장음표시 사용
61쪽
Omnibus aut nullis Mens est. Si Mentis honores.sso Concedas Aquilis, & habebunt ostrea Mentem.
A T quidquid plantae insignes ac nobile saxum
ostentant, fieri per tenuia corpora, certis Exagitata modis & propellentia, constat. , Nil opus est animo, vi tantum atque impete motus. 333 Hoc ais, & fateor. Sed gentis pulchra serinae Cur non facta licet paribus concredere causis Influit assidue gemino de cardine Mundi Vivida Materies ac subtilissima, caulas Magnetis penetrans, ac circum egitia perennis B Vortice : consimiles in ferro nacta meatus, Ipsum etiam penetrat, lapidique allidit amico, Magnetemque novum simili vertigine format: Quam si vel minimo perfrictu ferrea cuspis Imbiberit, semper, dum libera, vertitur illue 363 Unde venit flumen; variat variantibus alveis.
Vis eadem ost plantis quae fulcri oriuntur egentes rQuos etenim his opifex digitos Natura paravit, Villisque armavit prudens atque unguibus uncis, Producit succus veniens: cum deficit, illi 37O Paulum exarescunt ac spirae tortilis instar Curvantur : si quid tangant, id nexibus arctis Involvunt ; si nil occurrerit, haud minus ipsi Aut inter se se, aut soli stultraque ligantur. Quae vero fulcrum inclinato vertice quaerunt, 73 Has ea Materies agitat quae corpora circum omnia perpetuis gyrando motibus ambit. Sunt ita dispositae motum hunc ut ubique sequantur Invitae, nullo propriae conamine mentis, At vi qua magnes serrum trahit ac sibi donat. 8o Sr quis ani serrum stimulo arbitretur amoris, Aut furandi animo, magneti quam invidet, artem, Prodigus ille animi nimium, stolidusque vocetur. Quid si ego, dum saxis properans obmurmurat unda,
Et quatit insiliu ripas, & spumea circum
62쪽
Infremit, iratam ripae saxisque putarem, 38 SQuod sibi iucundos aditus objecta morentur λAut, quem recta negat cursum via, quaerere longo i Circuitu, & reparare moras ardore fluendi λDenique, eum prunis candentibus aestuat, ignes
Detrectare odiis, & In aera malle resolvi ue o Ac fustere in fumum, quam subdi hostilibus armis Quid etiam flammas, quoniam sunt pabula flammis
Utilia, idcirco quis crederet esse voraceS, Ouod pruritus edax rabiesque famelica vexet λVel mare, cum terras veniens tegit, inde recursat 39s
Temporibus certis, & littora Decibus implet, Saepe etiam tumidos tollens ad sidera fluctus,
Dissipat errantes, aut frangit rupe carinas Conari excidium terris, temeraria coepta
Nautarum ulcisci, studioque nitoris, inanes με Quisquilias puro e gremio depellere dicam λAn risum teneas auditum admissus λ At ista, Exclamas iterum, per motus omnia fiunt Corporeos, quorum facile innotescit origo. Res est, confiteor, nulli non cognita. Verum 6os
Quidni corporeis ita motibus omnia fiant In brutis, quae consilio directa videntur λQUANDO UIDEM licet, a minimis exordia sumam. ostrea vix pelagi fundo gradiuntur, adhaerent Rupibus 8c saxis, vescuntur gramine, scelus 6 Io Progenerant, reserare solent & claudere concham. Machina si tales aptata putetur in usus;
Et ponam in capite & stomacho & genitalibus agmen Spirituum, simul & quaedam instrumenta movendi Corporis ; haec tribuam solis discrimina motus Particulis, versus propriam impellentibus escam, Absque fame, seu notitia, aut cuppedine victus: Ut radix in pingue solum, peiore relicto Commeat, & fundit sylvam hinc atque inde comantem .. Nec non convenient sibi mas & scemina; sicut 6 io
Conveniunt geminae per vincula mutua vites: Dispar finis erit, verum par causa modusque.
