장음표시 사용
621쪽
spiritui qua tali competit, non esse potest nili facultas illis idi pro due as distincte recognoscendi, consequentet late talis est f. 279. .
Non negamus spiritui quoque eompetere posse menaei am sensitivam, cum contrarium in animabus nostru υράν mur, quas esse spiritus supra demonstravimus. Teathia vero est memoriam sensitivam non edmpetere substiatia la pliei, quae spiritus est, ob naturam & egentiam spiritheu sed ob naturam inferiorem, quam eum aliis entibus instat rialibus, veluti eum animabus brutorum, commilnem hibe. Unde in propositione diximus, memoriam intelleuelleta syritui qua tali competere. Upus --
f. 677. Quoniam memoria intellectualis consistit in ju8icio, v*ideam aliquam jam ante habuimus l. 2P. ; spiritus judim potest, quod ideam aliquam iam ante habuerit, consequiarideas, quas habuit, reproducere valet, adeoque preteriterinu minit f. 226. 6 MLempla. .
Poterat idem ex eo deduci, quod spiritus qua tilis smeiniri possit, impossibile vero sit ratiocinati, si qui tu ici σπpraeteritorum non meminerit, hoe est, ea reproiecere eadem j 1m ante cognoverit, judicare valeat.
l. 678. Sapientia est scientia actionibus liberis fines paten bconvenientes praescribendi ct media ad eos ducentia elinesque particulares ita sibi invicem subordinandi, ut
fiaut media remotiorum. In sapientia igitur tria spenandi sunt, nimirum t. is terminatio, a. mediorum electio, 3. finium partieelinea βordinatio. Finium ratio lassiciens in natura agentis testis debet, eum non intendere debeat nisi quod se deleti. xi talia sint necesse est, ut per ea finem, quem intellii: consequatur. Finium particularium suboletatis letit in
622쪽
spiritualitate animae inspecie. 6or
s propiores reserantur ad remotiores seu ti medium ad finem. Quod notio sapientiae sit communi usui loquendi conformis, Nemo negaverit, modo animum avocet ab inconflantia loquendi, quae ex philosophia Aristoteli co-Scholastica manavi ubi per sapientiam intelligitur rerum sublimium scientia, non tamen distincte satis explicatur, quid rerum sibi inium nomine veniar. Deum enim dicimus omnia in mundo Dei siesapienter, quatenus talia fecit, ut sint finibus, qu is rebus praescripsi consequendis apta. sta Oculus sapienter L ius dieitur, quatenus ejus structura talis deprehenditur, ut per eam limgo vis bilis clare ae distincte delineari possit. Qui equid sit, definitio praesens nominalis est, atque adeo susscit nos hoe voeabulo non aliud quidpiam in sequentibus indigi raturos. Neque vero verendum est fore, ut sapientia cum prudentia eonfund; tur per definitionem nostram. Suo enim loco, quando virtutes intellectuales exposituri sumus,disi erentiam sapien. . tiae a prudentia satis luculentam dabimus.
Quoniam ad sapientiam requiritur finium Convenientium Gradu sis. determinatio c=. 6780 , usta rarius quis in determinando Ine a piravia aronvenientia cum natura sua aberrat, eos lentior est. Anis deteri Tripitrem esse graduum sapientiae fontem ex desinitione μὴ bis, ' ipsius intelligitur. In gradibus adeo sapientiae aestimandis ad singulos sontes xeeurrendum , ne Per Praecipitentiam statua.
g. 68o. Ex eadem ratione intelligitur, sapientiorem esse quis' a
stinguere inter em magis ves minus i conveniente nimirum is magis convenire senti, si plura eidem insint l adsint, per quae intelligitur, cur nunc potius sibi finem prae, tuere debeat, quam alium.
Tenendum hie, etsi di eamus finem naturae agentis conVe nire debere, non tamen in omni easu reeurrendum esse ad ea. per essentiam adeoque constanter insunt, sed ei. iam
623쪽
6o8 Sem IV. cap. I De Spiritu in gerire
iam respieiendum esse ad stitam tam internum, quam ri'u'. num, modo eaVeatur, ne status persestioni entis egeatidi it pugnet. Sed haee lassieienter hoe loco explieari noMuri di sunt: lueem affundent prinei pia moralia quoεὸ animano stram, principia vero Theologiae naturalis quoie Pean. Finis qui'
Gradus anuuiorum electione pendenter.
f. 68 I. Finis optimus dicitur, qui agenti ex asse convenit,bditi qui ceteris praeserendus agnoscitur, ubi ad omnes determipationes, quae agenti insunt, Vel extrinsecus superaccedunt, se te
Haud saeile est in dato easu iudieare, quinam finis fit o mus. Unde qui sapienti mi hominum hibentur, ultro ro fitentur sibi hunc finem videri optimum, quatenus sal:te meliorem non agnoscunt. Utilis tamen est praseas i iii tio, ut fines rite scrutari discamus, ne per praecipit dia
fine meliori aberremus, quam evitare poteramu . 682. .
