장음표시 사용
111쪽
tae , Pisidica , pomorum , Graeca, odia. Ubi plane distinguitur lingua Pisidica a Graeca. Et si Moses & Prophetae hic lecti essent ex versione Graeca, num illi intellecti a Pisidis3 Imo, inquies; nam ipsum nomen urbis Antiochia, arguit eam fuisse coloniamGraecam. Esto; at supponatur fuisse Synagoga udaeorum in aliqua Pisidiae civitate mere Pisidica, sle, Sagalesso, Prenesisse , m. aut aliqua urbe Solymorum aut Lydorum , quanam lingva illic lecta biblia λ Eadem absque dubio singua, eodemquomodo quo Iecta in Synagogis Hebraeorum, hoc est, lingua Originali Hebraea , astante interprete, qui redderet in lingvam vernaculam. UERS. I a
Sic vulgo dictum est' de aliquo docente, consedis. Et si non aliunde notitiam habuerunt rectores Synagogae de Patilo Se κ-naba, quod essent concionatores, hinc expiscari potuerunt, quod intrantes Synagogam, consederint, pro more Docentium aut Conci-onantium UER s. 16. οἱ φοβουμενοι τ Θεόν. Id est, Proselyti. Remiab.rr rabb.3, AI. MA a. Benedictus omnis, qui timet Dominum , qui ambulat in semitis ejur. PDI. I18. Non dicit Benediectus Israel Benedesti Licerdotes, Benedicti Levita, se Benedinus omnis qui tiamet Dominum. R N net: rui Hi fiunt Proselyti, qui sunt cpos καποι τ Θεόν. Sicut dicitur de se iis rBenedi Ius tu, O sera ei, sic etiam de istis dicitur, Renedictus est omnis Wi timet Dominum. Et de quonam Profestio dicitur o Beneiuctus p De Prosedito quie t Prosel tus justitiae. Non sicut cithaei si, de quibus dicitur e Deum est Prosel tus justitiae. Non sicut
particula Ac videtur excludere letaonem
112쪽
vox occurrit apud Graec. Interpret. Deut. i,3r. Eτροπο*eem quidem illos Deus, per totos annoS qVadragiinta: Sic etiam, inquies, ετροποφορηαν τους' qVoda veritate non alienum. Verum cum Apostolus addat ύς, videtur tempus illud respicere potissimhm , , quod intercessit inter fatale decretum de non intrando terram N
vad: Rabbinis frequentissimum, cum de gentibus Canaanaeis loqVuntur.
Inter plurima, quae dicuntur, ego hoc eligerem: Quod sub hoc numero calculantur anniJudicum,atque anni Tyrannorum Israelem opprimentium, seorsim di disjunctim computati; quos primo aspectu quispiam judicarit sic numerandos; nisi quod I. Reg. 6,ti luxurianti computo frenum iniiciat. I. Huic numero exactu respondent anni Iudicum & Tyrannorum, sic discreti:
ephtali Ibsan Elon Abdon Sampson
113쪽
Antiq. lib. 8 cap. 2. Solomon Templum ad care coepit, regnis anno quarto mense cundo, qyem Macedones Artemison vocant, Hebraei har. Mam ἔ- ποτανιοMα-εωνηκον- νω δυο - απ Aι πτου ires ηλιτύν eon. Post qringentoι nonaginta duos annos ab exitu exa rapto. Numerantur in I Reg. 6, I anni 8o. Ninnerat ille Syx annis uanumerum istum excedentibuSοῦ Sicut Ira. tyrannorum, numerum. hoc in loco excedere faciunt. III. In particulari horum annorum calculatione omittere non
possum illud, quod de Sampsone dicitur, in
meros Solah. sel. II. a. Dicit Samson: Domine aeterne, Da mihi mercedem pro uno oculorummeorum in hoc mundo, σ pro alter o in mundo futuro. Scriptura una dicit, NU Hrim' i N E -- dicavit Lyraelem quadraginta annussit Scriptura aba dicit, ELIU et: αα 'Mδ' - , t N Et in judicavit Uraelem νiginti annis. R. Acha dicit: Innuitur quod metuerunt eum Phil aei Ciginti annispost mortem e Gsicut metuerum viginti axnis dum viveret. Putares ex his verbis, de Sam one scriptum esse, quod ille iudicavit Israelem y. anniS, qvod tamen non reperitur; at bis tantum , quod judicavit vigintι amis, Judic. I S, Io. & I6, 3 i. unde quidem concludunt Scriptores Hebraei illud, quod dictium, nempὸ quod sormidabant eum viginti annis post mortem eius. De Heli quidem dicitur, qvod ille iudicavit Israclem quadraginta annis, r. Sam 4,I8. ubi dum apud Graecos Interpretes lego εικοσὶ ετη , viginti tantum, suspicor eos communi Judaeorum opinioni aliquantum favere.
