Psychologia rationalis : methodo scientifica pertractata, qua ea, quae de anima humana indubia experientiae fide innotescunt, per essentiam et naturam animae explicantur ...

발행: 1740년

분량: 718페이지

출처: archive.org

분류: 철학

81쪽

praesentat c, r93. Onrol. 9 ; ideae utique sensuales ob sts, quod repraesentant, similes esse debent.

Absonum videtur admittere, quod ideae sensuris sint αὐones objectorum sensibilium, & hoe non obstine in dubi um vocare similisudinem cum prototypo. Imago enm in jeuo. quod repraesentire debet dissilia non est rei illius, laalterius cuiusdam imago. Maximi autem momenti est hastideariam seniualium eum objectis, quae exhibent, simi vituli nem intimius perspicere: id quod ex seduentibus ab et notelcet. '.

l. 92. Urii Dis. Idea sensuales ηan repraesentant nisi Iguras, insim si abMM quid nes, frus o motus. Ideae enim lensuales iunt similes obje o, quod repraesentant pi. , ct quoniam vi sentationis tu ma existant l. 93. PDciat empir. , ista in organum semsoriuin agunt 3. 67. duchil empir. P, adeoque corpora sint l. 56. 6 ut empiri . Corporibus igitur limites sunt, esea sequenter, quae ideis sensualibus insunt eadem lunt cum iis,qu*inliint corporibus sq. I95. Outu.9. Enimvero corpora est,aeompoli: a lunt l. iis. Cosmes adeoque in iis non damur nisi partes l. 33i. Ontia. , quae cum limitatae suit l. ΑΔ, ontol. , figura praedita sunt l. 621. Onto θ quatenus et nvo compositae determinatam magnitudinem habeat s f. 6M Ontol. , quatenus vero junguntur aliis l. 4o. Gismi. teontinuum efficiunt, cum alias nulla oriretur in composto differentia ab aliis f. 334. Onto θ , determinatum da i invicem situm habent l. 62o. Ontot, Quamobrem id gic Hales, quatenus corpora citra quandam mutationem N pr x lentant, non repraetentant nisi figuras , magnitudini θ

82쪽

De Deritatesentiendi oesensu. 67

s les, quatenus corpora exhiberi ut traitationem patientia, anni motus repraesentant. Atque ita patet, in id eis sensita-t.bus non contineri fusi sguras, magnitudines, situs 2 motus. Quota corpuscula, ex quibus materia alicuius corporis constat, tuerint mixta ex diversis materiis aliis , O mrius re-iblvuntur in particulas, qua determinatas ha ut figura, at ii .umagnitudines situmque ad se invicem deternutiatinar. Quam- ω clii in eorum quoque perceptiqnc non contiuentur nui figurae, magnitudines ac situs: quod ut ante patet. Qui mechanieam pitilosophiam professῖ sunt dudum

agnovere non aliud quid in corporibus inesse pix cr figuratinii itudmea te situs. Nee Cartesias, qui ei sentiam cor P γ . rum in extensione eonsistere statuir, diveri m ab hae forit Lia re inam. Immo Ammistae quoque idem admittunt. Qiramobrem si supponitur, pereeptionabus nnstris non alias messe debere determinationes , quam quae rebus insent, suod in propositione praecedente evicimus; hine ultro eousequit: e non alia pereipi quam figuras, m gnitudines, silcs ac motu.. Non est quod odietas, experientiam eontrarium aperte inquirquae enim hine pet. pollunt ad labefillandam propositionis praesentis veritatem, ea insumum abibunt, quamprimum Per reptionem eonfusam intimius perspicere licuerit.

Si figuras , magnitudines I motus se iis, clus I rcipi' se iis, at distingae s s sensationes distinctae sint. Sonsationes c- ρο--- Rim sunt perceptiones ἔ.63. PB l. ' ιν 6 . Oinnis autem μNeptio cistincta est, quatenus in re percepta plura sigillatim

0brem eum in ideis sensualibus non insut nisi figurae,uiagnitu-εν, situs ac motus 92. ; distillistae crurat lenιationes, ubi figuras, magnitudines ac motus, adeoque S situs in iis, quae per ripuis, distinguimus.

