장음표시 사용
591쪽
dem iure imputari possunt, quo in systemate lassurus physici, aut, si mavis, idei est in utroque systemate imputationis fulua
Corruit adeo objectio, quas in systemate harmoniae pre stibilitae nullus si impurationi loeus atque ideo injusta fas poenae. Qui enim poenis justas renset in systemate inferri physici, is easdem quoque iustas pronunei ire debet in siti
male harmoniae praestabilitae, cum utrobique eadem ratidde M ratur poenae justitia. -
l. 636. cultas de concursu Dei ad malum non nubar ε' π fir
j stemate harmotiis praestabilitae, quam in s ste te in lam is
his, ius 'in sci. Etenim qui circa concursum Dei ad malum dificultatea note hιrmγ movent in systemate harmonia prastabilitr, quasi Deus vinci nix nuiori tur causa peccati, hoc nituntur fundamento, quod Deus p p is h ii duYerit corpus, in quo extituros noverat motus volitiosi ρ η' με animae impiis, injustis ac sceleratis consentientes. Ελοπ qq IV in systemate influxus physici noverat Deus, di imam Ii V iii eorpore produituram ct organis corporis 1lath λη ad iuiplenda impia, iniusta ct sceletata tua desideria, o tamen non obstante Deus corpus pariter ae animam pro uri Quamobrem si dissicultas quaedam direa conturium Dei ai R. tum in systemate harmoniae praestabilita moveri ex es p quod Deus produxerit corpus, cujus motibus impiam desideria adimpletum iri praevidit; eidem adhue locus erit quesanimam, quam impia appetituram praevidit, 2 corpus, sipya i impia desideria implendum abusiuram illam esse prasci iti produxerit. Eadem igitur dissicultas circa concursum Boii malum in systemate influxus physici locum habet, qua isi lii male harmoniae praestabilitae urgeri potest.
592쪽
sone mali agitur. Suffcit hie ostendisse, quod minus recte contra systema harmoniae praestibilitae urgeantur dissieultates, quae si tales revera essent, etiam contra systema influxus phy. sci, immo etiam eitra respectum ad ullum systema explieandi eommeretum inter animam S eorpus eontra Theologiam na. turatam male intellectam objiei possunt, immo solent.
f. 637. D ct mare hamaniae praesutilita mechanis 3 Irorporis est nobis incomprehensibilis ι non tamen proba. Ahime destitistis. Etenim motuum liberorum iugens per Ο- mnem vitam est numerus sic voluntates diversarum antinarum adeo in diversa abeunt, ut, quod unus appetit homo, idem is avers rem alter di, quod unus aversatur, idem spretat alter. AIn syslamate harmoniae praenobilitie motus isti producuntur Per si impriniones ab obiectis sensibilibus in organa sentoria fiastas, a, otique adeo eum idem obiectum in idem organum lentoriunt duo. rim hominum eodem modo agat, eadem impressione diversi motus in diversis subjectis prodi untur, immo in quibusdam nullus eadem impressione pnodueitur motus voluntariuS. N xus vero rerum materialium talis esse debet, ut tot per vitam hominia motus iit diversi midem in diversis subjectis ab eadem causa produci debeant. Nemo itaque hominum vel in uno e pore explicare distincte potess, quomodo motus Hi pr ducantur, etiamsi' exemplo sit homo vitae hemis. Cogitan dum Paeterea est, quoniam homo cognitionis univer alis in Pax ci ratiocinando ad distat sva iudicia pervcnit, pin terea operationibus intellectus rite usus beneficio rationis veritates BCDgnitas detegere S quae animo complexus est aliis explicare let; in systemate harmoniae praetabilitae corpus humanum haec Omnia loquela oris proferret, etiamsi nulla rauleret n S6. . v. gr. Arelimedes tam sublimia inventa, quibus in tetriam ditavit. in libris this inposuisset, lium que sing
593쪽
los eodem, quo conscripti sunt, modo seri siet, etiam i duti ipfi suisset anima. Mechanismo igitur corporis periri ps sent, quae rationis opus sunt ti facultatibus animet imaeateti libus originem debent. Quodsi denuo hae distincte explicati debeant vel in uno homine, tu fieri haud quaquam poterit. Dissi vero quae distincte explicari a nobis nequeunt, ea quoque a st
