장음표시 사용
291쪽
Σ o De Filialibus Ecclesiis ejusd. Basilic.
rum perturbatione , Pontificum recessu, atque schismatibus
aucta, eorumdem tamen numerus quatuor septenaria non eX-
cessit, ut testatur Nicolaus Signoritis, sedente Martino V. Senatus, Populique Romani a secretis, cujus liber manuscriptus asservatur in Bibliotheca Vaticana; in quarta demum cum tot in Urbe Fontium usurpationes minus legitimas S. Pius V. adspiceret ad ejusmodi abusum de medio tollendum sedulo incubuit, idque per mox relatum sui vicarii edietum perseeit. Confirmatam quoque aetate nostra hanc Ecclesiae dispositionem non augendi lustrales Fontes supra numerum vigesimum octavum vidimus per Decretum Sacrae Congregationis Visitationis Apostolicae a Sanctissimo Pontifice Clemente XI. veteris disciplinae prae ceteris retinentissimo, pristinaeque dignitatis Titulorum restitutore, speciali sua Constitutione roboratum adversus Ecclesiam Parochialem SS. Blasii, & Caroli ad Catinarios, S. Laurentii in Damaso Basilicae filialem, quae Fontis usum obtinere praesumpserat, ne ad eumdem honoris gradum ceterae filiales hujus Basilicae animum intenderent; quod sane juricommuni Sacrorum Canonum inferius ostendetur adversari Enunciatam modo Clementis Constitutionem subjicere Iibet.
AD futuram rei memoriam. Emanavit nuper a Congregatione Venerabilium Fratrum nostrorum S. E. Cardinalium, ω dilectorum Filiorum 'manae Curiae Praelatorum super nerotiis Visitationis Οο- solleae Ecclesiarum, oe Aedirum Piorum Almae Urbis nostra auctoritate Apostolica in stitutae deputatorum decretum tenoris, qui sequitur, videlicet. In causa 'mana Fontis baptismalis vertente inter Clericos Retulares
Congregationis S. Pauli in Ecclesia n. Blasii, π Caroli ad Catinarios, eiusque Paroebum , S CVitulum, ct Canonicos, ae Vicarium-Curatum Basilicae S. Laurentii in Damasio fuit propositum infra riptum dubium: An Ecclesiae Paroebiali n. Blasii, ω Caroli ad Catinarios danda sit
reintegratio ad Fontem baptismalem, seu potius: an eidem nova erectio
292쪽
permittenda sit in easu G. Sacra Congregatio Visitationis Apostolicae proponente Emtantismo D. Cardinali Cosioredo, utraque parte informante, respondit negative quoad utrumque . Ilamae as. Martii I7o7. I. de Totis Secretarius. CUm autem, sicut dilectus filius noster Petrus S. Laurentii in Dama ejusdem S. R. E. Diaconivis Cardinalis Ottbobonus nuncupatus S. R E. praefatae Viceeancellarius nobis nuper exposuit, ipse Decretum hujusmodi , quo firmius subsistat , ω servetur exactius, Apostolicae eonfirmationis nostrae patrocinio communiri summopere desideret; Nos ipsius Petri Cardinalis, O I Decancellarii desiderio bae in re, quantum cum Domino posemus, favorabiliter annuere volentes supplicationibus ejusdem Petri Cardinatis, ct Reeeaneellarii Nobis super Me humiliter porrectis inclinati, Decretum praeinsertum auctoritate Apostolica tenore praesentium confirmamus, ct approbamus, illique inviolabilis Ap olicae fr-mitatis robur adjicimus; deeernentes easdem praesenter literas semperfrmas, validas, ω incaees existere , ω fore , suosque plenarios , ω integros essectus fortiri, ω obtinere, ae illis ad quos spectat, in omniabus, ct per omnia pleni e sufragari , ω ab eis respective inviola biliter observari, sic3ue in praemiFs per quoscumque Iudices ordinarios , ω delegatos etiam eausarum Palatii Apostotici Auditores judicari, oe definiri debere, ae irritum, si secus super bis a quoquam quamis auctoritate scienter, vel ignoranter contigerit attentari. Non obiasantibus eonstitutionibus , ct ordinationibus , postolisis , reterisque eo trariis quibuscumque . Datum 'mae apud S. Petrum sub Annuis Piscatoris die XXL Martii r7o7. Pontificatus Nostri Anno septimo. F. Oliverius.
