장음표시 사용
301쪽
AEtentioni quid in cor pore respon
f. 337, Si attentionem in sensibile aliquod dirigimus, aut id a m
t rialis ejusdsm celerior, aut ideae materiales ceteram qu.esinui percipiuntur, tard ores fieri, aut idea illa hilamuIHIis conIrmo ac subito coi ferrari debet. Etenim si it-tcntioncm nostra ni in sensibile aliquod, quod una cum ceteris percipitur, dirigimus, perceptio ejus clarior est perceptiuathii ceterorum, quae una percipiuntur ta. 237. PDchiae in Necesse igitur est, ut motus, in quo idea ejusdem materialis consimit si . ita.), celerior sit motu, in quo ideat materiales ceterorum una pereeptorum consilliunt 3. i 23. , quom Ivero motus aliquis celerior fieri potest ceteris, vel si cetero rum celeritate non Variata ejus augetur celeritas, vel si hac manente eadem, illa minuatur; motus, in quo idea materiali sensibilis consistit, ad quod attendimus, aut celerior fieri, aut reliquorum ideae materiales tardiores evadere debent. Quo ii deae quaedam proritis evanei cant, motus, in quo consistunt, es tinguitur; ejus Vero motu S,quae t plis coe xistens contervatur, eo tinuo reproducitur y. 233. P. Ouamobre in cum perinde st, ac si motus aliqui alio manente coclem fierent infinite tardi, 6 rbtentioni locus sit, ubi ideae coexistentes materiales tardidit efiiciuntur, reliquae celeritate manente eadem per demonstrassi si attentionem anima in sentibile quoddam dirigit, accidere quinque potest, ut idea aliqua ceteris eidem coexistetitibus euati
nuo variatis conservetur. Ultimum quoque ita ostenditur. Dum attentions m ἴγ
302쪽
est ceteris coexistentibus cf. 237. P chol empis , adeoque eandem nugis appercipimus quam coexistentes F. 233. Pschol. mpim , consequenter ejusdem ntagis nobis conscii si virus, quam ceterorum O. 25. 6 chol. r. 9. Quamobrem cum id contingere debeat, ubi idea aliqua coexistentibus continuo variatis contervatur, ut harum vix ac ne vix quidem, illius autem optime nobis conscii csse possimus ; evidens utique est, si attentionem in sensibile quoddam dirigimus, accidere posse, ut idea materiali ejusdem subsistente coexissentes continuomui en tur ac siibito. Pone enim majoria evidentiae gratia, ideas coe xistentes eandem habere claritatem cum ea, in quam dirigitur attentio. Cum initio omnium sumi tibi sis conscius, unius tibi conscius manes, dum ceterorum conscius tibi esse desinis. Atque adeo hoc ceteris magis appercipis f. 25. O hol emin), consequenter in eo haeret attentio o. 233. 237. 69 chol e in .
Cum in Psychologia rationali rationem reddamus eorum, quae animae insunt ij. q. , vi autem essentiae ac nuurae animae rationes eorum, quae in anima accidunt, per ea saepius Parent, quae in corpore conrim: unt . 66. 67. P ches. Dupina; ideo nobis ineum bit explicare, quales murationes in corpo e eominginr, dum aliquas in anima accidere experimur: id quod non modo plurimum lucis affundit mutarionibus, quae in anima accidunt; verum etiam inserius in explicandis ct dijudicand s hi pothesibus de eommercio animae cum corpore plurimi. m adjumenti riserer. Postquam igitur factiliorem cognoscendi inferiorem optin v nivis, S ad supeliorem jurisit progrediendum, ab illa vero ad hanc mediante arrent: oue sit progi essus; ideo nes, s quo aue explicandum cst, si id in corpore εecidat, dum in sens. bile aliquod attentioncm noluam di rigimur.