comprehenduntur. Nemo igitur in dubium vocaverit italassi esse corporis mechanismum, qui a nobis comprehendi mitia spotest. Eod erat unum. Eniin vero cum motus isti voluntarii, si vel omnia eos o ra humana, quae unquam in hoc inundo adspectabili extites vel nunc existunt, aut in posterum extitura sunt, specleatur, numero sint finiti, ut ut tam multi, ut eorum numerum nos di re minime valeamus; multitudo obstare non potest, quia diu ,
cujus scientia, tapientia sit potentia infinita est, iis presererta nandis sussiciat. Et quia motus voluntarii non immediate M scuntur ex motu in organo sensorio ab objecto se bili impresso S per fibrillas nerveas ad cerebrum usque prss Mised mediantibus motibus aliis, quos per naturam in diaris' nis in diversis subjectis diversos esse constat, etiamsi ea ulta specie in pressa ortum trahant j. 224. 223. ν nec is eo quipquam dissicultatis est, quod per eandem impressionem ill Sy num sensorium in diversis subjectis diversi excitentur missi V. luntarii, in aliis prorsus nulli. Ex superioribus denique aea
stat, non modo cognitionem universalem in corpore, es etiam omnes operationes mentis in eodem mechanice repet
sentari 3. 395. S seqq. Ai6. ct a sensatione omnes cogit tiones originem ducere sy. 64. . Quamobrem eum albii in anima mutatio, cui non motus quidam in rerebro rei a deat; nec hoc pro impossibili habendum, quod ex ideis nati rialibus vocabulorum in cerebro nascamur motus orgata assivocis, quibus eadem esseruntur. Quoniam itaque per sol
594쪽
neriar Propterea quod eommuni opinioni, eui a teneris ad
poenitam habetur. Absit autem ut quis ob tantum aditificium impietatis postulare velit sistema harmoniae praesta ta. uim menti/m , sipientiam & potentiam Nu. . - 'ς'mpyςhensibit loquitur, quomodo ad impie atem dueat, nullo modo appared
595쪽
naturam intelligibili modo explicatur λα , di omnia ill mdem fiunt naturaliter f. 6M. , nihil vero fit per miraculumo. 623. . Mechanismus praeterea corporis,qualem suppollitudmonia praestabilita, pres rabilitate non destituitae s 637. ἁρπstabilaionis cause sulficiens Deus est , 62 26., obrem cum vi principii rationis frussicientis omnia inteli phili modo explicari debeant, ct nonnisi in generalibus at cauta primam, nempe Deum, sit deveniendum, Femadmotissi prprincipia Theologiae naturalis palam est; possibilitas vero lyut malis harmoniae praestabilita tota redeat ad methanis strisse poris, vi cujus motuum harmonitorum capax est ff. 6i7 ; da bium nullum superesse potest, quin systema harmonia praelibili
lx sit admodum probabile G. 3 78 379
Quemadmodum systematis harmonia pratibilite in α' sibilitas probaretur, si quidem vel unteum is erri post;
amplum motus adju dam voluntarii in corξα mu
nis γ repugnat; ita possibili ejusdem in Urieo latet, h.'dem motuis voluntarii partieularea. quomodo ea Nd o ηεerebro praeexistentibus naseantur, ei linae explieiri νω Nondum tamen hine eonstaret, quod eidem innatam ms, lacus, propterea quod a possibiliine intriasiti si a be tatem non valet consequentia. Prob duas vero pleri* augeretus, ut non multum a eertitudine ibesia, i harios euiter Porro veritas se stematia evinceretur. quam is x qh Item hoc tantummodo probibile agnoscitur, intra kὶν hypis hesium philosophurarum detinetur. Isidem νὴ ignoro esse nonnullos, qui sibi persuadeat, fieri nos pol, , hilema aliquod tantummodo habeatur pro probabili, stabiliendi graria tot rationes in medium inmaror, pos tribu Searundem expensis, quot alii addueere non soleat dii ἡ sua rigidissime demonstriae eontenὀunt : sed horum dost xi quod moremur indietum, eum exploritum sit iniellipsit si quantum in probationibus vulgo de iant, qui in com irando parum sunt versvi eertum ab inemo a probasili S singuere non valantes. uni veritatis a re titimae, si eo D j iij sed by COO C
596쪽
adeo nobis perinde sit, quaeeunque philosephoria hypothe. ses verae deprehendantur ἱ ex veritate quoque de iisdem sta tuimus ab omni affectu proi sus alieni.
