Psychologia rationalis : methodo scientifica pertractata, qua ea, quae de anima humana indubia experientiae fide innotescunt, per essentiam et naturam animae explicantur ...

261쪽

Iuper Nemen iis ratio. Memoriae bona raris.

Sect. L. CAEp. LII.

isset eonversa. Est nimirum oblivio memoriae privatio, hie tamen partieulariter, non universaliter spectatae. Quamobrem ubi constiterit . quid memoria sit, nee amplius latere potes:

quid sibi velit oblivio. h. 3O . Si quid memoria tenemus , idemque oblivioni posthae πι-dimus ; oblisio conisistit in amissione facilitatis reproducentim idearum materialium , quam cerebrum habuerat quos enim quid memoria tenebamus, cerebro inerat facilitas re producendi ideam materialem eidem respondentem η. 29ψ., Sed ubi idem posthac oblivioni traditum, eidem inest impotentia ideam istam materialem reproducendi 3.3M. . Ces brum itaque facilitatem, quam aequisivera amisit J.2 3. . Ua' de patet in hoc calii oblivionem consistere in alnissione facilita tis reproducendi ideam aliquam materialem, quam cerebrum ante habuerati

Nihil hie sngulare Oeeurrit, quod non aeque obtineat iaomni reliquo casu, ubi habitus aliquis eorporis semel re di situs iterum inlatitur. Quamobrem eum de habitibus istis plura dicturi simus, praesens propositio uberiore adhuc tua Perfundetur.

Si cussus ritu ne eae, ex quibus cerebrum tali Irt, it Juerint dispositae, ut mutatio ista n qua facilitas reproductas laedi materiales, arue sit mel eidem inextiterum , paucis assibus indari, hec si mel intacta, actibus licet eandem inducentibus millime re petitis , Ango temporis sparto ciet; is bonam memoriam habet. Quodsi enim cujusdam fibrillae nerveae, ex quibus cerebruia constat, ita fuerint disposita, ut mutatio ista, in qua uellit ireproducendi ideas materiales, quae semel in cerebro extites

consistit 3. 243. , paucis actibus induci queat; is cito ac iucile quid memoriae mandare potest o. i86. i87. Is M

262쪽

De Imaginatione F Memoria. a Z

mpis. J. Qi tota jam mutatio ista, ubi semel inducta suerat,

etiamsi a fas cana inducentcs o. VI. 3. non repetantur, longo temporis spatio subsistit, nec statim cesset; cum in compore memoria nil supponat praeter facilitatem reproducendi ideas materiales, quam cercbrum contraxit 3. 29 . 9; idem diu quid memoria retinet . I 88. 0 hoc empiri . Quamobrem eum bonam habeat memoriam, qui cito ac facile quid eidem mandare diuque retinere valet g. I89. PDchol empir. s b nam utique memoriam habet is, cujus sibrillae nerveae, ex quibus cerebrum constat, ita sunt dispositae, ut paucis actibus mutatio illa iis induci possit, in qua facilitas reproducendarum id- earum materialium consistit, nec repetitis actibus lango tempore subsistit.

Equidem hine nondum inquirimu , in quonam isti sebritarum nerve rum dFspositio consistat, quibus nimirum qualitatibus dotatae sim necesIe est; non tamen inutilis censeri debet praesens propositio. Ut enim taceam generalem hanc notionem satisncere in serius in doctrina de commercio inter mentem & corpus ; eadem quoque loco notionis directricia

ege potest in Ph sica.

Fibridae n meae, ex quibau ne i atque cerebrum eonstat, Dise ar=n omnibus hominibus non finit ea d. m. Etenim alii diutumiore Ibristarum objecti contemplatione, vel pluribus actibus iteratis facilita- a ratem idem reproducendi di reproductas recognoscendi sibi eomparant I alii minus diuturna contempIatione dc pauciori- ' ori bus actibus iteratis ad id opus habent . i Sa. PDchol empiri , adem te alii memoriae viid cito ac facile mandant Q. I86. 87. Portite tr. ; alii vero tardius ac dissici huti Similiter alii frequentius iterata idcarum reproductime memoria retinent, quod eidem demandarunt; alii minus frequenter iterata ictarum reproductione memoria semel infixa retinent s. ira.