Si ratensionem is risibile dirigimus; coelum fidem di Cura γυῖ Hrentinus. Etenim si attentionem in visibilo dirigimuri Lis t. ti
303쪽
eius ideam clariorem ceteris una perceptis essicere studemus, duratum datur 3. 277. POcbοι myr. nimvero nemo non in seipso experitur, quod in iis, quae simul percipiuntur, illud elarius ac distinctius ceteris percipiatur, quod oculo directe o, jicitur. Quamobrem si attentionem nostram in visibile ei figi.mus; oculum eidem directe obvertimus.
E gr. ponamus te intueri saetem hominis A istentio nem tuam dirigere velle in os; te oculum directe tbvertere ori experieris. Quo vis igitur momento in te ipso ei uti poteris quod hic sumitur. Dic tur autem oratis direm effor ti 60e Io, si radii inde in oeulum illabentes sint ad eeniressi pupillae perpendiculare' vel prope ad perpendicu Izm iace
3. 339 Quoniam itaque oculum objecto directe obvertinius, ' radii eodem in eum illapsi ad pupillae centrum sint pe* ita aediuisis diculares, Vci prope ad perpendiculum accedent not. ν 339Ilimes. atque adeo aliter fieri nequit, quam ut oculus nonnisi exiguet panidi recte obiiciatur, attentio quoque nonnis ad exiguam vi Eis
Ita si in integram sietem hominis, quam intueris, inent:γnem tuam dirigere volueris, id fieri a te minime posse animi vertes sed haerere attentionem in parte admodum exigua ei perieris, ita ut, si ad aliam simul attentionem directurus, oculistis in statim mutetur & pristina attentione quasi evanescepitri istatur ea, quae ad aliam dirigitur. Atque adeo patet, 'llimaritus sit attentioni , quam ad visibilia asterimu . timer.
f. 36o. Ihisi ubisius ost multorem attentionem adhibemus ad risibile, eo Rio, firma nor es pori, Od quam dirigitur. Etenim id maximam habet tur. claritatem, quod radium ita in oculum immitiit, ut ad centruo pupillae sit perpendicularis, quemadmodum ex iis intelligitui,
304쪽
De Attentione θ' Intellectu. 289
quae paulo ante dicta sunt s. 338. . Quamobrem cum unicum
tantummodo sit punimi in, a quo radius perpen diculariter in centrum piipillat incidit β. 213. Geom.); etsi radii ad sensum perpendiculares pro perpendicularibus habeantur, ad physcum tamen punctum accedere debet, quod maximam prae omnibus claritatem habet, seu oculo directe obiicitur. Quamobrem cum eo majorem attentionem adhibeamus, quo magis ea, quae elaritate distinguuntur, a se invicem discernere conamur cf. 237. bos empirio ; eo minorem visibilis quoque partem respicit attentio, quo majorem adhibemus.
Experientia, quae hie dieuntur, satis eonfirmat. Sane si attentionem adhibemus maximam. quam ad literam aliquam seriptam afferre possumus ἱ non integram complectimur simul, sed eius ductum in varias quasi partes dividimus S ad minutissimam p rtem eandem dirigimus. Hac attentione utimur. ubi acturatissime quidpiam contemplari roluerimus. Si quis dubitet, an major est e possit elaritas in iis, quae directe oeulo o ieiuntur, haud di me ulter ex differentia ictus perpen. di eularis & obliqui idem demonstrare lieeret, quorum illum hoc sortiorem esse eonstat s .ssa. Muhan.9; sed eum noncmnibus principium mechanicum sit perspectum. in iis ae. quiescerem domus, quae a posteriori certa sunr, ne satis et ara obscurare videamur, ubi ad majorem evidentiam deducuntur, at quae nonnisi eorum mentem pereellit, quibus veritas principii mechaniel explorata est. . 361. -
Quoniam oeulus eidem directe obvertitur, in quod at- OI-t rionesin dirigimus G. 338. , s nulla adsit ratio, cur anfraIo- PF humannem mstram alio dirigamus, eandem ea et Vibilis pars in se qVU It obit, quae orasi directe obicitur, auet, ubi accuratis com pD- ibus non sumus ad uni, illud visibile , P d cum pluribus in M iam fmul mcurre, eidem maxime irem obiciIur.
