장음표시 사용
141쪽
ignis; ac d FPetisse ν eum Japessimus assu.e o viritus Sanctarmel Iudic ampraecedens per cluasum, ac=bsequens per ignem; hic tam A non imme ruo v Iom 'aragdinae comparatur, ut per eum, sicuti diximus, repropitiatismund es' nGIar. Lapis enummaragdus viri spmi coloris cst; crus viri bG t color, scutiprae cedenti versiculo iamiatus sum , non inconvcηicriter naturae di
uinitatis apiatur. Vt Arcus h c Diuo Aligustino mystice de nunciet omnibus aduentum Saluatoris in carne ; sicuti sella Magis Orientalibus de nunclauit hoc ipsum sine figurae velamine . Ceterum Plinius ait, fρ J Arcum caelestim ne pluuias quid m,ant frenor dies cum fide portendere: Sed tamen eum liberat a calumnia Seneca, sqJ fmer cetera argumenta, inquiens, o hoc asyit,quodnunquam maior Arcus is animo circulo apparet: se quod eo minor est, quo altior emol. '
τι ait I regibus noster, quum aduentat imber ,sed non easdem, undecumque auaruit, minas afra. A mendie ortus magnam mim aquarum vehit. Vinci enim non 'rucrunt vati missimo Sole, tanιum est illis viraum. Si circa occasum re uspis irar sit, ct Iesit. r impluet. Si ab ortu, circauesurrexis, serena promit iis . Virgilius tamen Arcum pluuias portendere monet, quando magnus extiteritis multa signa reserens, a Theophrasto desumpta , qui multo plura recenset in suo I bello Desgnis piau arum inscriptor ubi legitur inter cetera , in cus quando anareat ,sequetur imber: multus autem ,spluresamcus: sequente r ,s Soles acuti e ne fa prodeant. Vetum
ipse Plinius honorem veri nuntii tribuit aliquando posteat J Iridi scribens : Arcus, quum sent ilices pluuias nun eiani. Iam sat superque comprobatum est, inter meteorologicas phases Iridem ventura physice pram unciare, pol illimumque conditiones aeris. Sed iam ad Cometas
Et haec explicata sint de se a Cometpspectati sub ra
142쪽
tione lucidi corporis. Age nunc ipsum inspiciamus, quatenus est ignitum meteorum. De igne, siue ardore Cometarum, speciatimque nouiti, nostra, num habeat ullam rasione Ini, vel ca se procreviricis insignium einc um apud nos : se quomodo. p. XIV-
SI contemplemur ergo Cometam, quatenus est corpuς
exhalationis mistar ex aere ac terra exardens igne coacepto in sublimi,& omnino accensa exhalario in aere supremos ut eius materies est sumosus halitiis, illuc appulsus, ex faJ Aristotele;sic ex eodem, Cometae forma est enistialis est ardor. Qui dubio procul ardor, ut de ratione signi primum agamus, aperte nobis indicat materiam Coo metae subcaelestis esse substantiam combustibilem, proprieque fumosam exhalationem inflammatam ; si quidem Ari. stoteli bl flamma definitur esse fumus ardens, &spiritus sicci ardor; ut non semel obseruatum est. Quoniam verot lis materia fumida combustibilis, non in sublimi primum sui habet exordium, sed in terra , de qua sursum ascendit,
ea propter ardor Cometae duplicem exhalationem significat, scilicet ascendentem e globo terreno, quam pra supponit; & in altum iam elatam, ac in Cometae corpore succensam: quin etiam tertiam iugiter ascendentem ad Ca- metam iam ortum diu conseruandum, ac veluti alendum. Ceterum ut ardor ille Cometae causa finalis est, atque forma illius exhalationis, cuius est indicium, nam Aristotele doctorei serma cum fine coincidit, & causa est materiae: Et wraeque, ait, physice dicen e sutat cassa, magis autem ea , cuius gratia; causa eni n b ec is ateriae est, sed non haec ipsius si nis. Et sinis is ius gratiat qui principiuis est, a desinitioneo ratione petituro Fortas,s sicut in js, quae secundum artem quoniam si domus est tale, hac oportet flera, ct esse ex necessit Gin a te:
