장음표시 사용
151쪽
1M IN Epis T. AD RORA NOS . CAP. III. rant &stigmatiZant; nam ad eos omnia ista pertinere, Judaei non dubitant, si non indubie credant. III. Apostoliis allegationes eorum pedetentim sequitur,ver ba exscribit, veritatem rei approbat, falsitatem autem application simprobat , vers. I9 q. d. Vos Judaei talia ad Gentiles solos applicatis, ac si nihil ad vos pertinentia, ac pariter Interpretes vestri numerosa haec, intento in illos oculo, accumularunt crum noscendum est,
quod quaecunque lex dicit, iis dicit, qui sunt sub lege.
VER s. I9. u 2 mκαροδοκια - κάαως. Ppendet ipsissimae huic perio char duplex clavis, quae totam reserat in sensum facilem planumque salis. Prima est phraseologia illa Παπι κοπις, Vers. 0.qVast bis occurrit alibi in N. Testamento, videlicet Marc. I6. V. ID Κηνυξαο - ἐυαγγελιον παση τηκτωμ. Et Colos. i, 23. gυαγγελέου F πιιση τῆ κπσει. Jam Vero quid utrobique locorum sibi velit nαα κnme, patet satis, nempe omnes gentes vel mundum Ethnicum. Nam quod apud Marcum est, M1Mαπιν ἐυαγγελιον --ση-κτ σει , apud Matthaeum est, ναθητίσα- παντα τα ἐθνη διδασκον πc. Ipsissima hoc in loco phraseologia ipsissimam illam sibi vendicat interpretationem. Observavimus etiam ad locum istum Marci, Phrasin In quae idem son at quod πασα κέσις, a Judaeis applicari ad Gentiles, idque in antithesi ad Israelem.
Secunda esst vox ista uατικιον N,Versao.q- qVidem non male redditur Onitas, sed male applicatur illa vanitas ad statum creaturae evanescentem, mutabiIem, atque interimi obnoxium. Nam ματ ο me non tam evanidam externi status conditionem denotat,
quam internam vanitatem & futilitatem mentis. Sic de Gentilibus loquens Apostolus de quibus &hic sermo J Eμι-ιωθηαν,inqVit, τῶς διαλογισμοῖς G, Rom. I. Vers χΙ.Et Εἴν 1 αεπατει μα-
152쪽
Quibus de hoc licet addere, quod per totam perio cham videtur feri allusio ad servitutem & liberationem Istadiit.irum ex A gypto,& fieri collatio inter Ecclesiam Israeliticam d Gentilitiam.Cum liberaturus esset Deus Israclem ex servitute, vendicat sibi cum pro filio suo , primogenitoque , Exod. 4, 22. Atque avidὸ pariter latri expectat populus Gentilis, talem erga atque intra se revelationem filiorum Dei. Norunt bene Romani, ad quos Apostolus scribitis, quot & quantae praedictiones N promissiones publicaret Deus per Prophetas, de filiis inter gentes sibi congregandis, at ivo adoptandis, revelationemque S productionem istorum filiorum exerto quasi collo expectat iam totus mundus Gentilitius.
VERS. 2o. Τν ἡ ματρωοτηπ ἡ- πεταγη, &C. Vanitati mentis subjectus est mundus Ethnicus; sed quomodo sχεκοῦσα, αλλοὶ δια τNonne dicere licet, huιατμούλ ἔκκem, sed tim τάγη ματ a-- ουχ εκ ουσα , Nam repetamus Ethnicismum a prima sua origine, id est, a confusione linguarum ob inceptam turrim Babylonicam. Sunt quidem aliqua, quae risum sorte moveant, in glossa Targu mistarum super ea re, Gen. II. at quoad rei summam di scopum, sunt quae perpensionem merentur. Targ. Hieros & Jonath. Dixerunt, venite εν aedificemin nobis
civitatem σ turrem, caput ejus perting.rt usque adsummitatem coe
nobis in ea doniam adorationis in fastigio ejus, s ponamin gladium in manu ejus, ut conserat contra acies praelium, priusqOm distergamur desuperficie terra Ride, si lubet,commentum de IdoIo cum gladio, &c. at certe non aberrant multum a scopo, clim innuunt structam esse hanc turrim ob Idololatriam ;&sic Talmudici in
Sichedon , sol. IO9, . I. Traditior R. Nathan dicit, , I )zria H. v Omnes intenti erant ad Idololatriam.
