장음표시 사용
111쪽
quae Matutini, Primae, Tertiae, Sextae, Nonaeque horae tum Vesperis. & Completorii nomine nuncupantur. Nec vero sine gravi caussa, & prudenti consilio institutum est ab Ecclesia, ut praescriptae diurnis horis divinae preces numerum septenarium prae reliquis sequerentur: constat siquidem ex sacris literis eum numerum praecipuo quodam in honore suisse habitum, eidemque in rebus sacris designandis plurimum attributum. Huc reseras septem divini Spiritus dona; septem tubarum clangorem , quo Ierici moenia quatefacta conciderunt; orationis Dominicae petitiones item septem: & uti in sacra Scriptura reperitur, quod septies cadet Justus, & resurget, ita idem Justus septies in die laudem dicit Domino, ut
tentatus resistat, & post lapsum resurgat. Accedit Sanctorum Patrum, & sacrorum Divinae Scripturae Interpretum auctoritas, qui declarandae, atque stabiliendae septenarii numeri praerogativae plurimis , gravissimisque animadversionibus certatim colIaborarunt. Eas vero hic enumerare, nedum pro dignitate exponere, atque perpendere prolixioris esset operae. Occurrunt vero ejusmodi documenta, passimque sunt omnibus obvia in eorumdem Sanctorum Patrum scriptis, quorum Elenchum adscribimus, praecipue vero ex Operihus d) S. Basilii, S. Gregorii Nagianaeni. S Augustini, MS Hieronymi. Cum igitur tot praerogativis septenarium insignitum sit, merito primi Ecclesiae Patres hunc numerum divinis pariter laudibus celebrandis consecrarunt. Praetermissis interea iis, quae ab Ethnicis quoque, ac Infidelibus. ipsisque mei Turcis mutuari possem. quoad observantiam ritus designandi certas horas die, noctuque in precibus fundendis, sacrisque peragendis ad suorum cultum Deorum, Daemonumque latriam, tamquam profana potius, & absona ab instituto, satis compertum est, Christianos summi veri. omni
potentis Dei cultores in hoc vigilandi studio, ut ipsius Dei lau-
112쪽
des celebrarent, ac heneficia commemorarent, haud parum se. dulos, vel non minus sollicitos extitisse. Quot enim graves acciderunt primis Fidelibus consternationes ob nocturnos coetus ' Quot olim calumniis primo, ac secundo Redemptionis nostrae saecu Io Christiani ab Ethnicis fuerint exagitati, usque-qugque prorsus patet ex Tertulliani, Athenagorae, Arnobii, Iustini, & Minutii Felicis Apologeticis. Exinde sacrae vigiliae ab ipsis nempe Apostolorum temporibus originem dux invidentur. quod tamen haud dubie illis longe antea primordium
fuit, quoniam in veteri testamento non optantur exempla, quibus vigiliarum usus commendetur. Inter alia emicant e Abraham de noete consurgens. Isaac immolaturus ascendit in montem. Jacob noctu scalam mysticam videre meruit, & luctatus cum Angelo usque mane caelesti benedictione repleri. Noctu eduxit f) Dominus filios Israel de Aegypto. Samuel Propheta oraturus pro Rege clamavit ad Dominum tota nocte. Gedeon cum is) trecentis viris, incipientibus vigiliis noetis mediae, turbavit castra Madian,& in fugam vertit. Iudith exibat b nocte ad orandum. David si lavabat Iacrymis le- Rum suum per singulas noctes, & stratum suum rigabat; media nocte surgebat ad confitendum Domino. Quaesivit Deum nodie, & non est deceptus. Alios etiam ad partes ejusdem
gratiae exortatus est, inquiens: U In noctibus extollite manus vestras in Sancta , ω benedicite Dominum.
In novo pariter Testamento quot exempla ad vigilandum, ac per noctem orandum reperimus t Nasci dignatus est Domi nus nocte media, dum Pastores erant in regione eadem vigilantes , & custodientes vigilias noctis super gregem suum. Multis in locis apud sacros l) Evangelistas vigilandae noctis admoniti sumus. Quid plura' ipse Dominus perno flat in oratione Dei, ut prius nos oratione liberet, quam redimat passio-Μ ne.