143쪽
u e se quoniam synitas hoc est,haec oportet acere ex nece rato esse : sic , sese homo est hoc, haec: sese Me, hec . Si enim est ardor in sublimi, necesse est eo sublatam elle fumidam eκ-halationem combustibilem , clinis accensae forma , & finis est ardor , finis inquam cuius gratia est ipsam et exhalatio. Vt igitur ardor in Cometa signum est exhalationis combustibilis eo sublatae, cuius ardentis & accenta iam est forma, & finalis causa ; ita causa est eis ciens duplicis materiae
substantiacue, in quam combustione per vim ardoris resoLuitur accensa materies exhalationis. Nam quum fumosa saJ ,. de exhalatio ardens in flamma, decretis Aristotelis J sit mi- πλη- stum imperfectu, constans ex aere, ac terra : Conrisse astem, inquit, essensui ignisgeneratio: maxime enim ignu stamina; haec aurem est fumus ardens. Fumus aut m ex a re se icrra . Quum autem unumquodq; corruptione physica resoluatur,& abeat in ea,ex quibus constat, vel in ulteriora;Dianis exhalationis ardens in Cometa, quoad sui substantiam aeream attenuatur,& resoluitur abiens in ignem simplicem ;qui solutus a terrae nexu, sursum euolat in elemetum ignis propriumq. locum, immediate sub orbe concavo Lunae situm, ob suminam sui leuitatem; quoad partem vero sui ter restrem exhalatio ardens in Cometa, per combustionem vertitur in subtilissimos cineres, ac pulveres, qui sub atomorum specie, terresti grauitate stia descendunt iterum, per aerem deorsum cadenges, vipiata liberati ab aerea mi. sti pristini portione leviore; qui prius in altu in delati su erat ad aeris regionem altissiniam a complicato sibi aere leuis. simo; non sine quapiam ignis portiuncula . Qui quidem ci-Gn νινις ne res de se, propter suam exiguitatem in aere passim in ad- speetabiles,conspiciuntur tamen utcumque volitare deor- Misi ιν ιa- sum in radiis Solaribus per fenestram, aut aliud foramen διηλιιι m intra cubiculum non ita clarum ingredientibus. Itaque Cometae ardor, qui est forma Cometae, simul est tum indicium exhalationis combustibilis, Cometam constituentis,
144쪽
constituturaeque: tum caiisa &finalis eiusdem materis Co. meticar: tum causa efficies & ignis puri, sc cineris terrestris, in quos Cometa per combustionem resoluitur: altero sursum ad ignem sibi similem atq; cognatum a studente spon-re, non amplius praepedito ab aereo,terrenoq. vinculo: al. tero in terras iterum delabente. Neq; vero quidquam impediti eudem ardorem in Cometa triplicem habere rationem causae diuersae formalis, finalis.& cssicientis ; nam ejuscemodi tres causas non raro coincidere, docuit Aristoteles, inquiens eJ auum autem cause quatuor sint de omnibus est λ 1.phys Phγsici cognoscere: ct ad omnes reducens ipsium propter qui as λψ signabis p sice materiam , furmam, mouens, se id cuius
gratia. Ventuus autem tri s ιn uuam plerumque. I Am enim
Haec autem multiplicii r dicuntur . attamen anima secundum δη 36 Eeterminatos moris tres causit dicitur ; etenim ca/φι est unde motus,ct cuius causa,9 ut essentia ammatorum corporum, &c.
