Saxoniae Electorem conjuratim undiq;, perniciem unice eidem intentans, irruit, ponte ad Magde burgum tramisso, trans Albim, equitatu satis valido, sup
petias illi paulo post ire potuerit.
Pappen hemius vero, cui prima P ppem haec alea in Bruns icensi agro adeo λςmi dextre ceciderat, indulgenti fortunae instandum ratus, sexto Calendarum '. Octobris, Aildesio Exercitum admovit: inod non, nisi quingentorum militum, debili & spatiosae Urbi defendendae impari, praesidio tenebatur. Marretichius enim Tribunus, a Geomgio Duce cum Legione sua illuc missus, rumore de hostilibus mille equitibus,ad Hellam commorantibus, itineraque circumcirca infesta habentibus, ad aures allapso, absterritus, re insecta pedem retulerat. Non obstante hoc, pauci milites, una cum civibus, defensionem initio meditari, subeuntes liCaesarianos longiorum tuborum ictibus excipere: Mox tamen, ubi parta
ad Guelpherbytum signa prolata , addito mendaci elogio, nempe, Georgi um Ducem & Baudisium penitus prinfligatos, minisq; insuper adjectis, si porro obstinarent, veniae nullum deinceps locum fore, ad deditionem impe
ratam animos advertere , qVario Ca
lendarum Octobris certis cum Pappen hemio pacti legibus. Quibus ducenties miis Ioachimicorum numeratione ,addireptionem redimendam, promi
υ; de libero Religionis exercitio civibus relinquendo cautum, provisumq; insuper : Ne ultra bis milis militum praesidio
onerarentur. Re hac ratione trans
acta, quod tenebrae ingruentes, confusionis evitandae, portas Urbis reserari prohiberent, armorum induciae placitae : Quibus tamen durantibus
continuandarum operarum, & acces
suum,ad ipsam fossae oram promovendorum, obsessoribus liberum relim ebatur arbitrium. Luce demum sequenti exorta, circa quartam matuti-
356쪽
nam, Pappenhemius in Urbem receptus : Ubi praesidiariorum in duplum
statim excrevit numerus. Nec intra dueenties mille Joachimicorum summam mulcta stetit ; sed civium communione in curiam convocata, a singulis separatim census omnis habentiae surato exactus, certumque, pro facultatum modo, impositum unicuiq;
tributum: Quod praeci R exsolvi, &auro atq; argento signato deficiente, ad factum, infectumve descendi oportuit. Quin nec viliorem cujusq; generis supellectilem, aut annonarias mecies respuit exactorum sorditudo. Praesidiarii, quorum quingentos fuisse diximus, Caesaris militiae nomen dare coacti: Civitati deniq; aliquam multorum articulorum extorta obligatio.
Obstrinxere enim fidem: De memorata ducenties mi e Ioachimicorum summa, nulla praeredentis exactionis habita ratione, exsoBenda; de monte, qui Umbem prae jacet, in prisinum flatum reponendo ue de reaed candu ante Urbem cae nobiis, o praestand. monachis indemnitate ; de reddendis Iesitarum,quae ab ta his erant, bonis, O refundenis in-rerceptis Camonicorum reditibus ; de
Meur alia arce reparanda, munienis, pulveres nitruo, nec non aliis, ad rem tormentarim requisitis, quibus nudata
erat, sumtu Cisitatis iterum instruemda; tandem de restituendis quadragm-ra Ioachimicorum mugibuε, ρυos Gerus pontificius Regiis anIehac dependera r. Nec hie quievit hostilis insolentia, sed,
magna insuper annonae, esculentorum,
si dum copia civibus, Pappen hemii jussu, vi erepta, & Guelpherbytum
avecta, munimento huic, quod jam omnium rerum inopia conflictabatur, de commeatu ad diutinum tempus providit. Pappen hemio nihilo post- modiim mitior,cui vices suas discedens demandarat, Gronsseldius Comes, Civitatem, jam exhaustam, & ad inci . tas redactam, crudeli adeojugo pressit: Ut ipsemet Elector Coloniensis, calamitatem ejus miseratus, scripto interveniret , alios vicinos, oneri, civibus imposito, ex parte succedere,jus, fasq; arbitratus. Hanno. Exemplo Hilde sensum , qui bria ne praecipitata deditione maximam sibi
malam crucem accerserant, cautio-
res facti Hanno briani, dulce canenti Pappen hemio, honorificisque deditionis legibus ultro oblatis possessionem
Urbis aucupanti, obstruxere aures: Extrema quaeq; perpeti, quam vicinorum sortem subire malle, respondentes. Quinimo, ne ulla dediti nis mentio injiceretur, qui vel verbulum saltem de ea facere auderet, a sodalibus illico, causa minime cognita, trucidatum iri, mutua pactione inter Cives conventum. Huic autem fini vicina aedificia umbrosae arbores, sepimenta, similia, quae hosti, accessus molienti tegumentum praebere possent, e medio sublatae, suburbiuma omnino dirutum , & ultra militem,
Civitati stipendia merente , tres eqvitum alae , nec non sex peditum cohortes,a Duce Georgio in Urbe receptae.