g. 639. Ne harmoniae praestabilirae ceteriins maris explicandi PMdnam remnerciu/η animae es corporis, δε mari in xus physici scii cer sillima cet sostemati causiarum occasionesium, in PBetilogia ranomui praeia r P f ferentam. Tria hodie in philosophia occurrunt sγstemata ex- plicandi commercium, quod inter animam atque corpus intercedit, systema scilicet influxus physici, systema cautarum Occasionalium fit sγstema harmoniae praestabilitae . 333. . Oilendendum itaque est systema harmoniae prestabilitae 13stemati influxus physici de systemati causarum occasionaliuiu in Psych logia rationali esse praeserendum. Etenim influxus physieus intelligibili modo explicari nequit 367 ct terminus inanis est 3. 383. , nec in Psychologia rationali ullum habet usum f. 38 ) ; praeterea omni destitui tur probabilitate g. 388. . Enimvero in lystemate harmoniae praestabitiae commercium inter animam di corpus intercedens per ipsam animae ct emporis essentiam atque naturam intelligibili modo explicatur Go. de vi lupponitur mechanis mus corporis, etsi nobis fit incomprehentibilis. non tamen probabilitate destituit o. 637. atque ipsit in systema harmoniae saestabilita admodum probabile est ν. 638. , Conaequenter msychologia rationali, in qua commercii reddenda ratio est 4. , satisfacit. Quamobrem eum nemo dubitare possit ; quia in Psychologia rationali praeserendum sit systema, quod per ip' im
e poris ae anima essentiam atque naturam commercium utri
usque explicat intelligibili modo . ac praeterea, vae simili ea Ni Tnmintur probabilitate, systemati alieri, quod intelligibili modo nihil explicare valet, cumque non iuniat ad reddendam mouem eorum, quae sunt, nisi terminos inanes, in Piych
597쪽
logia rationali nullum praestat usum, omni pratterea probabilitate destituitur ; systema harmoniae praestabilitat systemati lacturus phylici in Psychologia rationali utique praeserendum. ilia
In systemate causarum oecasionalium in reddeada ratio ne phaenomenorum particularium ad nudam Dei voluntatessi recurritur 3 593. ct modificationes corporis in gratiam n mat atque modificationes animae in gratiam corporis sati per petua sunt miraeula f. 623. , nec ob ea, quat lumit, probabit est 3. 6o8. . Enimvero systema harmonia prestabili tr pharnomena particularia per naturam ct essentiam astimet atqui corporis intelligibili modo explicat j. 62o. , & omata ia ed dem naturaliter fiunt β. 622. , nihil per miraculum sL 23 Inec ad Deum recurritur nisi in generalibus, dum pristabilitia non sit nisi miraculum in creatione factum, cui delata inaturaliter cunsequitur perceptionum ae appetitionum ti R. tuum harmonicorum coexistentia fg. 629. : ipsum systema si ea, quae illinit, admodum probabile est f. 638. . quam πη cum nemo negare possit lystema probabile minus probabili 4 quod non nisi in generalibus ad voluntatem Numitis pro ina, particularium vero rationes ex notionibus animet ae est otii derivat, alteri, quod per miracula perpetua rationem phaad' 'noruin particularium reddit, esse preserendum ; quia sylla harinoniae praestabilitae in Psychologia rationali, ubi in taedat*Commercii inter animam atque corpus intercedentis laquid mus 3. q. , systemati causarum occasionalium sit praserest ,
