Psychologia rationalis : methodo scientifica pertractata, qua ea, quae de anima humana indubia experientiae fide innotescunt, per essentiam et naturam animae explicantur ...

발행: 1740년

분량: 718페이지

출처: archive.org

분류: 철학

321쪽

224. 28O. , eum ipsis rebus per ea denotatis simul memistisse possumus t f. 273. Pbcbol. empir. per eandem vim repralest lativam universi, quae in anima datur, intelligitur , cur ea, FZin rerum ideis attentione sua distinguit, vocabulis tanquam stinminibus suis indigitare , sicque magis clare atque iistincte se, sibilia repraesentare possit 3. 284. Ichol. en ir. . Et quoniari anima sibi corum conicia est, quae a se invicem distingit f. id.), sui vero conscia, quatenus mutationes suas ab iis, qua pere,pit, distinguit g. n. ; a vi quoque repraetentativa pendet, eat fit conscia suarum mutationum, consequenter quud Liper iii dem perinde ac super sensibilibus reflectere l. 262. Ploces m pir. , ct hinc easdem dii incte percipere possit l. 266. 8 IN empir θ. Quamobrem cum intellectiis sit facultas res disti a b percipiendi f. aTI. Pyychol. empir. , adeoque quatenus alli Truatura inest in nuda agendi potentia conlist. it g. 29. hy, empir. r, ratio Omnino luisiciens liuellectus in vi repretieat, iva universa, quae animae competit, continetur l. 6. 0ας

Quoniam anima sbi repraesentat universi , quatenus sta' sibilia in organa sensoria agunt, eatenta possitae est ut tidis vinctas rerum in universali notiones perveniat. li put; tielarii sine , qui e , quae ad sensum, imagirationem 2 mensi'riam attentionemque nostram spea mi, in anterioribus rite yit' cepit. Quamobrem cum intellectus animae nitura insi, Lytenus possibile ut ad distinctas rerum notiones pervea alἰ per vim repraesentativam univers, qualis inest anime. illlelli gitur, quod intellectus ei tribuendus sit. Atque hue retiunt i quae ad evincendum veritatem propositionis praesentis iussi dium adduximus.

f. 388. Ditellectus est attributum meturae. Eiusdem ratio sese tes Aut eiens in vi repraesentativa universi, qualis animet inest l. 387, uiri μιμφη adeoque in essentia ipse is continetur . 66.3. pusta ipis ιη esstutia auimae ponitur quoque livellectus l. ii8. 0αι,

culla

322쪽

De Attentione F Inusiecta. 3or

eonsequenter animae tribuendus est intelle stus, quamprimumcideria tribuitur vis repraesentativa univerit, qualis in ipsis datur. Quoniam itaque de anima affirmandum, quod ipsi competat intellectus, quia de eadem affirmatur, quod habeat vim repraesentativam universi, seu essentiam hanc is. I. Log. 9; intellectus per essentiam animae seu essentialia, quae eandem constituunt s. res. OMA. , determinatur s. Ii3. Ontu. . Est igiturritributum ipsus I. I 6. Onu. .

Sumitur nimirum vocabulum intellemis pro saeuitate a. nimae I. a s. Psuot Pir. in , araue adeo per essentiam animae tantummodo cone.pitur possibile, ut ad notiones distinctas perveniat s . 29. U3 H. empir9. Id vero non obstat, quo minus intellectus in numerum attributorum animae referatur . eum eonstet istiusmodi possibilitates in attributorum numero esse I64. OmoLI Quemadmodum enim ea quae de anima praedicari possunt, vel auu insunt, vel per modum potentiae, quatenus scilicet possibile, ut insuat actu; ejus attributa vel insunt per modum actus, vel denotant possibilitatem inexistentiae ejus, quod eidem non repugnat.

Quoniam attributa rerum absolute necessaria sent, sis cur N . intolia; absolute quoque necessarium est, is πιλα bum mis competat inresectus.

line & videmus hominibus inter bruta educatis non deo esse intellectum, quatenus nempe pro facultate animae sumitur. Semper enim possibile manet, ut ad distini fas rerumno. tiones perveniat; etii dum inter bruta brutorumque more vivit, ad eam actu non perveniat. Unde ex brutorum con sortio ad humanum translatus ad eam actu pervenit.

