장음표시 사용
171쪽
gulos status diverso modo l. I87. , ut adeo singulis perceptionibus infinite .diverta infinite diversis molis inlint l. I86. .
Et quoniam horum omnium anima sibi conscia non est, quemadmodum unicuique obvia experientia compertum; infinita ista minime agnoicit S a se invicem distinguit, nec infinitam modi inexistendi varietatem agnoscit & unumquemque ab ἐ-tero discernit. Status igitur isti partiales, quibus in unum confusis nascitur status praesens universi, ad quem refertur obiectum perceptum, naicuntur etiam singuli status universi prat teriti atque suturi, nonnisi obscure reprae lentantur . 32. hychol. enlim , ut adeo es infinita varietate obscure perceptorum nascatur aliquid confuse perceptum, quod perceptioni cuilibet adhaerere deprehendimus , quatenus idea 1patii intermutati sttemporis praeteriti S suturi idea a qualibet perceptione inlepr-tabilis deprchenditur. Enimvero imagines materiales res in tra id repraesentant 9o. S intra limites objecti tui coercentur, nulla Vero arte unquam efficies, ut in imagine materiali exhibeantur quoque omnes ob isti dependentia ab aliis, unde ejus actualitas rellillat, & omnes causalitates, unde actu, litas aliorum pendet. Ideae igitur sensuales S phantasmata animae, seu perceptiones ejusdem sunt imagines, quas nulla arte humana imitari licet.
Prolixitatis evitandae gratia non evolvimus singula demon strandi principia, ut ad supremum evidentiae gradum resa catur veritas propositionis praesentis, quam sussieenter intel Iigi existimamus, modo in anterioribus quis litis fuerit veris tus neque enini hic quicqvim supponitur, quod ex notiossi bus Ontologici'. cosmologicis di psyeholog eis non sit nimisi stum. Neque vero absurdum videri debet, in im sine in materiali exhiberi quoque dependentias te um 1b aliis, laequibus earum actualitas intelligi nequit l. v. comit) stomnes earum causalitates quomodocunque meditis, propicit quod istiusmodi repraesentatio ab imagine materiali abhorrei, Eequis enim demonsti verit, imaginem materialem esse stae' nan
173쪽
universi existentiam impertitur, adeoque cum vis illa si essentia & natura ejuςdem l. 66. 67. , per essentiam atque naturam suam candem producit l. 69O. 6 rto . . dam status non munus praeteriti, quam futuri diverso modo in idea sensuali prat- sente involvuntur 3. 187. , pro diversa nimirum dependentia status prae lentis a statibus praeteritis & suturorum a presente l. 83. Cosmes. ). Anima igitur producit ideam totius mundi quoad omnes ipsius status continuo diversam, pro diversia dependentia priesentis a praeteritis atque suturorum a pratiente.
Ex hae eontinua ideati proluthione mundi demum ei rissime intelligitur , qualis fit illa vis repraesentativa univers, quam animae competere supra evicimus 3. 63. di in qua noa minus naturam g. 67. , quam essentiam ejus eonsstere ossen dimus F. 66. . Atque ita patet non inepte dici quod anim sibi repraesentet hoc univertum, utut tantummodo quaest msibi repraesentare Videatur corpora, quae exiguam admodum, i .no vix infinite parvam quandam particulam univers consit tuum: scque remotum eii dubium, quod nos remoturos ect
Misit 'i t. l. Ruinio etiam in somno troducit ideam totius hespersi, ii, pro h lio qualem vigilans producit, scd o s uram , seu toraliter confuse a tu sis.ηρ- Etenim in somno anima quoque habet perceptiones f. Ist, Aut igitur actionein, quam vigilans edit, continuat, aut alia edere tenetur. Quoniam vis ipsi nonnisi unica est l. 7.), qua ad status sui mutationem continuo tendit l. 36.), nequς adeo in cadem singi potest vis eidem contraria, quae eandem actionem, quam vigilans continuo edit, continuari impeti tiquin eandem continuet dubitandum non est. Ideam igitur tintius universi in somno producit, qualem vigilans producit, inempe materialiter eandem confideres seu quoad objectum, quod repraesentat f. a 83. Enimvero dum dormimus,sed a somniannis, hoc est, in ismo anima est in statu perceptiosi M
174쪽
ob tirarum seu totalium confusarum c . 39. . Idea itaque universi, quam in somno producit, obIc . , scu totaliter confusa est. Idem patet per indixelum. Ponamus animam in somno non producere ideam universi, qualem vigilans producit. Repra lentatio itaque universi in anima interrumpitur , nec status mundi tempori relpondentes, quo dormimus, in cadum repr.rsentantur. Neceste igitur cst aliquam esse rationem, Cur cxsomno evigilans ct productionem ideat universi continuans ad eum precise statum respiciat, qui momento cuigilantis rei pon- ω, non vero cum, qui immediate seqititur statum ultimum, quem obdormiicens sibi repraetentabat I. 7O. Ontia. . Enimvero cum vis repraetentativa universi sit antinae essentialis I. 66. , adeoque produc io ideae ejusdem hoc potius modo, quam alio facta eidem essentialis 3 ratio nulla intrinseca dari potest, eur in producenda idea hujus univcrsi hoc potius modo quam ali0 verictur . I36. Ontes . Necesse igitur est ut sine interruptione productionem ideae universi continuet, consequen- aer in senario quoque ideam universi totius producere debet, materialiter talem, qualem vigilans producit.
