장음표시 사용
371쪽
coexistentia alterius , utique ratiocinaris f. 3o. L g. . fauno igitur existente , quod percipitur, ratiocinando colligiturco existens aliud. Idem quoque a posteriori probatur. Ex eo, quod pillit, ratiocinando colligitur per foramen tecti aquam pluvialem ie- stillare in aedificium. Percipiens pluviam judicas, quod vehementer pluat, 2 memoria tibi suggerit phantasma foraminis ialecto, ut adeo judicium fiat compositum, quod pluat di ist lecto sit soramen. Quoniam tibi jam antea innotuit, per sessemen tecti destillare aquam pluvialem in aedificium , non ita ejusdem detrimento ; in memoriam tibi revocas judicium ei quod praeteritum , cui universialis quaedam notio responto. . Quamobrem cum inde colligis aquam pluvialem magna copia nune destillare in aedificium 3 ratiocinando utique quidpiassi, quod coexistit, ex uno existente colligitur, aut, si mavis ei duobus coexistentibus, pluvia nempe ac foramine in tecto, es ligis tertium coexistens destillationem aqua pluvialis vel ejus defluxum in aedificium. Colligis autem tertium coexistens es duobus coexistentibus quae tamen, si velis, hic pro un0 eri stente haberi possunt) , quia haec continent id , unde intellidi tur tertium, adeoque ex eo , quod ratio tussiciens eoexistenui in existentibus, quae sciatu ac imaginatione percipis, conti aeta Ex adverso si per foramen tecti aquam copiose defiuere Vildestillaro percipis, inde colligis, quod vehementer pluat. Hi denuo attentionem in aquam per foramen tecti destillantem i rigens judicium intuitivum sormas & quoniam nosti aquassi tectum non deserri, nisi dum pluit ; in memoriam tibi e pyrevocas judicium aliquod praeteritum , quod aqua per sesM Riecti continuo destillante pluat, cui ut ante notio quadam taj vertatis respondet. Quamobrem eum inde colligis, iis πηjam delabi I ratiocinando utique quidpiam coexistens, nempς i' brςm .eX uno existente, destillatione scilicet aqua coatiaua Π ist
372쪽
ramen teilli, colligis. Colligis autem coexistens quod percipis , ex uno existente quod hujus in isto ratio contineatur sufficiens. Probatio a posteriori simul eam a priori illustrat & firmat. Ceterum exempla, quae eidem inserviunt, singulix fere momentis occurrunt, ut adeo, qui in uno aequiescere nolir, Proprio Marte ea coacervare possit. Singula autem eodem modo ad evidentiam perducuntur, quo nos istud perduximus. quod allegavimu1.
Ex prae te praeteritum atque futurum ex uno existime Cur ex rem sentia aha colliguntur, quatenus unum in altero rationem prasino cob
A cientem habet, cursu. Patet id ex demonstrationibus proia sis Q P 'mistionum praecedentium, quibus enunciatur, ex praesente ra Mm a se nocinando colligi praeteritum ac suturum c=. 433. , ex exi- rq stente uno coexistentia alia I. 436. .
Non igitur opus est, ut idem peculiari demonstratione evineatur. Ceterum hine patet, ut blato principio rationis suffieientis fieri minime poste, ut ex p sente colligatur prae eritum atque futurum S ex uno existen re coe istens aliud quod tamen utrumque experientiae adversum probant , quae ad eonfirmandum veritatem propositionum piaecedentium in medium adduita sunt.
Ex Draesente meteritum atque futurum es ex uno exigualia coexistentia colliguntur , quaImus tam Iucccsma , quam rius expem exsemia inter se comectuntur. Quatenus enim silccessiva duum. inter se connectuntur, praesens rationem sussicientem habet in preterito & suturum in praesente c=. IO. Cosmia. . Et quat nus coexistentia inter se connectuntur, in existente uno continetur ratio, cur alterum eidem coexistat β. cit. . Ouamobrem inu ex praesente praeteritum atque sumnun colligatur, quate-
373쪽
Ratio cureorum, qua ad universum porti i
nus in praeterito ratio sussiciens praesentis, in pret sente auleae ratio sussiciens suturi continetur f. 437. ; ex praetente utiquo praeteritum & futurum colligitur , quatenus successiva inter si
connectuntur. Et cum ex uno existente coexistens culliἔates, quatenus ratio coexistentiae alterius in uno continetur tit. ex uno etiam existente colligitur coexistens, quatenus ederi stentia inter sie connexa sunt. Tolle igitur nexum rerum , quem in Cosmologia se ibvinius, nec fieri amplius poterit, ut ex praesente cognoscini Iraeteritum Vel suturum, aut ex uno existente alterum taed'ens: quod utrumque experientia magistra fieri per Laltet' dentia liquet.