Quia sapientiae est eligere media, quet ad finem ξemi ut eodem potiamur f. 678. quo rarius quis in dignis odiis a vero aberrat, eo sapientior est.
Hactenus expendimus gradus a finis eonstitutione spotes: sequuntur nunc alii. qui a metiorum elestione pasti Atque hie secundus graduum sona est. Melit vi,ne sunt, quae non sunt, quemadmodum hominibui sty evenire solet. Quodsi ergo iis utamur, finem, queo is deramus, non consequimur id quodleesellum si iladi guit. Minor autem ei sapientia est, qui desester uim crebrioreβ, quam qui rariores. Gradus alii.
Ex eadem ratione intelligitur, sapientioren es Mqui media eligit ad suem consequendam magis apta, is nus apta: id quod evidentius hoc modo pateti pies intendimus, plerumque multa involviti Atque ideo
624쪽
o spiritualitate animae inspecie. 6 9
eitur consequi Mem, qui plura ex iis Consequitur, qu zm qu pauciora. Jam cum finis consequendi gratia agamus f. 93a Onto ), omnia ea intendimus , quae in eodem in Volvuntur, ct media non sunt talia, nisi quMenus per ea delum conssequuntur, quibus finis constituitur 3. 937. OnIA.' . Quoniam itaque sapientes non probamus, quatenus scimus, qui Γfieri debeat, ut finis ad actum perducatur , consequenter ut ea actuin consequantur, quibus finis constituitur f. 678.); si quis eligit media ad finem ex parte consequendum tantummodo apta, is desectum illius scientiae , consequenter sapientiae, prodit. Quamobrem cum desectus tanto fit major, quo minus finem consequitur; tanto minor autem, qcto magis eundem consequitur; sapientior omnino est, qui media eligit ad finem con- sequendum magis, quam minuS apta.
E. gr. Studiosi in academiam proficiscentis finis est praeparatio ad suturum vitae genus, quod sibi eligit, veluti ut ee. clesae ministrum fidelem agat. Cum multa ad hune finem requirantur. fieri quidem potest ut aliquibus piniatur, non autem omnibus. Quatenus igitur hoc pendet a mediorum ele.ctione, eatenus se magis minusve sapientem Probat.
μ actum perducantur ca omnia, quibus constituitur.
f. 68 . Ex ase dicitur agens consequi filem, si vi mediorum ad memexasse
Ita studiosus in academiam prosectus ex asse consequitur finem suum, si ad ministerium V. gr. eeclesiasticum ita 1ese praeparar, ut nullus concipi possit actus, cui peragendo. prout decet, non sit aptus. Magna plerumque scientia opus est, ut finem adaequare praecognoseas, & major adhue superaecedere debet, ut medium ex asse eidem conveniar. Utile tamen est nosse, quaenam in electione mediorum sint tenenda. ne in iis deficere sapientiam nostram experiamur, quae utique erant in potest te, modo animum ad ea advertissemus: id quod de omni sapientiae theoria notandum.
625쪽
6io Sect. IV Cap. I. De Spiritu in genere
,. 683. per Media per ambages adfram ducunt, si finis edas hae imibag π gratia fiunt , quae omitti poterant, vel si paucioribus iacta L z .a Δ- Dpm ui qui dβtur: via brevissima ad Dem ductat. ξ fati AE ,it.. conloquvndi gratia non fit, quod omitti poterat, seu si abesea fiunt, quibus positis demum ponitur finis.
Ne in applieatione aberremus, probe perpenden i balin dito casu, quaenam sint ea, quibus finis connituitur, illia telligatur , quid fieri debeat, squidem ex asse eualem tuli sequi velis. Etenim si finis penitus non intelligaturi aci iluvidebuntur, quae non sunt, di opinione viae brevisit, ι latuasse come quendo aberrabis.