Probe notanda est haee propositio. quam unusquisque in
305쪽
se quoties visum fuerit, experiri potest, eum in ea septu ne contine itur ratio , cur Vi imaginationis oeeasione eorum, quae v. drmus, haec potius in mentem veniant qui alii sj. 224. . Q sae enim de ratione attentionis adhibiti hie do. centur, non alio fine inculcantur, quam ut legem imagina tionis rectius applicare discamus: id quod di in Morilibet summae est utilitatis.
f. 362. missimati . G citentionem ad visibile consereare volueris; misitii ut tentio ad ipsum directum confirmare debes. Etenim si attentionem Anii ad ijs' visibile conservare volueris, eandem continuare debes. fillim bile quia in uero si attentionem in vilibile dirigis , oculum eidem direct corp' ς obvertis g. 338. . Ergo si candem conservace voluerit, D' - oculum eidem directe obversum conservare debes. Poteth etiam ita ollandi. Qui continuat tandem anta' iionem, ille nil quicquam in eadem mutat. Jam vero is atqtcntione non occurrunt, quae mutari possunt, nisi obicillum odirectio ad idem. Quoniam itaque directioni attentionis in F, sibile in corpore respondet directio oculi in idem; si atteatio contervatur, OculuS eidem directe obversiis conservari debet.
Quoniam hoe unicum medium est eonservandi ineationem ad visibile, conservatione autem attentionis sepius siri habemus; veritatem propositionis ita in nobis experimari s eidem repugnare ne possimus quidem, etsi velimus.
I. 363. Athntis ad ζ q. t ex decreto animae oculum Pisbili diressi si extis talos iu directe obversum in hoc stu detines ; attentis a libertiae σηι istιando a li' pen it. Sive enim ex decreto animae oculus visibili directe obver Oertareani' latur, sive in hoc situ aliquandiu retineatur; dire lio oculi ianta ἴς φ . visibile a libertate animae pendet cf. 9 i. Pochoc empir9. Spiri vero si oculum directe in visibile dirigis, attentionem is id dirigis g. 338. S si oculum ad ipsium direchiae coaservas. η
306쪽
tentio ad visibile conservatur 3Q. , consequenter directio sic conservatio attentionis a directione oculi & conscrvatione ejusdem directionis 'pendet. Quamobrem si ex decreto animae oculus visibili directe obvertatur & in hoc situ detineatur; attentio & conservatio attentionis a libertate aniniae pendet.
Propositiones de situ oeuli directioni & eonservationi at, tentionis respondente posse inverti, adeo obvium est, ut eas invertendo propositionum numerum praeter necessitatem augere noluerimus. Quando enim per se pater aur,si mavis. ex principiis generalibus logicis manifestum, propositionem posse inverti. non opus est ut inversa demum demonstretur. Ita in praesente casu palam est, directionom attentionis in anima S direnionem oeuli in eorpore sbι iuvi cum ita respondere, ut alterutra posita ponatur & eltera. Id quod in corpore aecidit est ratio ejus, quod aec id i in anima. udare si unum cit, alterum quoque esse debet c9. 7O. IIS. Omol. .