63쪽
Nonne etiam constat palmis haud crescere baccas, Ni prope sit coniux λ Nonne omnis nunc quoque gentis 6as Novimus arboreae gemino connubia sexu λFlumina materiae levis, insinuantis, aduncae, Per varios missa hinc, atque inde recepta meatus,
Motabunt concam, ferrum ut magnete movetur,
Ac melius longe ; quia sunt ea corpora serro 63o Et fabrefacta magis, pluresque tributa per artus: Quinetiam varie; variis ut it idula ventis Pinnula seu malo in summo, seu culmine tecti Volvitur, & coeli partes versatur in omnes: Et rota juncta rotae, quanquam uno fluminis ictu.
633 Diversae currunt; si resta haec, illa supina est.
NOBILIOR A parem servant animalia ritum, 'Etsi forte modo mirabiliore gerunt se; Machina quod longe data sit praestantior ipsis.
Cur canis insequitur leporem cervumquc caprumque
Mo Sylvestrem λ Quidam e cunctis anima Iibus exit Halitus, haud feriens oculos, sed nare sagaci, Sensilis, atque humiles longum diffustis in auras, Graminibus pariter tritis ac lentibus haerens. Hunc non suscipimus, nec bellua suscipit omnis; 643 At quae sola suat venando nata, sitasque
Sic nares habeat textas, quas halitus intret: Ut sera non omnis velit omnem admittere clavim.
Halitus hic valido catuli quatit impete nervos Scintillant oculi; praecordia sanguine turgent 63o Pulmones jaciunt reclusis faucibus aura me
Illinc latratus, quique artubus emicat ardor. Ergo quae cervus longo corpuscula tractu Emisit, nervis alte intricata caninis, Huc catulum rapiunt, unde effluxere; ruitque 533 Impiger ad cervum loca per deserta vaga tem, Aut recubantem inter frutices domitumque labore. Quam si spirituum seriem vel utique catenam
Amisit catulus, nimio sive impete raptus, Seu cervi facto in vestigia trita regrestu, 65o Sittitur, aut mutus male certis pallibuS errat, Seque
64쪽
que agitans varie, simul anxius esse videtur; Si teperit, latrat rursum, ac velocior instat: Illius ad vocem sociorum turba recurrit. SAEPE canes oculis tantum, nil nare cientur: Illos nullus odor, sed praedae irritat imago. Lucis enim radius, quem praeda obiecta reflectit, Postquam oculi tetigit fundum, tensoque receptus Reticulo, succussit agens primordia motus Nervorumque caput, se fila unde omnia produnt; Succussi sontes animorum hinc inde fluentum Irrorant sparsos per segmina multa canales: Musculus ninc omnis concepto flumine turget, Assurgunt fibrae, & curvos breviantur in arcus, Ossaque, membrorum fundamina, subdita tollunt; Totaque compages in partem vertitur illam, Unde sibi veniunt irritamenta. Necesse Tunc igitur plane est, cum tantos machina motus Hauserit hinc, illuc etiam directa seratur. Quandoquidem radius, qui motus omnis origo est, obiectaeque rei simulacrum in lumina deseri, Inde venit semper, semperque revertitur illuc. Pondera non aliter comprensa rudente trahuntur, Et veniunt ad eum, qui dat motum ipse rudenti. V Τ canis in cervum cursus, sic & suga cervi Mechanico fit plana modo. Latratibus aures Ut primum sonuere, sono concussa movetur Machina tota repente seri, quem somnus in umbra Detinuit; cutis arrigitur, nervique tremiscunt. Ecce animi cerebro delapsi concita membra Exagitant; & pulsa, procul discedere cogunt. Maestina principiis nam talibus, ordine tali Compacta est, ut rumor eam sonitusque minaces Commoveant licet illa minas urgensque periclum Nesciat inque fugam vertant : velut igne fugatur Unda, rachynomenes ramus, cum tangitur, herbae. Sic bruta aufugiunt, ut cernas signa timoris A ritu pendere mero, quem condita servant - Tom. IL L Or-
65쪽
Organa ; non verum sugientibus esse timorem . , Omnia nempe seras non aeque murmura turbant, . oo Non omnes rerum emgies. Horrere videtur
Hostem quaeque suum : cervi damaeque molossos, Accipitrem perdix, milvum gallina, lupumque Bos & ovis : latebras conquirit piscis in ulva, Ingruit ut trepidae populator luctus undar. 7oue Nullus ab innocuis metus est in gente ferina. Cust illud sugiant, hoc contra, bruta sequa tur, , ii Haud aegre inspicius , positis quae diximus. Omne est
Arcanum in tabrica . Confestim nempe recedunt, .