Ecelesiarum filialium a Matricibus dependentia, quam usque in praesentem diem sarctam tectamque servatam in Urbe suisse supra Iate ostendimus, atque probavimus, duorum etiam praecipue Sacrorum Canonum dispositione sancitur. Primus habetur in Cap. Dilectus filius tit. de Canel. Monacb quo cum circa
finem saeculi XII. Cappella S. Laurentii in Piscinula subjectionem Baptismi , & Scrutinii a se debitam Ecclesiae S. Caeciliae praestare detrectaret, per sententiam Innocentii
293쪽
272 De Filialibus Ecclesiis ejus d. Basilic.
III. haec Cappella ad obsequium Baptismi, & Scrutinii eidem
Matrici reddendum adacta fuit. Nomine autem Cappellarum etiam Parochiales aliquas a Matrice dependentes intelligi oportere certi juris est. Secundus colligitur ex Cap. His quae de majorit., oe obedient. , eX quo eo tutius constat, quo evidentius liquet Decretalem istam diserte loqui de Ecclesia S. Laurentii in Damasio, ejusque caussa editam postmodum in Juris communis regulam devenisse, eaque uti Matrices, & Titulos, ut validissimo scuto ad filialium Ecclesiarum praesumtiones deprimendas ; in cujus Commentario inquit Fagnanus s . Hic est textus , qui ad boe eonfisevit quotidie allegari , ω non reperitur
Promotis a Cappellis subjecflis huic Matrici Eeclesiae coram Sanctissimo pontifice Honorio III. anno rais. aliquibus controversiis super Scrutinio, & aliis articulis, auditis juribus
ambarum partium, idem Pontifex decrevit, ut earumdem caρ- pellarum Presbteri, ω Clerici, Cardinati, qui nune est in ipsa Ecclesia , ct qui fuerint per tempora , manualem obedientiam , ω reverentiam , oe bonorificentiam omnem exbibeant , ω ad Ecclesiam ipsam pro Scrutinis, Baptismo , ω Capitulo celebrandis conυeniant temporiabus ransuetis , correctionem ipsius Cardinalis recipientes bumiliter, crexcomunicationis , interdicti , vel suspensionis sententias , quas tuleriι in eos, ct Ecclesias eorumdem inviolabiliter obfervantes . aquando autem Eeelesia i a Cardinali vacabit, Cappellani, ω Clerici memorati eidem Ecclesiae reverenter exbibeant omnia supradicta, excepto quod de correctione , excomunitatione , ct suspensione ipsorum pro bono Pacis,
nostrae providentiae reservamus.
Matricis vocabulum interpretatur Glossa Majorem, & baptismalem Ecclesam, eoque dici Matricem, si quia sicut Mater generat, sic illa generat per Baptismum. Haec tria enim vocabula, nempe Ecclesia Matrix, Ecclesia baptismalis, & Maior Ecclesia reputantur Synonima, adeoque intra limites Matricis
s Farnanur in a. parte Deeret etL cap. his , quae de major. ω obessi num. II. t In Gement. ex frequenta de fenient. excoma
294쪽
tricis Ecclesiae, & Cappellarum filialium unicus tantum tu stratis Fons ad Baptismatis Sacramentum Conserendum aperiendus .
Exponendum modo videtur, quid iure Scrutinii censeatur. Scrutinium erat examen Catechumenorum, quod praemittebatur baptismo solemni in sorma Ecclesiae consueta cum Ritibus, ac caeremoniis praescriptis in Sacramentario Gelasii, & S. Gregorii Papae, atque in Ordine Romano, modo Rituali vocato :ut enim Glossa diserte tradit in praefato Cap. Dilectus, appellatur Catechismus, sive exorcismus, vel instructio, quae fieri baptigandis mos erat pluribus ante baptismum diebus.