Si ex decreto anime oculum visibili direcD ob ertis, vel PEama mam ' hoc stu retines s occasone Ousd in tibi oc currens phavlasma it a oberra- a b rtate animae pend. I. Etenim si ex decreto animae Ocu- μlum visibili dire te obvertis, vel in hoc situ retines, attentio al - '' 'libertate animae pendet 6 363. . Sed si attentionem in visibile dirigis, a quo eam avertere poteras, vel in eodem eam Con servas, cum eam inde retrahere posIes, ortum hinc phantasma a libertate animae pendet q. 344. 346. . Quamobrem quod tibi occurrit phantasma, ubi ex decreto antimae attentionem in
visibile dirigis, vel in hoc situ retines g. 22 o, a libertate ani-
: pendet. . 30s intentiam in Si in phantasma visibilis artensionem iurigis, vel ean im planta am eodem conservas ; in casu priore oculum eidem directe ob- νυoilisum e conaras, in posteriore eundem conatum continuas. Si VH
307쪽
oeta I. UMP. vi teris, visibili quasi oculis oberrante. Quamobrem eum iaphantasma visibilis attentionem dirigis, uiueris tibi in vilibile attentionem dirigere. Quoniam itaque oculum directe obvertis visibili, si attentionem in idem dirigis 3. 338.), vel in stilisto oculum retines, si attentionem ad vilibile contervare volue riso. 36 a ); oculum quoque in casu priori phantasmate repta- sentato oojecto directe obvertere conaris, in pollariore eundem conatum continuas. Quoniam conatus iste ab arbitria mentis tuae pen8et, ijs quoque tibi conscius es: atque adeo propositionis prasimi veritatem expeririditur, inprimis ubi mignam ad phantasmatientionem clausis oculis ait erre studes quo in e 1su eonatus au iores S sacilius percipitur. Ceterum eum ad pilantasm eda' iei vari non pollit arientio, at si phantasma conservetur eonserre tur autem continua productione f. 2 2. . alius adhue eonaia percipitur ad aciem oculi intendendam sese exerens, vilia percipitur, ubi quid accurate videre gestimus. Sed hie a prid ri dili inguendus, etsi natura eum eodem eundem eoasen .l, Dantur autem casus, ubi conatus ad directionem oculi tea dens line conitu ad aciem visus intendendam existit, ut 1 est natura quoque subinde separet, quae alio in ea se eonsonii Et si vero e natus hosce semper eonfunderet, uno absque ιbtero nunquam existente; actu tamen mentis a se invicem si p1raxi debent, ne diversa habeamus pro iisdem. Immo inistutrique conatui, qu ea se invicem d iserunt ' per qua una .
altero ipsa sui confusa pereeptione diseernitur ; sed ei di ctius prosequi nostrum jam non est.
308쪽
tas oculum iis directe obvertendi, confirmationi arrentions, adguam consInuatio ei Tm conatus. Optime hie observare possumus, quod eonatus istius continuatio non sit nisi euntinuo iterata ejusdem produilio.
β. 367. Si dirersis sensibus plura limia percipimus, nec ulla ades Ratis atten-
ratio, cur alio attentionem disigamus f eandem ad id dirigimus, tionis infor- quod elarius percipitur. I tonini si diversis sentibus plura simul mali 'Ne percipimus, nec ulla a lest talio extra perceptionem totalem, itio m difcur attentionem ad aliquam partialem dirigamus; ratio dire uer μωμψ ctionis in ipsa perceptione totali contineri debet: aliquam enim Mella debere satis patet f. 7o. Ontia, Enimvero quae diversis sensibus simul percipiuntur, quatenus ut soni percepta spectantur, praecisis iis, quae repraesentant, non differunt nisi gradu claritatis g. 3o. 3I. PIchoc empiri . Quamobre in cuin attentio non alio tendat, quam ut unum ceteris clarius percipiamus β 237. V hoc empiro; alia ratio directionis attentionis dari nequit nisi major perceptionis claritas. Dirigitur adeo attentio ad id, quod clarius percipitur 3. IIS. Oulo λExempli Ioeo esse potest. si exquisitum quendam dolorem
percipimu', qui clarius percipitur ceteri', quae videmus, vel audimus. Etenim ubi nulla nobis aliunde suppetit rario, eur animum ad vis bile aliquod , vel sonum quendam auditu perceptum advertamus ἔ eundem ad dolorem advertimus. Dissicile est experimentum, propterea quod rat issimi sint ca tu , in quibus praeter diversitatem claritatis, quae perceptio nibus sina uitaneis inest, non alia adsit directionis aliciationis
309쪽
cum iis , quae jam alias percepimus, parum Iunilitudinis habit.