dubitandum non est. Agnovir praerogativam systemati, harmoniae prasti pra: Ceteris in Psychologia rationali Theologus eximiur λη uius ioco supra citato noti f. 633. . unde ubi de sissemini Πῖ' candi commercium inter animam atque eorpus egisset, o dissertaticola ita tandem edaeludit: si intelligi qeeit, yy
598쪽
mam gere in eo us propria virtute & quodam genere imfluxuti qui motum in eo producat, sequendum est systema re teptum. Simplieius enim est aliis di liquidius. Et in favoremipuus ad duei potest exemplum Dei euncta ere inris S conservantis sola voluntate. Sed si velimus sequi idea', quas habe mus de corpore & de spiritu, una eum propriis eorum altri' hutis, atque adeo nolimus eorpus agere in spiritum aut spiritum screatum scilicetὶ in eorpus ; amplectendum erit syste ma Leonu tanum. Systema enim caularum occasionalium noniust mera est illusio. Hactenus Jaqvelorus. Prorsus autem ad mentem nostram sunt, quae in luto Eruditorum Α.r o . p. Sss. unde ista Druetiti verba ex Gallieo in Latinum Hrmonem trandata hoc transtulimus, adiiciuntur, ut adeo no bis temperare non possimus, quin eadem hoc quoque trans seribamus. Agnovit, inquiunt Collectores, Iaquetitus com meretum animae ct eo oris secundum naturae ordinem non alio modo, quam seeundum Leoniti am hypothesin intelligibiliter explieari posse, quoniam in iis. quae in corpore S anima intelligimus, nihil apparet, quod ad influxum eorum mutuum explicandum interviat. Ceterum modus, quo Deus agit in creaturas, toto genere diversus est: eonsistit enim inerrando. quoniam ipsa ereaturarum dependentia a Deo seu eonservatio continua est ereatio. Hane autem dependentiam veram dc neeessariam esse eertis demonstrationibus docemur, etsi modum hune agendi ob infinitam ipsius agentis uatur am explicare non possimus.
l. 6 O. Si quis hebetior fuerit, quam M philo, phicam sievitam intum νει. 'pere vel infirmior, quam in inclyesa pretate tu mari Upbi h. b harmoniae praestabilitae a nriarur ι is ema infisus M si, -- rioritur splectatur es fima harmoniae praesta litae, se zelit, damnet, Vs mi h -m temperet a malitia. Eteaim qui hebetior est, quain ut - iii mphilolbphicam 1cientiam capere possit, is essentiri nequit ob rationum evidentiam, sed assensus ejus nititur ration: bus exinci praejudiciis, quae a prima juventute hausit, dirlicillime
599쪽
eradicandis, atque idem passionibus animae obnoxiae. quata obrem si vel maxime veritati assentitur, aut quod est proti-bile ei praesert quod minus probabile; non tamen id lieo facit, quod veritatem qua talem agnoscat 9 probabilitatem inito j eiat, sed istiusmodi rationibus Inductus, quet casu ita sertate
eundem permovere poterant ad contrarium firmiter tessest eaci pertinaciter defendendum. Perinde igitur est, Γνe a tu, shin suum praebeat philosophis, sive eundem deneget i digitur philosophus serre debet animo dissensum eorum, is hebetiores sunt, quam ut philosophicam scientiam cipere ἡ sint, consequenter nec aegre seri, si systema influxus phivi amplectantur, ct systema harmoniae praestabilita damneat, sbi a malitia temperent, quippe cum nemo serre post ill sit eo studiuin nocendi, sed unusquisque ipso natura jure abit
sus vim aliorum sese defendere teneatur.
