장음표시 사용
181쪽
IF aDe secunda materia Cometam constituente in sublimi, nuis sit
indicium,aut causa cala Iatum apud nos quomodo.
Cap. X I X. SEcunda materia relationem ad Cometam obtinens, ea est exhalatio,quae iam sursum elata, concepto desuper igne collucet &ardet in sublimi. Quae sane materies in orto Cometa sulgens, & ardens, per se n hil ostendere videtur apud nos, nihil efficere prorsus apud nos immediate, tanta dissitos intercapedine medij. Nisi forte supponens
exhalationem fumosam congenerem, ex qua tum primum exortum habuit, tum assidue postea fomitem ac velut alia moniam toto suae durationis tempore sibi comparauit, eas ambas utcumq; dicatur indicare. Ac nili concedens vi combustionis in cineres, ardoris intestini proprij q. reliquias, dici valeat eorum cinctuum causa remota, quorum apud nos effectrix causa proxima sunt ijdem cineres, ut mo XOstensuri sumus abunde. Quamobrem ista materia secunda Cometae, spleti dens & ardens in eo , eum q. constituens in
sublimi sub ardoris forma, procul a nobis longe distans, nostra'. corpora minime contingens, homines assicere, nos rati ave corpora per se minime potest, altera reve, nec quantum ad corpus exitiales aegritudines inserens s nec quantum ad animum mortales excitans ad ingentia, vehementia q. facinora perpetranda . Nam Aristotele doctore dege. Ial Fieri nonpores,ut moueat,quod non tangit; or quicquam ab eo,quod non mouet, assiciatur. At vero per accidens, aut remote, potest illa materies ardens in Cometa , tum indicare
surgentem ad se veluti nutriendum de terrae sinibus, aceriam superficie, sumidam exhalationem, qua nos alterari
valeamus ; tum etiam in nos agere per cinere S , quo S ain
bustus de pluit in terras assidue ue sicut institus ostensuri su
mus accurate . De Diuitiam by Cooste
182쪽
De tertia materia, Cometam ardemem in sublimisuente, conseruant e q. tot uae duraIionis tempore,quotvlex, quaeque
sis ; o an aliquid in gne demonstrei, aut iliciat
P Rosecto Cometes,ex illa materia secuda iam genitus,
& ardens in sublimi, breui temporis curriculo consumeretur, nisi iugiter ab ascendente de terra sursum exhalatione consimili foueretur, ac veluti nutriretur ad plusculos dies,ac etiam paucos menses: sicuti nouimus ex Aristotele dicente IM .ctuum igitur in talem condensationem incιδε-ntpropter severiorum motum principium igneum; neq; sc multum maiae,ut cito,s ad multum exurat,a magno nam q. igne cito consumi paruum combustibile, quis negarit nequesiciabile, ut extingua ur cito satis experimento comprobatur
igniculum a superexcedente combustibili suffocari,& extingui cito insed maius esse tale principium igneum, quam quod a semite debeat cito colami, se ad multum in eo proportionatae molis perseuerare et simul autem, cum ardente Cometae, ab inferius accidat ascendere bene temperatam exhalatione hoc' stelia Comata, diutule durans, ab ascendente deinceps nouo fomite coseruata per debitum sibi tempus. Haec aute exhalatio bene temperatae consistentiae de terra sursum ascendens in alimoniam, & semitem conseruanisic Cometam iam Ortum, non unica est illa prima de terrae sinibus interioribus erumpens, sed etiam alia de terrae partibus in superficie positis,adure te calore Solis in radiorum reflexu genita ; quae sursum ut multi particeps aeris tenuissimi, ad fgneam naturam accedens maxime, leuitate scandit in aerem supremum. In quo si contigerit bene temperatae condensationis Eine, a praetereunte Cometa motum
diurnum habente rapitur in sui veluti nutrimentum, &id non necessario continuum , sed per interualla decentia; v nam
183쪽
nam & homo , & animantia pastus habent interpollatos, quibus diu conseruantur in vita 3 neque necessarium est ad vitae conseruationem assidue sine intermissione comedere. Viatores itidem iter agentes non semper ex hospitio unius
loci sibi pabula sumunt, sed e varijs hospitijs escas eiusdem
generis sibi congruas : & apes volantes e diuersis floribus distincta loca terrae perornantibus aerium mel sibi colligui in alimentum. Exhalatio vero de terra sursum ascendens, non tota fertur in aerem illum altissimum, ubi Cometa reis fulgens ardet, sed solum eius portio leuior ac magis aereas nam grauior per insimum aerem hunc in ventorum flamma transcurrit 3 quod non multo post edocet Aristoteles addens: De eoautem,quods es igneam confissentiam Vssisam Cometa rum, argumentum voracc putare, quo significant a.