Hieros Taunith. sol. 63. 3. Euaresumi orationes qPotidian.e octois decim p R. Iosia ben Leri dicit: secundom o to decim Psalmos, ab initio Psilmorum, ad Exaudiat te Deus in die tribulationis. Psal. ro in D aurem dicat tibi quispiam, quodsunt novendecim, N
114쪽
I. Hinc iudica, an secundus hic Psalmus conjunctus & consulas fuerit cum primo, cum aliqvaliter Videatur separatus a toto numero. Et videsne argumentationem Rabbinip Probaturus ille numerum orationum quotidianarum octodecim Psalmorum, ab initio libri ad Exaudiat te Domιnus, &c. Psal. 2o. recurrit ad vulgare axioma, AL 7νι or.rt 22 non exauditur, j unet: ac si fundaretur istud axioma ex paritate numerorum, atque a tomatiS authores eo respicerent. q. d Ille . qui fundit octodecim istas orationes,quae sunt secundum nil mertim octodecim istorum Psalmorum , & non exauditur, ieiunet &exauditur: secundum tenorem Psalmi proxime sequentis, Exaudiae te Do timuι in die angustiae, id est, in die quo te angustias & affigis ie
II. Qv:inam ratione PDhnum istum excluserint cx numero, licite non indagabimus : In eo , quamvis ita excluso, reperitur tam nobile testimonium de resurructione Messiat, & forsam eo spectat Apostolus in hisce verbis. Sin minus, ex eo, quod numerum &ordinem Psalmi notat, conjectare licet, illum in hunc sensum loqui Testimonium habetis de resurrectione Christi in ipso fere limine libri Psalmorum, tam prope ab ejus initio, ut etiam in Psalmo secundo
Υιος μου ἰι συ, ἐγω ἡμιερον γεγεννι εστ.Fatetur R. Sol. Rabbinos hunc Psalmum interpretari de Messia; at mavult ille ad Davidem applicare. Nam cavent Judaei, ne Messias agnoscatur genuinus Filius Dei. Hinc Midras Asim in locum rkιlius meus tu. I inc restondere licet barrauis, qνι dicunt, qν odes Deo Di in. Re onde tu, V N in Non dicit, Rhus m hi tu, l N VP sed, nisur meus tu. Acuta certe distin .ctio J Sicut cum blande alloqritur herus servum, cae dicit: Ego diligo te s
Sicut & Targum in locumr Dixit Dominus, rara a Pri ' Dile fui tu mih/ sicut Filius Patri. Agnoscunt de Mest i ibi agi, ut Succah, sol. 62. i. Sed cave , ne a
115쪽
Aptius est, argumentationem Apostoli observare, S: quonam modo haec verba Psaltae innuant resurrectiovem Messae. Obiter haec verba accipe ex Midras Tillita, tibi prius :R. munis dicιt, P 'd n : phnin res stortiones castigationum dui sunt. Imanr acceFerunt patres mundi, atque omnes generationes 3 alteram gcneratro p rsecutionis i altam generatio Messae. ει ι ὰm tempus ejus aBenerri, Hcet Sancf. Ben. Q
Quaerentibus Judaeis a Salvatore signum, reponit ille semper signum Ionae Prophetae, futuram scit. suam resurrectionem , indubitatissimum de eo signum, quod ille Filius Dei, verus Messias.