Etenim patet ut ante , rationem attentionis hic esse quareaedam in ipsa perceptione totali, quae ex partialibus senuitaneis componitur. Quoniam itaque perceptiones partiales malerialiter disserunt, ita ut aliae sint eadem cum iis, qiUs jam dato habuimus, aut cum hil ce plurimum similitudinis habent, aliqua vero adsit, quae ab iis multum differt per hyp tb. nec Assi perceptiones hic non aliter spectantur, quam quatenus pcbi jam nota aut iis admodum similia & nondum nota repr1fe tant, ulla adest ratio, cur potius ad hanc, quam illam illatam attentionem dirigas, cam utique ad hanc dirigere debes, st a ceteris plurimum dissidet.
Experientia propositionem presentem clarissime estu mat. Si quid enim nobis oecurrit insolitum, id attenti antristatim in te trahit. Idem quoque observare licet in bruci quo minus enim ipsis sunt rationes attentionis extrinsecet, est clarius ratio objectiva. quae in materiali perceptionum disse rentia consistit, pereipitur.
haut ea, quo rum idea materialis cclcrior.
f. 369. Si didersa objecta smul in diversa organa senseria uotat
id, cubus idea materialis celerior , artensionem isse trabit, Quoniam enim idea materialis consistit in motu, qui fibrilli nerveis impressus in organo ad cerebrum propagatur f. isi ipsa celerior . suerit ceteris coexistentibus,motus quoque ab is jecto, quod repraesentat, fibrillis nerveis impressus celerior est motibus, ab objectis reliquis impressis. Idea igitur sensualii ejusdem objecti clarior est, ideis sensualibus coexistentibus si ia3o. Quamobrem cum attentio dirigatur in id, quod ebibus percipitur, ubi nulla adest ratio, cui alio dirigatur sis, 367. , hic Vero ratio nulla supponatur , si diversa objecta Lmul in diversa organai sensoria aguut i id, cujus idea materiali celerior, attentionem in se trahit.
310쪽
De Auentione , Intellectu. 29S
I. 37O. Quoniam idea materialis celerior, si motus in organo suaeva n. iserio librillis nervuis impressis celerior fuerit o. ii a. ), Muis Wicu'motus autem celerior vi majore imprimitur; si diversa obiri ἔ- ςm insensimul in DPersa orga sensioria Gunt; quod vi modiores R' fortius .n organum Arserim agit, id attentionem in se trahit.
Ita sonus vehemens, qui aures serit, a visibilibus attentionem in se trahit, quae simul in oculum incurrunti Dolor itidem exquisitus, quem in corpore percipimus, attentionem in se provocat, uἔut non ferientur sensus ceteri. Cavendum tamen ubi experimentum capere volueris, ne incidas in casus
3 367. , ubi aliae attentionis rationes praevalentes adsenta id quod &in alii , quae ad animam spellant, observandum.
Si qua ex re voluptarem percipimus; in ea attentionem Cur attentio stram di figi sodes vim in ea lem retismus. Si enim ax re a.s ea confer-φliqua voluptatem percipimus , attentionem in ca defixam vetur φιας0dsideramus tanquain medium voluptatis percipienda: 937. Vsti Z μ λ sit , utpote voluptatem percipientcs, quatenus nobis con- μ' '
u illi iis stimus t id quod attentione Obtinetur 237. Whoc empiri). Quoniam itaque praetcntiam ideat illaus o Ncii aut ejus conspectum appetimus s. 59i. PDchol. Opim ,-tientionem quoque in eam convertimus sit in ea defixam in
eadem retinemus. Est nimirum voluptas, quam ex re percipimus, stimul uti quo impellimur ad attentionem, quatenus stimulus est ad sa-ς enda ea, quae voluptatis istius nos compotes reddunt, seu d fruitionem ejuη perdueunt. Ita si quis ex forma puellae Vluptatem percipiri videns virginem, quam forma commen ' t, oeulus in eandem eonvertit & immotos tenet: id quod
'uςΠtionis in eam directae in dieium est G. 3s8 x Similiter si brorum helluoni in bibliopolium ingredienti oecurrit liber vitra impressus; attentio ipsius statim ad eum dirigitur