Brunsmiga quoq; de sui de sen-
sone anxia, ut viribus auctior hosti, obsidium forsan tentanti, obviam iret, binas peditum Legiones , alterama
Georgii Ducis propriam, Merretichii Tribuni alteram, quae junctim mill
quingentorum capitum summam conis sciebant, intra moenia admisit.
Violenta isthae e Pappenhemii in st, i
Saxoniae inferioris Circulum irruptio Magde. Regios, ad Albim servantes, excita-burgi, &bat; ut ripariae fluminis orae, &Mag. Albis sode burgo, quo velut claustro obsera- uritatib tur, conservandis cogitationes se-py0ib ς,
dulo intenderent i Nec enim injuria, R 'huc vim hostium versum iri , metus erat . ina propter Laurentius C ag-gius Tribunus, 1sagdeburgo cum imperio Praefectus, copiis, quot defendendae Urbi suiscere vidcrentur, evicinia accitis , tormentaria re astatim
procurata, commeatu undiq; congesto , ad vim se praeparatum ibat ;pontones quoq; & navigia, hinc inde
in Albi reperta, in unum, eum qi tutum locum contrahens: Ut hostis, etiamsi ad Albim pedem alicubi figeret, fluvii tamen ponte sternendi commoditate & mediis destitueretur. Sed diversum Pappen hemius hac Pappen vice volvebat animo , vc tam de Al- hemius in bis possessione , qvim de Electoris Thuringi Saxoniae corio potissimi m ludeba is
tur. In Brunsmicensi itaq; Ducatu satis diu debacchatus, vicario illic imperio Comiti Gronsset dio demandato, &
357쪽
io, & potioribus, quae pro Caesare obtinebat, locis, praesidio munitis, Hilde sit cumprimis relictis Blancardica peditum , & Palantiana, Horstianaque equitum Legionibus, quarum illa septingentorum,&quod excedebat, hae iunctim quingentorum, plus minus, Capitum erant, Exercitum per Issel--dium agrum Muthusium traducebat :Cui Civitati in deditionem acceptae ingens pecuniae vis imperata. Nec porro mitius cum Thurinasiae, quam Brunswicensis Ducatus incolis actum. Langensaliga, ter alia direpta, multumq; praedae illic repertum, quod vicinia eo, velut in tutioris receptus locum, congesserat. Ten- stadium eadem sorte afflictum: Cujus tres Consules , a petulanti milite abducti, cum lytro, quod enorme erigebatur , persolvendo haud essent, sublimes de trabe laqueo appensi, & intercluso spiritu semineces, mox, laqueo interciso, vasa jam colligentem
vix receperunt animam. Eisenacum centum quinquaginta equites excurrerant , in Urbem admitti postulantes: Sed inde , portis obseratis, exclusi, Crucibergam divertebant ; eadem hic, qua alibi, praedandi licentia grassati. Jam quoq; de . Ersordia subj ugum redigenda calculus a Pontificiis Dederatis initus erat: Unde Anshelmus Casi mirus, Moguntinus Elector, Fritetiaries & Naumburge si Praefecto suo, Henrico Christophoro a Gries. heim , de possessione deperditorum isthic jurium denuo apprehendenda, mandata dederat: Sed Regis Sueciae
adventus rationes istas dispunxit ;Pappen hemium, ne tempus hic tereret, compellens. Is namq; , simul ac de eo inaudiret, reflexo gradu, haud procul Butstadio transiens, Mersbursum pergebat: Ubi Sala tramissa, &iunctis cum Duce Fridiandiae , in occursum veniente,viribus, toto demum