113쪽
ne. Etsi pro nobis Dominus vigilavit, merito nos, qui servi sumus, pro Domino totis viribus vigiliis, orationi, ac ejusdem laudibus recitandis incumbere debemus. Notissima est illa Salvatoris exhortatio: m Migilate, oe orate, ut non intretis in tentationem; ct quis boe dixerit sitis , ait n) S. Ber nardus, oe tempus sitis; Domini enim est verbum istud instante jam risone sua. Fuere tamen quidam Sectarii, somniculosi communiter nuneupati, & ab Isidoro Nyctages, qui nocturna sacra, aliosque Ecclesiae ritus circa vigilias impudenti temeritate irriderent , ajentes superstitiosum esse jura temerare divina , quae noctem ad quietem tribuerunt. Horum praecipuus fuit Uigilantius, impurissimus Haeresiarcha, sui nominis hostis,ac eversor, quem refellit p S. Hieronymus, ac lepide vocat Dormitantium. Polidorus Virgilius, scriptor in pluribus sutilis, ct ineptus, ait, nocturna sacra ob periculum impudicitiae fuisse
damnata; sed quam insane loquatur de praehendere licet ex eo, quod nullum frequentius exercitium, atque non alia magis vulgata pietas in primis Christi Cultoribus, quam sacrae perno-Aationes, ac pervigilia, ad quae passim Fideles in Ecclesiis convenisse Sancti Patres , & Historiographi commemorant. At de iisdem vigiliis, quod ad historicam veritatem pertinet, legendus r) Baronius in Annalibus. & in notis ad Martyrologium Romanum. Nunc autem refrigescente caritate, quoad Iaicos vigiliae sunt sublatae. Legitur sane apud sacros Auctores, quod olim Fideles, tribus vigiliis tres matutinos nocturnos divisim in nocte persolvebant, quarta autem vigilia laudes recitabant. Adeoque vehemens tunc erat ardor caritatis, ut Fideles quater ad orationem in nocte surgerent, ad cujus rei uberiorem cognitionem videri potest S. Thomas, Suarea, & Baronius. Hoc ipso tempore tres Nocturni simul cum Laudibus recitantur , & quidem a multis Regularibus media nocte, ab aliis
114쪽
prima vigilia, ab aliquibus vero tertia circa Galli cantum: a Clericis vero Saecularibus circa finem quartae vigiliae . vel faltem juxta cujusque nationis, & Ecclesiae morem; alios nimirum usus Ecclesia Romana colit, alias Parisiorum Ecclesia consuetudines observat, alterasque habet Ecclesia Mediolanensis: reperiuntur siquidem dispares, dissimilesque in recitandis ossietis diversarum Ecclesiarum institutiones, ac consuetudines: eo potissimum, quia veluti Gentium, atque Nationum mores
diversos esse constat, ita ad actus Religionis, & cultum divinum diversis utuntur institutis a quae, illaesa Orthodoxae Fidei incolumitate, & integritate, vix possunt omitti, vel auferri. Maxima etenim semper viguit Ecclesiarum libertas in sacris caeremoniis, ac in ritibus circa cultum psallendi, & orandi, Profluens ex illa spirituali libertate, quam Christus dilemeSponsae morte sua vindicavit. Non enim conveniunt singula sngulis. Quaedam 99 alicubi observantur, quia nullum ibi vitium accessit; alibi vero eadem ob exortum vitium sunt profligatae, ipsaque temporis ratio efflagitat saepe nova quaedam introduci, vel aboleri; quod enim neque contra Fidem, neque adversus bonos mores habetur, indiscriminatim propter eorum, inter quos vivitur, societatem, est sectandum, ne per observationum varietatem schismata oriantur. Resert U S. Augustinus stii dubitanti de variis, ac diversimodis Ecclesiarum observati nibus dixisse S. Ambrosium, ad quam sorte Ecclesiam deveneris, ejus morem serva, si cuipiam non vis esse scanda Io. nec quemquam tibi. De eodem S. Ambrosio, item apud Baronium legitur, quod rogatus de jejunio Sabbati sic respondit,
aliarum Ecclesiarum consuetudini non detrahens suam servaret, Sabbatoque jejunaret, dum Mediolani esset; Romae autem cum moraretur, Romanae servaret Ecclesiae consuetudinem, quam summa semper coluit observantia: nam de his aliquando agens, haec addit verba: In omibus cupio sequi 'manam Ee-