cti plures flatus, critates. Palam enim est qaod Fiant, propterea quod mutia est talis excretio. uaresicciorem necesse est esse aerem se di regari, se dissolui evaporans sumidum a multi
rudine calida exhalationis , Ita ut non cogatur facile in aquam. Nempe Cometarum tempore, ad eorum ardorem diuturile fouendum, exhalatio multa de terreno globo surgit in aerem ; quae quum sumida sit, a pr dominio aerea, & terrea , secundum sui partem terrestriorem concedit in venistos plurimos agitantes aerem,atque mare, secundum vero sui portionem aeream inagis, atq;calidiorem, sursum ascendit ulterius, ad Cometam alendum peruentura ; secum imis plexam quidem deferens evaporationem humidam; quam tamen exsuperans multitudine ac vi, attenuat in aerem Mdiscutit; prollabens eam a frigore mediae regionis aeris, qua transcendens permeat, in aquam cogi. Quare siccus& ventosus Cometarum tempore redditur annus. Qualem sane costitutionem habuimus ante nostrum Cometam,& eo vigente semper. Adiungit Aristoteles de Cometis: Quanado uitur crabri, C multi a arent , cus dic us, sicci se sp rL
184쪽
res magηitudine, similiter quidem nou sit tale. Attamen frequenter sis quidem excessus o ritus,aut secundum tempus, aut scundum magnitudinem . Sed euidentis line de proposita materia Cometam fouente tradit ira 3x Arist. Adhuc autem Nιcomacho Atheniensibus praeside, factus Dir ρaτcis diebus Comues circa aequinoctιalem circuluis, nona Urs ora factens or.
rum, in quo qui circa Corinthum status euenit. Constat igitur ex his, Cometas non solum ante sui generatione, sed etiam iam ortos,& apparentes, habere, supponereque, atq; quo dammodo significare inultam ventorum, exhalationum proinde siccarum ubertatena; quae siccitates, aca: non e sterilitatem aduehunt in terris ,& immanes etiam tempestates, inuasq. procellas in mari. Quarum sane calamitatum Cometa causa promotrix vere de se non est, sed exhalatio sicca,& calida,plurimum abundans,e terra surgens per ae
ra scandens ad Cometam,qua gignendum, qua cole ruan- Vt dum; interim tamen,dum in aere nostro degit hoc in limo, ria ne,
maria violente commouet; terram, de nostra corpora plus - alia maia. quam nimium alterat exsiccans, in ea penitius ingrediens assidue cum aeris inspiratione . Atque ut in terrae superficie lugens humorem alimentarem segetum, S: in aere pluuias generari prohibens, annonae caritatem, de famem animantibus insert 3 ita corporis humani temperamentum exsiccans,& ad atra bilarium redigens, morbos maligna virulentia lethales,& mores efferatos ac saeuos inducit; praeserti in viris insignibus, quos omnes eisse melancholicos Aristoteles bioliendit: qua de re latius insta. Illud tamen veru blao sest. est, quod aliquando surgens exhalatio de terra, siue Co- P Q i i
metam primum ardoris conet eptu constitutura, siue natum iam conteruatura, quamuis uberiori copia sit in aere nostrate, tamen vase ore vel aqueo, vel rorido complicatur adeo, ut eius permissione cicuretur, Sc Om rem fere qualitatem
maleficam exuat ; Sc aliquando quoq; melleam, Ne bene si . cana induat, ea ratione, qua vicissim tridis vapor de se beni-V a gn usa
185쪽
IV inius gnus, aliquando fumidae permistus exhalationi sulfureae EMira /ri quibus insederit, arbores enecat; ut anno praeterito magna arborem Castaneam in meo quodam rure Boccone, mo tis Euganei. Si vero fuerit melleo rore nixus Arcus Iridis, quibus incubuerit, odoratas essicit omnes plantas aspala-I . J lib. ii thi odore suauissimo;sicut obseruat ipse Plinius, cui HI υι ς- 'dunt in quocunquesturace curvetur Arcus calcfs,eandem,quae sit aspalathisuauitatem odoris existere; sted in aspalatho incredi- lib. 14. bium quandam. Et alibi di de spino siluestri: Nascitur in pluri-ς