agmine ad Lipsam obsidendam properatum. rriglandius Li. psae dedi,
darum Noutabris, binae a Fridiandio literae per tubicinem Lipsam delatae: inarum unae Pleissenburgi Praefecto,
Senatui Civitatis inscriptae erant alterae. Priores a Praefecto, quod nominis praescriptio omissa foret, nee acceptae , nec resignatae: Posterioribus postulabat Fridiandius. Caesaris partes amplexi, ct obedientiae Me Iubmittentes, nec a sentanti ejus militi hostiliter obluctati, praesidium in arcem admitteremi: Sin refracturis arma, cem vicibus jam imminentia, irritarent, ta-culenta in ipsos pertinaciae editum iri exempla. Excusatione ad has literas, dimisso eadem adhuc vespera tubicine , Magistratus urbicus usus : Pleis-senburgi arcem separatum quid ab Urbe, nec in illam quicquam te habere juris, sed a peculiari Electoris Praefecto custodiri. Decimo quarto Calendarum a meridie hic ipse tubicen reversus, quae pridie insinuarat, ore temis repetiit, parq, priori responsum 1 Senatu tulit. Interim defensioni pro virili parte accingi cives, de crebris infestare fulminibus, si qui Caesarianorum propius moenia subirent: Nec hi tamen, nisi sparsim hactenus
coni pici, cum urbano milite, extra Urbis munimenta procurrente, Uclitantes, usq; ad Vesperam i quando valida, aliquot centuriis constans, hostilium stlopetariorum manus, conferto agmine impetum in hos taciens, campo depulsos in Urbem se reciper coegit. Duodecimo Calendarum, Novembris, Holckius Campiductor, cum re tormentaria, & aliquot peditum Legionibus, Urbi, dum rei divinae opera intus datur, propinquans, & ab omni parte circumlusus, non obstantegrandiorum globorum, & plumbearum glandium, e propugnaculis, muris, turribusve depluentium procella, suburbana statim insedit; ac, aedisiciorum opportunitate usus, contrariis ictibus defensores summa vi sine mora infestare coepit. Tres, eodem die, successu temporis, in Urbem missi imbicines , ter deditionem pro imperio flagitantes: Quorum postremus rotundo ore edissertavit. Eridiandis is
Urbe in potestatem redigenda stare sententiam ; ct spontaneam deditionem
re puentibus vim intentare extremam,
decretis mam. Sedentes se, tolerabiles manere deditionu leges ; obstinantes, praesentissimum exitium Nec ulti homini, quin nec canibusparsum, sed, quicquid aniUam traheret inerro mactatum
358쪽
iri. Jamo ad deditionem fer res neorum corbium vice, in tormento- spectabat: Sed, refragantibus civibus, rum suggestus statuerentur. Mox qua- nihil adhucdum hac luce actum. Te- tuor dimidiatae machinae in Urbem co- nebris ingruentibus pilae quaedam gra- vectae, tribus diversis suggestibus dis-natenses, & ignes artificio si in Urbem positae: Quo integra pene nox usq; ad is injecti, binis locis incendium excita- diluculum transacta. Arcis interim runt: Quod tamen, flammis provida Praefectus, qui collectitiam E civibus
