장음표시 사용
291쪽
ac ne vix quidem consese percepta adhiberi possunt, si in earum perceptionibus acquiescas f. 94. radictit empir. . Enimvero si confuse perceptR vocabulis tanquam nominibus suis tali gitare siueveris, cum haec clare ac per se distincte percipiantur, nomina quoque consu sie perceptorum facile imaginamur atque clare f. 94. Psych. emp. , adeoque ipsis respondentes idea materiales 3. 29O.) facile reproducuntur f. 2o6. ti motus, iaquibus eorum ideae materiales consistunt f. ita. , fatis celer est β. I26. . Quamobrem cum ideae vocabulorum materiales facile combinentur cum aliis, etsi ipsis respondentes idea resumvix ac ne vix quidem reproduci possint; fingere omnin0 licet ope vocabulorum, si subjecto tribuenda confuse percepta, qβη absque iis fingere vix ac ne vix quidem poteras cf. i
Quod vero hae ratione seliones extendi possint utque si in possibilia, jam alibi dictum est j. i 6. Michol. empiri): ubi elibo
ea adjecimus, quae ad confusionem entis ficti eum reali eVilia dam, consequenter profluentes ex hoe fonte errores ferita
-vitio vo sibi sis enunciemus , quae siubjecto cuidam inest is , Anta in bent, ac po modum ipsis respondentes ideas in memoriam rimium comps' care studemus y phantasmata per compositionem ac diri mii actio ' aliorum composta facilius producere licebit. Etenim cum Voc 'μr bula ipsis visibilibus clarius atquc facilius imaginemur s. 2Minuitioque clarius S facilius quam odores, sapores ti qualii intactiles, quae solo tactu percipiuntur 3. 289. , ac praterest ysecabula, quae aliquam enunciationem ingrediuntur, non ita iseter se cohaerent, quemadmodum partes entis alicujus compositiistd varie nunc cum his, nunc cum aliis junguntur; vocabis quoque facilius componere valemus, quam ideas ipsis reth dentes, consequenter facilius est verbis enunciare, qua subi N
292쪽
De Imaginatione F MeMoria. 277
alicui inesse volumus, quam subje Rim ipsi ina partialibus ideis in unum coagmentatis sibi reprassentare. Enimvero cum advocabula attentis recurrant etiam ideae rerum ipsis indigitatarunt f. 273. P boc empisse; ad vocabula eo sine attenti, ut caedem
recurrant, eas reproducere, Consequenter in memoriam revocare
studemus . 228 Udichol evrpinst. Quoniam itaque id facienti
bus occurrit phantasma, quod per di visionem ac compositionem aliorum producere intendebamus I patet utique nos facilius producere phantasmata per aliorum divisionem ac compositionem compolita , si vocabulis enunciemus , quae cidem inesse volumus ; ae poli modum respondentes vocabulis ideas in memoriam
revocare studemus. Exempli loco esse possunt, quae de figuris hierogluphieis di.cta sunt . isa. & seqq. Pschol empir9, quamvis ad eas quoque
eoncurrant mentis operationes quae tamen non obstant, quominus propositioni praesenti illustrandae ins viam: neque enim supponimus modum, quo ad compositionem phantasmatis de. labimur , eum ejus diversit is hic nulli 'n' habeat momentum. Quod si displieeat; ecce tibi exemplum Ludi Fingendum tibi Iropone animal, cui sit caput cervinum , truncus equi, caudaeonis. pedes sint caprini & aures leporinae. Nemo non in se experiri poterit, hacce vocabula in form/m enunciali cinis com positae eoacervari posse, ut ut idea phantasmatis animo nondum obversetur: quo facto eius subsidio producere licet, i phanta nisistiusmodi animal exhibens. Immo si quis vim imaginationis nondum in po estitem suam ira redegit, ut ideae isti hue subsidio produeendae sufficiat; eodem tum uti poterit. si arris pictoriae fuerit peritus, ad animal istiusmodi pingendum δἰ im, g me sae. pius vel diu conspecta ideae Producendae facilitatem acquiren
s a trationem dirigis in quidpiam finga perceptum , a bertat ani. suo eundem auertere pareas; thaula,mia inde onum a libertate nis inmari, Mna 3 anima
293쪽
aniine pendet quoad actum. Etenim si in quidpiam, quo
tunsu percipis, attentionem tuam dirigis, cum eam ab eodem avertere posses; dubio caret, quod attentionem in eam dirigere libere velis j. i 9 . Pschol. empla Necesse igitur est, ut ea etiam velis, quae ex hac attentione necellario conlequuntur. Quoniam itaque eadem posta phantasma necessario produci tur, quod per legem imaginationis inde pendet f. 224. ; pha tasma ortum ex idea sensuali, in quam attentionem tuam dirigis, cum eam inde avertere posses, alibertate animae petaer.