115쪽
elesiam. In his porro, in quibus divinae Scripturae, vel Mater Ecclesia nihil statuere, mos Populi Dei, & instituta majorum pro lege tenenda sunt; & uti inquiunt Sacri Canone , scit Sancta Romana Ecclesia, quod nihil obsunt saluti credentium
diversae pro loco, & tempore consuetudines. At veluti quidquid humanum, ac mundi est, multis erroribus solet esse obnoxium, ac depravari plerumque, & in deterius labi, ideo in expositione divini ossicii repentinas novitates visa est pars maxima Ecclesiasticae Hierarchiae admittere: tantaque paullatim irrepserat in divinis laudibus licentia, ut singuli Episcopi, inscio Romano Pontifice, privatos sibi ritus assiimerent, non sine
magna divini cultus perturbatione. Hanc nimis exuberantem precandi, ac psallendi varietatem aegro animo ferens S. Pius V., Romanum Breviarium magno studio emendatum, atque juxta Tridentini Concilii Decretum pristino nitori restitutum pervulgari jussit, eoque ex ritu solemni, ac consueto sic correcto omnes Orbis Ecclesias uti praecepit; quaecumque ver alia Breviaria abolevit, iis dumtaxat exceptis, quae Vel a S. Sede Apostolica jam a primaeva institutione approbata, Vela ducentis annis antiquiora fuissent. Itaque reliqua omnia sunt Breviaria antiquata, α varietates, quae irrepserunt, multis in Iocis sublatae extiterunt.& divini ossicii diversitates ad multo minorem numerum redactae sunt.
116쪽
De Hymno GHrificationis Divinarum trium Personarum infue cujuslibet Psalmi a S. Damasio consitum . .
IN undecimo hujus libri capite recensuimus Scriptores fide dignissimos, qui praxim Ecclesiae Doxologiae in fine singulorum fere Psalmorum addendae, & modulandae ad S. Damasum referunt . Verum quoniam non defuerunt viri gravissimi , qui hoc ipsum in controversiam vocarunt, hanc etiam a nobis laboris partem suscipi aequum est , ut ad ejus elucidationem quaestionis, eorum placita reseramus, atque inquam potissimum partem sit inclinandum exponamus. Nemo prosecto Orthodoxos inter ignorat ab ipsis Apostolorum temporibus Fideles in nomine Patris, & Filii, & Spiritus Sancti baptizari consuevisse: exinde patens est, Apostolos tres Divinas Personas hoc eodem hymno conglorificare coepisse, quem antiqui Ecclesiae Patres hymnum Glorificationis vocarunt. Quamobrem in errorem Iapsi sunt aliqui in primis, qui ex x Theodoreto, Sozomeno, Nicephoro, & Tripartita historia, Flavianum Monachum Antiochenum hymni hujus putant esse auctorem. Cum enim imperante Constantio, orthodoxi Patrem cum Filio pari gloria celebrarent, Ariani vero ambiguis locutionibus Filium Patre inseriorem esse ostendereniterentur, Flavianus , ut praeallegati Scriptores inquiunt , coacto Monachorum coetu clara voce cantavit Gloria Patri, o Filio, Θ Spiritui Sancto. Sed auctoritate Sanctorum Athanasii, α Basilii constat hunc hymnum antiquiorem esse Flaviano, quoniam hi duo Sancti Patres, qui ante aevum Flaviani floruerunt, hunc hymnum commemorant; nimirum S. Athanasius his
verbis: a Cum surrexeris a mens, rursus gratias agendo trinis vicibus dieas ; Miserator , O miseritars Dominus escam dedit timentibus
117쪽
s; Gloria Patri Filio, ω Spiritui Sancto; rursumque pose peractam glorificationem preces tuas absolve. Basilius duobus in locis hymni hujus Glorificationis mentionem facit: primum quippe haec habet: Proinde quod a Maioribus nostris dictum est, cy' nos ἀλmus, Gloriam esse communem Patri eum Filio, quapropter ω Glori rationis bumnum Patri simul eum Filio osserimus. Secundo clarius de eodem hymno haec subdit : Profeson m Fidei veluti initium quoddam Glorificationis ferimus a sed quid faetendum es t nune eredimus. Dictum est igitur nibit referre ad sensum, sis dieas; Gloria Patri, ct Filio eum Spiritu Sancto, sive dicas; Gloria Patri, o Filio, o DLritui Sancto; Haec Basilius.