Ex his communibus Titulorum Juribus, Ecclesiis Matricibus in filiales concessis praecipuum etiam jus huic Basilicae tribuitur a superius recensita Honorii III. Decretali, ut alias doctissimi Sacrae Romanae Rotae Patres comprobarunt u , quod est augustissimum Themidis Tribunal, & quasi Templum, in quo viget Iegum Sanctitas, judicii, δύ' prudentiae longo rerum
Inter cetera obedientiae , reverentiae , & honorificentiae jura, & ossicia, quae S. Laurentii in Damaso Basilicae a filialibus Ecclesiis exhibentur , observatione dignum est , quod Presbyteri earumdem Rectores non modo ad conveniendum ad Matricem ante benedictionem Fontis, sed in ipsa benedictione compelluntur ad praestandam praesentiam quousque absolvatur benedictio, & baptismus, si aliqui sint baptigandi, qui tunc a Canonico sacra Mysteria peragente cum Vicarii Curati interventu consertur. Quae, ut circa interventum Fontis henedictioni, tam Sabbatho Majoris Hebdomadae, quam Uigilia Pentecostes a praefatis Ecclesiarum filialium Parrochis exa Ele serventur, poena unius aurei de Camera pro qualibet vice
non intervenientes mulctanrur.
Paraecia prope pontem Elium posta, nomine M. Celsi, &Juliani occasione translationis Corporum M. Ceis, & Jovitae,
295쪽
2 4 De Filialibus Ecclesiis ejusd Basilic.
ae Basilissae a Matrice S. Laurentii divisa remansit, ut pariter pluribus aliis hujus Basilicae filialibus variis rerum eventibus ab ipsa separatis contigit, Matrici tamen semper obsequio servato, quod ex Bulla Urbani lIL hic reserenda deducitur, quam non gravabor exscribere ex memorato superius, & laudato Praesule Johanne Ciam pino opusculo singulari de S. R. E. Vicecancellario: quod praefari oportuit, ne meae quis negligentiae tribuat , si mutilam illam alicubi, & mendosam offenderit.
URBANUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI.
DIlectis Filiis Clericis S. Celsi salutem, o solitam benedi lio
nem. Licet universis Ecclesiis ex suscepto siunus minisero debitο- νει Ecclesiae gloriosi mi martyris Laurentii , in qua, largiente Domiano , nostrae suscepimus primordia dignitatis, Episcopali tenemur consideratione adesse , ut diminutione Iuris , re bonoris ejus maligna negligere conscientia non possumus. Inde es siquidem γνοd ei volentes jusitiam conservare , vobis per .Apostolica scripta disricte praecipimus, quatenus Cardinali, qui pro tempore fuerit in Ecclesiis ima , c ' Capitulo ejus obedientiam, ae reverentiam debitam, tam in Capitulis , quam in servitiis, ct aliis omnibus fine eontradictione qualibet impendatis, nisi speciali privilegio, vel alia sincienti ratione postis vos sueri . Porro si de jure
ad praesens duxeritis reclamandum , sul examine dilectorum noserorum Rctorum, ac Priorum Fraternitatis , vestram prosequimini rationem. Datum Veronae nonis Decembris.
Ut notiora sint ea, quae tantae Matris, ejusque filiarum nitorem , splendoremque augere possunt , opportunum censemus, majori qua licitum erit sedulitate colligere memorias earumdem, eXplorato in earum narratione ordine sirus, sive Regionis, in qua constitutae erant: verum cum nonnullarum ex relatis Ecclesis filialibus nomina immutata sint, vel ab hominum memoria ita exciderint, sive ipsae Ecclesiae demolitae, aut Prophanatae fuerint, hinc operosissimum, ac perdificile admodum
296쪽
dum redditur eas in praesentiarum omnibus vestigiis indagare, temporum etenim injuria, & fortuitis eventibus pertinentia ad has Ecclesias, ita perturbata , atque consu se , ac inordinate reddita fuere, ut conjecturis potius, quam certa rerum veritate disserendi aditum praebeant; attamen in Iucem denuo emittere pro Viribus conabimur, illasque recensebimus juxta ordinem mox allegatae Bullae Urbani Papae hujus nominis III.
De Ecclesia Sanctae Agnetis de C ptis Agonis.