Praesens propositio sine probatione admitti poterat: nulla enim adest ratio . eur anima, quae per essentiam suam ideam totius universi continuo producit, cessare debeat subvade ab alti ne sua contra vis non impeditae notionem,& cura consueta i bi actione nescio ad quas alias digrediatur. Cum enim propterea, quod anima in somno perceptionum suarum sibi conscia non fit. nondum sequatur quod perceptione omni seu idea sensuali vel phantas. rate destituatur cf. Sy. I nee inde ii ferri potest, quod ideam universi in somno non amplius pro ducat. Quod si dieas, vi eorporis determinari v m an niae ad hune stitum un: versi producendum, qui momento evigilii, ii re tondet ; eadem id faeilitare rejicitur.q ua dicitur. Quo . modo enim Probaveris motui, qui ex organo sensorio ad
cςrebrum Propagatur U. iv , incise ea, Per quae inteli gipossit
175쪽
possit eur anima produeat ideam universi, qualem poscit m0- mentum temporis, quo quis evigilat 3.16. 0ηtοιδ' Quae precario assumuntur, perperam alleganIur rationes eorum, quae sunt. Neque opus eri ut contra ontologicam veritatem propositionem praesentem hypothesibus de eommereio intermen em & corpus implicemus. Sane quae de anima a priori stabilimus, in omni hypothes de eommereio inter mentem atque corpus admitti posse infra docebimus, & in omni iaci pendentia sunt. q. I92.
istit in anima idea hQus univers seu mundi ad pessabilis, quae easdem prorsus pubit mutationes, quas mundus adὴν Iis lubit. Anima enim, sive vigilemus, sive dormiamus, em tinuo producit ideam totius universi non modo quoad latus praetentes, leo ct quoad divcrsimodam status praesentis a prat ritis sugulis & singulorum suturorum a praesente dependentiam 3 i 83.i86. . Exi ilit igitur in anima idea totius univers seu mundi ad the stabilis & llatus ejusdem constanter iidem in evdem sibi invicem succedunt, qui in mundo adspectabili talia vicem succedunt. Quamobrem cum status diversi prodeant per continuas, quae in mundo adspectabili sunt, mutationes ν7o3. Ontol. t, idea mundi adspectabilis in anima easdem lubit mutationes, quas ipse mundus adspectabilis subit.
Et si haec idea ta anima eontinuo existat di per egenti m. animae eidem insit, atque in eadem producenda anima edan nua sit , non tamen inde inferre licet, quod praeter e 'nil detur in anima, quotque omnis ejusdem astis iae adem sola terminetur. Absurdum enim seret praeter petat statem asserere, quod experientiae obum repugnat. latra modi oscitantiam alteri tribuere est semetipsum de ides umoliis proponere. Psychologia empirica abunde loqu.tur, pix ter hane ideam eomplura alia spectandi esse in anim/, ut amen veritati contentaneum est, rationem ultimam eoruον queiae animae naturaliter inlant, quocunque tandem nomise φniam
176쪽
niant, in hae idea reperiri. Unde denuo a veri tramite a b. errant, qui rationes immediatas inde peti posse sibi persuadent: quod qui saetunt in similes battologias ineidere debeti si in quas incideret immediate omnium, quae eorporibus imsunt vel accidunt, rationem ex elementis seu substantiis simplicibus redditurus. Ceterum ideatis universi in anima ex. istentia primam mihi ansam dedit in essentiam atque naturam animae inquirendi, & in ea usa fuit, ut de Psychologia rationali
condenda cogitarem. Ouomodo vero ea notione creaturae
ae fine creationis eandem cerivaverim, in Theologia naturali eapositurus sum. Neque dubito fore, ut inde destrinae hactenus traditae plurimum lueis asseratur, ae quantum faveat pie, tali ae religioni luculentissime appareat.