p 3' bus locis ,sed non et bique odoratus. Euam vim haberet caelesti Arcu in eum innixo,dicimus. Immo vero terra in quoque fieris Q lib. 7. suauis odoris ab Arcus incubatu, dicere non dubitat feJ in-' quie ns: mod si admonendi sumus,qualis sit tcrrae odor ille qui quaeritur, contingit saepe etiam quiescente ea sub occasam Sosis, in quo loco Arcus caelestis deiecerit capita sua; es quum a siccitate continua immaduit imbre:tunc emistit Etam suum halitum diuinum ex Sole conceptum, cui comparari seuauitas nul possit. G π ,3μi Itaq- similiter,ubi fumida surgos exhalatio de terra, suri um
Cometam setctura, vel enutritura, multum implexum sibi
cata D res retinuerit vaporem humidum,atq; frigidum siue aqueum, It υε μή siue roridum) quo temperetur,ac omnino cicuretur: tunc s. ante Cometam, & eo etiam apparente, nulla mortalibus accidit calamitas; quod non raro contingit. At vero si fuerit exhalatio copiosor,quam quae valeata vapore sibi permisto saeuitics eius mitigari ; non expectato Cometae fine, piarcedunt, & concomitantur Cometam infortunia ue sicut huic nostro Cometae contigisse vidimus. De quarta matcriis,in quam abit Cometa resolutus in ignem: an indicet, aut eniciat ase quid mali apud nos. Cap. X XI.
Porro Cometes in sublimi splendens, & ardens, quum
sit exhalatio sumida, e X aere, terra q. constans aJ Aristo resi ; comburens illius substantiam ignis,partem eius ae-
186쪽
ream ulterius attenuans, atq; rarefaciens, necessario illa in transmutat in ignem simplicem, raritate, tenuitate q. prorsus in adspeetabilem; leuitateque summa sibi comparata statim euolans ad propriam sphaeram, locum leuissimorum altissimum in Hementari mundo, super aeris totum elementum. Hic autem ignis, in quem Cometa resolutus vi combustionis abi jt, nihil aliud apud nos indicare potcst ; quum sit ipse nobis in adspectabilis, S in sensibilis in tanta distantia ; de ratione signi si quidem est, ut sit notius, ac euidentius quid re per ipsunt significata. Sed nihil etiam ignis ille, in quem
Cometa resoluitur, quoad sui partem tenuiorem, aeream scilicet, agere potest apud nos in tanta locorum intercapedine, non ali rare corpora nostra, non ventorum flamina vehementia concitare, non maria icmpestatibus agitare, nec aliud malum ullum promere in regione nostrati, ad
quam nullo pacto pertingit, noc inhiat hilum, semper ab his abscedens ,& ad superiora pergere gestiens. De quinta, o vltima materia, in quam combustione resoluit
Cometa, velut in cineres, ex alto decidentes iub atomorum
oecu,quorum es Iuum causa Au apud nos: ct an habeat rationem Agni. Cap. XXII. VI limo loco spectanda nobis relinquitur inter male rias ad Cometam attinentes illa , quae de Cometici corporis exustione iugiter, eo vigente, deorsum descendit, velut eius cinis, portioque terrestris adusta, & resoluta in atomos, ob exilitatem suam in aspectabiles in aere, praeterquam illustrissimo radijs Solaribus effecto, maxime per foramen ingredientibus e clariore in obscuriorem locum. Et sane semper eiuscemodi corpusculis ex alto decidentibus inferetiis est aer hic infimus nos ambiens. Decidunt aulcm ex aere sublimi, dum ea dereliquerit exhalationis illuc appulsae portio magis aerea tenuior, in igneam natu
187쪽
ra in sursum adhuc nragis ascende luem conueris; quin &sa , . lei o. ex ardente circulo Lacteo iubcslesti, de quo ante i a J nos, i ςisi . tanquam de congeneo Cometis, agit Aristoteles ita ui iiii iti bl.e ι. aret mi amus , ps7ym rea'. mpseramus senosium nobis prin. 4. cθι m. Dictum eatin est prius, quod extremum dicti Acras δο-l: i tentiam habes Ignis; it aut motu diri eato aere , segregetur ta-- ' tis consistent a qualem se Cometas stelias esse dicimus. Tale itaque oporteι intelligere feri, quo in illis, quum non Vsa pre se facta fuerit talis excretio ,se sub aliquo astrorum , aut fixorum,