INter tot filiales huic perinsigni Basilicae addictas , pri
mo ab e nunciata Urbani IIl. Bulla decoratur loco Ecclesia Sanctae Agnetis in Agone, seu de Cryptis Agonis, sic nuncupata a celebri Platea Agonali, ubi ipsa Eccle-sa admodum vetusta sita erat ; de eadem Nardinus cx in sua Roma dum fundamenta pro moderna reaedificatione soderentur, parastades e Tyburtino lapide ibidem detectas se vidisse commemorat, quas rudera esse Circi Alexandri Severi Imperatoris arbitratur. Platea siquidem antiqui illius, & cele-herrimi Circi, nuncupati Agonalis spatium , speciemque refert, cujus nominis rationes multae probabiliores, rationique maxime consentaneae praecipue a Blondo recensentur M. Una videlicet, quod pro Agnali corrupte Agonalis appellaretur ab Agnis, qui ibi immolabantur; aliam ex ritu sacrorum ductam existimat Varro O, in quibus Minister strictum ad Arietem jugulandum tenens cultrum rogare consueverat; Agon Altera, quia Minister hostiam inanibus Diis immolaturus , priusquam strictos cultros calido cruore madefaceret, semper, Ago ne ' rogabat, nec nisi jussus agebat, uti Ovidius cecinit: Nominis a esse potes succinctus Caussa Miniser,
297쪽
Σ 6 De Filialibus Ecclesiis ejus d. Basilic.
calido strictos tincturas sanguine cultros, Semper Ago ne Θ rogans, nec nisi jublus, agit.
Postrema vero , cui idem Ovidius, Nardinus is , omnesque fere Romanarum antiquitatum Scriptores inhaerent, est Agonalia a Graecis Iudis Graeco pariter vocabulo denominari. Hine idem Ovidius.
Fas etiam fieri solitis aetate priorum Nomina de ludis Grais tulisse diem. Et prius antiquus dicebat Agonia sermo; Veraque judicio est ultima Caussa meo.
Cum itaque hic Circus undequaque moenibus coerceretur, quamplura in his cubicula fornicibus obducta, impudicarum sedes Mulierum existebant, quae cubicula ad inferiorem locum pertinebant post spectatorum sedilia: postrema vero, utpote magis depressa, fornices vocabantur, ex quibus turpe illud crimen sornicationis nomen duxit, a fornicibus nempe, in quibus peccabant meretrices. Sat enim constat auctoritate S. Hieronymi e , ut praetermittam Gentilium Poetarum testimonia in fornicibus spectaculorum manere consuevisse publica scorta,& alias publicas libidinis illecebras, donec sub Constantino Imperatore, Christi Evangelio coruscante,& infidelitas universarum gentium, & turpitudo deleta est. Quam infelix, & miseranda esset conditio Virginis a lenone prostitutae, pluribus demonstrat Vibius apud Senecam Misera includebatur Cellula, in cujus fronte titulus superpositus nomen Virginis prostitutae, & pretium constitutum indicabat, moxque fiebat concursus libidinosorum ad meretricem novam : ex his omnibus discamus, virtutem Christi, inquit
S. Basilius e . qui in tam flagitioso discrimine constitutas Virgines, saepissime vindicavit, ut haec ipsa Martyrum Acta adstipulantur. Ad hoc meretricum contubernium in Lupanar ducta
298쪽
ducta S. Agnes, cujus nomen inquit S. Augustinus f , latine Agnam significat, graece castam, ut publice puritatis flore Orbaretur , quem tantum caelesti Sponso illibate servandum promiserat, duplicem, & Virginitatis, & Martyrii palmam obtinere promeruit; speetaculi quippe agonalis fornices, vulgo
corrupte furnos nuncupatos, appellatione Orta ab Aevo inseri
ri, cum Corrumpi coepit latinorum lingua, publicae libidinis scortis infames, innocentissima Virgo Agnes sanctificavit, Angelusque lumine quasi radiante Sole illustravit. Cum enim Virgo duodecim annorum illustri genere, & egregia forma esset Sempronii filius Urbis Praesecti ejus amore incensus eam a Parentibus in Uxorem requirit. At illa speciosiorem sorma prae filiis hominum se accepisse respondens, hujusmodi Nuptias constanti animo recusavit. Sempronius vero cum Agnetem nec minis, nec blanditiis a suscepto proposito posset dimovere , hoc unum prosecto eligendum constituit, aut inanes Deos venerari, aut in hunc turpitudinis locum publice violandam duci. At Virgo cultum Idolorum execrans, tanto furoris impetu Praefectus exarsit, ut vestibus exutam tubarum sonitu ad eum ignominiae locum Agnetem perduci imperaverit, ibi tamen expansis comis mirabiliter contecta Virgo permansiti inde in ardentem rogum projecta, majorem in flammis eam non laedentibus, quam in Tyranno clementiam invenit: nam illae, ut in Babilonis fornace, Carnifices. non Puellam, incenderunt. Demum gladio percussa , quasi innocens Agna ad suum divinum Sponsum duodecimo aetatis anno, & Redemptionis CCCIII. in Caelorum Regnum feliciter evolavit. Illuit rem hanc Virginem celebriores Ecclesiae Patres praeconiis extulerunt . S. Damasus de eadem Sancta Virgine , & de Basilica ipsius in via Nomentana, quam Constantina, sive, ut a junt, Constantia S. Virgo, Constantini Imperatoris filia erigendam curavit, duo scripsit Epigrammata, relata hoc in opere libro primo.