Sic ardor est forma essentialis Cometae, qui damma est ardens in aere supremo: est causa finalis, cuius gratia exhalatio talis in altissimum aerem ascendit, & ibi comburitur;& est causa effciens, eκ Cometa combusto pmduces tum ignem purum, sursum ulterius ascendentem ad suam sphaeram sub Luna : tum atomos terrenorum cinerum , iterum cum sem: nibus adustionis descendentium deorsum ad regionem aeris infimam, S ad terram. Ceterum eiuscemodi Cometicus ardor, nihil per se ac immediate producit apud
nos; namque calor,& ardor Cometae, utcumq; valeat procul a nobis in ea regione sublimi inultum intensus esse; non
tamen agere de se potest hilum in haec nostratia remotissi ma; tum quia Cometae portio ignea non inhiat ulla ratione deorsum ad nos, sed ob insitam sibi suminam leuitatem , necessario semper sursiim permanet, ascendet eve gestit as
145쪽
sidue ad locum leuissimorum: tum quia nihil caloris a Comete ad nos usq; peruenire valet per successi uana interce dentis aeris calefactionem; quoniam obstat non Ium ingens intercapedo med ij, semper deficiente vigore caloris 1Ilius altioris in itinere, labefactataq. deinceps assidue cali. ditare ; verum etiam quoniam obstat isti communicationi caliditatis per substantiam elementi med ij, frigiditas nunquam non intensissima secundam aeris regionem totam obsidens, nivium,pluuiarum, grandinum procreatrix s quae semper ibi vigens, perpetuoq. rigens, ab ardore Cometae multum altioris, multumq. minoris, extingui, temperari q. nescit. Qui tamen per se non potest ardor Cometae sublimis alterare nostratia , certe non impeditur tum per cineres ab se genitos e Cometae combustione ad nos transmissos 3 tum etiam per mus dispositionem in ascendente lamite ad eum & constituendum, & diutule fouendum, Sc conseruandum toto ius durationis tempore, noS alterare va- Ieatin insigniter asticere. Ad quod explicandum accessuri, primum de natura huius affectionis, activitatisq. Cometiacae, quae causa Finalis Cometarum, agere debemus. De causa finali Cometae, ut si haseat ad bona, se ad malis Cap. X V.
OVum forma rei cuiusq. naturalis non otiosa sit. Dcurcnim,s Natura ni I Mascium at Aristoteli; Finis
3 ' autem, cuius gratia data est forma Cometis, eorundem operatio sit;iam post sermae Cometicae contemplationem, de Cometarum tine ac operatione tractandum est . Quoniam vero Cometa sub duplici ratione formali spectari potest,ut signum, & ut causa, signiq. propria sit operatio,
demonstrare quidpiam causae vero, producere aliquid; cu-eti mortales ad unum sere, tam sapientes, quam insipierare unammi consentu lateri videntur, Cometarum ligui ti-
146쪽
cationem esse calamitatumi& activitatem omnem e sse positam in maligno 3 Cometae qtie simpliciter operationem utramque, signi nimirum,& causae, nunquam non ad insortunia, miseriasq. terminari. Sane legimus in Sibyllinis oraculis μὰ ut hinc inductionem nobilem exordiamur: Sole sub Occiduo vero vocitara Cometa Stella relucebit, giad, mortalibus Index,
Et fumis, o mortis, fraeclarorumq. virorum, AIque ducum intertius magnorum, nobiliumque.
Et alio loco Sibylla IcJ cccinit alia e
Sidera multa carint, funes maris Siae ra multa deinceps, oundentemq. Cometam Appellant homines stellam mala significantem o mini t ut multam bellum , vastatio , strages . 1 Nolim vivere me tunc , quum ἱλαρά impcrabit 'rSed tum, gratia quum caelestIs r gna ten bit: - l . . a numquc aliquando puer sacer δολοzῖν άπαν των Moraulesque domus concludet Ignea staIim. A. Nimirum coparare Sibylla videtur hic duo tempora mun- S 03Dκ orado toti pernaeiosissima miluuij uniuersalis iam transacti,& versi. . Iudicij fin Ilis horrendi venturn dicit q. se non cupere viva, quum imminente postremo Mundi totius exterminio, stellae de cς lo cadent J Cometae q. multi, m ala secum adducentes , & portendentes extrema, bella, vastationes regionum , & hominum strages euenient, imperante ιλαρα, id est, Antichristo. Sed malle se vi tam ducere,quum in priore Mundi destructione perdilii uium, puer Deo dilectus Noe concludet mortales in Arca lignea servatrice , caele stis gratiae munere confecta . Nam in ultima Mundi vastatione per igncm, tot Cometis de caelo casuris praenuncia. ra, nulla gratia regnabit iis caelo miseris mortalibus, verum sola Diuina Iustitia seuerissima delictorum vindex ; a qua
iure merito sibi metuit Sibylla, ut & viri quoque sanctitare praeclari ue quia quum septies in die cadat iustus, nemo sine
147쪽
crimine vivit, sed omnis homo mendax. Prius autem ora. culum Sibyllinum aptari potest facile Cometae nostro, qui gladij figura mnax,tempora circa se D me, morteque Ducunx& clarorum hominum diuturnis,multisq. bellis in Europa tota , potissimumque regionibus eius occidentalibus, multum saeuire conspicitur etiamnum ia Sancti Patres plur,rni,speciatim'. Damascenus,& Eusebius, Cometam absolute dicunt indicare Numinis iram peccatores ingestis mi- se iijs,& calamitatibus immanibus mire cruciantem. Suetonius in Nerone feJ Jteli irinita,inquit oraculo quoque Si. byllae priori consentiens summis solsatibus exitium porrendere vulgo putatur. Tacitus Comet semul ii e quo vulgi opinio est,tanquam muta ionem Regis portendat. Et scinfra, Sidus Comeres, sanguine iliustri simpι ν Acroni expiatus. Plinio quoque i h l Co cies nunquam in occasum parte caeli es quod tamen Sibyllae non probari videtur, sub occiduo Sole Cometam ponenti in icrrificum magna ex partesdus,ac non leui cr/iatam,vi ciuili motu Octauio Consule,r erumg. Pompeio Caesaris bilis. In nostro vero aeuo circa venescium, quo Ciam divi C.efar imperium rei quis Domitio Nerons, ac deinde principatu eius a dumn Arope ac seuu . Tibullus aperte diffamat fiJ belli malis Agna Cometen. Cicero loquens de stellis Cometis ait hJ Nuper bello Ocya- .