Disina cum veniunt illis; ac proinde sequuntur, io Si cum propositis est convenientia rebus, i Et quidam tonus harmoniae qui congruat. Ecce Si geminas fidium chordas quis tendat, eundem , Ut sonitum reddant, cum tangitur altera plectro, Consona chorda tremit, fremitusque intacta repento is Dat similes, aliisque silentibus una susurrat. i . . t. Tum vitreo calici poteris quem pollicis ieiu Deprendis. tonum, si voce imitatus acuta Accinis, hune frangi, subitoque dehiscere cernes, i , t
Qui voces alias, gravioraque murmura temnat . . t
ro Inde patet liquido quid More sonisque receptis Eveniat ; qui dira fames, sitis improbae vexet
Corpora brutorum, non escae concita sensu, i : i Non potus, at ventriculi prurigine tantum, i: . . Quae stimulat nervos, nec vero pungere cessat, i l i
72s Versus id omne agitans, ex quo mitescere possit. Quo D si perspicuum noa est sic mota reapse Corpora brutorum, i saltem est sic posse moveri. Unde liquet Mentis regimen nihil his opus esse. Ergo nullus amor, nullus timor esse putetur 73o In brutis, quanquam id suadent fallacia signa. Nam timor eli odium mortis, quae creditur instans;
Nullo viva modo norunt animalia mortem: φIgnoti nullus timor est, ut nulla cupido. . ' . .
Idcirco fugiunt, quoniam sugere illa necesse est:
66쪽
Et praedam invadunt, quia non invadere praedam que Non possunt. Arcu velut evolat acta sagitta, Non arcum fugiens odio, sensuque timoris; Atque hominem serit & lacerat sine motibus irae . Haud aliter si sorte lupi venator Odorem l . . Vestibus attulerit, catuli latratibus aedes, γεῖ Qui nunquam sensere lupum, vel questibus implent. Si vero catulam Ueneris prurigine dira ,
Contabescentem tractaverit ἱ ecce protervi . - ' . Adveniunt, caudas agitant, ac murmure,blando, Etsi nescierint uxorem, orare videntur. pq Nonne haec mechanico peragi moderamine clarum est λ
S AE p x fit, obiicies, lepus ut eum traiicit agros , Continuo breviore via canis occupet acer: Certe consilium leporis praevidit acuto Iudicio ; siquidem cautus praevertere tentat. 73OSaepe etiam noctu cum venit ad ostia notae Clausa domus, latrare gemens, discurrere circum IInde seres repetens capite auscultare supino, Si sorte audito reserentur : denique primum Ancillae ad strepitum, cauda gestire citata 733 Protinus hinc atoue hinc; tum demum admissus, oberrans, In varios, prie initia, prorumpere saltus.
Hic spes, hic metus en, hic & prudentia Mentis. Vidi Guidem, vidi & stupui mirabile factum. Sed nihil hie mirabilius, nil pulchrius illis, 76o
Quae retuli ; mores praesertim ac praelia narrans Baubacum & famulos tergo reptante gementes.