Idem etiam paret a posteriori Quo tu enim ea, quae

83쪽

distincte percipimus. consideremus; patebit nos non deprehendere nisi figuras, magnitudines ac laus, nec non motuS, qua a perceptione consula absunt ac distincta explicatione tradi possunt. Ceterae enim qualitates sensibiles nonnisi consule percipiuntur suoque loco in Physica ostendetur, quod per figuras , magnitudines , situs ac motus ipsamet diluine expli

centur. Inde sine est, quod figurarum. magnitudinum ct motuum doctrinadadum per distinctas notiones tradita fuerit, tum in reteris Physet antiqui ad evidentiam nullam pervenerim, P lis in Mathesi observatur.

l. 94. sensitis ren, Si Muras, magmrinlures, Dus ae motus rei percepta i si aqualis existeηres non distinguere mμmus ι fensario confusia est. Quinniam enim ideat lenivales non repraetentant nisi figuras, magni'tudines, situs ti motus rei perceptae inexistentes l. 92. , per ceptioni quoque consulis inesse nequeunt perceptiuncula ali z, quam figurarum, magnitudinum, situum ac motuum rei percepta inexistentium. Quodsi ergo figuras , magnitudines, situs ac motus rei perceptae inexistentes non distinguere possinmus, in re clare percepta plura sigillatim enunciabilia non distinguimus. Est igitur tensatio confissa f. 39. 6 b. empir

Probe notandum est in propositione praesente ae praere dente suppoin sentitionem distinctam nihil eontinere eo as& vieissm eoniasam nihil eontinere distincti. Etsi enim pri eeptiones nostrae ex eonfusa S distinctis eomponantur, κsemper iisdem plurimum inst eonfiis; eas tamen docea. gratia, quemadmodum & alias in dileiplinis moris est, a se viem separari utile, immo neeesse est. Istiusmodi elim seperatio ipso mentis actu fieri sidet, quatenuq animum ad rem p Leptam advertentes sigillatim enunciabilia a se invicem sepuramus notiones distinctas sermaturi , 678. Logd: id q*st inserius distinctius adhue exposituri sumus. ubi intellem .piratio ra ad rationes suis revocabimus. Ne timen dubi

84쪽

suboriantur methodo parum adsuetis; propositionem sequentem a ieere luber, ut ea removendi non desit oceasio.

Sininas cs magnitia nes alias, Ruses morus alios in Sensitis

N perrepta Aslinguere possemus; ad as vero alta re distim Ompererat re non valemus: msatis ex confusu EF d rectis compon sum g quatenus enim figuras, magnitudines, stus S motus distin-yumus, distincta es sensatio f. m. ; quatenus distinguere non mus, consula f. M. . Quamobrem si figuras S magnitin .lias, situs de motus alios distinguere, alias autem alios quς distinguere non valemus, sensatio ex consciis S distinctis

componitur. Sensationes nostrae omnes eo osrae sum, quemadmodum a posteriori patet, nee minus a priori ea mox uberius dicen. dis intelligetur. Quamobrem exempla , quibus propositi nis presentis veritas eonfirmatur S intelleitiis ejusdem ill stratur, adeo obvia sunt, ut unusquisque in se experimentum ejus rei exemplo rapere possit. Ponamus e. gr. nos Visuperet pere mensam. Partium singularum figuras S magnitudines, nee non earum ad se invicem stum probe distinguimus S eatenus perceptio nostra distincta est Habent Uero partes diversae eolorem diversum. quem non minus. Percipimus. Etsi lutem eritorem unum ab altero ob claritatem, qua percipitur, optime dis inguamus, atque adeo duorum colorum Mimilianere pereeptiones totalem essetant dis inhiam; singula tamen in se eonfusae sunt, eum figuras fit magnitudinea situ ue parrieularum , ae motus luminis incidentis atque in iisdem modi fieati sensu pereipere non lictat. utut ratione assequi detur. quemadmodum in Phystea docebimus. Nullum igitur ex eo dubium moveri potest, quod sensationes rerum distimius, quas habemus S in ipsis disciplinis admittere tenemur, insint consuli pereeptat quM ut penitus tollatur, probe e pendendus est modiis, quo confuse Pareepta instrviunt perceptioni totali distinctae essetendae.