Errarunt & alii, qui post Uvalfridum Strabonem Ο a magna Synodo Nycaena compositum fuisse hunc hymnum asserunt: Cardinalis G Baronius siquidem a Nicaenis Patribus
Glorificationis hymnum non esse inventum pluribus auctoritatibus, ac rationibus ostendit. Sane ut Ariani Baptismi formam corruperant, ita Glorificationem; ut dicerent Gloria Patri per Filium in Spiritu Saneto. Et cum iidem Ariani ore sacrilego assererent, fuisse tempus, quando Filius non erat cum Patre; adversus hanc scelestam, impiamque loquelam decrevit Nicaena Synodus, ut ad antiquam Glorificationem appendix illa adderetur, scilicet: Sicut erat in principio, 9 n ne, oe semper, ω in saecula faeculorum, amen; quod quidem fuit pariter sancitum in primo Concilio Valensi, seu Vasa tensi, sed verius Uassionens in Gallia, quod paullo post Nicaenum, tempore Constantii Imperatoris, sub Julio Papa coactum est, licet ejus Canones confusi existant cum Uasionensi secundo sub Leone Magno . Verum enim vero, uti hunc Glorificationis hymnum non fuisse inventum a Nicaena Synodo superius memoratum est , ita etiam asserit Cardinalis Bona non fuisse ab eadem Synodo statutum, ut in fine cujuslibet Psalmi concineretur. Nam, ut praefatus Auictor inquit, cum fuerint post Concilium Nicaenum
118쪽
de hoc hymno diversae diversarum Ecclesiarum consuetudines, exinde consentaneum existimat credere, nullam unii erialis Ecclesiae fuisse communem praeceptionem, a qua proculdubio nullus Fidelium deviare praesumpsisset. Fateor tamen me invito animo cogi ad alio defleetendum a sententia Cardinalis Bonae, cujus ceteroqui eruditionem , ac do strinam plurimi quidem faciendam duxi, prout ostendi in praepositis tribus capitibus, in quibus ab ejusdem opinione nunquam secessi; sententia siquidem tot Scriptorum eximiae auetoritatis, qui legem hane addendi hymnum Glorificationis ad Sanctum nostrum Damasum reserunt, a quo editam sanistionem aiunt suadente, &Procurante D. Hieronymo, nobis non videtur aspernanda, cum iidem Auctores fulciantur auctoritate vulgata Ecclesiae Romanae, quae in lectionibus Breviarii Romani aperte ansam omnem dubitandi dirimit, circa tempus , dc Summum Pontificem Romanum, vel Concilium Oecumenicum, qui statuerunt hanc legem psallendi in fine Psalmorum hymnum Glorificationis: En verba Breviarii: Damasus oee. saluit in fine cujusque Psalmi diereetur Gloria Patri , ω Filis , ω Spiritui Sancto; cui prae ceteris auctoritati nobis est acquiescendum, & quamvis inter ap
cripha scripta ea S. Hieronymi t) Epistola ad S. Damasum
Connumeretur, quae habetur primo tomo Conciliorum in rebus Damasi, in qua haec leguntur: li) Preeatur ergo Cliens tuus, ut mox sa mallentium in Sede tua semana diu , noctuque canatur, ut infra Valmi eujuslibet sive Matutinis , he Vespertinis boris conjungi praecipiat Apostolatus tui ordo Gloria Patri Filia , ω Spiritui Sa
cto, ut existimant Cardinales Baronius. & Bona, non proinde labefactatur robur, & fides tot in adversam partem Aript rum, & Breviarii Romani lectionum , quibus adhaerendum esse, merito arbitramur. Ceterum ancipiti animo de hac re ambigere nemo potest, cum idipsum testentur Acta Concilii Romani, auctoritate S. Damasi anno reparatae salutis 38a. COa--cti,
119쪽
Eli, a Baronio relata in hane sententiam: l) meretumque ibi ponit r, quo jubetuir in me cujusque Psalmi apponi: Gloria Patri, o Filio , ω Spiritui Sancto; illud porro de hoc Glorificationis hymno evidens est, quod ab Apostolis inventus, a Patribus Nicaenis auctus, ab universa Catholica Ecclesia receptus, omni reverentia celebrandus est.
