Psychologia rationalis : methodo scientifica pertractata, qua ea, quae de anima humana indubia experientiae fide innotescunt, per essentiam et naturam animae explicantur ...

311쪽

Si quis ex re quadam raedium percipit ; ab ea alteriiοπη auertit. Si qua cnim ex re taedium percipimus, eam aves, Imur s*.592. PI hoc empir. , adeoque anima ab eadem quasi reclinatur s* 382. Psychol. empir. , ita ut eandem quasi prinsila nobis remotam citi velimus, ne cogitatio eius mentem G stram amplius subeat. Quamobrem cum aversionem atteattinnis consideremus tanquam medium id obtinendi, ne rei istiui

amplius nobis conicii simus g. 937. Omοἱ θ l. 237. 2buempir. , eandem quoque a re, ex qua taedium percipi h

avertimuS. νIta artis pictoriae peritus taedium pereipit ex pittura id it gulas artis peccante, quem emodum ex adversa voluytiti' pQxcipit ex pictura. quae regulis artis ad amussim eI lo Diamobrem si ipsi offertur p. iura in regulas artis pecς phsitentione sua eandem dedignatur, ita ut ad ejus conImprtionem nulla persuasione adduei possit; quemadmodam gi picturam regulis artis eonsentaneam omnem statim ne in con erui, ut ab ea contemplanda abduei minimo ξ μ

Mc si uel phantasma conservomlam. Quoniam enim per Rii ' i' lionem efficere studemus, ut rei illius pereeptio nobis elasidi piperceptionibus ceteris, quas una habemus l. 237. Pθη pir.); attentio ad rem eandem conservari nequit, nisi i ta rei conserVetur : quae cum vel sensualis sit, vel phant S , prout i res ipla vel praesens est, vel ab lens; attentio an st' non contervatur, nisi idea cjus sensuali, vel phantasmate coa

larvato. Ita si atrentionem conservare volueris ad leonem, qam vides , necesse est aut oculos in leone desti ut ejos i et is sualis continuo reproducatur, quamdiu ad eandem illest dira

titat o

312쪽

nem nostram eonservare voluerimus ; aut, si ab eodem reedidendum nobi est, phantasma tam diu conserVandum, quamdiu attentio durare debet, ut ejus imago oculo indesinenter oberret. Sensus hae in parte potior est imaginatione. Unde Geometrae ad conservandum ae iacilitandum attentionem sthematis utuntur: ubi euilibet statim experiri datur, quanto sit facilius. si figura in charta vel tabuIa delineata oeulis objicitur, quam si eandem. vi imaginationis menti exhibere de

bemus.

Quoniam attentionem ad phantasma conservare non quid atten. possuntiis, nisi idem conservetur I. 373.), phantasma autem 1 mus cousem continua reproductione Conservatur, non minus ac eidem reis spondens idea materialis β. 2 2.); dum conservatur attenti eontinuum adhibemus id in materialem producendi conatum. Confervationi adeo attentionis in anima continuus reumastideam Marerialem producendi conatus in rerebro.

Conatus hie non semper sortitur effectum suum: subinde enim prodit phantasma ab eo, quod conservare intenderamus diversum, quod scilicet vel rem prorsus aliam repraesentati vehs eandem adhue reserat, hine inde tamen immutatam I a. γλι emis

Similiter quoniam attentio ad visibila conservari nequit, ' M qμεώ si idea tensualis conservetur I. 373. , ea autem conservari Requit, nili qua indiu oculus in eodem defixus dctinetur β. 69. Psychol empiri); dum conservatur ad visibile attentio , continuum adhibemus conatum oculum in eodem situ fixum d Ddςndi. Co irvationi adeo attentionis ad usibile in corpore reo det continuus oculum in eodem Ane fixum seu ad idem visibile eodem modo Hrectum servandi conatu .

Non adeo Deile est oeulum in eodem stu de in eodem vi. sibili defixum diu retinere. Atque ideo quoque con xus.

313쪽

quem ad idem saetendum adhibemus, non exiguus est, pra' sertim in iis, qui attentione diutina uti adhue nesciunt. Quamobrem observatu haud dissicilis, praesertim ubis ita attendere suetis adsuetus.

g. 376.