stuae ex perceptionibus claris ratiocinando colliguntur; ut iisdem inuoluuntur. Ex statu enim praetente, quem allima phcipit, ratiocinando colligit praeteritum atque suturum A J& ex uno existente alia coexistentia 3. 436. ). Eatalytiqideae sensuales , quae sunt status praesentis vel existentis ullis perceptiones clarae, S phantasmata, quae sunt perceptiones c, rae rerum praeteritarum S statuum praeteritorum tangilassi ali quando praesentium, Omnes mundi status anteriores f. in l& futuros leu qui respectu rei praeteritae , quae per phant si exhibetur, suturi erant l. I 83.) , nec non integrum si tus universi, ad quem reseruntur, involvunt f. i82. . tur ex claris pereeptionibus ratiocinando colliguntur, ea tali
dem involvuntur. Illa igitur perceptionum mediatarum in imoediai lutio , quae aὸeo paradoxa videtur , quando primori σήφtioni nostrae objicitur. ratio est, cur eorum, quae ad hoc ys versum spectant, unum ex altero colligatur.
374쪽
De Auentione F Intellectu. ' 3S9.
at Iuturus I ex uno existenre coexistentia alia ; perceptiones. .-s mediatae ex immediatis evolvuntur ta ad immediatas reducumtur. Quando enim ex statu praesente colligitur praeteritus vel suturus ratiocinando , vel etiam ex uno existente coexistentia colliguntur alia, ex claris perceptionibus non colliguntur, nisi quae in iisdem involvuntur 439. J. Enimvero quae clare percipimus, immediate percipimus g. I93.), sive ideae sensuales fuerint 3. 2οψ.), sive phantasmata g. 2OIJ, ct quae inclaris hisice perceptionibus involvuntur, non nisi mediate percipimus f. 195.). Quamobrem ubi ex statu praesente suturus aruque praeteritus 9 ex uno existente coexistentia alia colliguntur , perceptiones mediatae ex immediatis evolvuntur. suod
Jam si ex statu praesente futurus veI praeteritus, aut ex uno existente aliud coexistens ratiocinando colligitur; propositio, quae per modum conclusionis insertur, constat vocabulis non intelligendis, nisi quatenus omnibus simul respondent aliquan- do sense percepta . 428. . Quamobrem vel ideam quandam vi imaginationis producere debemus, quibus ea simul instat, quae vocabulis istis indigitantur, vel plurium rerum eadem vi producendae sunt ideae, quibus sigillatim insunt vocabulis issis indigitata. Perceptionem itaque mediatam ad phantasma aliquod f. 93. PDchol empiro, adeoque ad perceptionem immediatam reducimus I. 2O7. . Duod erat alterum.
Patet adeo pereeptionum mediatarum ad immediatas reductionem esse admodum limitatam multaque supponere, amrequam in potestate sit, nee fieri posse nisi ab eo , qui ratiocinandi saeuitate pollet, immo multo ejusdem exercitio habitum quendam sibi comparavit. Prodest autem notasse modum, quo mediatae perceptiones ad immediatas reducuntur, cum ejus in moralibus eximius sit usus.
375쪽
que gradus infinitos, quibus ab immediatis removentur f.ly8.
evolutio quoque perceptionum mediatarum ex immediaris ηυηc Ila. ribus ratiociniis opus habet, nunc paucioribus.
Dedimus in anterioribus exempla, ubi nonnisi unita dyllierat ratiocinio , propterea quod mediata pereeptio ab issime diata nonnisi uno gradu distabat. Quodsi mediata ad inta diatam reducta sumatur tanquam data , inde eodem mo si evolvitur alia mediata , modo evolutio si in potessale it eodem modo ulterius progredi licet, quamdiu evolutio in ' testate est, notionibus scilicet universalibus ad ratiocinia zaneeessariis non deficientibus. Nobis plerumque non topyprogredi licet , sed plerumque in primo gradu eonsiliis Quod si disciplinae fuerint magis exeultae, ulteriora auiete cebit. Enimvero cum in ulteriori progrellu in determillia tium numero plura continuo consideranda veniant, ne illiu lutione aberres , sed certo gradu proeedas; semper ῆificterit evolutionis hujus continuatio. Idem etiam patet ta i
verso involutionis modo f. I87. , quippe unde perio se
f. 442. Anima integram ideam universi ne successime quidem in potest. Anima enim intuetur ideam universi, quatenus 202 nulla, quae eidem insiunt clare f. I93.) , consequenter GK diate percipit f. λ96. - Enimvero quoniam perceptioni, nostris infinita iniunt 3, 186.), quae mediate percipillata evolutione singula ad perceptionem immetiros 3. 4 O. reducantur fieri non potest. Impossibile ititur et, ut anima inregram ideam universi successive intueatur.