263쪽

ra hil empiri , adeoque memoria diu quid retinent f. i88. 0 chol. e vir. . Alii igitur memoriam bonam, alii pejorem, seu minus bonam habent β. i89. Psilol. empir. . Enimvero

qui memoriam magnam habent, eorum fibrilla nerveet, erquibus cerebrum constat, ita sunt dispositae, ut mutatio illa, isi qua facilitas reproductionis idearum materialium consistit, paucis actibus inducatur , iisque non repetitis longo tempore e servetur β. 3O6. , adeoque qui memoriam bonam non habent, sed malam, in iis aliter dispostae esse debent fibrillet aer vege, ex quibus cerebrum conflati Et quia fibrilla nerveet, ex quibus nervi sensorii constant, ex cerebro ortum trahunt, nissimi nisi fibrillarum, ex quibus cerebrum constat, continuatio nes ; cadein esse debet fibrillarum in nervis sensoriis 1 cerebio constitutio, praesertim cum ideat materiales in cerebm etata sint istiusmodi motus, quales ex organo sensorio per ne disiens Orios ad cerebrum propagantur cf. ii et . . Alia igitur ea fibrillarum nervearum, ex quibus cerebrum ti nervi lentorii constant, dispositio in iis , qui memoriam bonam habent, alia vero lqui malam habent. Et quoniam bonitatis memoria ei versi dantur gradus, tum quatenus memoriae quid cit0, tum quatenus facile mandatur, tum quatenus quod eidem man a tum est diu retinetur β. i9O. PBilol. empla.) nee minus hias mala memoria diversos gradus admittit; nihil vero sine ratiota

sufficiente est F. Ι7O. Ontol. . caque aliunde quam a fibrillhrum dispositione peti nequit 3. 3O6. ; patet omnino fibrillas nes'

veas, ex quibus ne i atque cerebrum constant, in omnibus humi nibus non posse esse eandem.

Propositionem hane & sequentes ideo a8dimus, ut lecae lentius patear, praecedentem esse notionem directritam in phI sea. Nolira enim philosophia non modo docet, quae ad Vita humanae negotia utilia sunt, verum etiam sui cultorem ad is veniendum aptum essicere intenditi

264쪽

De Imaginatione F Memoria. a 9

Quoniam fibrillae considerari possint instar chordarum, vel Didie, sitire flamentorum ; res autem materiales non admittunt discrimen in quo comintrinsecum, nisi ratione quantitatis ac qualitatis I. 4I . Ontol. ; A ι

sibilia quoque neroeae in duersis subraeis nonnisi magnitu fias quis talibus dioerre pussent, cris magnitudine disrunt, vel longitudine, ves re me, vel utraque sinuid erre debent.

Quid horum obtineat. & quaenam sint illae qualitates, quibus fibrilla nerveae disserunt; in Physica discutiendum.

g. 33. Quoniam bonitas memoriae a dispositione fibrillarum, ex λη ι - . quibus nervi lenibrii d cerebrum constant, dependet I. 3o 6. , mstri inr. eoque diversi ejusdem, qui dantur . I9o. 0 hol. empiri , vr gradus a diversitate illarum fibrillarum F. 3O7. , Consequenter ab earum longitudine ac crassitie, diversisque qualitatibus . 3O8. ; si quacunque de causia qualitates istic mutemur, bonitas P que in oria variari debet G. II 8. λωίλNimirum etsi a longitudine quoque & erassitie fibrillarum

ut dependeat diversitas memoriar non repugnet, quemadmodum colligitur ex eo, quod idear materiales consistant in motu illarum fibrillarum ma. ; apparet tamen longitudinem ae crassitiem non mutati, nisi quatenus mutantur qualitates aut qualitatum &dimensionum mutationem a communi causa Pen dere : id quod sito loco clarius exponemus.

s u mque cerebrum constant. Ponamus enim qualitates fibril- rariari M. larum nervearum , ex quibus nervi sens brii & cc brum con- Vogamur. stant, non variari, ted easdem manere. Cum ab earundem qua-

265쪽

nitatibus pendeant gradus bonitatis memoriae, quemadmodUm paulo ante ostendimus g. 3O9.); idem gradus persulere debet f. D8. Ontes. , consequenter non mutatur: quod cum hypothetin eVertat, necesse est qualitates fibrillarum nervearussivariari variatis gradibus bonitatis memoriae.