Sic Rom. I, 4. Manfestatus Filius Der per rejurrectionem a mortuis.
Nam sic ille quidem discretus ab omnibus mortalibus, & filiis hominum. Et Deus se eum iam tum genuisse dicit cum indicium ille dederat, se non merum hominem fuisse, per diVinam suam virtutem, quae eum a morte resuscitaverat. Et secundum tenorem totius Psalia mi Deus eum tunc genuisse dicitur, cum statueretur ille Rex in Sion,& cum omnes gentes sub eo essent subditae: In qVae commentantur ipsius verba, immediate post resurrectionem suam prolata: Data nnbies omnis potesas, re c. Matth. 28, 8, Quidnam sibi volunt verba ista Matth. 26, 19. Dico vobis, Non ιιbam amodo de do rutfu vitis, inque in diem stim, chm sitam bιbani vobiscum norum in regno Patris mei. Nonne huc recidunt,De eo non bibam amplius ante resurrectionem meam p Nam revera resurrectio eius erat initium regni eius, cum jam hostes suos devicerat, Satanam, Orcum, mortem. Inde ille genitus & status Rex in Sione. Fallor, aut Psal. IIo, 3. aliqualiter consonat. Liceat mihi paraphrastice sic reddere: Populus tuus erit populus θλontanens an die potestatis tua. Erit populusspontanein in ricoribussant Iitatis, Erit popu-tur sipontaneuι ab utero aurora. Tutuestros juventutis tuae. Jair
vero ros Christi est virtus ejus, vivificans mortuos, Esai. 16, 3 p. Rosautem juventutis tuae, O Christe, tuus est id est, virtus propria te resuscitat. Ad resurrectionem eius ergo applicaverim verba illa, Abutero aurorae: erat enim resurrectio Christi ipsum diluculum ti aurora novi mundi, de novae creationis.
116쪽
Tαο na hoc in loco desumi aversione Graeca in Esai. 3s, 3. no
At rarius notatur per Davi dem hic intelligi Christum, quod ta. men in locum Prophetae bene observant ipsi Rabbini, Κimchius de
Ab. EZra. Sta Sagante plane commate proxime sequenti. Voca tur ergo resurrectio Christi, interprete hoc Apostolo, τα omα. - Xν-- mpet. Et promittit Deus apud Prophetam, unde haec desumuntur, resurrectionem, beneficiaque resurreetionis Christi. Mortem eius praedixerat, promiseratque, cap. 13. At quidnam misericordiarum expectandum per mortuum Messiam, siquidem ille semper mortuus Z Instabiles atque infirmae eius beneficentiae, si morteis terminantur. Promittit ergo beneficentias A: misericordias,firmas, stabiles de nunquam terminandas, effluxuras ex ejus resurrectione. Cum haec citentur ex Propheta, in verbis Graecorum interpretum , variantibus aliquantum a verbis Prophetae, atqUe ea multo magiS Uem. I. Mετε οι κα-τρονηταἰ, &c. quaeri possit, quanam lingva concionatus iam fuerit Apostolus p ut&qvanam lingua lecti inta, hac Synagoga Moses & Prophetae, vota. Is λAn Graeca quaerere licet, an ea intellecta a Pisidis 3 An Pisidi- ea λ Vix credas, Biblia in lingvam istam jam esse versa. Notatu dignum est illud Strabonis
erat a lingva Graeca, & si Moses & Prophetae essent lem ex versione Graeca, quod vulgo supponitur inter Hellenistas fieri, parum intellecti essent in Synagoga r Aliquid quidem dici posset in contrarium, ex ipso nomine urbis. Erat Antiochia, Graeca forte colonia, utpoto serueta a Principe Graeco. Detur; at supponatur fuisse Synagogam Judaeorum in alia aliqua Pisidiae Oivitate mere Pisidica, quanam lingva illic Iedii Moses & Prophetae λ Fadem absque dubio lingua eodemque modo, quo lecti in Synagogis Hebraeorum, hoc est, lingva originali Hebraea, astante interprete, qui redderet in vernaculam.