Atque inde est, quod vulgo dicant, Ibὰd si generationi nul- la fit fortio in mundo furaro. Et certe severitas vindictae confusio
153쪽
r 2 IN EMST. AD ROMA Nos CΑp. VIII. linguarum, per quam periit a mundo vera religio) arguit, in summo gradu ab iis esse peccatum in nefando isto carpto. Ad Idolo- Iatriam propensi erant volentes & sponte ia; at quod illi vanitati subjecti fuerint, erat ex justa indignatione &vindicta Dei. Succubuit totus mundus sub Ethnicismo, a consulione linguarum, ad introductionem Evangelii inter omnes gentes, annis bis millenis& amplius,& in miserrima hac ejus conditione, quis non observaverit iratum Deum pV E R S. 1l. Eλc Ψωλ τα 'Acim τῆς λείας Φλυ, sacris paginis est nonnunquam, imo non raro, Corru
Ut sensus Apostoli hic videatur: Liberabitur aliquando mundus Ethnicus a iugo & servitute corruptionis peccaminois, servit, te scilicet libidinum, & pravorum affectuum, sub qua tam longo spatio succubuit, in libertatem nobilem, qua fruinatur Filii Dei. ' : 'e' τ - e:
iSi quaeratur, quomodo suspiravit & parturiit mundus Gentilitiusλ dicant illi, qui haec de fabrica mundi intelligunt, quomodo illa suspirat & parturit λ Phrat in mutuatitiam & allusivam agnoscant illi necesse est . Verum ad sensum,quem nos concipimus, literatis constructio potest admitti
χNTEQUAM ad interpretationem huius capitis nos accin- 2 gimus, liceat haec pauca quaerere: i . I. Angens Judaica quo: d generaliorem maiorem -qVe eius inaliam, ante tempora apparentis in carneChristi,
154쪽
CA'. XI. Hosae. HEsRAιC E. I 3 n ,n fuerit excoecata se rejecta Z Novimus,re,ecionem ejus assignari vulgo horrendo ejus sceleri in interemptione Christi, di persecutioni Evangelii & Apollo lorum, facinoribuS rejectionem gentis sat superque demerentibus, at nonne ea reiecta di excoecata ante λErant γεννηματα primo appareret Baptista , quod idem quidem sonat quod semen serpentis.
Conesonatur iis Salvator per parabolas, ne videant, ne audiant, ne conpertantur, ne remittantur iispecc.ua, Marc. , II, 2. Qua suspicionem excitare possunt, reiectam fuisse gentem, cui Christus ex inia stituto conesonatur ea sorina & Oratoria, ut non convertantur.
Si illi Judaei essent, ad quos dictat primam suam Epistolam , quod quis negat λ tἰim pondus suum habent illa cap. χ, Io: et on.
I I. Non rationi, & Scripturae est valde consonum opinari, reiectam suisse istam gentem propter receptas vanas impiasque suas traditiones. Reproba gens certe, cujus religio irrita sec;t praecepta Dei; reproba gens, quae Deum frustra coluit per praecepta hominum,Matth. s. & per talia quidem praecepta hominum, per quae sermentati, imo venenati sunt odio&blasphemia in verum Messiam, l& puram verbiatem Dei, ED. 29,Iῖ. moniam timor huyus populi erga me docetur per praecepta homiηum, ergo per/bι Vientia υριentum, & c.
Nonne ab hac origine, originem rejectionis gentis bene derivaveris p & quo magis illi traditionibus suis fascinati, eo magis a Deo separati, obdurati, rejecti. Utreird respicere videatur Apostolus ad tempora ante trucidationem Christi,cum agit de gentis reiectione. III. Nonne perlatum & praedicatum fuerat Evangelium decem tribubus aeqvὸ ac Iudaeis, cum Apostolus ha nc Epistolam scriberet ἈλCujus rei decisio ad explicationem huius capitis aliquid facere videtur , quia in toto capite de Iudaeis singiuatim est nulla mentio,sed do
Israele. Praedicatum erat Euangelium ante excidium Hierosolymitanum toti orbi: Matth. 24,I4. di nonna decem tribubus atque ac aliis gentibus p Pro assirmativa facit, quod Jacobus Epistolam ταιι δωθικασυλας dictet, decem istis aeque ac duabus aliis. Ad nullos autem, scribunt Apostoli, nisi ad quos jam pervenerat Evangelium.