Cur hie inquiramus, quandonam phantasmata a libertinanimae pendeant, eadem prorsus ratio est . quam supra deo mus, cur investigari debeat dependentia sensationum a libertati not. I. ISI. .
alius caser. Quoniam phantasmata perinde ex phantasmatis, aetaideis seni ualibus oriuntur 3. Ii7. PBchole ir9; si attratis' nem dirigis in phantcsma, a quo eam evertere pareas ; planta ma inde ulterius ortum a libertate animae pendet g. 3 ψ λSi ita visum fuerit, majoris evidentiae gratia integram de monit rationem Propositionis praecedentis ad praesen:em p plicare poteris.
sui. aliquo coη crras com eum inde retrahere posses s pha unitar in viro que cclis iude orIum a libortare aut e pendet. Eodem proritis modo ostenditur, quo dependentiam phantasmatis a libertate animae evicimus ob attentionem in ideam sensualena conversam
Attentionis eonservatio est quas eontinuata ejusdem istidem objectum directio ; eontinuatio autem iterationem ej. 'dem actus involvit. Quamobrem praesens propositio Uilia pra cedentis Per modum corollarii inserri poterat.
294쪽
De Imaginatione E Memoria. 279
Si vocabulorum ope phantasma aliquod in te excitaresL- si f mr-AI-prodisio a libor se anime pen it. Si enim phan- tasma aliquod vocabulorum ope in te suscitam studes, attentionem non modo in vocabula dirigis, quam inde avertere poteras; verum etiam vocabulorum ideas ct phantasma saepius una reproduxisti eo fine, ut illorum idea reproducti hoc quoque recurrat, cum idem omittere poteras. Quamobrem non modo priore de causa a lιbertate animat sendet sy. 344 9 , ve rum etiam nexus inter idcam vocabulorum S phantasma, qui absque libera voluntate tua non datur, ab cadem proscia
Priori de causa pendet a libertate productio phantasmatis immediate; polieriori autem de causa mediate.
Si per operationes mentis e sicis ea, quae ad constituendum Casus quin stliquia phantasma concurrere debent s ous productio a liber- Iare ani e pendet. Etenim si per Operationes mentis, quas inter etiam ratiocinatio locum habet G. 325. Pschol. mpin ea elicis, quae ad constituendum phantasma aliquod concurrere debent, veluti quae figuram aliquam hieroglyphicam ingrediuntur 3. 232. 09 chol empiri , phantasmatis productionem intendis & ut hane consequaris, operationes mentis adhibes, quas omittere poteras. Quamobrem phantasmatis hujus productio a libertate antinae nia dct cI. 94Ι. PYIcta. es in J.
Perpende aliqv d figurae hierogluphicae exemplum, vel uti animae apud Comenium aut Diaboli sub sorma monae hi Francisoni apparentis smi. M. IN. P csol empir , ct con fidera, quale sint mentis operam nes, quibus preditso A i
us phantas maris tribuenda ; statimque videbis, quam multa hie ncurrant altiones animae t.ber
295쪽
ut tus. Si phantasma repr6entat remfessu percepta ubere; σπquoque reproductio, etsi non libere facta, adhuc t- ο rate pendet. Si enim phantasma aliquod rem representat libere sentu perceptam per hypoth. ; fim poterat, ut renostam senissminime perciperes 1f. 9 I. PBchol. empir. . Quodsi ergo im-oedivisses, ne eam perciperes, vel ab ea percipienda, quem admodum poteras, abstinuisses; vi imaginationis idea esuscessi reproduci minime poterat f. iI7. PBchot empiro flatio igitur cur produci posthac possit, a libertate animae petese e6 'Onto atque adeo possibilitas reproductionis ab eaden Dendet ff. 83I. Ontu . Quamvis ergo ejus actualis repro&ctio libere non fit per hymb. quoniam tamen actualitas nihil mutat quoad possibilitatem; phantasmatis reproductio adauca libertate animae pendet.