117쪽
168 IN ACTA APOSTOLORUM CAp. XIII.
VERS. AI. urra ἱι καταφρονητotae c. Doctissime hIc, ut semper, Cl. Pocockius Miscellan. 3. Ubi in quidnam legerint Graeci Interpretes Habac. I. acutissimc explorat; salva interim lectione, quam exhibent Biblia Hebraea. Nam aliud est ut illi legerint, aliud ut vera sit legendum.
VERS. ΑΣ. Παρεκαλουν - εθνη, &c. In aequilibrio sere per vim verborum est, quantum ego video, an reddas,m rogarunt Gentes, an,Gentes rogarunt idos. Posterior Interpretatio obtinet plerumqVe : At quid absurdi, si admittas pri6- rem p Et nonne ordo verborum in eam nutare videtur magis p Si esset in εὐη -οσκάλουν, in posteriorem inclinares absque controversia. Sed cum sit -ρεκάλουν τά, ἔθνη, liceat aliquantum haesitare. Et si aegre tulerunt Iudaei doctrinam Apostoli ,& discesserunt ex Synagoga offensi. quod nonnullis placet, nec quidem videtur improbabili, tunc aptius conceperis,ApostoloS Obsecrasse remanentes Gentiles,ut, illi patienter eadem audiant iterum.
I. Mεταξυ inter alia, ut docent Lexicographi, signiscat δε--c psallipostea,& notetur concionem hanc habitam fuisse tempore antemeridiano, nam isto solum tempore conventum est in Synagoga , pomeridiano aulcm conventum in Beth Midras. aere ergo , an Phrasiologia hunc sensum non toleraverit: Rogarunt, ut deinceps in isto Sabbato, tempore scilicet pomeridiano,audirent iterum talem concionem 3 Et tum, an Apostoli rogarent genteS, an gentes Apostolos Θ perindu esto. II. maere,an Apostoli & Ecclesia Christiana iam non celebra- .rent diem Dominicum p Si ita quod quis inficiabitur λὰ tum iudica, an Apostoli non invitarent gentes, ut Sabbato Christiano, crastino scilicet, convenirent, & audirent iterum p Si concesseris Diem Dominicum vocandum Sabbatum, concedes facile, rite vocari poste
μιταξα - Et quidem cum inter Judaeos, vel Judaiaan
118쪽
ς Ap. XIV. Flo R IE HεsRAacE Iootes Proselytos, sermo esset de isto die, non mirum est, si Sabbatum audiret. Ac si dicerent Apostoli, nos erastino Sabbatum nostrum . celebramus, & vultisne vos isto die λαληFνα ταρ με τα; III. Aut esto τό Mεταξυ ΣαSSα ν hebdomada intercurrens inter duo Sabbata, ut-οις τύΣa SSοι-,jejuno bis in hebrim dis; tum ut facillimus labitur hic sensus, rogarunt, ut intra hebdomadam sequentem ista repeterentur; ita respici possunt praesertim dies hebdomadae secundus ta quintus, in quibus conventum est in Synagoga.
R AT etiam Iconium intra L caoniam,attestante Strabone Ino verbis, Geograph. lib. in . Inde Dcaonum collis plani, frigidi, nud, a u sivestribus compascui , G. Sunt Es paludes, major Coralis, minor Trogitis. Γνταυ Θα Γ πῆ νῶ το iκονιον iri. OrcMn ista loca Iconium est, oppidum probe conditum agro feliciori, 'quam isqvom diximus ona ros pascere. Pariterque Iconium in I caonis disponit Ptol. Tab. Asiae, I. cap, c. QVare ergo non nuncupat Lucas Donium urbem Lycaoniae, atqVeac Lystram & D rbcn Z Uuippe quod esset separatae aliqualiter iuris' dictionis.