155쪽
OBsERVARE licet, quid sibi proponat Apostolus dissertana
dum, nempe non de vocatione universa gentis, sed de non rejectione universae gentis. Num Deus ita reiecit populum suum,ut totum rejecerit λ Mη-Nam ego Israelita, atq; ego non rejectus.
Sic Philip. 3, 3. Jaspis margarita, cui inscriptum nomen Benjami/i, in Rationali, primum est fundamentum in nova Hierosol- ,Αpoc.χI, I9. in memoriam, ut videtur, hujuS Benjamita, maximi sundatoris Ecclesiae Gentilitiae. Hieros. Peis. ωL is. 3. 3c Md shin. sol. 6o. 2.Excidit aliquando spis Benjaminu e Rationali, cs es deperdita. Cumqνe similem ei habe ret Damah ben Nethinab ,satium est cum eo de ea emendi ceditum denariis, &c. VE R s. a. iis ἐνοτοπα-.Lev. Ger. in I. Reg. I9. Supplicat Elias Deo, ut vindictam sumin pro malis , qPa PVPetrarant Israelitae. V E R s. 3. Tα λωαμνα eris καπυιαφαν. Altaria tua p Quaenam tandem altasia illa Dei, quae diruerant Israelitae in Samaritide λ Salvum tunc temporis erat Altare in templo, &quodnam aliud Altare Dei Θ R. Sol. in i. Reg. I9. Altaria haeerant altaria pripata , erecta nomini Dei. Talel illud cap. I3,3o. In u-
156쪽
Ereetia quidem erant i CP excelo Idolis, ast erecta etian quaedam Deo: Idque licite, ut concedunt Iudaei, ante extructum Templum, atque usitata postea, sed eorum usus vitio versus, quippo quod adeundum suerat Altare solum quod in Templo. Illicite quidem structa haec Altaria inter duas Tribus Judae N Beniaminis, quippe quod iis pateret aditus ad Altare Hierosolymitanum: At non adeo illicite apud decem Tribus intra regnum Samariticum, quibus aditus talis omnino interclusus. Quaere ergo, an Elias excelsa vel Altaria in Judaea, dicata licet vero Deo, vocare voluerit astam μi 2 cum tamen sic dicata in Sh-
maria vocarit altaria tua. UERS. q. Tη Βααλ.
Dicant hic illi, qui corrigenda volunt Biblia Hebraea per versionem Graecam, quique amatos spiritu Prophetico volunt istos Interpretes, an illi hic errent, an Paulus p Nam sic illi in I. Reg. is, 18.
omittamus discrepantiam inter κ α λ & Gέλιπιν, quae non minuta,atque de articulo solum τω aut et ii sit examen. Introduxerat Achabus Baal, Idolum Tyrium, in Israelem, r. Reg. II, 3L Et num tantum septem millia hominum erant in Israeleδικ pύλαν, qui non adorarunt istum Baal λ Erant forsan septuaginta millia, imo forsan septies septuaginta millia. Nam perpende historiam a. Reg. Io,2I. & patebit, cultores Baal istius non adeo numerosos fuisse, ut ad multa millia assurgeret numerus; forsan non ad multas centurias.
Et quidnam tandem valuisset, non coluisse BaaI Achabi, si interim colerent vitulos Jeroboami λ Ipse Jehu, qui eradicavit Baal &Baalitas ex Israele, non recessit tamen a peccato Ieroboam, vitulis aureis. Et quidnam magni loquutus fuerat OXtημα- us , si diaz - xerat; '
157쪽
CAp. XI. 14s IN Epis T. AD ROMA Nos xerat: Reliqui mihi septem millia hominum, qui non coluerunt τον Βααλ Tyriorum, qVi tamen cum tota gente colunt vitulos λ Exciderat ipse Elias Baalitas, antequam ad eum perveniret hic πι- magnam rem quidem secerat; at parum erat, si totus Israel Baalem istum adhuc coleret, exceptis tantum septem millibuS. Per τῆ 3άαλ ergo Apostolus docet intelligendum esse non τῆ ονι Βαα λ , sed τῆ δα uet λει Βαα λ, Vitulae Raac Nam Baal filiae generale nomen Idolorum , fatebuntur omnes. Et quod sequitur I. Reg. I9, 18. Atque omne os, qvod ei non dedit oscutam, illucidationem recipit ex Hos. 13, 2. Osculentur Intulos. Vituli Ieroboami vocantur Δαμαλεις genere foeminino: . Reg. II, 28. Em ιη δυο δαμάλει Ps. Ant/q. lib. 8. cap. 3. Δυο Mιησα Ieroboamus δαμάλεις χρυ- ως τελtri τας δαααλεις, &c. Et vice plurium, fatis in τῆ Βάαλ commentatur ipse liber Tobia in cap. I, 3. Καὶ μαι ἀι φυλαω άι συναπιυῖαι λλον τη Βααλ υ δαμάλει.