aut errantium ruηc emm tales videntur Cometa,quia absquun -
σνν 'sorum latrones, quemadmodum Solem talis concretio, a quapropter refractionem Aream anarere dicimus, quum sic fueris dispositus aer. Euod itaque secundum unum astrorum accιdis, foc oporter accipere 'ri circa totum caelum se superiorem lari nem omnem. Ratiouabile emm ιst, si quidem unius astri motus
incendit; se eum, qui omnium est, facere tale aliquiae, se exue sare, se eum his adhuc secundum quem locum creberrima, splurima,s maxima existunt astra. Sc moX, . Quarej 0uIdem, se cur a pareaut Cometae, approbainus causam tanquam dic ammediocrithr,s de Lacre eodemmodo existimandum est ρ ρ barire quod enim ibi circa unum estpanis,Coma,hoc idem circa Circulum quendam accidiι feri. Est enim Lac,ut isia dicam, veluti risinitum, maximi propter siegregationem Coma circuli. δε propter , quemadmodum prius diximus, non multi, neque sepefiunt Cometae, quia continuo segregata est, o segregatur,secundum unumquemque circuitum in hunc locum smper talis consistentia. Ex quibus, ad aures Aristotelis, asserendum est, triplicis generis exhalationem ex aere supremo deorsum ad nos descendere, singulam q. sumidam atque terream ;Trithae ex. duas quidem semper & assidue, tertiam vero solum Come- tarum tempore . Priorum una est, quae delata sursum obsti,d. . multi aeris leuissimi participationem, ab eo derelicta rursum deorsum descendit, nullam in alto combustionem pas.
188쪽
cta fuit in terrae vel superficie, vel sinibus, ut antea dictum est. Sed alia decidens e sublimi exhalatio est, quae combustione in elementari circulo Lactea perpessa, reliquiasque maiores duplicis ardoris in se retinens ; etsi praedominium terrae sentiat in se, qua deorsum iterum insita grauitate sertur. Tertia demum exhalatio est, in quam vehit in cineres dissbluitur & abit combustione sua Cometa quilibet. Quae quidem exhalatio tertia duabus illis perenni.bus exhalationibus addita Cometae fui Icentis tempore, tunc aerem inferiorem reddit, ut exhalatione cali d a & sicca magis abundantem , ita m igis enicacem ad alteranda, percellendaque corpora nostratia . Sane vero duae priores illae decidentes uigiter ex alto sub atomorum specie terrestres exhalationes, aquis marinis sal sed mem, & amaritudinem conciliare dicuntur, Aristotele doctore ι cuitum aqua dulcis admistione cineris contrahit saporem salsum, & amarum, experientia magistra in lixivio: Et quae per calcem contur aqua fit amara & salsa ; calx autem nihil est aliud, quam cinis adustorum lapidum: tum terrestres exhalationes adustae cadentes ex aere in mare, salse dinem illi permistae conciliant, & amaritudinem, & caliditatem quandam, ut luculenter plurimis argumentis ab experimento desumptis ibi demonstrat Aristoteles: Qus cuncta
latius explicauim lis in opere nostro De Mari Asphaltite. Ceterum amo Cometarum, potissimumque decrescentium,& desinentium, eorum multa materies in cineres ab . t ; qRiterrestres quidem a prae dominio descendunt in aerem infimum ; quem tamen replent atomis, habentibus adhuc in se reliquias ignis, ardorisque pristini, licet utcumque sopiti; quo plusquam nimium alterare possunt humana corporamotbis exitialibus , nec non & efferam mores hominum , qui sequiintur temperaturas corporum , ut luculcnter inproprio volumine de monilr .at Ante signanus Medicorum , sic tuis, sub ipsit simo titulo idi quoad animi mores corporis
189쪽