I. 39O. Quoniam intellei ius attributum animae est aM Immutun tributa vero immutabilia sunt ἔ.3i3. mul); etiam intellectus ONE i Mobilis est, hoc est, feri non potest ut intel ectus ab an

323쪽

ma sit paretur, vel ejus loco quidpiam enleui accedat quod se a eo diversum.

Non dubito fore nonnullos, qui eorollarium praesen er perientiae adversum iudieabant. Sed hi erunt, qui de rebo ex ipsarum notionibus statuere non sunt adsueti. Intelleuem euiu operationibus suis confundunt. Nimirum nunquitaim possibile eli ab Iolute, ut anima res sibi distincte reptet ea tet, utut fieri positi. ut desectu attentionis ac inde pendeature flexionis ad distinctas notiones non perveniit, questu mineum accidit hominibus inter bruta educitis ti eum iis de ea tibus. Etenim hi omni cognitione distincti destniucieri quamdiu cum brutis sunt, ab omni hominum eommercio procul remoti Exumvero ubi cum hominibus degunt ipso rumque exemplo ad attentionem indeque pendentem re et xionem atque sermonis, cognitinnis universilis instrameati, usum perducuntur ; intellectus quoque antea veluti sipdid, nune resulaitati operationes sese produnt, mani sello it iri. intellectum, quatenus natura incli, per brutorum consorii non suilla mutatum, hoc est, non impossibile fuisse Lae ut ad univer silem cognitionem eamque distinctim perventi', qui tam diu fortuna sic serente eadem earuit. In mente c1y a vel furiosa minor diis cultis est. Etenim hi intellectus opera' tiones mamictio satis produnt, etsi imaginatione ae merarii corrupta,quam corrumpi polia superius evicimus is 298. . ia tellectus quisque a vero aberret. Utuntur mente e 1pli ut Iutariosi operationibus intellectus, sed male: pervellas vero e rarion minus ostendri eum inelli, quam verus. Abutuatur ii te' saeptissime, qui eidem excolendo plurinui in operae impen erunt, hocque ab usu in deliramenta in eidunt vetita . e si me Iima, ut nihil sit tam ablurdum, quin statuitur st aliquo

324쪽

sideratus non dicit nisi nudam possibilitatem res distincte repraesentandi 3. 273. Pochol em n , non attento numero rerum, quae distincte repraesentare potest , nec numero eorum, quae in eadem re distincti reprae entatione discemit. Quamobrem cum 'intellectui tribuantur gradus, tum quatenus certum objectoria innumerum sibi distincti repraesentare valet, tum quatenus plura vel pauciora in eodem subjecto distinguit 6, 276. 277. Pochol. empiri de intellectu in se considerato aifirmari nequit, quantus sit gradus, adeoque gradus non determinatus est II a. olyΕ timvero si intellectu ad obieeta dis incte tibi repraesentanda utaris, hoc est, si ea actu distincte tibi repraesentas; huicipii ustui debetur, ut vel plura, vel pauciora o infla tibi distin- repraesentare dc in eodem obic sto vel plura, vel pauciora distinguere valeas, quae discemibilia inlunt. Quamobrem tam gradus obiectivus, quam formalis ipso usu determinatur, ut vel major, vel nunor dici possit I. 276. 277. Pbcboc . r. sit f. IV. λωίθ.

Hane propositionem iungimus alteri praecedenti, ne, quae de immutab.litate intelleeius dicta sunt, in perversum suasum trahantur. Qui eni in notiones contusis in imgin uias convertunt, intellectum sibi tanquam subitantiam imaginantur. Ni. mirum eum substintia sit subjectum perdurabile modificabile s. 768. Ontol. I; in ellectus proprie sic dictus , utpote ini. mutabiliter inhaerens animae, spectatur tanqualm id, quod perdurabile est, gradus vero objectivi ct formalis determinatio, quam ab usu pendere in propositione praesente ostendimus, tanquam modificatio consideratur. Nihil in his continetur, quod non cum teritate consistere possit. Ut enim eorum . quae ipsimet ostendimus, imagi tioni integrum est ita sibi renre. semare intellectum, quando usui este potest, irindo cibi cavea sine haee ita sese actu habere existimes . quemadmodum accidirua, qui imaginaria eum realibus confundere solent.

