장음표시 사용
131쪽
probe faciet,si iuxta B. Pauli consilium actiones ita insti
that,ut nemini det ullam offensionem, ne vituperetur ministerium Christi; quia praeceptor Euangelicus non est ministor literae oecidentis,sed spiritus uiuincantis; quare nedum quae facienda sunt,docet, sed Spiritus sancti v tiam ostendit,a quo vires expetendae sunt, qui aperit ora recorda eorum, qui veritatem Catholicam in Leelesia sancta Christi Iesu sponsa docent, aqua pius cocionatorvoritatem populo praedicandam petere debet.
Oblui diligentia contendere debet praeceptor Euangelicus, ut post assiduam librorum,quos nuper commendauimus,lectionem , quae digna notatu de obseruatuin saeris scriptoribus inuenerit, proprio marte, atque summo studio disponere debet,ut sibi ipsi locos eommunes conscribat. hoc enim magis sibi coleret, ac si ex alienis seriptis quam plurima decerpat: unde optima quaeque dicta,in breues pagellas tanquam in mentis scrinium reponat. non enim posset . Omnia memoriter retinere, vetrecensere,si opus esset, nisi ordine quodam distributa ensent,& apto ordine collocata; ideo quae legerit,& semel
mente conceperir,debet chartis committere;quae loco Mrempore admonere poterunt, quorum recordari maximε
proponit.haec regula in omni scientiarum genere est apprime necessaria , ita sane ingenu vivacitas acuetur, Scaptὸ x cum gratia dicere poteriti ad haec compendiosa est via,freques meditatio,atque insigniorum locorum eoa-coruatio,exemplo formic quae naturali quodam impulsu,ore trahit,quodcunque potest,atque addit aceruo: de quae aestu multo labore conuexit in alvearium , laeta frutitur in hyeme. ita si tu multa paraueris,& honesto tuo , ac liberali studio in unum eongesseris,& tibi,& aliis prodense non mediocriter poteris. Verum haec, quae in unum coaceruantur,si ordine ,&scite quadam congeras, illa
132쪽
te assidue descengum incitabunt, atque e perientiate ste) pene urgebunt: ex quibus dulces labor uri tuorum seu us capies.In explicandis modo locis, quos congessismus,tribus modis utimur,desinitione,inu eo xione, & dic positione.pars desilitiua adducit se ut, expositiones sacrarum literarum distinguit,& definit. inii εtiua docet definitos iam sensus in abditis sicrotum voluminum se monibus latetes: inquirit, & disigenti inuestigatione per quisitos inuenitidispositiva explanationis dispositione in lucem emittit,dcaptissimo ordine explicat, quid sit illud, de quo agitur, aut quot in partes distribuatyr, 't audίtores animo apprehendant. i' 'uo dicendi genere D. Chrystomus selieissimus fuit.Verum tuu cnes minime percsp re poterun, quantum valeant, nisi aliquandiu luget ijssii periculum secerint. ad quod faciendum moneo, ne cum multorum risu&sibilis a pulpito re insecta a te. cogantur.interest ergo eorum, qui in hanc concionandi arcnam descendere cupiunt, crebro se exercere in hisjocis, proposito aliquo ali emate,euoluere ,&prae manibus haber vitas sanctorum Patrum , sacra Concilia, in quibus quic. quid ad ritus , α vitam hominum componendam attinet, explicatur, ubi, quo tempore,quem in finem si uaequein stituta,vel abrogata sint.consultissimum itaque erit,si paratis hineinde ad dieendum variis locis priusquam publice munus hoc aggrediatis)probare,an potens sis ha
subire prouinciam,quae maxima est.
i. De et agruplici nere concionum, ad quod crem om
OMnis eoncio in tres potissimum partes distingul
tur, prooemium , narrationem , & conclusionem.