Cusu δε - ,st memoria Dditur, qualitates si illarum vinean cialis. ex Pibus cerebrum atque nervi senseris constant, variantur. Si enim memoria laeditur, ad functiones suas, adeoque ad acidia eliciendum inepta redditur cf. 297. . Quamobrem qui cito ac facile quid memoriae mandare diuque eadem retinere p0te rat; nunc tardius ac difficilius mandat, vel prorsus mandare de quit, quaeque retinebat diu, non amplius diu retinere, aut ντ memoriae retinuerat, oblivioni dat β. 189. Uychoce ' ) Gradus igitur bonitatis memoriae variantur s=. 19o. rastissit empla.), adeoque S qualitates fibrillarum nervearum, ex qssi bus cerebrum S uervi sensorii constant, variari debeat 6 3I. δAtque hinc jam multo elarius perspieitur, quod memoti a morbis Ledatur & a senectute labefactetur: major tamen 33 huc erit clarita', ubi qualitates fibrillarum nervearum, quδimmutantur, fuerint persperet.

M. nori. i Memoria voturalis, quatenus inest corpori, crast ut iη ' ah, Hositione naturali rillarum nervearum ad contrahendum 1 reorpore in 'litatem reproductionis idearum materialium certo prod si auo con sit numero. Memoria naturalis est , quot homini absquς ulla exercitatione praevia 9 ullis artificiis inest sto3. ζ' empir. ). Enimvero eorum demum memoriam habemus qta

saepius vel diu simul percipiuntur, sive id fiat sensuum, sive ima sinationis Opς f. λ79- PBessit sis. , adeoquellae pravio

266쪽

De Imaginatione F Memoria. ISI

exercitio nullius res memoriam habemus β. 3. ' hol pino Naturaliter igitur rei nullius memoria nobis actu inest, sed tantummodo possibile est ut inst. Quamobrem cuin memoria sensitiva quatenus scilicet rei cujusdam memoriam actu habemus, non tantum habere possumus consistat in facilitate reproducendi idcas materiales, quam cerebrum contraxit iteratis actibus c=.29Φ9; naturaliter tantummodo possibile est, ut fibrillae nerveae acquirant facilitatem reproductionis ideae alicujus materialis. In fibrillis adeo nervcis , ex quibus cerebrum constat, tantummodo datur naturalis quaedam dispositio ad facilitatem reproductionis idearum materialium contrahendum 426. 0 hoc empiri . Patet igitur memoriam naturalem, quatenus corpori inest, consistere in naturali quadam dispolitione fibrillarum nervearum, ex quibus cerebrum Contextum est, ad sacilitatem reproducendi ideas materiales contrahendam. Memoria adeo naturaliter tantummodo inest per mo. dum potentiae: es tamen aliquid, quod actu inest atque adeo in diversis subjecl.s differre potest.

I. 3Ι3. Quoniam nihil est sine ratione sussiciente, Cur potius sit, ammis, iis quam non sit n. 7o. Ontut); fibrillis nerveis inesse quid debet, nisiue ilia per quod intelligitur cur fibrillis nervuis insit quaedam disposi- uniae μα. uo ad facilitatem reproductionis idearum materialium contra u. hendam s. 36. Ont . . Quamobrem cum in librillis nerveis

praeter longitudinem ac crassitem non deprehendantur nisi qualitates earundem s. 434. Ontol. 9; mem ria naturalis a

0vol. . Ad hane potissimum disserentiam in diversis subiecti, spectan.

dam respieiendum, ubi memoriae differentia expenditur. I 'livisset adeo est inquirere in diiserentiam qualitatum . quas fibraenetveae habere possum, ut inde reddatur ratio differentiae me-Ii a moriae

267쪽

Sest L. Cap. LII.