Nimirum in cunctis Rationem & clara fatebor Artis & ingenii passim documenta micare: Hinc non inficior brutis assistere mentem: 763Αt vero mens illa ubi sit, dignoscere fas est. SCILICET est eadem, qua machina flectitur omnis Nostra volente animo : qua demum talia fiunt In nobis, quae nos ipsi effecisse videmur, Propterea quia cum volumus, sunt facta repente; 77o Quanquam, ut praemonui, quo sint patranda labore
67쪽
. . Et quibus auxiliis, sic ignoramus, ut illa Non fierent, si cuique, sitos dum promovet artus, Vestigandum esset qua sint ratione movendi. ue His isitur, quae nos spontanea dicimus ambo. Nil nisi uelle damus. Supremae cetera causa Debentur; Menti nimirum cuncta scienti :Quae simul omnipotens cum sit, solo omnia nutu Exequitur. Superest, ut sicut nostra voluntas So Postulat hos motus, quos're non elieit ipsa', Pernoscamus, utrum e causa quoque prorsus eadem In brutis nasci possint animantibus; etfi - Nulla voluntatis ratio daminetur in ipsis. - - λPLUR3MA sunt nobis etiam quae sponte putantur Sue Elici, & eximi fiunt moderamine Menti , . . lAc certum ob finem & iusta ratione viarum; in quibus est animi manifesta incuria nostri. Rulticus, urbanus pariter, iuvenisque, senexque, Sicuhῖ per saxosa viae aut per lubrio nutant, 'rso Persensere sibi nondum velligi a falli, 'Corpora cum subito librant, crus, braehia tendunt; Ignari quid agant & cur, aut i qn id sit agendum. - Porrectis tamen hi firmant se vectibus; artem . Mechanicam gestu ,' non cognitione professi= ti793 In teneros etiam improvisum si quid Ocellos . iInvolet, en refugit caput, it manus ante, periclum' Avertens, animus quam sensit opemve ferendam. Sic & palpebras aperire & claudere promtum est. Sic inopinantes interdum verba ciemus, 8zo Seu vigiles aliquid meditati, seu quoque noctu Dum sopor altus habet. Ne multa insomnia dicam, eis permissa sibi & tanquam rectore sepulto, Usque per insanos agitatur machina pulsus; a. Ambulat, exercet certamina, flumina tranat, 8os Tanquam animi vacua & menti subducta magistrae; Flumina, quae tranare vigil mens ipsa vetaret, Aut artem ignorans, aut capta horrore pericli., Si nihil, hos praeter motus, humana propago Ed
68쪽
Ederet, an velles homini concedere Mentem Sic & se motare seras sine Mente licebit : . SI OEtsi, quae praestare solent, ratione sagaci Sunt directa quidem & prudentibus excita Aussis, , - PNec sine consilio, sne cognitione geruntur: Qualia & arboribus modo mirabamur in ipsis; Nec tamen utilium plantis innata cupido est. 8i3
Automaton parvo iuspensum momine, parvo . in i 'Imulsum, motus quos credis sponte coortos, i di Assectusque omnes animi intus agentis, & iras . . . VAtque odia, invidiam & vivos simulabit amores ἔ . . Dummodo Mentem aliam fatearis, nempe sit prcinam, 82. Quae praest. Quod quis si sorte retorqueat in nOS, . Ne dicatur homo propria quoque mente carere, Non solum ex dictis, verum hoc convincitur ipse, .
Quod sibi quisque hominum sit conscius & sibi testis
Ipse suae mentis : de se nemo ambiget unquam. 823 CERTE , si brutis animantibus inter agendum . . Consilii & propriae vis conscia mentis adesset, Atque affulgerent certi velligia quaedam , Delectus, ratio non his rata semper agendi Una seret varii varia sed tempore motus . 1 83OExorti, solitam seriem immutare laborum, .
Nativosque adeo possent infringere mores. . .
Nam non omnis homo parili se tegmine vestit; iNec similem carpit vialum, similemque loquelam
Ore refert ; nec totum uno sera bella per orbem . 833More gerit, condit ve domos, aut navigat aequor, Aut terram exercui ; leges nec servat easdem . . i , .