85쪽

sinctam.

ε, μι Si perceptioi: s eo ius partiales plures ingredi tur postam ; Ierceptionem rotalem distinctam effici I. Quinniam consula percepta clare percipiuntur f. 37. 39. hybi

empiro, ubi perceptiones conici e partiales plures ingrediuntur Compostam, confuse percepta a se invicem distinguere Plemus 3. 3 i. 'γι οἱ empiro. Et quoniam etiam confusai perceptiones, vel res per eas reprelentatas vocabulis indigila

mus 6 271. PIIchot empir. ; consula quoque percepta a se invicem discernibilia sigillatim enunciare valemus. Quamobrem cum perceptio aliqua dis itasta hoc ipso evadat, quod in repercepta plura sigillatim enunciabilia distinguamus l. 38:'γαρι empiri , perceptiones consula partiales plures compinsitam ingredientes totalem esilaiunt distinctim.

Exempla obvia idem confirmant, & susseu illud ipsum, quod ad pro Dolitionein praecedentem eonfirmandam xe illu strandam adduximus. Colores enim diversi a se i ieem di stinguuntur di peeuliaribus nominibus alteri indigitanturi τ' ut unusquisque nonnili consuli pereipiatur , ita ut in unota lore nequidem plura confuse pereepta actu mentis aliis vcem sep rare liceat. quantamcunque attentionem adhibueri di quantoceaque s udio reflectere luper eolore pereeplo M lueris. Sunt autem praeter pereeptiones confusas eulorum dhuc aliae complures, quemadmodum unicuique exploratam est. di de ths idem vilere, quod de eotoribus diximus, pil est eum nihil hie de coloribus assirmetur, nisi quatenu ' fuse percipitur: quod adeo de re omni eon se precept sfirmari debet sq. 374. I Febοι. empir. I. Eodem modo pG pptiones consulae ingrediuntur distinfum per modum pini um, quo notiones consulae dilhintiam. Et quomodo hae 'a' terius continuo resolvendae, ut tandem adaequita prode t so tio V. 68a. LV.) ὲ ita pereeptiones quoque eonisue, qοὸζ in qu in Partiale totalem ingrediuntur. in se eontinuo rςs l. biles sunt in alias, donee tandem in figuris, magnitudini v s ni

86쪽

stv ct motibus subsistatur F sa. J. M isti resolutio in nostra potestite non sit, quemadmodum ex formali vis peree privae limitatione deinceps clarius intelligetur.

, 97., 7 Heres finstimes confuse direme confunduntur in ortur direm aliis idea stensiualis , quae inde resultat, diversa apparet ab δεν -' iis, quae cimum tum Etenim si plures sensationes confiisa p m unam mmunduntur, simul representantur ea, quae singulis . disiunt β. pr. . Quoniam vero singulis eadem non insium fieri peto. sit f. i83. Onsia. ; in idea sensiali, quae ex confusione alia tum diveriarum in unam oritur, diversa utique insunt, qua in inicuique illarum sigillatim spectatae. Jam cum ideae sensuales Musa ideo a se invicem differant, quia perceptiunculae in in constat differunt; necesse utique est, ut idea sensualis asula alia sit, adeoque etiam diversa appareat ab iis, quae

tonsunduntur.

patet idem a posteriori. Etenim si colores sccos commos commisceas; nudo oculo qui apparet color, diversus abinoque colare, quem habent particula pulverum comnii At tum. Quodsi vero per microscopium contuearis pulverem,quira commixtione duorum pulverum diversi coloris prodit; in dipe ham prodeunt pulυisculi diversi coloris, ii sci licet, in quin eontritae fuerunt niata diversi coloris. Percipiuntur ad visu pulvisculi diversi coloris, dum color ille compostus ab psonitu colore prorsiis diversiis comparet. Sta quoniam pul' itali isti nudo vitii non amplius a se invicem dis inguuntur, Uduo vel plures instar unius apparent, Coloris divers per- ptiunculae in unam conscinduntur. Prodit ac eo idea lens ita-M consula ex plurium sentationuni consulione in unam,quae ab uae eonfunduntur, diversa prorsus apparci. Obtinet idem R eus sensationibus. Ecquis cium cli qui nesciat, o com mixtio-i i