I93. Anima dicitur intueri id am umversi qumtenus nonnulla, Intuitus eidem insunt, clare percipiti ita unito Nimirum si quid elare pereipimus , id agnoscimus de ab
aliis pereeptis distinguimus t g. 3ι. P chol. em r. I. adeoque nos idem percipere nobis eo en sumus. Quodsi igitur admissa aliqua fictione vi imaginationis spectemus ideam universi in anima existentem tanquam ens ab ipsa diversum &animam, quatenus ad ideam istam se advertit. tanquam ens illam contemplans s . I 4. Ps Iol. empiry I perinde utique estae si anima ideam istam intueretur, ae idea ista mundi eodem modo ei objiceretur. quo mundus ipse materialis oeulis nostris objieitur. Fingimus nimirum ae si id ea universi esset ipse mundus ae anima esset homo eundem intuens: quae filio nihil habet absurdi ob easuum aequi pollentiam , qua unum exhibetur per alterum, quatenus eidem simile. Reddimus rationem denominationis. quod filio, qua nititur, ad Gellius eoneipiendum ae intelligendum ea eonducat. quae alias desectu imaginis dissicilius intestiguntur, praesertim ab iis, qui abstractu absque imaginum auxilio concipiendis parum sunt adsum.
177쪽
f. 194. I i ii iratio Inima integram ideam univers simul intueri nequit. ivtuitur Etenim si anima ideam integram universi simul intueretur, da iaca uui re perciperet ea omnia, quae in eodem quomodocunque conu-nentur, maxima minima 3. I93. , conlequenter omnia,qua sunt in toto universio ale invicem distingueret eorumque libi conscia esset l. 3i V hol. piri f. io. Ictitrat. JNon igitur sibi reprae lentaret universum pro litu corporis organici in universo,con' venienter mutationibus, quae in organis fensoriis contingunt: quod cum sit absurdum ' l. 62. , repugnans essentia ac natura animae . 66. 67. , anima integram ideam universi, quae in eadem existit&easdem mutationes patitur , quas mundus adspectabi' lis stibit cf. 92. , simul clare percipere nequit. Idem quoque directe ollenditur hoc modo. Anima sibi repraesentat hoc universum pro stu corporis organici in uni verso, convenienter mutationibus, quae in organo sensorio c0a- tingunt l. 62. . Quamobrem cum claritas ideae sensualis pcadeat a celeritate motus nervis sensoriis impressi f. 123. , impossibile vero sit ut omnia, quae sunt in universo, simul minium in organum sensorium immediate imprimant ; fieri quinque ncquit, ut Omnia, quae sunt in universo, anima simul cla re percipiat, consequenter integram ideam universi simul la tueri nequit.
Immo idem etiam ostenditur utendo fictione, qui paulo anye indicavimus sit r. g. i93. . Dum enim ideam ulli versi anima intuetur, perinde est ae si nos ipsum mundum adspectibilem intueremur. Enimvero mundum ad estιbile integrum intueri non possumus: ergo nee idelm universi laetegram simul intueri datur.
178쪽
pimus. Anima enim percipit obiecta sensibilia convenienter , ,,ωudiisti mutationibus, quas in organis sensbriis producunt cy. m. , ita his, i . ut claritas perceptionum pendeat a celeritate motus fibrillis ιών. serveis impressi f. ia3. . Ea igitur per se adeoque immediate percipit, quae fibrillis nervuis in organis senibriis motum imprimunt. Quoniam vero haec in organum sensis tum agunt ἔ.i33. Comu I; ea immediate percipimus , quae in organum lentorium agunt. Jam ea, quae fibrillis nerveis motum non imprimunt, nee per se imprimere possunt, plane non percipiuntur, per se Icilicet i29.). Quoniam tamen in ideis scia ualibus i82. diseqq. ), adeoque In perceptionibus immediatis per desimonstrara, involvuntur; mediantibus iis, quae immediate percipiuntur, una percipiuntur. Atque adeo patet, quae in immediate per ceptis involvuntur, nonnisi mediate percipi.
Actor , mediante lumine, quod resectit, in nervum' opticum agit: eam vero nobis immediate repraesentamu ,quemadmodum per se patet. A si quae arboris materiam gravem es ficit 2 quae in ea cohaesionem esiicit causim non nisi mediate percipimus. Immo ipsam Iravitatem non nisi mediate percipimus; ubi arborem non nisi visu attingimus. Ast ubi humi prostratam attollere eonamur gravitatem ejus immediate tactu percipimus. Dis inelio perceptionum in medi itas ct immediatas sua utilitate non carere, ex sequentibus consi bit. Eilen m undamentum cognitionis discursivae, qua ex iis, quae cognoscuntur, eolliguntur alia incognita. Neque enim ex immediate pereeptis colliguntur nisi mediate percepta.
g. I96. Quoniam ea, quae in organum senserium agunt, motum si di , ..sb illis nerveis in organo sensorio imprimunt I. 133. Cosmoc Iorreptis Is vero, quae motum fibrillis nerveis imprimunt clare percipi - 1m .uat vi r f. IV. i prae tarre percipiamur, Mn diate percipiuntur.