Me non νο- Quoniam phantasma visibilis producentes nobis xliereas phantur' videmur objectum, quod repraetentat 3 eundem quoque a rui mara visibi' bemus conatum, praelertim si oculos claudimus, ut ma si claritatem consequatur perceptio l. io2. bot empir. , ψῆν Ium quasi in re per phantasma extra nos repraesentata dis usa detinendi. Quamobrem s ad phantasma vis bilis consti P arremio, conatus in corpore conti nuru esse exerit oculum iηrt, ' repraesentat, de um cetinendi.

Conatum hunc facilius observamus, quando attenIid ψphantasma visibilis dirigitur, quam ubi 1d ipsum visibilidem conservare studemus. Atque adeo visibile Pu imaginando, clausis oeulis.& attentionem in phantasma dri' do, immo ubi evanescere vel in aliam formam abire isς; iidem reproducendo, quantum datur, Deillime experim ' capere licet. Cavendum veto, ne hune eonatum tonsum 'mus cum altero, de 'luci ante dixi I. 3-40, eum abest PINM sit diversus, nec ad eundem essectum uterque leuiat.

Ii attentionem ad unum, quod cum aliis simia perre AEMsi igitur ; eandem a cereris avertere studi mus. Qu0ai ς' ni in a I phsr;i simul attenti esse non possumus f. et s. hyd e;upir.' , nisi hac potentia lingulari exereitatione compasnas 3. 231. Psychol. iaonnisi ab iis comparanda, q*bi singularis qua 'am Hispositio natura incit f. 2 3. 426.8ν Mempir. θ, ae dissici;ius conservatur attentio, quando plura limi praesertim sortiter in organa sensoria agunt sν Vo. GMenipir. , horum nQbis utpote experientia cotariuaturuiu i il

ri la

314쪽

isat a b in mulos incurrant. Claudimus oculos non uo 3d phantasmata, quemadmodum alibi . 239. Poesia. r. annotavimus, verum etiam ad objecta alio sensu per-

315쪽

obtinetur.

mat nemnostram dirigimus G. 3o,

316쪽

De intentione di sitelli citis. 3OI

pus esse duxi h. in m brem quoque non Mui modo phobia; . '. 'μ Pς sequi I sed potioribu, Propositionibus , quarum iti C

Ineru

317쪽

erit usus, tanquam exemplis doeuimus. quomodo id regeria, lnem transferalitur,quae de attentionis directione ae conser iust ne dicta sunt.

M aium I- Sis per sessibili aliquo resectentes, verbis exprimimusj diei re dicia intuitiva ae iis, quae in eodem distinguimus; referios xisuum V magis distincla, minus molesta est. Etenim si verbis expse mimus judicia intuitiva de iis, quae in sensibili, superquor, alim nectituus, distinguimus ; judicia ipsa singula non modo maj3ῖ - distincta limi, quam absque vocabulorum usu serent s,3 I. P hol. empir. , Verum etiam cum singulis attentionis tire,ctionibus, quae ad reflexionem requiruntur f. 237. hy, empir. , singula respondeant judicia ; totam reflexioneae 8istit,ctius percipere licet f. 38. Psscset empir. , seu, ipia recte Yio magis distincta est. Ouod erat primum. Jam vero ex distincta cognitione voluptatem percipimus j. 532. Psyci Umpir. , adeoque ex adverso confusa cognitio tet bum vel molestiam parere debet, utpote quod tadium volseptati III. 518. Py bot empir. , perinde ac consuli pete ptio distinctae opponitur s*. 38. 39. PDcbol. empla. . qua obrem cum restexio sit magis distin, ha, ubi judicia intuitiva tilis, quae sensibili inesse animadvertimus, vocabulis effertaedici num. I. erit eadem hoc in casu minus molesta. 2uuerili secundum.

Unusquisque sacile experimentum in seipso eipere poti modo cavere possit, ne vocabula veluti sponte sui etiam hyilo succurrant. Seligendum adeo objectum, inquo occurrunt, at nominare non possumus. Ceterum hine patet, quin utilist singula, quae in rebus distinguuntur suis propriis adcae a efferre.

Quoniam ad ea attentionem 'conservamus, ex qlli a

Mod M' ' Voluptatem percipimus f. 37Ι. , nihil vero teteu, vel molestir

318쪽

in medium attulim Ti. N prvositionem presentem P0situm est ad ebji, '' Min refloione praesidium amplifieandii. --'ym um a Posteriori augendam ti

unde palei us 9ςςς4Vn i Rrientionem afferimus. ' Mus Propositionis praesenIis.