quanuis quaelibet pars, vel locus communis sua gaudeatore ui conclusione.locoru autem distributio, in qua summa diligentia adhibenda est,est bass , cui uniuersae con-eionis structura innititur, si tamen eligantur loci utiles,
di faciles, qui satis lat pateant: ij vero omnino reiician-H 3 tur,
133쪽
RVDI M. PRO DIVINItur, ex quibus nihil utilitatis vel eommodi eliei pol
quem ordine inter prophetas egregie obseruauit Italai, Ec inter exteros doctores D. Chrvsostomus: euius studium ubique est, 'auas opiniones extirpare, ad viri tum amorem , & ad metum futuri iudicis excitare, Min spem denique miseri eoidiae Dei addueere. Sed concionum genera sunt quatuor, ad quae concio omnis r
Doctrinalis. Doctrinalis concio versatur in ho
J Correctoria. ῖ ut doceantur auditores bona andi Consolatoria. S plecti, noxia fusere, Deum est
Institutiva. re,hostibus nostris resistere, impios ad fidem Dei eonuertere,peccata plangere, atque aeterna totis viribus inuestigare. haec Prosectb est vera docilitas, quae est prudentia erudiendi imperitos, ut per eam prius concionator se ipsiam, postea alios informet. quae praee
due in hoc eo nititit ut D. Grego. monet carnem vincere,voluptatibus propriis contraire , delectationes vitae praesentis extinguere, huius mundi aspera pro aeternis praemiis amare,& prosperita tis blandrmenta eontemne- te. Correctoria versatur circa peccata corripienda & e stiganda; quia in fine cuiuscunque conelonis animos auditorum excitare debet,eosque deterrere, ut diligeter caueant a peeeatis,quae furtim irrepserunt,seruandata meo modestia sui superius admonuimus ut leuiora eri naplacide amoueautur,ne audicorum animi frangatur et sea emolliatur.Sicut aquila salos suos, quos naturaliter dil git,unguibus suis urget,& pungit, ut de nido exire compellantur,& advolandum erudiantur:ita concioriator au- vitores, quos in nido Voluptatis iacere conspexerit, per correctionem pungere& arcere debet: qu 'denim non tangit ut in prouerbio est non angit. haec cocio correctoria uiuifieat iacetes.apes oleo mortificatae, aceto superan- fuso uiuifieari dicuntur. Inititutoria consistit in hoc,ut instruantur homines, ut a peccatis caueant, laboribus se exerceant, honestis se moribus ornent, & mature legerant;quia sicut fructus sperari no potest,ubi flos non prae-eesserit: ita honorem ille minime costqvitur, qui prius laesiqu a disciplina non fuerit satis instructus. ConIolatoris
134쪽
versatur circa auditorum animos, iconfirmentua , quia,
cum humana vita infinitis periculis,di procellis iahetur,d aduersis casibus & erumnis prematur, nihil tam potest stabilite mentem nostrain,quam ipsa diui ha pietaA; Deus enim quos diligit,castigat Haec mi quatuor concionum genera,ad quae referri potest ncio 'Ionis, ut unusquisque experiri poterit in sandorum Ithris lyraesertim in D. Gr egorij,& Chrys.scriptis,qu e tibi lugenda relinquo, ne in immensum haec nostra praeludiorum institutio serpat. Ideo hie dicendi finem saetamus.