Ratio rumarum elaritatis perceptionum di immedietatis ea-X a Tun
179쪽
rundem in eodem organi tmitatione continetur, adeo detuiraque smul ponitur 3 n8. OntOL . Atque ideo experimur, nihil a nobis clare percipi, quod non percipiatur immiti' h x perientiam vero univer salem esse debere per rationes. qui bus eo rollarium praesens stabilivimus, patet, quippe qua ira gant omnem dubitationem, quae animum a)ias facile laxadere poterat. Unde & nobis solenne est a priori demonstrare ei. quae obvia experientia extra Omnem dubitationem ponere ri
l. I97. B d quoniam perceptio distinc,a clara est s=. 38. V h. ninir)ὴ Ela perceptio , Is icte percipiuntur, immediate percipiuntur.
Poterat idem in lpecie ex ratione dii incla pereeplidad supra ia evicta demonstrari: sed eam species sub genere recte subsunritur , his ambagibus non est opus, nis qua tenus uberiorem lucem veritati affundere volueris. In phi losoplua enim, ubi rationes eorum, quae sunt vel esse possurit, spectamus f. ai. Dis. prae & ubi a rationibus diris me in spetiis veritatis evidentia assensusque firmitas pes t) istiusmodi ambages non semper improbandae veniunt. At cedit quod specialium demonstratione magis eonfir metri mi versalium veritas, quae cum ad inveniendum utilia tat, T. gni fieri debent.
f. 79RMednitae perceptiones infinite variant habentque gratis i finitos, quibus ab immediatis removentur. Ea nimirum immediate percipiuntur, quae in perceptionibus immediaiis involvuntur i9 . . Quae vero in perceptionibus immediatis inrdi'vuntur, non eodem modo involvuntur, sed infinitos admissu igradus, quibus involuta denuo involvuntur in aliis i 87- Quae igitur mediate percipiuntur, infinitos habent gradus, vi bus a perceptionibus immediatis removentur, atque adco 'ceptiones mediatae infinite variae sunt.
180쪽
Cond reet hoe theorema ad reddendam rationem, eur alia aliis dissieti us ex immediate pereeptis colligantur, quaedam vero a nobis prorsus inde colligi nequeant.
g. I99. suae medime percipimus, prorsus obscure percipimus. et enim medi ite percipimus, ea in iis, quae immediate percipiuntur, involvuntur 3. 393 ), neque nobis eorum conscii sumus, I ilequenter nihil prorsus eorum agnoscimus atque ab aliis distinguimus. Nihil igitur in iis continetur,quod Hare percipiatur f. 3 i. Icha. ι- r. , atque adeo prorsus obscure perci
Quando perceptiones immediatas obicuras appellamus. perceptionibus rerum insunt quaed im clare pereepta, sed non ad hoe niueientia, ut, quamvis alias ideam illius rei claram habea. muti vi cujus eam ad suum genus vel speciem suam redueere va. lemus, eandem agnoscamus S. 3a. Poc sol empir9. Quando nihil prorsus Hare percepti perceptioni eujusdam mest, tum to. taliter obseura est, ct res percepta tenebris immersa, ut perinde videaturi ae si eam non perciperemus : quod r/men obscure rem pereipi non eodem loeo haberi debeat, ae si prorsus non pereipe. retur. vel ex iis colligitur quod perceptorum involutio rationem possibilitatis in se eontinear, quam habet aliorum ex aliis collectio l. 9S. .
Pcrceptiones eorum, quae prorsus obscure percipiuntur, seu Perrepti quibus nihil inest, quod clare percipiatur, dicuntur rotaliter obia num totali'
s rae: ast perceptiones illas. quibus clare percepta iusiunt, etsi tir I
qu*dam inexistentia nunc obscure percipiantur alias clare perce ' ptibilia, partialiter obseuras appellam .
Et hae ideae parti uiter obscurae sunt, quas exempla ad illustrandum definitionem pereeptionis rei obscurae afferri solitai.quuntur t. g. 32. 'FeMI em'r J. Etenim dari percepti Putiatura obscuras experientia loquitur; dari autem p