Qui infirmior est, quam ut inofissa pietate fila sharmonit praestabilitae assentiatur; is veretur, ne hac ιηγthesis sit impia S religioni inimica, propterea quod sibi lis per persuasit systema influxus physici in scriptura sacra
ri, nec salva ejus autoritate rejici posse. Quamobrem cea ibinficinitas ab hebetudine mentis proficiscatur', fieri haut xi quam poterit, ut Contrarium doceatur. Quamobressi mphilosophus aequo serat animo, ut hebetiores quam ut Pust sophica in veritatem capere possint, systema harmoniet
bilitae damnent & rideant, & systema influxus pusici pio o& extollant; milito magis condonabit infirmioribus, qua* inoffeci se pietate systemati harmoniae prestabilite cena cum praestet pium esse, quam mecum hypothesi filo. praebere assent una, ut systemate influxus physei senim μ' eiant, ct systema harmoniae praestabilitet, si velint, daaῆς
modo caveant ne zelus in malitiam degeneret, qua cina psadversa sit, serenda animo aequo non est.
600쪽
Sequimur hie Replerum, virum sagacissimi ingenii & aeu-
minis prorsus singularia, qui eum in introductione ad Commentarios de Motibus stellae Martis causam Copernici pro viri.
Ii egisset & systema ejus ab objectionibus vindicasset, quibus
ab antagonistis onerabatur, tandem ita concludit: Qui hebe. tior est, quam ut astronomi eam seientiam capere possit, vel infirmior, quam ut inoffensi pietate Coperusto credat; ei suadeo, ut missa schola astronomica, damnatis etiam si plaeet philosophorum quibuscunque plaeitis, suas res agat & ab hae peregrinatione mundana defistens domum ad agellum suum excolendum se recipiat, oculisque. quibus solis vider, in hoc adspectabile ecelum sublatis, toto pectore in gratiarum actio nem & laudes Dei conditoris essundatur certus, se non minorem Deo cultum praestare quam Astronomum, cui Deus hoe dedit, ut mentis oculo perspicatius videat, quaeque invenit super iis Deum suum & ipse celebrare possit S velit. Hoe Repleri monitum tanto confidentius inculco, quanto evidentior est identitas rationum, cur Anti Copernicani systema Copernieanum S Anti harmonistae systema harmoniae praestabilitae oppugnant. Sumunt enim vulgo Anti Copernicani quietem Telluris & motum solis eirea eundem vitio subreptionis tanquam experientiae eonsentaneum &ideo eam scriptura adversum pronunciant. cujus verbis notiones. quas habent, applicant: sumunt vero etiam Anti harmoni star influxum physeum animae ae eorporis in se invieem tanquam experiem a consenti. entem eodem vitio subreptionis & ideo verbis scripturae saerae sensum notionibus suis respondentem tribuunt. Eadem igitur de causaAnti-Copernicant Copernieanos ih Anti harmonistae Harmoni stas impietatis insimul int. Miraremur Vero, quod vitium subreptio is in systemate de motu L lis diurno agnosten. tes in idem tamen incidant in systemate influxus phy si ei, niti
nobis abunde eonstaret. fieri posse ut in Metaphyseis caecutiat qui lynceus est in Mathematteis. Enimvero dum aequos nos praebemus hebetioribus ae infirmi nemo sanus inde colliget quas propriae eause disti dimin & perieulum systematis har. monte praestabilitae taei te confiteamur. Qua enim . quaeso, eonsequentia id exsculpetur 7 Philosophi non est sibi placere