299쪽
1 8 De Filialibus Ecclesiis ejus d. Basilic.
Prudentius etiam hymno pereleganti passionem ejus cecinit , cujus initium .innes sepulcisum es 'mulea is Domο,
Fortis Puellae Martyris inclytae.
Locus ille, qui prius ad ejus candorem Iabefactandum fuerat designatus Divino cultui postea mancipatus, & ad honorem tam praeclarae Virginis, ac Martyris in Templum dicatus fuit, atque consecratus. Jacobus Trimaldus hanc Ecclesiam putat eam esse, quam Anastasius b) Bibliothecarius ad duo se a vocat. Prae foribus in marmorea tabula pervetustae ipsius Ecclesiae dedicationis inscriptio extabat, quam Floravantes Martinellus refert i . Anno Domini MCXXIII. Ind. I. Mensis Ianuarii, die XXVIII. Hare Ecclesia S. Agnae dedicata es A Domino Callisto II. PP.
cum remissione annuatim in L Die Unius Anni, ω n. dierum
Hae sunt 'liquiae in Astari postae filicet
Indumentum quod Angelus detulit Beatae Agnetim capillis O Velo B. Mariae Virginis Dens Apostoli Pauli , Et de panno oculis praeposito In decollatione ejus. Braebium S. Callisti PP. ω Mart is , S. Agnetis, S. Emerentianae , S. Anastasii , S. Eustacbii. De Bahbeo S. Gregorii PP., S. Tr bonis , S. Sebasiavi, S. Hermetis, S. Alexandri PP., S. Cornelii Papae.
Ad ejusdem Templi decorem augendum Leo X. inter Parochiales Ecclesias. & S. R. E. Cardinalium Titulos hanc quoque S. Agnetis adnumerandam esse decrevit. Postmodum ad
300쪽
preces Alexandri Cardinalis Montalli S. R. E. Vicecancellarii cum Clericorum Regularium minorum regulare institutum Sixtus Papa V. approbasset, eisdem Ecclesiam, curaeque Animarum administrationem concessit anno iss7. Pluribus haec Paraecia decoratur Insignibus, cujus antiquitatis memoria non solum a relata Urbani IlI. Bulla, verum a multis Ecclesiarum Urbis Scriptoribus commendatur , & praecipue a Panciro-lo k , qui in ea salutari Baptismatis Iavacro fuisse regeneratam S. Franciscam, sacroque Chrismatis oleo deIibutam, amrmat. Quare Populus Romanus ad solemniori ceIebritate anniversarium S. Virginis diem recolendum Perpetuo calicem cum cereis facibus offerre instituit. Verum cum Ecclesa. ista jam sua vetustate pene collaberetur, Innocentius X., eam s quia Pamphilianae domui fere contigua erat J demolitus est, ac in novam, magnificentissimamque formam extrui voluit. Cujus EccIesiae primum lapidem ab eodem Innocentio be nedictum, posuit Johannes Baptista Pamphilius die is . Aprilis anno , cui inscriptum erat, ut testatur Martinet lus l .
Innocentius X. P. O. M. Fundavit ann. MDCLIL primum bune lapidemas Innocentio X. P. O. M. rite benedictum posuit
Ioannes Baptista Pampbilius. Quapropter nobilissima resurrexit propter eIegantium marmorum varietatem, pie urarum decorem , nec non operum scalpro mirifice elaboratorum excellentiam, ac anaglyphici pariter operis auro obducti coruscationem, sacrorumque vasO-rum auri, & argenti numerum. Inter quae praecipue emicat speciosissima sacra Theca auro consecta, quampluribus adamantibus , lapidibusque pretiosis ornata, cujus pretium centum millium aureorum summam pertingere perhibetur. Hujus