87쪽

mixtione duorum odorum prodire odorem compositum dive sum prorius ab iis, qui invicem commixti tuere λ Quis ignorat, ex commixtione duorum saporum prodire Iaporeia compinsitum itidem diversum prorius ab iis, qui invicem commixti fuere 3 A posteriori igitur propositionis praesentis veritas satis clare elucet, quatenus plurima experientia luggerit exempla, a quibus eandem abstrahere licet.

Maximi momenti est in Moralibus. ut eonstet quomodo Perceptiones confusae nascantur ex aliis: id quod suo lococus si abit, ubi praxin moralem ad distinstas notiones re oc tunsumus. Quodsi ulterius quaesiveris, undenam sit ut Iloro Perceptiones diversae in unam eonfundantur; responsion accipe ex sequentibus. Ad veritatem propositonia praelesy 31Tum refert, utrum noveris nee ne, undenam sit ista rem io; lassicit a posteriori eonflare , quod locum in Mimhabeat.

ut enim sensationes similes objecto, quod reptat lentatur 9i Iadcoque corpori in organum leniorium agenti l. 36 Psyches. empir. , consequenter determinationes intrinlecz Rideis sensualibus calem lunt cum determinationibus intrinsecuin corporibus, quae repraesentant f. I93. Ontol. . Enimvero corpora sunt substantiarum simplicium aggregata f. o Crisimi , nee prater eas quicquam substantiale in iisdem datur l. I77. Cosmos. S in istis, tanquam elementis l. i8. ostiaὲ rationes ultimae eorum continentur, quae in rebus materiali hi deprehenduntur cf. i9I. Cosmol. . Aliae igitur determistatio nes corporibus inesse nequeunt, nisi qua elementis insunt, s u. dem confuse percepta ad tuos fontes ita redueantur, ut sibi confusi amplius supersit. Jam status elementorum conlidust mutatur cl. 197. Cosmο di omnis in corporibus et veno ab ἰ ζ. t

88쪽

De Facultate sentiendiolae sensu. 73

ab elementorum divessitate dependet j. I94. Connot .. Quo inobrem ideae nostrae sensiuales non repratistant nisi continuas determinationum intrinsecarum mutationes , quibus status et mentorum internus constituitur s . s. 7 Quia . Quilibet autem in seipso experitur se illas delemusationes ci emimmutationes sigillatim non agnoscere, nec di se invicem dissim Dere' ' Eas igitur in unum confundita st

igni momenti est haec proposfio ad naturam animae &torius universi intimius perspiciendam. Neque hactenus ex. pensa sunt, quae ab eadem pendent A mox uberius expo.

l inguit. Henim si per microsicopium psrticulam lames di M. iasteri contemplemur, quod objecta mirifile amplificare potest, μψε bab eissimo quantamcunque in iis amplificandis' ium labet non ta mea videmus nisi auri quandam lamellam , quae extensionem i leontinuam uni rinem exhibet. Nemo ignorat, aurum esse', ', spus mixtum, adeoque in particula ista admiuenda esse coriapuscula ex alfis particuliis minoribus diversis invicem unitis ς0mposita, consequenter derivativa o. 229. Cosmol. . Cor- ulcula igitur detivativa anima ne quidem sensu armato distinguis i 'us i' usae de auro eomperta sunt, eadem de massa quaeunque talia experiri datur. Ruiequid enim sensu percipuar, mistum H, Hyni j ritur a singulari quodam casu ad u'iversale con. .elustitur.

Iusto mistis igitur mima sensi hcet urcunque αγ-- ανυμ tincrepustula primitiua distinguit. Auima enim sensu utcun- primitisaque armato non distinguit corpustula derivativa g. 99.9 ndi sensui quidem ea, ex quibus sensui obvia immediate Constant, quemad- ο via.