Iano magnarumsueruns calam Iaaeumpraenuncia. Dio Cassius in Uespasiano : His, qui de Cometis nescιo quid inter se cogis quibantur,aismon mihi, sed Parasyum Ecgi mortem porae D; ille Comatus est, o Caluussum. Ptolemaeus ipse in II .Quadr pari. scribit: Obseruandae sunt crinitae stella, seue ille Eoia. tum tempore, sue quandocunq; co fciaefuerint . Euorum naiatarao si ea facere, quae Martis,es Mercurij propria sunt, bellis , aestus,turbulentias, aeque haec ipsa comitantur. Iosepho pariter: Denique miserabilis populus illis quidem fasiacibus, Deum
148쪽
credibant sed velut attoniti,nec aut oculos habentes, ut animos
editta Dei dissimulauere: modo quum supra riuitatem sidussi iis iis gladio,sper annuperseuerauit Cometes. Petr. Apollonius agens de Ierosolymorii excidio Ill cecinit pari lusu: Glib . Cometae mortem sinum, se portenta ferentis. Sed serio Manilius in suis Astronomicis mJaccinit, enume- Ib rans effectus Cometarum: Nunquam sutilibus excanduit ignibus aetheν Squalidaque effusi deplorans arua coloni, Ei serios inter salces dein us Araior Ad iuga moerentes cogis frustrata iuuencos. Nam grauibus morbis, O lema corpora tabe Corripit exustis lethalis starema merillis, Labentesque rapit populos , orasque per urbes Publica succenses peraguntur fata sepulchris .&moX: uin o bolia canum ignes, sebitosque tumuisus, Ei clandestinis surgentia fraudibus arma. Et iterum postea:
Civiles etiam motus, cognataque belia Significant. --
Nunquam caelo spectarum impune Cometam. Et Lucano similiter: Ignota obscura viderunt sidera noctes, Ardent,mque Polum flammis, caeloque volames Oboquas per inane faces, crinemque timendi Sideris, s terris mutantem regna Cometem.
Virgilius item de prodigijs mortem Caesaris secutis:b Jinfit: χi.Geor,
Non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura, nec diri toties arsere ComeIAE .
Mensis mihi deficiat, liber ingens mihi non sufficiat, si voluero Scriptorum autoritates afferre, qui Cometas genera sim culpant miseriarum pramuncios, & calamitatum in-
149쪽
gentium effectores . ut apertissimum lit, eos communi do Aorum & indoctorum voce malos infamari. Quae quidem communis Omnium hominum opinio vim habere proba illi. post. tionis, non semes nos admonuit fpJ Aristotcles : Planum sti.