civium, illico concurrentium , cura defensorum cohortem eo receperat, . restinctis, parum damni intulit; plus perpetem hunc die,quaeq; sequebatur, metus. Magistratus enim Urbis, for- noctem tormentis indesinenter fuimum idinis hoc ipso impletus, & deditio- nare: Quoad , decimo Calendarumnis jam certus, dum tubicen , intem- Novembris, luce increbescente, Cae-pesta nocte denuo ad Urbem compa, sariani respond re tormentis suis, &rens, portis clausis, moram illic vicem obsessis rependere coeperunt. aliquamdiu trahere coactus, ob infe- Vix autem quater isthaec ordine Nee dissi. sta e Pleissenburgo in eum jacta missi- displosa fuerant,& ita sedecim in uni- culter eolia, priusquam admitteretur , pedem versum ictibus salutata arx, quando potitur. referret, tympanotribam statim, cul- Praefectus inducias armorum , &, adipam admissam emendatum, Urbi tu colloquii hac via patefacto , dedi- emisit; strata deditioni mox subsecu- tionem statim pepigit: Eademq; ad- turae hunc in modum via: Qui in con- huc vespera, defensorum cohors, du-tinenti reversus, nomine Fridiandii, centorum quinquaginta duorum capia postridie summo mane , ante sextam tum , reculis suis: & armis salvis, nee adhuc matutinam, ut de legibus dedi- non incensis fomitibus, & signo explitionis conventuri Schon idae ades- cato, militari pompa arce excedens, sent, imperabat. simul in forum urbanum deducta est, Elin de- Nec mora in his ulla, quin ad con- simul signo ab hastili direpto , sacraditionem dictam horam certi, ab Academico & mento militari soluta. Cives armis eam acci urbico Senatu, civiumq; communio- postmodum exuti: Pleisse taburgi arx p ne ad tractandum delecti, eo se con- duabus Caesarianorum cohortibus ει- ferrent: Circa nonam matutinam in mala, & Urbs reliquo milite, prout Urbem reversi ,& sequentibus pacti convenerat, eXonerata. condicionibus. Civitas Caesaris Ex- Nono Calendarum Novembris, ercitui, ejusve conatibus nul tenus re- quinquagies mille Ioachimicorii mulsi erat; eaetera omnia, in fide Electoris cha Civitati indicta, singulis que civibus Saxoniae, O pristino flatu permoeret: sub gravi poena denunciatum: Unus- Poti arcem quoque Caesarianis deditam quisq; eorum, quae Noribergenses,
miles Urbe educeretum, ducentorum tan- Augustani, aliarum Urbium, regias tam praesidio in arcerelim. partes foventium , incolae fidei ipso-
plei,sen- Sic postquam conventum , ad rum commendarans, mercimoniorum
burgum mille Caesarianorum , tympanorum faceret indicinam. Eodem die locus 'Vi Nn t. pulsu late personante, in Urbem ad- circa arcem complanatus, & quicquid missi, pars tenuere portas, pars Col- conspectum eminus praepedire , aut legium Petrinum, Pleissenburgo op- defensioni ossicere posset, dirutum positum, insederunt. Circa quartam Eq; medio sublatum. Septimo Ca-- pomeridianam complures primae no- lendarum Novembris Pappen hemius, tae milit res Duces, cum Holchio paucis militibus stipatus in Urbem ve- eqvis eo vecti, situm loci, ubinam tor- nit; cives postridie nondum orta luce,
, mentorum arci admovendorum qVim circa qVartam matutinam, in curiam maxima videretur esse opportunitas, convocatos, de praedicta mulcta Ocy iis
ingeniosis oculis lustrantes, agricola- persolvenda , acriter urgens: Nec rum, qui Lipsiam a militum licentia destitit, donec integram penὰ sum- ..