89쪽

modum ex probatione propositionis praecedentis intelligitur. Enimvero corpuscula derivativa ex aliis minoribus componum tur & derivativa prima ex primitivis aggregantur l. 22 Cosmul. , consequenter primitiva partes sunt cujusvis derivativi f. 3 i. ontol. , ac ideo quocunque derivativo minora sunt 3 337. Ontol P. Quare cum anima ob exilitatem non distinguat corpulcula durivativa, quod per se patet; aderi s grius distinguere possis iisdem minora, sensu quantumlibet armato primitiva corpuscula distinguere nequit Patet idem a posteriori. Nullum est dubium particulas, quae ingrediuntur corpusculum auri, esse corpuscula derivativa ; utpote & ipsa mixta. Dum vero corpulcula auri im mediata sensu non distinguimus 3 unusquisque nostrum rice rei querentem, an non particulas corpuscula ista ingredientes distinguere liceat. Ridemus autem non alia de causa,quam qu04 norimus particulas istas tanquam partes corpusculorum minore esse corpusculis: quam etiam risus rationem allegamus. TFcite autem supponimus, nos minora iis, quae ob exilitatem non videmus, multo minus videre posse. Nili enim hoc supponatur, non apparet quaestionis ablurditas ex eo, quod panς corpusculorum sint hisce minores.

Evidentium distincta evolutio plurimum iuvat a lata nimae, ut 8d sui cognitionem evadat aptior. Nemo isela miretur, nobis eam curae cordique esse. Nee quemqu)m pigeat animum ad eandem advertere. Neglectus sine hvs evolutionis haud postrema eausa suit, eur liudium psi stri' gicum liactelius frige it in Musaeis ph losophorum. f. IOI.

Elementa rerum materialium anima sensu aemulae si malo distiguere nequit. Quoniam corpuscula primitiva elementis Ortum tuum deducunt *.229. cimu9; ant v Nad elementa Perveniri possit, necesse est in ideis leastalibu α sterti

90쪽

sterni a se invicem corpiistula primitiva. Sed haec discernere sensu utcunque armato non licet cf. IOO J. Ergo nec elementa rerum materialium sensu quocunque armato distinguere

licet. Corpuscula in genere spectata corporibus similia sunt nee dis. serunt ab iis nisi magnitudine. Non tamen sensu percipiuntur. Elementa corporum cum corporibus nihil prorsus commune habent g. I83. O οἱ . Quid ergo mirum, quod sub sensum non eadant 8 Ubi sensuum auxilio destituimur, ad rationis tribunal provocandum. Atque ideo elementorum existentiam ex principiis rationis deduximus 9 I76. I82 CosmoLy. Non in . utiliter haee inculcantur. Vulgo enim natura rerum qualis si non agnoscitur , quod elementa ad modum objectorum sensibilium eoncipiantur, cum tamen sensuum objecta esse repugnet. Aliter sese res habet cum corpusculis, quae sensus aetem effugiunt. Quodsi enim fingas ea majora fieri ea tamen lege, ut sibi non fiant dissimilia, vel eorundem speciem in oeulo amplificari, ut m jora appareant; qualia snt vi imaginationis I. 92. Ps bot empir. , adeoque quasi sensu percipiq j. 9i. 92. Psyilol. empir. 2. Id vero non succedit in elementis rerum materialium: quorum quippe Phantasma ideae sensua. li simile nullum postibile. f. I 2.

Quoniam elementa rerum materialium sensui impervia: iat l. ioi. , in iis tamen rationes ultimae eorum, quae in rc- materialibus deprehenduntur, continentur cf. I9l. Cosmia. eoalequenter res materiales non cognoscuntur distinctae, nisi ripisti s

perspellis iis, qua elementis insunt 3. 56. Unto ); nihil quod natura ror ita materialibus inest , prorsus distincte sensu percipitur, nec rum redem ora rerum sensui pervestis ilis. impervesti

Hine in ipsa Mathesi aequiescimus in eo, quod eon se percipitur, Etenim in Geometria acquiescimus in notione extensionis, qualis a sensu in imaginationem derivatur, & in Methani ea gradum in vi sistimus motrice. Emmvero&eX-

SEARCH

MENU NAVIGATION