HIEe igitur si sermonis mei peroratio & finis.hte ha
bui,quae arbitratu meo digesta in gratiam meorum iuuenum literis proderem , quibus sat est exposuisse ea, quae suturo concionatori necessaria sunt. ego mecum habito , nec tam mihi placeo, ut tanquam cristatus gallus cantaturus exultem;noui enim , quam sit mihi curta suppellex , quamque sit humeris meis impar hoc susceptum
onus. scio quoque multos grauissimos viros de re hac mgregie conscripsisse , cum quibus si in hoc studio currere
vellem,terga potius,quam pectus viderem. inter quos est Gulielmus Alueinus Episcopus Parisiensis, qui ciuinam rethoricam edidit, Michael Vngarus, Ioannes sagobiensis, Laurentius Xereetanus a Villa uicentio , Augustinus, Valerius Episcopus Veronae, Ludovicus Granatensis, dc plerique abj: quorum lucubrationes adhue non euolui. Dolo ergo arripere elauam ut dici soletJ de manu Hereu- Iis,sat habeo pro instituti mei ratione iuuenibus meis si modo ingenia non sunt nimis motosa recte ,&utiliter consuluitie. in quo dicendi genere apessum imiratus,quα non omnes, sed selectos quosdam decerpunt flores, Mnon omnem selectorum forum succum , sed quantum ea die ad alueos serre possunt. Haec proinde libata potius, quam recitata in transcursu a me dicta sunt: quae, si parum utilia visa fuerint , ingenium alioqui exacuent. quia VeIca Salomone sapientiae antistite dictum est. da sapienti Oecasionem,& addetur ei sapientia. tanta est equidem diui-
135쪽
lia hisius artis praestantia, ut multis inuentis egeat. si itaque haec qualiaeunque sint )gustum vestrum permulserint, suscepti laboris mei non mediocrem eapiam oluptatem.Sed interim Orate Deum,n milia, di vobis concedat perpetua mentis, eorporis salute gaudere,& me resnostras illustrare,ne quod . ix avus absit vitiorum rapi
136쪽
In qua explicantur plures,iuxta A lphabetis dinem,uirtutes, citatis hincinde locis
'. ' in sacris Bibliis,atque ih in
- . I. gnioribus scholasticis Doctoribus.
visaelin quiuis, vel vitico mox intuitu ea sere ii possis, non tum virtutu, se lagu- iarum,de qQbiu agitur,virtu-thm disserentias.
Dκ Ans TiNENTIA. Bs TIMERE est, eum aliquis ab aliqua .re usum eius a se reiicit. & abstinere est fraenare affectus coereere se a concupiscentiis, de ab aliis animi tranquillitatem perturbantibus unde prima abstinentia esta malo quiescere. Quiescite peruerse agere.monet quoque PaulusAb orini specie mala abstinete. Is . . Abstinentia est temperantiae filia, virtutum nutrix:quae carnem,&spiritum in sua natura custodit, dc nullis rerum carpitur illeeebris. Abstinentia nihil appetit amplius, a Sm naturae ratio flagitat. quae ciborum multitudine, oc delectu plerunque sus catur. Nullum aurum potabile, nullum elysir vitae prodest,ubi abstinentia nulla. tune pr clara est apud Deuabstinentia eorporis,editi animus ieiunat a vitiis.
137쪽
Abstinentia est triplex. Naturalis. Naturalis est ex noessitate na ct Criminosa. tutae, vel pro valetudine tuen
Abstinentis laiidabilis est quadruple
Frugalis quae affectum fraenat. 'ordinata
ψ1 t quae vita ordinat, dc mores eor Purgatiua quae purgat intellectum,
Abstinentiae laudabilis a s duplex,
Interior,a virtute elicitus. Exterior Virtute imparatus, ni Cuius tres sunt stecies.