Nemo igitur novit , quae perceptionibus suis lassiti tram ediare percepra n0n appercipiantur zo3.ὶ, edec ait 'tum omnium, quae in idea universi ab anima nostraeordaa
376쪽
De intentione F Atesiecta. 36I
Quoniam anima integram ideam universi nec simul o. Necer ων mi , , nec fiuccessive intueri potest o. 4420 igitur prorsu im mitationis Assirile est, ut anima integram ideam universe Amia intueatur, i 'H- - seu, in eadem continentur clame s. I93.ὰ , consequenter si mediate percipiat cf. i96. . Quamobrem S impassibiis , Maxima evolutione ideae universi, prae in ea imolvuntur, ad immerim tam perceTtionem reducat I. 439 P.
Probe notandum est, ex demonstratione impossibilitatis intuendi integram ideam uniMersi. sive simul, sive sueeessive id fieri debere ponatur, eIucescere, quod nec eandem quidem integram intueri possit, si tantummodo spectetur. qualis unico momento existir, adeoque quatenus statum universi quendam momentaneum refert. Sane si quis aliquot secula vivendo transigeret & per omnem vitam in reducendis mediatis pereeptionibus id immediatas oeeuparetur, quae ad momentaneum quendam universi statum spectant; nae is ad finem perduceret laborem suum, si vel maxime eidem vires sussicere ponamus: tantus enim est eorum numerus, ut tempus deficeret. Qtu magnitudinem universi ex principiis astronomicis & multitudinem minimorum ex observationibus microscopicis atque principiis cosmologi eis aestimare noverit ac modum. quo ex pereeptione data deducuntur cetera, dum mediaras perceptiones ad immediatas reducere conamur s. 43 . 369; is demonstrabit, quae forsan absque demonstratione admittere non vult nimia serupulositate abusus. Sed nostrum non est in tantas nos diffundere ambages.
tiales diversis retibus communes insint. Quoniam enim deter ttim cogito minationes essentiales diversis entibus communes insunt; ideo nis univer. genera & species determinari possunt s. 247. OHOL . Ha- sta Abent vero singularia, quatenus sub eadem specie continentur,
377쪽
eadem essentialia & species atque genera inferiora eadem iti. dem essentialia habent, quatenus illae sub eodem genere, hettsub eodem genere superiori continentur f. 23ψ. 0 ποί), re ideo ex istis determinationibus essentialibus componuntur tationes universales, generum atque specierum. quarum vires quaecunque nobis obviae ad sua genera suasque Ipecies reduci possunt G. 334. PBchol. empiri). Habemus adeo classes rerilssi universiales sub quibus collocari possunt, quae existunt, sisse laria. Quae sunt ejusdem generis, ea eadem habent, quateae genus iplis commune est, attributa communia easdemque Todorum possibilitates, quae attributorum communium instat stat f. 269. Onto ), ct quae ejusdem sunt speciei, eadem habeat attributa & easdem modorum possibilitates proximas, itessi a remotas conditione enunciatas g. 268. Ontes. . quamobstaeum res definiantur per essentialia 3. 38o. Luti ubi ea igaserantur, per attributa cf. i8 l. Log.), vel etiam his ignorati sive omnibus, sive aliquibus, per meras modoruni atque rela' tionum possibilitates, quae per modum attributorum illlat,
vel per attributa S istiusmodi possibilitates, qua simul ae nisi definitio conveniunt g. i 8a. LM. ; ideo possibile tiper essentias rerum accuratas condi generum atque lpecies
definitiones. Et quia attributa & essentialia, nec non modona atque relationum possibilitates, quae per modum attributotus insunt, de subjecto universaliter praedicantur ἔ. 237. DIJ 4modi atque relationes , quodque in subjecto non concipitat possibile nisi praesupposito quodam modo, sub data deterssilia tione de eodem universaliter praedicantur f. 238.Lq.), ὸς praeterea attributa S essentialia, nec non modorum atque tela' itionum possibilitates, quae per modum attributorum insuat, is solute f. 2II. Log. , modi vero atque relationes ti quod id si
quadam non concipitur possibile nisi praelupposito quodas ejus modo, non nisi conditio te praedicantur f. B7. DI); ἰς
378쪽
speciebus atque generibus, cum siupcrioribus, tum inferioribusso ari possunt judicia universialia categorica a16. Lo δ, atque hypothetica o. ai8. Log. J, vi quorum, rebus obviis ad sua genera suasque speciesper definitiones reductis, vindicantur siua praedicata tam absoluta s. 36o. P chol empiri , quam hypothetica o. 36i. φ hoc empir. . Quamobrem Cum pr
mytionibus universalibus respondentes notiones non mi hin quam notiones generum dispecierum, definitionibus eorundem G comprehensae per demonstri ad cognitionem universalem spectent Q. 318. PIchol emin); cognitionem universialem esse possibilem, quia diversis entibus determinationes essentiales communes insunt, abunde patet.