De more Alleluja, quae sub S. Damasi Pontifieatu ab Ecclesia
'mana frequentari incoepit, ae de praefantia ejusdem Cantici.
SUperest, ut non nihil disseramus de Cantico, & voce
ipsa metuis . Ad id impellimur, quoniam primae notae Scriptores aliquot ejus vocis usum percrebuisse opinam tur, cantarique consuevisse non solum tempore S. Damasi, verum etiam ejusdem sanctione. In opere quod de vita, & morte Prophetarum inscribitur, quodve diu subdititio S. Epiphanii nomine apud nonnullos fuit receptum, asseritur: Aggaeum Prophetam primum fuisse, qui Alleluia cecinerit anno ante adventum Christi qr7. cum novam Templi structuram vidit, ut adimpleretur, quod Venerabilis Tobias Divino amante Numine praedixerat his verbis:
lapide candido, ω mundo omnes plateae Hierusalem sternentur , ct ster eos ejus Alleluja eantabitur; nec alibi in tota serie veteris Tectamenti, exceptis Psalmis, & memorato libro Tobiae vox Alleluis reperitur expressa. Cassiodorus vir clarissimus Ad Dia asserit habuisse initium a Psalmo centesimo quarto, nec ante a quopiam testatur se reperiisse positum; at in nova Iego S. Johannes audivit in Caelo supernarum virtutum Agmina psallentia, & dicentia Alleluis, ut inde agnoscamus in novam Chri-
120쪽
Christi EccIesiam e Caelo nobilissimum hoc canticum Assiluis
descendisse. In errorem Iapsum esse Durantum assirmat 639 Cardinalis Bona, cum admoneat in a esse vocem graecam Bedam credidisse; verum Beda manifeste dicit vocabulum esse hebraeum, ct inter hebraica nomina ipsum ponit in libello de eorumdem interpretatione, & alibi Beda ejusdem cantici Assiluis referens arcana, reetissime ait, & pulcherrime generalis Sanctae Eccla-sae mos inolevit, ut hoc divinae laudationis carmen propter reverentiam primae auctoritatis a cunctis per orbem Fidelibus hebraea voce cantetur. Demiratur praefatus Cardinalis Bona Anselmum r Cantuariensem Episcopum, si tamen ipsi hoc dixit, cum de genuina ejusdem Sancti lectione hic valde am-higendum sit, scripsisse Assiluse non esse vocem alicujus linguae , sed Angelicam, quae non habet propriam interpretationem in aliqua lingua: CU Miror, inquit, virum doctissimum non
vidisse antiquorum Patrum commentaria asserentium geminam bufus nominis significationem. Sed omnis bomo aliquid bumanum patitin, o quandoque bonus dormitat Homerus.
Rupertus t) Abbas Tulliensis ait canticum Alleluis Iatinae linguae peregrinum nomen esse, cujus mysterium, velut quod clam gaudii stillicidium , de divitiis supernae Ierusalem primum in mentem Patriarcharum , & Prophetarum, postea in Apostolorum ora plenius per Spiritum Sanctum delapsum est. Quid autem latinae significet hoc hebraicum nomen Alleluia Johannes Lorinus , MI & Ludovicus ab Alca Zarabunde suppeditant: inquiunt nimirum hi Auctores, Iegitimum hujusce vocis sensum ex hebraico idiomate accipiendum esse ;neque Alleluia unam simplicem dictionem praeserre , sed e duobus vocabulis componi. nempe Halleia, oe Iab; quod sonat Iaudate Deum cum jubilo, laetitia, & cantu. Porro Haltilis