Abstinere ab illicitis . De quodam S Abstinere a lieitis , iuuene
t Abstinere a quibusdane eessariis a comparabalis imae narrat D. Ambr. de virginitate. qui, cum in morem incenderet sceminas. stigmatibus exaraujt rquusuum,ne qua eum amare posset. Ab illieitis cauere debemus,quia debitores sumus,non carni, ut secKndum carne vivamus.Sancti per aliam viam reuersi sunt in regionem suam quia sicut gula nos a paradiso expulit, abstinentia ineaelum perducit. ita B. Hieronymus ait. Solicite prouidendum est,ut quos saturitas de paradiso expulit, esuries Abstinere quoque a licitis, & a quibusdam necessariis debemus; quia prospera& aduersa sustinere , ars
est. quia aduersuas ,& prosperitas non mutant fortis viri animum,sicut nec amnes,nec umbres mare. haec erat duo
dolia in domo Iouis . secundum plialosophos quoidam nam in limine d*mus Io uis reserente Seneca erant duo dolia,de quihus intrantes oportebat bibere. Ulterius, duplex est abstinenti e Laudabilis. γ Detestabilis,ut in hypocritis, i Detestabilis. ι uaris ,& missis. Hypocrita amstinet ut laudetur. talis nimium fatuus non facis ubI eon-
stat: quod enim uni hosti subtrabit . duos hostes palor, mundum,& Diabolum.Diabolus est sicut fur: qui,ubi cognoscit mercatores onustos a ',veI mercibus oneratos,
138쪽
se eum illis adiungit,ut eos expoliet. Ad hune modu Diabolus spoliat superbos per iactantiam, & vanam ostentarionem,exemplo EZeeniae, qui thesaurum turris Babilonis inimicis patefaciens,amisit. Ita. Non fuit res,quam no Vs'. ostenderet eis. Ideo dicitur Iob. Congregatio hypoextrae I in. s. sterilis.Nam quae eongeruntur ab hypocrita,vana reddu-turi quamuis humano iudicio ,seeudiim externam larua, aliquid boni praeseserant: veriὶ tamen sterilis congregatio est apud Deum:eui nihil gratum esse potest, nisi quod in charitate fundatur,vel a charitate proficiscitur.Hypocrita ergo, unde boni operis mercedem aeterna sperare potest, quaeritvetum vanae laudis. Greg. Qui ex opere,quod agit, Greg. humanos fauores exquirit, rem magni pretij pro vili exponit. Sed melior est saecus plenus lapidibus pretiosis,quim habere loculos plenos arena, vel lapillis. la su b pictura aurea nonnunquam lignum putridum,& vermibus scatens latet. Vnde vers. Nec teneas aurum, quodcunque relucet ut aurum,
Nec pulchrum pomum quodlibet esse bonum. Ideo dicitur Mait. Cum ieiunatis , nolite fieri sicut hypocritae tristes , exterminant enim faciem suam , ut videantur hominibus ieiunantes.Auariis ieiunat, ut crumenam impleati iste quod ori subtrahit,Diabolus aufert. os enim Diaboli est auari marsupium , quod impleri non potest. Isid. sitieiunium tuum non marsupij lucrum, sed satietas Isid. animarum. Aug.Tale est ieiunium sine eleemosina, qualis est lampas sine oleo.Gulosus ieiunat, ut postea deglutiat,& voret.Greg.Non Deo, sed sibi ieiunat, qui ea,quae ven- Greg tri ad tempus subtrahit , non pauperibus tribuit: sed ve tri postmodum offerenda culto dit. Sunt autem permulti, Qui ieiunalites , una vice plus comedunt, quantum eis duabus sufficeret. August. Sicut suinuntur medicamenta,sic sumi debetit alimenta: lubet iam terra pinguior fuerit,eo plures spinas, Oc tribulos germinat. Sic quantis caro pinguius nutritur,& fouetur, plures motus generat, ac sortius spiritum impugnat. Prouerb. Qui delicatὰ ό Prouerb. pueritia nutrit seruum suum, idest corpus,postea sentiet eum contumacem,id est spiritui repugnarem. Nota, quod sunt quidam,qui festum aute vigiliam celebrant,ut hi, qui
139쪽
in pueritia delicate nutriuntur: sed festum eorum brςuλ& momentaneum erit, vigilia aeterna in inferno comit λη - - tureum diuite,eui aquae gutta negatur. Non enim poss- . mus hic ventrem illic mentem implere.