325쪽

Notione universalis

Tim animae repraes matbvam non ex cedunt.

Seu . I. L . ae . g. 392. Notiones Muresa es generum speciemn vim repreentativam universi , qualis in anima exur , non excedux. Genera enim S lpecies rerum percipimus, dum super re per cepta reflectimus S eam vel cum aliis perceptis, vel cum aliis, quarum meminimus , conserimus l. 268. 6γὰ l. mpinxinde vero porro generum ac specierum notiones univer ales acquirimus, dum ad ea, quae in ideis duorum vel plurium in dividuorum simul nobis occurrentibus eadem sunt, successire attentionem dirigentes l. 326. Psychol. empir. , ea peculian bus nominibus indigitamus f. 328. PBcb. empiri) subjectum AE, cui caeteris praecisis ea, quae communia sunt, tantummodo i esse finguntur, peculiari quodam nonune similiter insigni s f. 269. 2Ti. P sychos. empir. . Eninruero in antecedentibus ostendimus vi reprae lentativa universi, qualis in anima datur, ita sensu atque imaginatione repraesentari objecta, ut a nisi clare ac dii incte percipi possint l. 62. I23.i27.2o6. : ab ea dem quoque pen dere reflexionem patet ex iis, quae de attenti0'nis directione, contervatione ac reflexione pluribus propolitio nibus initio hujus capitis continentur. Immo per hanc iplassi vim possibile, ut ea, quae percipimus, vocabulis tanquam ad minibus propriis indigitemus l. 29o. PDctit rat. ἁ f. -ΤλPyychol. empir.9. Nullus adeo ad notiones universales aequi tendas requiritur actus, qui vim repraesentativam universi, qua lis in anima datur, superet. Quamobrem patet, notiones uti

versales senerum ae specierum eandem non excedere. Adstruximus in superioribus' essentiam animae eoastis:

in vi repraesentativa universi sinu eo oris organici in uni it se materialiter & eonstitutione organorum senseriorum sed maliter limitata s, k6. . Jam constit omnium eorum, animae eonveniunt, rationem in essentia ipsius enatistriti

326쪽

ouria . Quamobrem ostendendum hie nobis est rationem sufficientem operationum intelleitiis in vi repraesentativa universi contineri, qualem animae inesse evicimus c. q. . Enimvero ratio illa redditur ea hae vi vel immediate, vel mediate. Ita immediate ex ea deduximus, quarumnam rerum anima habere postr sensitiones, & quales eaedem esse quean r. Ast mediate inde derivavimus, qu6d directionem & conservati nern attentionis ae inde dependentem reflexionem spectant. Quando itaque ostenditur operationem intellectus, qualis est notio, non supponere in anima nisi ideas sensuales vel phan- tasmata, nec praeterea requiri, quam attentionem & reflexionem; hoe ipso pacto evincitur, eandem rationem sui uetentem in vi repraesentativa universi, qualis in anima supponitur, habere, consequenter eandem vim non superare. Redditur nimirum rario ex viis a mediate : absonum vero foret, ut immediate inde redderetur. Idem tenendum est de operationibus intellectus reliquis, de quibus mos sigillatim dicemus plura

Quoniam notio est prima intellectus Operatio s. 33. D - --.,ὸ a prima lutesctus su mentis operatio vim remescWativum ui- , qualis in anima datur, non excedit I. 392- - - non δε-

Quando d. e.mux , primam intelletius operationem non peris. oeedere vim representativam universi, qual:s in anima datur; vis hae duplici modo considerari potest, vel quatenus est essent ia animae, vel quatenus est natura ejusdem I. 66. D.). Atque adeo vi propositionis p sen: is per vim illam non modo intelligitur, quod istiusmodi operatio intelleibus conveniat animae, verum etiam quod anima eandem edere valeat. Pendet scilicet hare operatio tum quoad postibilitatem, tum quoad Elum a vi ista, neque actus aliam pinterea requirit