319쪽

Si si per seni ibili aliquo vel actibus minita refessenem; ibbes organo scissurio praegens esse debet , hi vero in ea irin extilaadi

ta ramdiu iteraudi, donec reflexio fuerit ab Oluta. Etenim si se per lentibili reflectendum , attentio successive ad alias aliasque partes promoveri debet 237. PDchol. empir. . idea igitta obiecti invariata tamdiu animae praetens contervanda, e0dae reflexio fuerit absoluta. Quamobrem cum coni creetur coad Dua producitone vel ideae lenibalis 3. 233. , vel phantasmatis 3. 242. , phantasmata autem minus clara lini ideis lenivalibui l. 96. P Di bot empiris , hisque minus fideliter atque dissicilita obiectum repraesentent f. 9 .i72. P Dchol. empr.); ieea sta sitiales phanta Sinatis in hoc negotio liliit praeserendae. Quo niam itaque ideae sensuales in anima actu insunt, quod jam mo latio quaedam in organo sensorio accidit s*. 93. PDibo civ Ihaec vero a sensibili eidem inducitur f. 77. Ρbcb. enim); sta sibile, luper quo ruflectendum sensiorio pratens esse debet 0r gano 3. 39. P Ocb. cmpir. . suod erat unum. Quoniam porro actuum animae seu eorum , qua in ipsi

contingunt, nobis non sumus conscii, nisi dum in nobis cor tingunt; ideo eorum in anima praesentia respondet ideet sta fitali continua actione sensibilis praesentis in organum leti γri uni contervatae. Quamobrem cum hete tamdiu ab objecto praefente producenda, donec reflexio fuerit absoluta, quemai modum modo Oslandimus; actus quoque, seu modificationei animae tamdiu pr. x sentes csse, adeoque cum ex thecessivis coa stent , nec diu durent, tamdiu iterari debent, donec re ex fuerit absoluta

Patet adeo super actibus animae neminem resectere posse, nili qui eos in se elicere potest Ita super operisaeiba

320쪽

intellectus, vel actibus voluntariis haud multum reflectere poterat , qui eos sibi nondum comparavit habitus intellettias atque volunt. tis, ex quibus iidem procedunt. Atque hac non postremi ratio est , cur in cognitione animae parum profecerint. qui non nisi attenri ad ea . quae quotidie in nobis accidunt, nulla praevia exeretratione, notiones sibi comparare de anima st duerunt. Quamvis vero a priori multa deducantur, non suppositis nisi iis, qnae quotidianae sunt observationis, quemadmO- dum & a nobis in Psychologia non minus rationali, quam empirica atque in Logica saelum, fietque suo tempore in philosophia morali; eorum tamen experimentum quoque in nobis capere debemus, ut tanto sint & clariores idear, & tanto certiores. Tumque necesse est observari, quae in propositione prae sente ineuleantur. Erimusque ad res ectendum acutiores, ubi jam eonstiterit, quaenam sint ea , ad quae afferenda aIlentio.

. f 38' . . in Intellectus ratio Assciens in vi npraefiniati Pa vvHUVI, quae ora mi Mimc competis, continetur. Etenim vi hac anima sensibilia ita

tibi reprauentat, ut rationes , cur ita potius repraesententur

quam aliter , in mutationibus contineantur in Organis sensoriis falsi isti qua talibus contingentibus cf. 63. Pochol rat. S 65. PBessit versscturi.

se. , consequenter per hanc vim intelligitur, Cur ideae sun- noui mitiales hanc habeant claritatem c . 123υ, ct cur in se distinctae siRt , a27. , adeoque cur successiva ad alia aliaque, quae iis

iasiunt, attentione 3. 236. PDch l. enapin , diveria, quae Ciati .licui insunt, ct agnoscere , ct a se invicem diuinguere valea- mu g. 31. 33. Ut hoc empir. . Et quoniam vocabula , qUatenus sunt soni articulati g. 27i. P chol empiri) , peris de aciensibilia alia sitas habent ideas materiales 29O. , respondentes ideis sensualibus ii . , eademqtie clarius ac facilius imaginamur, quam sensibilia alia cf. 288. 289 , eorumquo

per legem imaginationis ac memoriae, quam vim repraesCntati v4m sinina non excedere ex superioribus conflat g. azy