te eraturas sequantur. Aer autem infimus nos ambiens in farctus valdeque repletus adustis exhalationibus Cometarum, facile potest hominum corpora intime petua dere, plurimum q. alterare ad cachesiam attrabitariam; quod aer assidue multus inspiratione trahitur intra corpus 3 immo ad penitissimas & omnes uniuersi corporis particulas propagatur. Enimvero tum per inspirationem patente via tractus aer ambiens multus in Cerebrum,& in Cor; inde per arterias, & venas, ijs per multas anastomos es com municantcs, diffunditur in omnes corporis partes, etiam penitiores: tum etiam insensibili transpiratione quadam,
nimirum arteriarum ad cutim ambientem omnia viscera terminatarum diastole trahitur undique intra corpus no-srum cum aere magna manus adustarum exhalationum eiuscemodi Cometicarum, quae mire misereque tum corpora nostra, morbis exitialibus, tum mores vehementibus
passionibus assicivi, potissimum q. Magnatum, & celebrio rum in qualibet facultate ; qui singuli solent esse temperamento melancholici per adustionem; quod nimium intenditur, di efferatur adiectu consimilium exhalationum adustarum, de Cometa defluxarum, & aeri nobis inspirando permistarum. Quam sane doctrinam veram,claramq. legimus apud Aristotelem se) determinantem problema , Cuν homines,qui ingenio Haruerunt,uel in sudise Philosophia,vel in
Republica administranda, vel in carmine pangendo, vel in artibus exercendis, melancholicos fuisse omnes videamus: se alios Da, ut etiam vitio atrae bilis in farentur e ceu inier Heroas de Hercule fertur;hic enim ea i afuisse natura pu/atur: se morbuc omitialem ,sacrum ab illa, Cr Herculeum prisci nommaucre. Puerorum quoque motus mentis dum idem hoc explicat, se cruptio ulcerum, qua mortem ιnterdum antecedit i id enim plerisque atra bile confiνιι. Et L andro Lacedaemonio proxime auteolatum genus id viserum emersit. Adde Aiacem, es MLerophon-lcm : quorum alter penituI ad infamam prorupis: alter loca
190쪽
is serta persequebaIur: unde illud Homeri:,, Ast hic quando etiam grauior Dijs omnibus errae
,, In campos solus latos, inque auia rura :is Ipse suum cor edens , hominum vestigia vitans. . uin etiam plerosique alios ex Herouis ordine morbo eodem latabor a se compertum est. Auris Neroposterioribus E evictris Docratem, Platonem, se alios complares viros insignes has fuis habitu nouimus,atque etiam 'artem ordinis metam N a ruptiorem. Nam est mulios id genus hominum morbi ob eiusmodi habitum corporis exercent, is aliqui suapte nasura in eos ipsos assctus peOpicue vergunt; omnes tamensere, ut dictam iam est,naturahat modi extitere. Sic igitur Aristoteles ait, insignes homines in omni genere praesertim q. Principes, Rempublicam administrantes, & Duces exercituum arma tractitates,melancholico fuisse temperamento;non quidem ex praedominio melancholiae terrestris, frigidae atq; siccae, luet stupidos, & inertos homines ericit, ut plurimum; sed atrae bilis, per adustionem calidae ac siccae , quae reddit homines insignes,
ingenioq. pollentes. Nam animi mores, ut ostendit integro suo volumine Galenus, non semel a nobis appellatus, sequuntur temperaturam corporis . Ad aucto vero gradu temperaturae melacholicae, multarum exhalationum combustionis vestigia semina q. in se continentium adiectu, per apertam inspirationem simul & per occultam transpirationem, una cum aere intra corpus attracto, necesse est hominum mores efferari ab adauctae bilis atrae praeseruida, maligna q. qualitate, pariter & corpus ad ingentem distrasam, malam q. temperiem prius permutari, morbosq. Perpeti vehementes, ates; malignos, qui facile terminantur ad interitum ; ut efferati mores ad iurgia, bella, rapinas, S homicidia non dissiculter homines impellunt. Adeoq. Come- ς' ertarum infortunia maxime tangunt homines in dignitate constitutos,&integras nationes ab eis gubernatas. Quoniam vero cinis iste Cometae combusti, minutissimis atomis' X in