327쪽

morior notiones. Quatenus enim ideae materiales in cerebro re istunt, cidem in anima ideae leni uales g. Ia 3.), S phantasmata coexistunt g. 2C6. . Enimvero politis in anima ideis seimsualibus ac phantasmatis nondum ponuntur notiones,eum ptate rea requiratur re nexio f. 268. Psci l. empir. , qua eum iasii ccessiva directione attentionis ad alias aliasque percepticae partiales in totali contentas consistat 3. 237. 'dictis. empir.), rinaturae attentionis 3. 237. Psychol. empir in actu appercepti innis sundatur 3. 233. P Dchol. empiri, Quamobrem cum Qui apperceptionis in corpore nihil respondeat M. 6 hoc rat.αρ. 23. Psyci ut empirJ, nee ideo quicquam in corpore notioni re' lyondet, quod perceptionibus, super quibus reflactendo ea sese matur , ideae materiales in cerebro coexillant.

Nihil equidem in notionibus rerum eontinetur, quo ορο mechanice repraesentetur in ipsarum ideis materialibus, non tι'men ideo notiones ipsa mechanice repraesentantur. NeFς enim suilicii ideae inesse, quae notionem ingrediuntur; hi prδ' terea requiritur, ut actu mentis a eeteris separentur ti linquimsubjecto alie ui sola inexistentia spectentur; id vero est, quo me elianice repraesentari nequit, nisi ad symboli eas repraesis 'tiones recurras, quemadmodum in propositione sequente dilπ'

ditura

titionio δε in dioitetur eorundi nulis inexipentia vocabulo aliquo signisceturi eo, porc tius ciei uel gen ris ciuiuscunque in corpore per i bas Materi pruς' illoruin vocabulorum repraesentatur. Etenim si tam communia' pluribus singula, quam horum communium subjectum e0ma denique inexistentiam vocabulis exprimis; vocabulis hista singulis tuae respondent ideae materiales in cerebro, queN admodum sensuales in anima 3. 29 o. . Quamobstrin

da iti

328쪽

De Attentione F Inteuectu.

cum sensitiales in anima adsint, ubi vorabulis istis singilla ista tanquam si iis nominibus insignis, quoniam anima eorum sibi conscia esse adeoque ideas ipsorum appercipere nequit, nisi ipsae praeserues sint ideae, seu animae jam actu inexistant o. M. PYmhoc empiri ; ubi vero ideae sensiuales animae actu insunt, in cerebro quoque iisdem coexistant materiales o. Ir3. : per ideas

hasce materiales vocabulorum , vel aliorum quorumcunque signorum, in cerebro repraesentantur singula, quae ad notionem speciei vel generis cujuscunque constituendam requiruntur. Integra igitur notio speciei vel generis cujuscunque per has ipsas ideas materiales repraesentatur.

Patet adeo, si prima mentis operatio in eo itione sumboliea absolvatur. qualis eommuniter a nobis fieri assolet, non modo propter faeilitatem multo majorem, quam quae in intuitiva locum habere potest, verum etiam quod norionesse fi liat magis et arae atque distinctae 28 . Pschia. empir. , eam mechanice quoque in eerebro absolvi, hoc est, nihil in. esse notioni, qua quid in universali repraesentatur, quod non aeque mechanice repraesentetur in corpore. Equidem eun in cognitione inmitiva directioni attentionis & conservationitam ejusdem, quam idearum, super quibus fit reflexio, locus si s . 3α6. PDAM. empiri , hisque actibus animae respondeant quoque motus in corporeseu conatus saltem eosdem pro- dueendi, quemadmodum in superioribus pluribus propolitionibus ostendimus; notionis quoque formationi, hoc est, achi.

bus mentis quaedam in eorpore respondent, ut e Tua eo momento non prorsus ferietur. dum anima super suis pereeptio. nibus reflectit: non tamen ideo ipsa notio in cerebro meeha. nire repraesentatur , propterea quod non repraesentantur singula. quae notionem ad eam constituendam ingrediuntur,

quemadmodum fieri debet, ubi ipsa norio mechanire reprae. sentanda, ct in eognitione symboli ea assii fieri ex propositio. ne praesente paret. Sane si menti non inesser actus apperceptionis. eui nihil in eorpore respondere potest; nee notio in regnitione intuitiva absolvi posset. sed temper ad symbo

329쪽

Ii eam ex ineressitate recurrendum esset, quemadmodum dent militatis gratia contingit.