confugerant, equis curribusve undiq; mam extorqueret
coactis, fimum e plateis & Urbis di- Dum Lipsiae haec accidunt, alibi versoriis convehi mandabant: Qv9 in- in Misnia & finitimis locis a Caesaria- gesto oppleta cererisiaria dolia, vimi- nis minime feriatum est: Milite longe,
359쪽
lateq; se explicante, Sc toti cis Albim
terrarum tractes, eluvionis, nullis aggerum objectaculis retentae instar, superfundente. Hala Sa- Decimo tertio Calendarum No- num M vembris, die in noctem eunte, Halam ς ubmit Saxonum perventum , & Urbs , unaq, assitum Mauritioburgi castrum, imperata per tubicinem deditione, tentata. Cui eastri Praesectus, nulla prinvia deliberatione, praeter ignem Ofe
rum nil Caesari u debere, respondit. Magistratus autem Urbis moderatior, hac vespera , &, qui subsequebatur, die solis integro, Caesarianorum po stulata, comiter excusando, eludere magis, quam ut praefracte repullam daret. Undecimo Calendarii Novcmbris, nonnullae draconum & eqvrium
turmae,nec non quindecim roatarum
alae,inbi,explicatis vexillis, succedere Viste: Quarum Dux HatZfeldius, ni illico deditio fieret, praesentissmam vim Sc arma, draconibus ad assultum paratis, nec nisi lignum pugnae operientibus , minitans, ad id cxtremitatum redegit Civitatem , ab omnibus, ad impetum excipiendum necessariis, flagitiosis lime paratam , nec milite tantum, sed pulvere quoq; tormentario cujus vix octo pondo tota Urbe reperta penis si me destitutam, ut im- . Perata continuo faceret: Caesarianis in suburbia, decimo Calendarum N vcmbris,nonnullisque in Urbem ipsam, certis legibus, quae scripto com Prehensie, admissis. Mauritio. Repli tamen, qui in arce seo burgo ta bant, milii ob id animo demissiores, men arma continuis ictibus infestare hostes, non-0bνςrim nullosq- prosternere; & demum,qua to Calendarum Novembris, his Urbe
recedentibus, eruptionem etiam audere : Qua exigua Croatarum , quam sorte inciderant, manus nisa, unoqi trucidato, alius cum tubicine captivus in arcem abductus. Contenderat huc , paulo post, Pappen hemius cum validioribus copiis a Fridiandio dimissus; sed, Rege ad Lut Zenam omnibus in Fridiandiu viribus ex improviso ingruente, subito revocatuS.
bergam redux, generalem vigiliarum Praefectum, Cniphusium, non otiosum illic, sed bellicae expeditioni intentum repererat: Lausit oppido & arce, quae, Noribergensium alias dicioni subjecta, Caesarianis hactenus praebuerant receptaculum , obsidione cinctis. Ubi sane praesidium liostile, quod inerat, initio ferocem admodum . iacere, tubicinemq;. deditionem im- perantem, ludibriosis verbis rejicere, nec non duplicibus bombardis & iongioribus tubis in appropinquantes
iubinde detonare: Muro tamen mox impetu tormentorum aperto, de Oppido vi expi natu , Rcgii 5q, eodem aggressi on ita fervore, arci matur jamjam in ectum, honorificas deditionis leges, quas paulo ante oblatas insolenter respuer .it, frustra ambire Obstruxerant enim ad haec aure Regii: Nec, niti abibluto vitae neci q; arbitrso sibi permisso, ut avi abstinerent, adduci potuere. Bavariae Ducis miles, eo ipso tem - Rre limpore Coburgo repedans, Lausto obii sti se non. dione liberando his oris appulerat, nullos sed serius veniens, Re is loci jam po- opprimitititis, obsessores nihilominus ipsos, isthic circumventos, vicissim velut obsidebat: Quapropter Regi, cum equitum & draconum agmine, itineris comite, eo contendere, Operae pretium visum. Nec opperiri Regis adventum, hi conii illum duxerant, sed,
eo comperto , HerSbruccum traii meando se recipientes , tenebris demum ingruentibus , Alanialdae &Sehupisi pernoctatum ierant. Quo explorate cognito , Rex vestigia illorum persequi institit, &, ultimo C lendarum Novembris, chupilium, alterum hostiliu hospitiorum , ubi quinq;
draconum cohortes, & binae Croatarum turmae diverterant , subita impressione irrupit: Caesis adducentos,
binis vexillis partis, & reliquiis laostium hinc inde dispersis. Regius inter haec Exercitus Dunc- Mox eum keli pilam , Roten burgum ad Dube-riae Murum, KitZingam,&S insurtum trans ina hurin iens, versus montium, Thuringiam Franconia separantium , radices m e 'gnis itineribus perrexerat: inosi Rege, post res Noribergae & in Franco nia, e praesentis temporis statu, summa
360쪽
cura ordinatas, in conimenti secuto, de batur necessitas. Cujus operis prin
radii his, copiis Beria hardo, Saxoniae Duci antehac attributis, ad Arn- stadium iungebatur : Hucum; etenim
hae, Pappen hemii profrestibuς ulterioribus in Thurinsia sistendis, viam
anteceperant. Arn stadii autem, &circumiecto terrarum tra tu, ad reficiendas vires, longae & continuae viae labore attritas, bidui spatio interquievit miles: Dum interim Rex Cancellarium Regni, in superioris Scinferio
ris alias Saxoniae Circulos siquidem
ipsemet ad Danubium & his orita diutius fuisset mansurus destinatum, mutatis circumstantiis , in superiorem Germaniam ablegaret.