moris naturalis: qua non ante intellecta intelligi nequit memoria , qualis actu in nobis datur. Faeilitas nimii um reprodPeendi ideas materiales praesupponit dispostionem: qua variaste illa , nec eadem, nee eodem modo ab omnibus aequiri potest. Neque intelligi potest mutatio illa, quae actu eontingit in fibriblis nerveis aqq. , dum memoriam rei cujusdam nobis rua comparamus ; nisi ante perspiciatur, quales sint fibrilla, sit mutationem istam admittere possint.

f. 3Iq. Uus, di sis. Quoniam facilitas reproductionis idearum materialium, rimen in ratio qua memoria sensitiva consistit 3. 294.), actualem quandassi explicanda mutationem cerebro inducit f. 243.); it rata Eearum Mat 'memoria rialium productione per qualitates sibi illarum nerrearum, si Maaμβέ- Lu memoria naturalis pendet 3. 3i3. . Dcla mutatio ut σή, cari possit opus est, seu vi illarum neni is sibi illis accidere potest

Patet adeo Physici esse, ut non modo inquirat, quales 'liqdebeant fibrillae nerveae, ex quibus eonstar eerebrum, ut iit a materiales re producendi facilitas possibilis sit, verum eti miscasu particulari actu acquiratur, qualis vi illarum qualit Iam mutatio fibrillis induci potest

cui bonam habet memoriam, non ideo necesseris musi habet. Qui enim bonam habet memoriam, cito ti facile quid eidem mandaro diuque retinere valet f. i 89. PBHot em L)Eninavero quod quis cito ac sacile quid memoriae mandat diuque

tetinet; non ideo multa eidem mandare ac longam pratenim serum scriena memoria retinere valet: fieri enim potest, ut, si in moria nimis oneretur, quae prius eidem impressa suerant, denu0 excutiantur, sicque obliVioni tradantur, quemadmodum nemo negabit, qui ad ea animum satis advertit, quae quotidiana suptio uamobrem cum memoriam magnam non habeat, nisi qui mul- t .m rerinu ideas reproducere S reproductas recognoscere,

268쪽

De Imaginatione ei Messistrio. 2 3

longam quoque rerum seriem memoria retinere valet . I92. PDHA empiri), adeoque qui multa simul nacmoria retinere ac eo, quo eadem ipti mandavit, ordine recitare potest ue memoriam magnam ideo non habet, qui bonam habet. propositio pracens a posteriori quoque probari porcst.

Videmus enim este aliquos, qui sacile naein Oria comprehendere quid valent; non tamen multis eandem onerare debent, nisi eorum , quae ante tenuerant, iterum oblivisci velint. Immo si quis multa memoria comprehendere valet; non tamen ideo longam rerum seriem eo ordine recensere valet, quo eandem ipsi mandavit, ut adeo duae memoriar migirae speetes constitui non prorsus absonuin foret; aut minimum exploratum sir, non omnia in unum subjectum convenire, que ad memoriam m gnam requirunrur. In cacemplis, qua

lii a iis adduximus not. I. I92. I Bos,l empis P, rei min. Ω-stior. Sane qui plurimarum disciplinarunt campum ita emensi sunt, ut de sineulis, quotiescunque fert occisio, disiserere valeant, non tamen ideo integra Biblia, vel Corpus iuris integrum iterata lecbione ita memoriar infigere posunt, ut singula justo ordiae recitare valeaut.

enim magnam habet memoriam, multarum rerum ideas repro- λ: magua dueere & reproquelas recognoscere, Iongam quoquc reruora se- ι uni L .riem memoria retinere valet I. I92. Pynhia. CVpit. . Neces-st igitur ell, ut ideas materiales reproducendi facilitat in minus diuturna obiecti contemplatione paucioribusque actibus sibi comparare , adeoque memoriae quid mandare cito ac facile p0ssit sis. i78 iS6.187. P schol e se. . Nec minus conducit, ut ideas materiales adhuc reproci ucere S reproductis reco xnoscere valeat, etiamsi longo tempore vasdem non reproduxerit, conloquenter ut diu quid memoria: rctineat G. iSS P se fit empir. . Quamobrem cum bonam habeat mentoriam,

269쪽

Sectio I. Cop. III.

qui cito ac facile quid eidem mandare diuque retinere potest , 189. P Ichοι empir. qui magnam habet. memoriam, is Friut bonam habere debet.