Quoniam notiones quantumlibet abstracta eodem pidosiis mouo symbolice exprimi possunt, quo infima, quat ab iplindividuis abstrahuntur ad species infimas constituendas; G nes quantumlibet abstractae per uocabulorum idem mmeriales, quibus singula communia horumque subjectam cs inexse indigitatur, in cerebro mechanice repraesentinum

Genera quaecunque superiora , quorum notiones malint abstraste sunt, nil eontinent, nisi quod in ideis individuorea contineatur, indeque abstrahi poterant, modo duo vel pim individua huic inuituro eommoda sua sponte menti a sedilatque imaginatione objicerentur, antequam notiones mina abstractae formarentur, a quibus deinde aliae porro abstrahilazrc g. 327 PBIOL empir. 2. Et sane eum voeabula fiat si gna nostrarum perceptionum, aut eorum, quae percipissatae 9. 27s. P chol. empir. J; non intelliguntur nisi per ea. da istperceptionibus noliris actu continentur, quantumlibet ibiticta suerint, quae denotant j. 932. Onetol. .

f. 397. Similiter cum per vocabula , tanquam signa artificiali cnor. 958. Ontoc , adeoque vim significandi ab arbitrio honunum habentis g. 958. Onto θ , non minus ea, qua sus 'nem abstractam rerum immaterialium , quam materiahum s grediuntur, atque subjectum illarum determinationum de Issas possint; notiones quoque rerum immaterialium, parens, abstractae , per vocabulorum ideas materiales , quibus AP communia horumque subjectum G inexistentia indigitatur, 'cirebro mechanice repraesentantur. Nihil rerum immaterialium percipimus nisi animissi δ' stram, quae sibi conseia est sui ipsius. Et eatenus, qx sibi conscia G. ideas habemus, per quaa voeabula so

330쪽

teriales & iisdem quae conveniunt signifieantia intelΓguntur. Vi autem horum voeabulorum per ideas materiales in cerebro repraesentantur , quae eum in sensus minime incurrant. ideis materialibus destituumur. ι

In cognitione Ombasica prima mcntis operatio cum sec-- Cur iustis da confunditur. Etenim prima intellectiis operatione ea, quae bolica cogni- rei cuidam insitant , repraesentantur tanquam inter se S a re, Gom tmesi

mi insunt, diversa 3. 33r. V hoc empiri , & ubi notiones αμ vcratis liniversales sorinantur , tanquam pluribus communia cf. 283. Ichoc empiri) , consequenter eidem in cognitione symbolica ζά. rejpondere nequit nisi recensio vocabulorum, quibus tanquam ι nominibus suis insigniuntur ea singula , quae pluribus communia sunt, ct commune siubjectum , cui eadem precisis aliis insuat f. 328. Pschoc empir. . Enina vero si haec nomina tantummodo nudo proserantur, non constat, utrum per ea plura entia a se invicem distincta & quorum nullum ad alterum reis fertur indigitare, an vero subjectum aliquod , cui nonnisi pluribus communia insunt, ct haec ipsa communia, quae eidem insunt, significare volueris. Necesse igitur est, ut per vocabula quoque exprimatur inexistentia pluribus communium in uno quodam subjecto. Atati ubi effers vocabula , quibus den tantur subjectum, ea, quae eidem insiunt, ct horum inexistentia seu nexus cum subjecto , seu ubi ea , quae tanquam a re dive sa spectamus , porro tanquam eidem inexistentia, vel ad eam quocunque modo spectantia eonsideramus , actum judicii affrimativi absblvimus Q. 33o. 33I. O hoc empir. I , quem secundam esse intellectus operationem constat 53. Di ). In cognitione adeo symbolica prima mentis operatio cum secunda confunditur.

Fit hoe neeessitate , quemadmodum ex demonstratione propositionis presentis intelligitur: quod ut appareat, exem

SEARCH

MENU NAVIGATION