Alius septem Sapientior es, qui via breuiori adfnem tradit, e rimtiae gradus. per ambages incedit. Qui enim per ambages ad finem tet iis ejus consequendi gratia facit, quae omitti poterant, adeo ut consequi poterat finem, fi ea non fecisset, vel paucioribus sectis fine quaesito potiri poterat f. 683. . Cum igitur Dariuesse possit ratio, cur superflua iaciat, quam quod ea ad fata
consequendum necessaria existimet, nec alia esse queat tali cur opcrosius finem Consequi studeat, quem multo milline Opera obtinere poterat, quam quod inedia simpliciola cinignoret; incessus per ambages in utroque casu ignorantiaci stin priori errorem in mediorum eicissione arguit: quod cita sapientiae eontrarietur 3 679. I sapientior utique eit, qui Ilibreviori ad finem tendit, quam qui per ambages incedit.
Sapientia humana plerumque hoe deseau liborari: σ1mbages incedamus, ct si via breviori utamur cis uir quam rapientiae tribuendum: id quod attentur isti regnumnarum scrutator facile observabit.
626쪽
et spiritualitate animae in specie. 6u
g. 687. Si auis juxta finem primarium alium adhue sectindarium Gutio in ut consequi sudet, ac id o facit, quod is primarii solius consequendi gratia non facit; is per ambreges non incedit. Et- Mib.,ia.
enim qui una cum fine primario alium adhuc secundarium simul consequi studet, is ea utique sacere tenetur, quae fieri Opo tet ut fine utroque potiatur. Quamobrem etsi faciat, quae ad finem primarium consequendum necessaria non sunt, cum tamen fieri debeant, ubi finem secundarium Gul consequi vo
lueris ex Emothes; per ambages quod incedat dici haud qua quam puteil I. 685.).
Propositio haee maximi momenti est. Etenim in Theo. logia naturali nixi principio de via brevissima sapientiae indice ostendemus, Deum in rerum natura ad finem via bre.. vissima tendere, S in Teleologia ex via, qua natura ad finem tendit, sapientiam Dei a posteriori probaturi & eonfirmaturi sumus. Iam eum in natura rerum infiniti sint fines, qui mi. ris modis invicem implicantur; haud raro accidit . ut non aditentis finibus seeundariis respectu solius primarii pro ambagi.bus habeantur, quae non sunt. Necesse igitur est, ut ambages apparentes a veris discernere distamus : quo propositio praesens condueit. Ea igitur ut rectius intelligatur, eommuni quodam exemplo eandem illustrare luber. Ponamus Mevium mereatorem ad nundinas Francosurienses instante festo paschatis excursurum a via ordinaria, quae ob brevitatem electa, deflectere & longiorem eidem praeferre, sed eo fine, ut amicum quendam suum in oppido non procul a via ordinariasito eommorantem invisat, eum non invisurus, nisi iter ad nundinas Reeret; is per ambages iter facere dicendus non est: etenim quamvis via breViori Francolarium pervenire paterat, non tamen idem adhuc fieri poterat, ubi aruieum suum simul invisere debebat . ut adeo juxta finem primarium, qui est aeeessus ad nundinas, simul potiretur secundario, qui
est visitatio amici. Antequam igitur iudieium fieri possit. H h h h et utrum
627쪽
.d finem pri 3m M sely ' d. quos una secundarios simul eonsequendam , q
natio per modum medio im*4β icum pars stipientiae in
tium graduum sapientiae Iontem, lin moralibus Pollicetur.
628쪽
spiritualdute animae in specie. 6i3
dium fias ultimi. Etenim sapientia triplicem scientiam involvit, nempe finium determinationem, mediorum clectionem &finium 1 ub ordinationem f. 678. . Quamobrem cum quoad finium determinationem sapientiorem te probet, qui finem sibi magis convenientem a ceteris distinguit f. 68o. S quo minus in determinando fine ab illa convenientia aberrat f. 679 , quoa 1 mediorum vero clectionem, quo rarius in iis eligendis asne Bberrat f. 682. , quo magis apta ad sinem conlequendum eligit l. 683δ ct quo rarius per ambages ad sinem tendit f. 683. ; quoad finium denique subordinationem, quo plures particulares ita sibi invicem subordinare studet, ut propioressivi media remotiorum f. 683. : major si me sapientia concipi in agente nequit, quam tibi is non alium sibi praesigit finem, quam quem sibi ex asse convenire novit, adeoque optimum f. 68i θ, hincque in constituendo fine ab ista convenientia nunquam ne tantillum quidem aberrat; qui non cligit media nisi certo O via quidem brevissima ad finem ducentia S quibus finem ex asse consequitur; qui denique fines omnes particulares sibi invicem ita subordinat, ut remotiorum media sint propiores , omnes denique simul medium ex asse consequendi finem ultimum. Scientia igitur, qua agens ad istiusmodi finium determinationem atque subordinationem mediorumque electionem aptus emcitur, absolute summa est. Puod erat unum. Et quoniam fines omnes cum qualitatibus agentis conis veniunt, media vero exacte finibus respondent, ct fines omnes simul sumti tandem ad ultimum tendunt , tantus hic est in tan. ta finium S mediorum varietate cum qualitatibus agentisti inter se consensus,ut majorem concipi repugnet 3. 5O3. Ontia , Quamobrem cum magnitudo persectionis ex convenientia finis eum agente mediorumque cum fine ac finium subordinatione
Raimetur cf. 5i9. λωιυ , quam absolute summam evicinius
629쪽
61 Sect. IV. tap. I. De Spiritu in genere
sapientiam, eandem quoque esse omnium persectissima, quconcipi potest, abunde patet. Puta erat alterum.