Sunt, quos humanae delectant pabula carnis: , Surit, quos plaustra vehunt saltus camposque per omnes iNec certis habitare locis, nec figere sedcm, . 84 Nec bona civilis norunt consortia vitae. Quin ubi terrarum obliqui iam languida solis . Spicula vix penetrant, exhausta pene pharetra, Mentiturque diem nive luna reflexa perenni,
Geris ibi Pygmaeum, uriscis incognita seclis, 343 Harasiseros agitant villosa in pello M ulli,
69쪽
Vimineosque trahunt Albo super aequore currus: 'Duratosque lacus concretaque flumina calcant, Et gelida effodiunt tepidos tellure penates,
83o Cctorumque adipem potant prius igne liquatum. Ouam multas uno in populo simul aspicis artes, Vivendique modos studia in diversa tributos
Α T vero ille feris tenor est, ut semper eandem atque sui generis normam indeflexa sequatur. 853 Quo ritu depasta suas apis Attica myrtos omnem mellifluis alveari hus ornat Hymettum, Hoc etiam dulcesque favos & candida mella Sarmaticae fa hri cantur apes. Lupus Aser in agnos Saluit ut Ausonius vel Persa : neque Indica vulpes 86o In pullos aliam exercet, quam Galli ea fraudem. 'Pra dator cunctos populatur luctus amnes. Insequitur tymbas toto canis orbe marinus, Tergeminoque aperit dentatas ordine fauces, Circumiens proram & puppim; si sorte natantem 863 Incaute, aut lapsum poterit discerpere nautam.
Omnis aves vultur, capit Omnis aranea muscas;
Cunis os insidiiq amfractus parietis implet Pensilibus, loca foeda situ & neglecta frequentans .: Et sormica leo praedam scrobe fallit euntem. 87o Semper glandi seris inventa sub ilicibus sus. Semper & effossis latitare cuniculus antris Visus, amaracino gaudens & odore myrica . Unus hirundinibus mos est compingere nidum, Diluere argillam serptis e flumine guttis, 87ue Ac faciles molli stipulas intexere limo,
Et culicum aucupio totos ahsumere soles. Sic Philomela parem terris canit omnibus hymnum Hymnum delicias Veris, quem nulla maritans
Aonidum vocem plectro, non flebilis Orpheus, 88o Non Phoebi lyra , Mercurii non tibia viniat. Hi, C tibi saepe dabit dulces incallida ludos, Dum se discruciat vano gallina pavore. Nam si suppositos anatum nutricula pullos
70쪽
Foverit ignorans ; rupto vix cortice prodit . Mendax progenies, studio praegellit aquarum, i 88s Et micat invenis nandi ingenerata Voluptas. Ergo palus avidis ubi primum risit ocellis, Tiinc generis memores, freta per eosnata, per ulvas
Abripit ingenium fidens & avita libido. Pipilat interea, stolide angitur, aestuat, ardet 3 o
Falsa parens, rostroque monet, pennaque moratur, Certatque audaces arcere minacibus undis.
At postquam indocilem per amica pericula cernit Praecipitare gregem, trepidans revocatque, ruitque Exanimata, gemens, inviso in margine cursans; 8que Jurgiaque ingeminat rabie, ceu mater, anili. Nam putat esse suos ; & avorum vivere ritu Stultae est una salus ; alieni nescia moris, . .
Tuto non videt ire leves impune natatu. ι
Smps autem faciunt sic laeve bruta quod ipsis Vco
Nativum est, ut ibi potius dementia vera, a Quam vis consilii quintam ingenium ve putetur. Omnis enim ac semper triplicem canis exigit ante z: Quam iaceat, gyrum et calcando nempe videtur Exaequare torum, quo mollius ipse recumbat: sosFIoc petra faciet super, atque in marmore duro. Posticis pedibus, quo stercora celet, . in horto :Scalpit humum seles : curam hanc & cernis inanem Strata pavimento si sorte cubicula scedet. Ensis equum pupugit; non hic se summovet, imo 9IO Nititur in ferrum, corpusque in vulnera trudit. Si quando stabulum conceptis ignibus ardet, Ille manet constans, nec postibus exit apertis, Quidquid agant famuli; & flamma fumoque necatur.
Quid referam stultis de papilionibus t Unum 9I
Exitii quibus est cunctis genus, ire volando Fatalem ad lychnum : quod si semel inde recedant
Semianimes, iterum repetunt incendia laeti ;Quos fratrum alliciunt exusta cadavera, nedum Avertam ; donec ponant in lumine Vitam . . 92o Psittacus humanas imitatur gutture Voces, - . E 4 Et