Quae antea de idearum evolutione dicti Iunt, qua peremptiones mediatae ad immediatas redueuntur, ad singularia pedirinensi quae in universo existunt S per modum partium se riem rerum ingrediuntur. Quamobrem eum iis confundenda non sunt, quae ad eognitionem universalem spectant 2 de quibus nune nobis dieendum erit. Ceterum absque hisce notionibus universalibus possibilem non esse idearum evolutio : nom, per antecedentia manifestim est
nritates universales connectuntur vi militudinis essen- Cur vestis, tialis, dependratiae rei a sei a metuae se viantiae remum a res universisse invicem quoad modi cationes. Similitudine enim individuo- les eorum rum constituuntur entia universalia & similitudine mistis uni- ctamur.
Versalium magis universalia o. Ma. Onuc , species nimirum f. 233. Ontia. ct genera inseriora ae superiora, donec tandem ad summum ascenderis D. M . Onrol. . Et quoniam nodo speciei componitur ex notione generis S differentia specifica o. et L Ouro & notio generis inserioris ex notione generis superioris & determinationibus sibi propriis o. 2 a. Ont. 3 uia universalia ita sibi invioem subordinantur, ut proxime su-Za a Perius
379쪽
Merius totum infit inseriori, quod eidem substat. Quocian mi, ea & foecies per essentialia determinantur s, os geneticae & lpecificet seu usu las exessentialibus constant s=. 2 8. Oum quae notiossem 'ig superioris ingrediuntur determinationes essentialis, opum
Q . , riri irini inserioris & quae generi infimo in 'I,
quoquo mise eui individua lubstant. JβR ς'φ'φ' ilitari, eontineatur in omnibus essentialibus stinuissi'
vem essentialibus, cur communia insint stim πρι)i inminationibus specificis continetur ratiosum ata insint attributa huic specie, propria , i . .
generis quae notionem aliculus generis ingrediantur,
eiens attributorum huic generi propriorum, Q m-- ό reibuta generis omnia istisiunt sipeciebus singulis, quae est,ur demque communia stant, Sattributa gemus
sumiens fit participatio generis f. 36. 0nto ), qsita eadem ratione sumiente Imnenda eriam sit , qvη ' in otius sunt quam non sunt l. Π8. 0ntoti myeo ratio sumiens in essentialibus generis cujuscunque, Cur insint eiusdem attributare ratio sussiciens, cur insint species attributa in genere superiori ratio lassiciens, cur insinsuperioris seu inseriorum communia, conseque attributa cum essentia, verum e in species cum sui g
380쪽
o genera inferiora cum sitis superioribus continuo connec intur g. ro. Com. . Quoniam vero ex dictis patet, nexum omnem inter genera ct sipecies pendere a determinationibus communibus, nexum vero attributorum ab eo quod essentialia sint eorundem ratio sufficiens, consequenter a dependentia ab essentia generum atque specierum g. I 3. .Mi. Onto δ ; genera ct sipecios rerum connectuntur inter se vi similitudinis essentialis, attributa autem vi dependentiae ab essentia. Quoniam vero in his continetur ratio, cur de specie genus, de genere inferiori superius
praedicari S ideo porro speciei attributa generis, generi in seriori attributa superioris tribui possint ; hinc vero oriuntur judicia universialia s= a37. Logd, eademque vera o. 33. Log. , quae v
ritatum universalium nomine veniunt; patet utique veritates
universales inter se connesti vi similitudinis essentialis rerum &dependentiae rerum ab essentia sua quoad attributa, seu dependentiae a seipsis. God erat unum. Jam porro ratio siussiciens, cur modi rebus aflu insint, veI in modis antecedentibus, vel in ente alio ab eo, cui insunt diverse, aut pluribus istiusmodi entibus, vel denique in modis antecedentibus 9 ente alio ab eo, cui insunt, diverso vel pluribus etiam entibus aliis continetur o. I . Ontol. . Quamobrein eum modificationes in variatione modorum consistant c, 7 .mmidei res a se invicem dependent quoad modificationes β. 8SI. Ontoc , di quia universalia non existunt I. 233. Ontia , genera dispecies a se invicem dependent quoad modisicationes pocsibiles. Et quia hoc pasto modi, qui per essentialia in specie aliqua vel genere aliquo intelliguntur possibiles c . I 6O. Ontola de specie illa vel genere isto praedicantur vi dependentiae a specie aha vel genere alio ; iudicia vero sic sermata denuo universalia sunt o. 238. Log. , eaque Vera I. FC9. Log. t, veritates universales quoque connectuntur inter se vi dependentiae rerum a se invicem. God erat Hremm