Notio sapientiae summae maximam in I heelotii ditanti habet utilitatem, ubi evincendum est Deo eom tete si ita tiam absolute iam mam, seu esse ens omnium sipient Caenn Cumque hoe universum pendeat a sapientia Dei, erito id servit plurimum eognoscendat intimius dependentia heles eniversi a Deo & ideo in Teleologia notionis eiretatis ora re tangitur, ut sapientiam Dei ex operibus nitere scaeae mur. Et quoniam non minus regnum gratie, 'eam dina. a sapientia Dei pendet ; e dem notio nos minutetit ada sis do ad serutandam sapientiam Dei, sed alia quoque qaa mattributa, ubi inquirimus qualem se Deus per aetontalia gratiae probaverit. Usus alios silentio praetereo: LEt exsia1 ad excitandam attentionem eorum , qui excitatione e a habent, ne in utilibus percipiendis perfunuoria operi Ilit' tur. r
-ii a Iulii a finem intendat sibi parum convenientem ti eum pretierat ei. minus altero sibi convenit , quod frequenter admotum lati gendis mediis a fine aberret S media ad finem eda estabaminus apta praeserat melioribus, 2 quam raro faeci ci consequatur. quam i, per ambages ad eundem testerti denique de subordinatione finium particularium per monoediorum ad remotiores tandemque ad ultimum ste torrimus quidem : ultro unuSquisque concedere tenetur, eo Japientia Iutuma non esse instructam, sted Ionai mas i
ualis ab eadem distare n. 689., ψ ψ
Patebit hoe multo evidentius, ubi in Theolo i d a pcuerimus, quaenam sint rationes, eur Deo lapientis seonveniat. Etenim tum palim erit, sidientiun sen 3 hominem ne quidem eadere posse. Immo tum ostendetur, impossibile esse ut spiritis qui it
630쪽
θ' spiritualitate animae inspecie. 6Is
tu , quantaeeunque tandem persectionis fingatur. summa Ω-tientia gaudeat.
f. 691. Supientia humana quoad singulas effus partes admodum li- Iumitriis
nutaea est. Sapientia tria involvit, scilicet finis determinatio septemtanem, mediorum elactionem ct finium particularium tubordi- huma .
nationem f. 6780. Ostendendum itaque est Ilipientiam humanam tam quoas finium determinationem S subordinationem, quam quoad mediorum electionem limitatam esse. Experientia comprobatum , nos saepius finem intendere, qui nobis parum convenit, nec inter fines distinguere, qui magis vel minus conveniunt. Quamobrem Cum quis eo I apici tior sit, quo rarius in determinanda finis cum natura sua comvenientia a vero aberrat f. 679.ὼ ac praeterea sapientior existia . mandus sit, qui scit inter fines libi magis vel minus convenientes distinguere, quam qui idem nesicit f. 68o. ; animam hominis quoad finis determinationem admodum limitatam cile pa
Similiter Iirpius eligimus media, quae a fine nos abducunt, ad quem ducere debebant, ct fere nrinquam finem ex asse nsequimur, quem intenderamus, media ad cunnem conle- quendum minus apta melioribus praeserentes, immo sepissui me per ambages ad finem contendimus. Quamobrem cum
quis eo siapientior sit, quo rarius in eligendis mediis a fine aberrat 3. 68a. , ct sapientiorem se probet, si media eligit ad finem consequendum magis, quam minus apta g. 683 . nec D per ambages ad finem contendat . 686 ; animam hominisi quoad mediorum elinionum admodum limitatam esse constat f. 68. OnIOD. Denique pro certo ct explorato habemus nos de finium t Iegitima subordinatione ne cogitare quidem, nedum inti Itum in eadem proficere. Quamobrem cum eo major sit sapientia, quo plures fines particulares legitime laordinare novimus β.