peeni Jam antὰ aliquoties digitum in- Cancella' tendimus, ad Regis, quod dud uni animurn d lao agitarat, propositum; deat inis,' armisve Protestantium in Germania omnium universali quodam nexu uniendis, & militiae statu rem ordinando: Quo non soris modo obsisteretur hosti, sed domi quoq; militaris disciplina, jam pene collapsa , instauraretur. Liquido quippe Rex perspexerat; superiorem Germaniam, post tot insignes victorias , summi Numinis indulgentia nequicquam partas, quamplurimis adhuc ingentibus incommodis, atq; dissicultatibus implexam reperiri & immersam , ejus que rei hanc potissimam causam : Quod, quorum bello hoc intererat, falutarem ipsius intentionem oper. destituerent, nec
cipium facturus Rex, & primum vel
ut positurus fundamentum, qua tuo superioris Germaniae Circulos. Sue- vicum, Franeonicum,sc utrumq; Rhe nanum congregare , conventu Ut mam, locum huic in te itioni opportunum, indi ho, decreverat. Quod urro extremum Electori Saxoniae ab ii oste imminens discrimen , ipium met Regem his consultationibus ior res se, prohiberet, suum Regii, q; sui senet orona ac Canc ita rium, Axelium OXen stirna Baronem, eo mittere, viccsq; eidem suas demandare, visum: Ut ne consilia , quae animo conceperat, abientia sua ullate
nus illisam inarentur, sed ditio Regni Cancellario ad clavum ipsius loco
ledente , exoptatum cons 'l' Cr. iam
tur portum. Huic fini Regni Can
inducias armorum, Zro me nata, statDrus; faedera contriai Huae; Iummatim ,
si Meum ho mus cur amicis, ad Axercitus, factis in Circusis h. ordinan dum occurreret, es omne, togatus, ea tus, obiturus peris sit cur; , non Retu modo, aut regii satus cancei strenud satis ,& prout decebat, com* tioni, secuntati e pro pes Iuri, sed muni necessitati sublevandae manus communi quor causae G unitae ali admoverent. Unde sebat, ut Rex, Proteguntium omnium commodo Qva- eorum adminiculo destitutus ,& pe- runa rerum Omnium libera potesta-cuniariis mediis, praecipuo rerum gerendarum nervo, defectus, nec Exercitum hostis viribus parem reddere de conservare, nec militis,ut potε stipendio exsortis , licentiam injecto militaris disciplinae freno, compescere debito modo valeret. Junctus sane Rex particulari erat foedere cum plerisq; Protestantium in Germania r Sed non tantae virtutis aut eficaciae id emplastrum, ut morbo mederetur. Universalem itaque animorum, armorumv conjunctionem, velut panacaeam, ad malum standitus & cum radice exstirpandum , praesentissima flagitare vi- te Rex Cancellario Regni , nono Calendarum Novembris , Ariast idii facta , regia iii super fide expressa cavebat: A vis id hae ristisne in si imo umentum, visusceptor Em mandarorum, gereret , is oneret, ordinaret,
ratum a se, perinde ac si 'segessisset,
duposeu sei, or misset, habItum rei. His mandatis instructus R gni Cancellarius , postridiJ Arn stadio relicto , reflexoq; in superiore ais Germaniam itinere , terrio. Calen- Garum Novembris, Herbipolim attigi : Francosurtum inde , ia Mo-guntiam , mox rebus illic pro