Ouandonam libertas animae in sensationem inssuat, dictu' est insuperioribus o. rsi & seqq., Atque adeo non opili tili ut determinationes speciales adjiciantur.
f. 3IO. Si avid memoriae mandamus, vel diu eadem retinere M a Quis . ut iis facile meminite, non autem oblivisa i
in ideam reproducendi facilitatem nobis comparamus
Necesse tetitur est, ut aut diu attentionem nostram in re, qdo p .itur. conisuemus, cum eam alio venerae pM vel eius iteratam perceptionem promoVeamus, cum Ul'in . .
eadem abstinere potamus. Quamobrem libertas Mut sillas iustiones, quibus aliquid memoria mandamus sera chol. empti . . Enimvero quae saepius ac diu si ς. o
296쪽
sve imaginatione simul percipimus, eorum ideae ct sacile re- productii mir N. IO8. PIIchol empiri) ac reproduc hae recogno- scuntur I. II3. 2sq. Poch. emp. , consequenter eorum mentianisse possumus β. 226. Puch. empir. . Quod itaque lacile nie- minisse possimus , a libertate animae pendet. Iuod erat pria
Quo is quid memoria retinere mademus, eorum sepiug
in nobis ideam reproducimus, sive sensuum, sive imaginati ,1 y nis ope , cum idem insermittere poteramus I. ISi. ' chol. pim, Quamobrem ut idem diu retineamus, a libertate no- ...i stra pendet. Enimvero si quorum saepius in nobis ideam re- producimus , eorum quoque sacile meminisse possumus, quem-3dmodum modo ostendimus. Quamobrem si quid diu memoria retincre studemus, ut eorum facile meminerimus, a libertate nostra pende l. Puod erat secundum. Qui rei sacile meminit, is & ideam ejus reproducendi, ill eam recognoscendi facilitat:M habet I. 2a6. PDchol empiri , γ' adeoque cum oblivio consistat in impotentia ideas reproductis recognoscendi s .ai3. Pochol. empir. ct ad eandem quoque spectet impotentia ideas reproducendi si. 216. PDchoc empiri ), ut quis illius rei oblivi statur fieri nequit f. 2 8. OnIol. . Quamobrem cum a libertate pendeat, ut ejus tacite meminerit, si quid memoriae mandat, vel eadem diu retinere studet per num. r. ω υ libertate quoque pendet, quod eius rei oblivisci nequeat, quam memoriae mandat, vel diu eadem retinere midet.
Non jam quaeritur, ansuetessu temporis iterem eius obli- iscique inra, cujus facile meminimus; sed an id statim oblivioni dare pol Iimus. ut ne semel quidem posthac ejus idea re- eurrat. Prius fieri poste alibi ostendimus I. at . Pocb. 'Ast tota d e ea perimur: posterius vero est id, quodliae fieri non posse supponitur.
297쪽
f. 3II. Si quas ideas, qIarum reproductis in potestate tua est, D, go tempore reproducere nolis tr oblivio a libertate antimae renda. Etenim si reproductio alicujus ideat in potestate tua polita ea; arbitrii tui est, utrum eas longo tempore producere nolis, stavero subinde re producere velis. Quamobrem si longo tempore reproductionem intermittis; libere hoc sacis f. 9ψ',' chol. Unpii . . Enimvero si quas ideas longo tempore non re producis, rerum per illas repraesentatarum oblivit cens f. et i 7. PDclos. empla δ. Oblivio igitur rerum, quatum ideas reproducere in tua potestate est, a libertate anima
pendet. Propostio praesens agit de oblivione e nrum, quae messio ria firmiter tenemus. Ad e. in illuit randam si ei uni exempli oblivionis rerum maxime familiarium clibi tradita Dot. ν. 2. Psichol. cm ii . .
Si quis attentiantur ab olbi Io, quod precipit, Attis dure rit, cum eam in eodem restini re pupt, uri sus , quod finire per sepit. i iam r. produci re u S istis , cimi r proiticere pue fit; ob iis a libertate animae p. d. t. Si quis attentionem ab objecto, quod percipit, statim avertit, cum candem in eodem retinere posscii libere hoc secit j. 9 i. Py chol empir.9. Enimvero si attea tioncm ab eodem stati in avertit, non diu idem percipit, adeo que idcin rnon. Oriat non mandat l. 179. PDctit empto, conlequenter id eam ejus re producendi facilitatem sibi non com parat f. 378. P chol. empin). adeoque impotentia eam te producendi laborat. Quare cum ideam reproductam reco'gnoicere neqNrat, qui eam reproducere nequit; qui alles: o nem ab Objecto, quod percipit satim avertit, edita oblividat dat f. 2 i5. PM chol. cm r. . Oblivio igitur alitationem zὸ ob .
298쪽
objeelo statim avertentis, in quo eam retinere poterat a, libertate animae pendet. siusd erat unum. Si quis ideam ejus, quod semel catis percepit, reprodueere ne igit, eodem prorsus modo ostenditur, quod oblivio a libertate animae pendere debeat. Euod erat asterum.
g. 3 3 Si sensiationes negligimus, quae in potestate nostra sunt, vel quamsi
ex decreto animae easdem impcdimus s aventia id arum, quas no- um ab bis acquirere pseramus, a libertate nostra prudest. Quando enim sensationes negligimus, aut easdem studio impedinius; tu in senistiones istas in nobis experiti poteramus, si voluissemiis. Quam 8' obrem a libertate nostra pendet, quod eas neglexerimus, vel impediverimus f. 9 t. Pocho empis consequenter quod nobis rerum quarundam ideae absint.