Plin. lib. s. cap. 27. Datur ae Tetrarebιa ex Lycaonia, quάparte Galatia contermina es, civitatum XIV, urbe celeberrima sconio. VERS. II. Λυκαονις
Quaenam fuerit lingva Lyeaonica, dictu dissicile. Nec dictu facile,quare hoc addatur, cum sat fuisset dixisse, κάχηαν τώ ς νἱω
I. Vix persuaseris, lineram Lycaonicam fuisse Dialectum Q a Graecae
119쪽
Graecae , cum peculiares & distinctas ab ea lingvas in hisce regioni bus suisse vernaculas, arguant satis ista, q ae produximus nuper ex Strabone. Notetque ipse lib. 8. Cim erant autem hi propius a Graecia siti quam Lycaones) vocari ab Homero Βαρβαροφαίνους. Sic etiam Phryges sunt Barbari. Paulan. lib. i. Audiatur iterum Strabo, tib ix. statim ab initio: Cappadoces,θνi
eadem utuntur lingia, is maxime sunt, qui definiuntur zersus meridiem is C licio qui vocatur Tauro. Versuε Orientrm Armenia σ Colchide, να σῶς αεταξυευ γλώτ ις εθνεm, absque interjacen ibus gentibus,quae sermone diverso utuntur.
Qualis inter has aliasve lingvas, suerit lingva Lycaonica, expiscetur cui est animus δέ facultaS, nos talia nec audemus, nec pos
VERS. Σ. Γενομέν ς P bτηπως, &c. vertenda mihi haec verba in lingvamTalmudicam quae erat ingua Scholastica reddiderim 'Στάmως per , &per V P, vocabula Scholis notissima; quoidiomate constructa, nihil pariunt difficultatis. Σταξαν άi αβ ,ειν Παυλον, &c. De hoc itinere ipse Paulus Gal. 2, t.'ubi etiam subinfert, ένεβίω θ si X πώλυον , i. e. per revelationem exhibitam Ministris Antiochenis ; non enim dictum foret gταξ , si revelatio ipsi Paulo fuisset secta. Inter alios, qui illum iam sunt comitati, erat Titus ; quem ubinam ille sibi adoptarit, in itineribus istis suis descriptis cap. i3.&1 . conjiciat qui potest. VER s. I. Αφ' ημερων αρχ ων.
Parum dubito. Petrum in his verbis respicere dictum illud Sal-
120쪽
HORAE HERRAT CR . mCAp.XV. vatoris: Dabo tibi clares Regni caelorum, ut tu scilicet Evangelii ianu am primus aperias Gentilibus. Tunc elegit eum Dominus, ut per os ejus audirent gentes primum Verbum Evangelii R crederent. Ilia
Iud autem factum efle dicit, ἐν ἐαε c ἀρχου c, id est', ut ipse alibi eloquitur, ἐν χρονιου ἐν ω λαηλλ η, εο - . κυφι γ Iησλ, Ac'. I, M. quod tempuS per α ἀρχῆς profertur ab hoc nostro,
Sanhedr. l. 69. 2. Dixit Rab Machinan R. Isaaeo, Π, anetur 'n' CN unde edoceris, quando ventores sit Bar Naphii ZDicit illi, 'μza Pn IN: Quisnantiste Bar Naph98 Ressonaei alter: Mesar. An vero Messiam vocas Bar Naphii Z Imo, au illi, nam sic δενι-ptum se In He illa reaedificabo tabernaculum DaUM, , Noripheleth.
άνθρώπων, &c. I. Hebraice, id est Syriaco, iam locutum suisse Iacobum,vix, ut arbitror, negabitur a qVopiam. Diciabit enim ratio, Concilium . Hierosolymitanum aptissime transigi lingva Hierosolymitana; atqui ipsissima vox Συωεων,aqva orationem suam orditur,arguit Hebraice jam agi inter Hebraeos; non tam quod .cmeon dicit, & non Simon , quam quod Τυα επι dicit, S. non Σιαεαίν. Affectante lingva Syraliteram uin syllaba prima, ut Nplurimis istiusmodi; atque in propriis nominibus Pen tri Hierosolymitanis pro Pen. ida, Mugdala pro Magdaia. II. Non a quopiam, ut puto, negabitur, ApostolHm, hunc textum Prophetae citantem, ipsissima verba Propheta: Hebraice pro- Aulisse ; quod nunquam non factum in scholis de concionibus; allegato nempe aliquo Scripturae testimonio vel loco, prolata sunt sena- per ipsissima verba originalia. Putasne autem Hebraea Amosi in ore