- I tur, inquit, quod tale asyri scire est, namque es non scientes,Gr scientes . illi quidem existimant tuis se hab. c scimus veros 4 4 lib. de cr habent .& a libi qJNam quod omnes quirim vcl plures existi bi , est mant,l bere ast qNam signis rionem Iomnia praestor fidem, an
init. quam ab expertintra rictum. Neque tamen his obstat, quod νύ l. alicubi Plinius ait fri comeres in uno rotius orbis loco colitur in
templo Eoniae admodum faustus Diuo Augusto iudicarus ab ipso
non multo post otitum patris Caesaris in Collegio, ab eo inin ψα,, Namq. his vcsiis id gaudium prodidit: Iis ipsis ludorum meoriari di bus Oidus erinitum per septem dios in regione caeli, qua siubis Septcntrione est con θι cium. Idoriebatur ciri a undecimam ho D ram diei, clariumq. or omn:bus icrris conspicuumsuit. Eo sidere se significari vulgus eredidit Caesaris animam intcr Deorum iura se mortatium numina receptam: quo nomi ne id insegnes mutaehro,, capitis c Ius,quod mox inforo consecrauimus, adactium es. Haec
ille in publicum, interiore gaudiosisi illum natum , seque in eo nasci interpretatus est: es ot verum futemur, salutare id i rriss)Mι. i. fuit. Ceterum ista non obstant communi famae de Come rarum absolute mala significatione,& actusitare: tum quia si demus hunc solum Cometam fuisse saustum,& alios Om nes infaustos,tanqtiam si non esset, de eo ratio non est ha-lso . phys. benda. Nam, ut ait Aristoteless quodparum,tanquam n hist. 6. distare videtuν. Se eidem 6 una hirundo, & una dies non L. I J ς ' ς' cit ver . Deinde quomodo sibi faustum dicere potest Au- ,.sol. gustus natum suisse Cometem illum, qui primum apparuit, dum ludos faceret Veneri Genitrici quomodo se in eo sidere nasci cum interiore gaudio, potuit interpretari Θ Nonne prorsus infaustam fortunam Se Venerem iratam ille sua habuit in sobole tam mascula diluam feminea 3 certum est
150쪽
enim quod, ut in eius vita Suetonius testatur ι Laetum eum,
atque sidentem o sobole, es disciplina domus, Gortuna destituit.
Iulias, filiam, o neptιm omnibus probris contaminasas relegauit. Caium, se Lucium in duodeviginti mensium spacio amisi tambos Cato in L cia,Lucio Massiuae defunctis.Tertium nepotem Agrippam , simulq. priuignum Tiberium adoptauit in foro lege Curiata. Ex quibus Agrippam breui ob ingenium sordidum aes rox abdicauit: sposuitque Surrentum. Aliquanto amem patientius mortem,quam dedecora suorum tutit. Nam Caij,Luciis. casum non adeo fracZus: de filia ab ns, ac libello per Ilusorem recitato notum Senatuifcitrabstinuitq. congressu hominum divi praepudore: etiam de necanda deliberauit. Certe quum suo idem tempus una ex conscise Liberta Pharis nomine siuspendio vitam
finisset: Malui sese ait Phab patrem fuisse quam Iuliae Rel
gata usum vini, omnem. delicatiorem cultum ademst: Neque adiri a quopiam tib rosor vove, ns ste consulto, permisit: se itam certior fieret, qua is Hate, qua statura,quo colore essit: etiam quibus corporis nolis, velcicatricibus. Post quinquennium demum ex. insula in continentem lenioribusque paulo conditionibus transtulis eam. Nam ut omnino reuocaret, exorari nullo modo potuit: deprecanti pepopulo Romano es pertinacius instauris alesfilias, tales'. coniueos pro concione ιmprecatus. Ex nepte Iulia post damnationem editum infantem agnosci,atique vetuit. Agrippam nihilo trac abitiorem, immo indies awenIIorem in ιπ-sulam transportauitii sipsitque insever custossia mititum . Cauis etiam Senatus consilio , ut eodem loco m perpetuuis comis er tur. Atque ad omnem es e/us,s Iuliarum menIιonem ingemiscens, proclamare etiam selebat,Aιθ πελις τ' αγονοιτ εμενια, τ ἀγα-ς τ' πτολεσθάι. ,, Vtinam fuisses non natus,&nuptiarum expers perijsses.
Nec aliter eos appellare,quam tres vomicas, aut Iraa carcinomata sua. Et in suo testam Io Iulias, fitiam , neptemque,AuIae his accitaret, vetait sepulchro suo infrri. Sed & ipsc 'l Plinius inquit: lud nos exemplum luxuriae humanae non est aliud, . R a quam