Quoniam in superioribus ostendimus c9. rsi. S seq1
quandonam sensationes a libertate animae pendeant; exinde quoque intellieitur, quibusnam in casibus particularibus a li. bertate pendeat, quod quas ideas non habeamus. Ceterum tracte. us tradita principia non conremnendam in Moral bus usum habenti ubi disquiritur, quantum homini actiones suae sui imputandae. Memoriae igitur probe infigendi, ut ei familiaria experiemur. Non negligenda ob intellectus sicilitatem, quae commendanda ob insignem in arduis utilitatem.
299쪽
tasmata sunt, quam sedationes, prout unusquisque in se expeti. tur modo quid sit icta latio, quid phantasma meminerit s*. h. a. 03. P empla. i sentationes vero non minus l. III. 6 seqqo, quam phantasmata non uno modo a libertate anima na-d riit =.3 S ieqq. i intuitus ideae universi non uno mulo alibbertate anima pendet. Sen sationes pariter ae phanta stat quibus intuitur univisscontinetur, eadem vi animae s=. 6o. , qua sibi universum re praesentat c, 63 , adeoque per essetitiam & natura ipsus pro ducuntur G 66. 6'. ct in uirisque an inra eertis necessario 1 stcingitur legibuq. ut pro arbitrio suo in hisce pereeptionibra nihil variare ipsi integrum fit aio. . Dimvero eum i mintegram universi non simul intueri possit I94.),
ilionen vis illius libertati ejus quidpiain relictiim, ut ni disy*ad has potius tendat. quam ad alias aeque possibiles per lis at salionis atque . imaginationis. g. 3 se . . .
Lex imatinationis rion tollit libertatem. Etenim vi lis gi' nationis ea percipimus, quae antea cum eis percepta sueta, si sti tentionem nostram dirigimus in id, quod sensu percipitur, νς etiam in aliquid, quod in praetcnte phantasmate continetur et24.223. . Quamobrem cum lensationes θ phantasmata poptino in calia quGad actualitatem a libertate animκ peoderni i5i. S seqq. atque 344. 2 leqq. ; lex imaginationis nec libenstii advertatur, quatenus velleniationem quandam, vel phaaia maliquod praeudan in in anima supponit, nec quatenus phazi mata in cadem producuntur. Libertatem adeo millia a
Qui verentur ne animae lege imaginationis necesut 'ponatur libertati adversa, notionibus legis eonsess ac obstu ris sese eonfundunt. Ex ipsa enim lege imaginationis ovisue agnita deducitur, quemadmodum ex demonstratiota Fipposivonis p semia attente eoasderata perspicitur an δnde pr
300쪽
petere quandam in actualitarem Ph3ntasmatum libertatem tantam nelnpe, quanta in im/ginando dari potest. Qui nia ibrem desiderat, quid sibi velit non intelligit. Vult enim lo qui lapides ct albores loco forum maturos stirim edere seu lus. Qui principiis onrologicis de ente imbutum habet aui.
' mum; et ut in mentem Ueniat ram absurda cogitatio fieri omnino nequis.
Lex imaginationis libertatem animae ne quidem restringit. r Etenim vi legis imaginationis anima ea percipere debet, quae an gin t vi tea cum hoc sensit percepta suere, in quod jam attentionem suam M μγ
dirigit, sive hoc sentu percipiatur cis. 22 . J, sive vi imaginatio V 's' ais praeluus sit latur β. 223 δ. Jam lex sensatiouis libertatem
mimae ne quidem restringit β. 222. . Quamobrem nec lex ina sinationis ideo libertatem anima restringere potes , quatcntis set lationes supponit. Porro cum phantasmata a libertate animae pendeant, quatenus pendent a directione attcntionis in perco. Hionem aliquam praesciatum . 3μ. 3 Io , nec lex imaginationis libertatem hominis restringit, quatenus stipponit directionein Maeationis in perceptionem aliquam praetcntem. Quoniam vero essentiae ac naturae animae conveniens cit, ut lex imaginati nisseniationes praesupponat p. 229. 224 ), ω attentionem in perceptionem aliquam praesentcna requirat sy. 224. 223. ; tznta in psantasmata per legem istam animae libcrtus cst, quantam ciso tu ac natura ejus permittit. Quare cum lex imaginationis nihilia ea immutet, eandem nullo modo restringit. Repetendi hie sunt, quae supra de lege sensitionum libertatem non restringente innotata sunt M. zaa. .