Huc itaque recidunt verba Dei ad Eliam r Reliqui mihi veIreservavi septem millia hominum, qui se intactos resemarunt a communi gentis Idololatria, adoratione ἡ Βααλ , jupenca Ρ
Quamvis supponamus, reiectam fuisse gentem Judaeorum quoad generaliorem eius massam ante tempora Christi, non dubitamus tamen, in omnibus seculis fuisse λῶααα κατ λογιω-το, in isto praesertim, clim allucasceret Christus & Evangelium. De vocatione Λειμαιετ' isto seculo & tempore, quo Apostolus scriberet, & non de vocatione totius gentis olim futura, quid cIarius dici potest, quam quod his verbis dicitur, eo τα, νῖν καιρῶ λAdverte Apostoli argumentationem : Num Deus abiecit populum suum p Non, nam ego Israelita,& non me abjecit. Et sicut in diebusEliae erat λ etiam est ξο τω νυν κωρω. Ovam male liaesarguerent vocationem gentis post plurima secula olim sutura mi R sup
158쪽
e Ap. XI. HORAE Hε3RA eAE. I Tsupponatur, reiectam,excaecatam obduratam ese gentem, ante tem pora Christi se Apostoli, tum leniter molliterque fluet haec argumentatior Esto, Uiei tam fuisse gentem quoad massiam eius, per aliquot retro secula: num vero adeo relecta, ut nulla spes Judaeo λ Nequaquam. Nam G τω νυν κωρω ἐδε λειμμα, sicut erat in diebus Eliae, &ego de eo unus.
κα-νύξεως.Latet dissicultas in voce κατανυξεως, quae proprie compunctionem sonat, longissime ab animo Prophetae & Apostoli. I. Interpretes Graeci,quicunque tandem Judaeorum illi fuerint, sensum aliquando de suo fingunt, eumq; non raro alienissimum a Veritate Hebraea. Et Graeca vocabula frequentissime adhibent, sensu alienissimo a vulgari idiomate Graecorum. Infinitis instantiis de . monstrari posset & hoc & illud, si esset hἱc locus. II. Vocabulum hoc, quod prae manibus, in sensum suum cudunt alienum a vulgari, radicemque eius sive καπινύττοι faciant, sive κατανυγέω, sive aliqualiter vocem νοξ respiciant, sensum ei & significationem tribuune, ut denotet silentium, attonitionem, stupo
Gen. 27, 28. θ iσαοὶκ quam cIausulam inte serunt de suo) aeque reddas, Attonito aut pefacto Maaco, ac compuncto.
Psal. 6o, s. Emnσας ἡμας κα-νυξιας. Hebr. es rimo horroris. Ita ut interpretatio vocis και- νυξεως apud eos, ab ipsis petenda sit, atque hoc in loco a voce Hebraea n apud Prophetam, potius qVam a quovis Lexico Graeco. VERS. Io. Tον νωτον αυτῶν λα-νως σύγκαμον. Graecos Interpretes Apostolus sequitur,atque illi morem suum T i Paa-
159쪽
r 8 IN EDST. A D ROMANO CAP.XIParaphrasticum vel allusivum Hebraea habent: . n um uno Lambos eorum fac continu. nutare , & sic reddit Chald. Par. At illi: Tὸ gum eorum incurνa, quo etiam inclinant Syr. & Αrab. Verum quidem est, quod illi, qui lumbis sunt debiles & laborantes, incedunt incuria vati & trementes: at sorsan allusum est ab iis ad Deut. χs, a. ubi reus plagis caedendus incurvandus est, quo etiam alludi videtur Psal. I, 3. Impius non exurget Vel stabit in judicio. ΑlIuditur saepiuscule a Graecis Interpretibus ad mores gentis suae, imo non raro ad traditi nes gentis suae, unde & hic allusionem suspicari licet eo magis. QD-lisnam versio quoniam de flapellatione est sermo est .a Prou
160쪽
HORAE HEBRA IC ET ALMUDICAE EPISTOLAM PRIOREM
Subjungitur Appendix Philologica