Rursus Abstinentia laudabilis est triplex. -- Prima a peccato γ Prima est abstiti
o Secunda a cibo . nentia laudabia
ca Tettia stille et a malis verbis ' lis a peeeato , de qua Paulus. Abstineatis vos ab omni fornieatione. oss. Thup -spirituali quam eorporali. enim in peccato mox
tali ieiunat,corpus sium veluti cadauer mortuum of βρ Τ fere Deo euius oppositum monet Paulus. Obsecro vos per misericordia Dei, ut exhibeatis corpora vestra ho- ' viventem non mortuam. Ideo dicitur Leeles. Sapies δ eor, do intelligibile abstinebit se a peccatis,&c. Item Per. Obsecro vos, abstinete vos a carnibus desideriis,quae militat,&e.non est illis credendu, qui assirmant no posse abstinere,vel continere se a peccato, cum tamen abstineant se a noxiis alimentis, Quae corpori obsunt: vade si alicui' apponeretur cibus lethalis&veneno infectus , pro eui a se abiiceret: ita voluptas mortifera est animae, ut monet Aug. Omne seminariumVoluptatis, venenum puta. Hanc tamen avide hauriunt multi, & inde moriuntur. Apocal Multi mortui sunt in aquis. id est delectationibus mundi,vel carnis: quia amarae factae sunt , scilicet post mortem. nullus coram principe auderet quin potius erub steret in fornieari: quia sola verecundia cohiberet eum. , quanto magis praesentia Dei, dc angeli custodientis eum, uet vi r4 ipsum eohibere Bernar. In quo uis angulo reuerentiam exhibeto angelo: nec,illo praesente,facere audeas,quod, me praesente,facere non auderes. Boet Magna nobis audita est necessitas probitatis: cum omnia aga- , mus ante oculos iudieis extina cernetis. N5 est dice dum, equum eohiberi non posse, qui modico fraeno constri gi potest. Sic non debet aliquis dicere: non possum a peceato carnis me cohibere, quem seqcium erubescen-Ecci 28. tiae cohibet. Adde,nota dicitur domus alicuius,eo inuito,
eomburi, s ipsemet igni ligna subiicit, scilicet cibos, de rotus ealidos libidinem Nouocantes. Ideo nobis in tam
140쪽
taeiborum varietate timendum est, ut sit alimenti modμcitas, dc insumendo sobria frugalitas,ne fiat ventris oneratio,& inflatis venis incentiva libidinis sustineamus: qasi deseeerint lignas ait Salomo extinguetur ignis. peccatum semel commissum non extinguit peceatorii sitim, sed magis exeitat: nam peccatum est dispositio ad aliud peceatum. Solet faber candens serrum aqua extinguere, ut per antiperistasin condensato calore , ferrum vehe mensius accendatur. ita peccatoribus accidere solet, qui uanto magis peccant, eo magis ad noua peccata aeeen untnr,x maiora mollisitur. Oseae. Comedet,& non salua Ossa Io. rabutur: sornicati sunt,& non cessabunt. gloss. vires sorni eantium deficiunt: sed desideria crescunt.qui hostes suos inseq*itur, dc vltro se illis osteri cum potius se in fugam conuertere, & dare terga deberet si mortem oppetit,non moritur inuitus. qua ergo ratione quis se exeus repotest,si non abstinet a peccato,ubi ex industria mulierum consortia quaerit, de compedes inueniti' si alligauerit quis ignem in sinu suo,no nne vestimenta eius com Eccl. . buret enim amat periculum,in illo peribit. nee debet dicere aeger,non possum curari, si consilia & mediea ntis manum non admittit. De consilio corporalis mediet abstinet quis diua vino, &aearnibus:sed eonsilia mediet spiritualis non curamus: nec patimur vix semel, vel bis in anno ieiunare: unde ad mala procliues praecipites ruimus: auia peccatum, quod non deletur per enitentiam, mox suo pondere ad aliud triliit. lapis in puteum proiectus si centrum non tangit, semper in casu est. Atqui peccati nullum centrum est, praeter inseruum : Vnde cadens in peccatum, in continuo casu est,nisi manu gratiae casurus sustineatur;quia abytas abyssum inuocat. Adde etiam pro poena temporali euitanda, homo abstinet a peccato; quia si sciret per peccatum sibi pedem abscindi, vel in ignem mitti, nullatenus committeret. 6c pro aeterna poena euitanda heu abstinere non potes 3 stul-t Eadmodum sibi eonsuleret,qui pro modico cibo, vel Voluptate aliqua vellet omnia sua amittere: vel perpetuo carcere mancipari.talis per omnia est peccator,qui pro pec-