Experientia propositionem confirmat, quatenus vi4eme integras a nonnullis paginas posse recitari, ne verbulo qui dem immutato ', ubi nonnisi semel attente perleste laenas, Habes enim hic effectum memoriar magnae, quatenus l0rg vocabulorum series sine haesitatione recitatur: habes etiam es sectum memoriae bonae , quatenus unica lectione eadem me' moriae mandari potuit. Atque inde est quod vulgo memdri bona & magna non distinguantur, di bona dicitur, quaeri vna dici debebat.

f. 3IT. M is ia Mi morio m na poculiarem requirit fabrissurum nen ε- ,. iismi qiιia rum constitutionc'i, non tamen repugnantem ei, clita memoΠιiu . pure bonae condi nit. Quoniam enim memoria , quatenus e0sFRIupponat. inest, in facilitate reproductionis idearum materialium con 'stit 3. 29 . , adeoque certam sibrillarum nervearum, ex vi bus cerebrum contiat, dispositionem requirit ff. ili. ita )i memoria autem ideo nondum magna est, quod sit bonat f. 3ὶ ) sibrillarum quoque nervcarum, ex quibus constat cerebrum, constitutio non eadem ust memoriae bonae atque ma oz Magna igitur memoria peculiarem requirit. 2uod erat prim ' Enimvero qui magnam memoriam habet, etiam bosam habet j. 3i6. . in eo igitur fibrillat nerveae ex quibus coacta cerebrum, O ita dispositae csse debent, quemadmodum requisit memoria magna, sic ita constitutae sint necesse est, quales me moria bona exigit. Necesse adeo est, ut constitutio fibrillarUmnervearum, quam postulat memoria magna, non repugaei es teri, quam exigit memoria bona. Puod erat alterram. Non defendimus fibrillas nerveas diis quilitatibus praue

270쪽

tas esse, si memoria fuerit magna, quam ubi bona suerit. R. eri enim potest, ut qualitates sint eaedem. sed gradu di erant. Talia tum demum definire licebit, ubi fibrillarum nec vearum qualitates satis fuerint exploratae'.

Si in genere rem consi ires , non repugnat memoriam me memoria dicamentis posse roborari , hoc est, medicam His e Fci posses, ut meaeicomm-M Mia evadas melior atque major. Etenim non modo mo ris obstrurimosia naturalis g. 3i3. , verum etiam ejusdem bonitas s. ρυμ 3o6. ct magnitudo a qualitatibus fibrillarum nervearum pendet sy. 3i7.9 ct fibrillarum nervearum qualitatibus variatis variatur bonitas memoriae I. 3ο9υ. Enimvcro fibrillae nerveae res materiales siunt, adeoque cum rerum materialium a causisnlaterialibus mutentur qualitates, ct medicamenta in causarum materialium numero esse nemo non agnoscat; si rem in genere spectes non repugnat mcdicamentis qualitates fibrillarumne earum, ex quibus cerebrum constat, variari posse. Nec igitur si rem in genere species repugnat, medicamentis offici posse ut memoriae bonitas & magnitudo varietur, hoc est, ut

roboretur. Nemo est qui nesciat propositionem praesentem a posseriori adeo certam videri, ut lucem meridianam negire velle eredatur, qui eam in dubium vocet. Quod si tamen rationis trutina rem eapedire jubeamur , nonnisi subdubitanter de eadem pronunciare licet. Neque enim a nobis ex principiis hactenus stabilitis demonstrari potest, memoriam roborari iis medicamentis, quibus vulgo luxe virtus tribuitur. Ita constat coriandro hanc tribui virtutem medicam , quod memoriam roboret. Enimvero si quis a priore idem evincere vellet, is di nosse deberet . quaenam fibrillarum nervearum 'qualitates& quomodo sint immutandae, ut memoria reddatur melior vel ut impediatur. ne fiat deterior, & quaeiram in sint corian dro qualitates, ad illas immurandum apta . Nemo non videt horum omnium, quae hie praesupponuntur, demonstrationem